Έλσον Ζγκούρη's Blog

Οι ήρωες πεινάνε by Gëzim Qëndro

My rating: 5 of 5 stars


Ένα από τα καλύτερα δοκίμια που έχω διαβάσει!

Ο Γκεζίμ Κέντρο, έχοντας έντονα μέσα του, το αίσθημα της δικαιοσύνης, δε διστάζει να "αποκαθηλώσει" τον "λαϊκό ήρωα" Σαχίν Ματράκου από τον θρόνο όπου τον τοποθέτησε το καθεστώς Χότζα θέλοντας να ανυψώσει το εθνικό συναίσθημα των Αλβανών. Για δεκαετίες ο πίνακας του Τζένγκα δέσποζε στην Εθνική Πινακοθήκη όπου ο συγγραφέας τον παρατηρούσε πολύ συχνά. Εκπληκτική η έρευνα που έχει κάνει και μας την παρουσιάζει με τόσο ζήλο στο παρόν βιβλίο. Ο Γκεζίμ Κέντρο, ένας μαχητής της Αλήθειας, αλλά και λάτρης του ρεαλισμού τόσο στην τέχνη αλλά και στη ζωή εξιστορεί, βασιζόμενος επάνω σε αμέτρητες πηγές, τι ακριβώς ήταν η κλέφτες στην Αλβανία και τα Βαλκάνια επί οθωμανικής αυτοκρατορίας, άσχετα αν κάποια στιγμή συνέβαλαν στον αγώνα τη ανεξαρτησίας των διάφορων βαλκανικών χωρών. Χάρηκα πολύ το βιβλίο, έμαθα τι είναι πραγματικά και πως εκφράζεται ο ρεαλισμός στην τέχνη, τι είναι ο ρομαντισμός και πότε -σε σχέση με τη Γαλλία- ξεκίνησαν στην Αλβανία. Θεωρώ το βιβλίο αυτό ένα κειμήλιο, όχι μόνο για το αναγνωστικό κοινό της Αλβανίας αλλά και όλους βαλκανικούς λαούς. Μου άφησε μια περίεργη αίσθηση υπερηφάνειας στο τέλος, ένιωσα όμορφα γνωρίζοντας τόσα πράγματα τα οποία αγνοούσα, την ιστορική αλήθεια εν κατά κλείδι, για τους κλέφτες και αρματολούς της Αλβανίας και της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Η μετάφραση στα ελληνικά, όπως και εισαγωγικό σημείωμα της μεταφράστριας, μου άφησαν την καλύτερη εντύπωση!



View all my reviews
Οι ήρωες πεινάνε

Οι Απρόσκλητοι Φιλοξενούμενοι by Shehu Ervin

My rating: 5 of 5 stars


Αυτό το βιβλίο είναι ένα άψογα καλογραμμένο, to the point και με σωστή δομή (ιστορική ανασκόπηση, αναζήτηση ταύτισης συμπεριφορών, πολιτικές συγκυρίες) ερευνητικό κείμενο. Είναι ένα ακαδημαϊκό κείμενο που απευθύνεται κυρίως, κατ' εμέ, σε μη ακαδημαϊκούς. Ο συγγραφέας σε παίρνει από το χέρι, μην αφήνοντας απ' έξω τους συναισθηματικούς του δεσμούς με την αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα, και σε οδηγεί βήμα βήμα στα γεγονότα που μια ολόκληρη κοινωνία έβλεπε να ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια της ή μπροστά στις τηλεοπτικές της οθόνες. Αναδεικνύει έμπρακτα τον ρόλο των ΜΜΕ (όπως και ορισμένων πολιτικών κύκλων) στην Ελλάδα στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης για τον μέσο Αλβανό μετανάστη. Ο συγγραφέας, πρώτης γενιάς μετανάστης ο ίδιος, έζησε από πρώτο χέρι, ένιωσε στο πετσί του τον ρατσιστικό οχετό που ανέφερα πιο πάνω. Αλλά και την αλληλεγγύη, την αλληλοϋποστήριξη των Αλβανών μεταναστών με βάση την εντοπιότητα (από τα συγκλονιστικότερα κεφάλαια), το κρυφτό με την ΕΛΑΣ, το ατέλειωτο κυνηγητό από αυτήν, το κυνήγι του μεροκάματου, μιας καλύτερης ζωής και τη θυσία των πάντων για την επίτευξη, πρώτα της επιβίωσης και μετά... ό,τι καλύτερο προκύψει, την αυτοθυσία, με λίγα λόγια, για τις επόμενες γενιές!

Είναι μεγάλης αξίας το ιστορικό και πολιτιστικό κεφάλαιο του αλβανικού μεταναστευτικού πληθυσμού με αναφορές που διατρέχουν γεγονότα και του μακρινού παρελθόντος, όπως ανέφερα στην αρχή. Η αξία αυτή γίνεται μεγαλύττερη απλούστατα από τις ίδιες τις αυτοεθνοαναφορικές αναφορές του συγγραφέα ο οποίος κάνει τον αυτοστοχασμό του, αναζητεί και βρίσκει (;) απαντήσεις καθώς γράφει το βιβλίο ετούτο.

"Με λίγα λόγια, χωρίς να το έχουμε καλά καλά καταλάβει, βρεθήκαμε εμείς, οι Αλβανοί, να αποτελούμε πάραδειγμα προς μίμηση, να είμαστε οι 'καλοί' μετανάστες, αυτοί που προσαρμόζονται στα ελληνικά δεδομένα και αφομοιώνονται σε αντίθεση με τους άλλους, τους 'απροσάρμοστους'".

Η όλη πορεία από τον "κακό Αλβανό" μέχρι το παραπάνω περιγράφεται με επιστημονική δεξιότητα και με μπόλικα στοιχεία συγγραφικού ταλέντου.

Στο βιβλίο ξεχώρισα μια συγκινητική ομολογία του συγγραφέα Ερβίν Σέχου:
"...υπό αυτή την οπτική, μολονότι η βαθιά μου ανάγκη είναι τα διαφορετικά μέρη της ζωή μου να συνδέονται, οι διαφορετικές επιλογές να αλληλοσυμπληρώνονται και να συνομιλούν μεταξύ τους, στο συγκερκιμένο βιβλίο, νιώθω πιο πολύ μετανάστης".

Στο βιβλίο υποστηρίζεται ότι "οφείλουμε να αναζητήσουμε τις αιτίες που οδήγησαν τους Αλβανούς μετανάστες στην αλλαγή των στοιχείων που χαρακτηρίζουν τις δικές τους ταυτότητες και στην 'υιοθέτηση' αυτών του κυρίαρχου πολιτισμού. Ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια.

Το βιβλίο "Οι απρόσκλητοι φιλοξενούμενοι" είναι ένα πολύ σημαντικό βιβλίο για την κατηγορία της μεταναστευτικής λογοτεχνίας, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο γενικότερα, δίδοντας μια περιγραφή της μετανάστευσης "από τα μέσα", από εκείνους που την ένιωσαν στο πετσί τους:

"Αν υπάρχει κάτι ελπιδοφόρο και χαρούμενο για έναν μετανάστη τις πρώτες ώρες σε μια πλατεία, σ' ένα πάρκο ή σε κάποιον ήσυχο δρόμο, την ώρα που η ψυχή έχει συνθλιβεί και οι ελπίδες έχουν σχεδόν χαθεί, είναι η τυχαία παρουσία ενός γνωστού ή άγνωστου που έχει την ίδια ανάγκη μ' εκείνον. Είναι όπως ένα αδύναμο φως που μόλις αρχίζει να φέγγει σιγά σιγά σ' αυτή τη μοναξιά και το σκοτάδι, που η ψυχή και τα μάτια είχαν αρχίσει να συνηθίζουν".

Μέσα στο βιβλίο υπάρχει το συγκλονιστικό γράμμα-καταγραφή που έγραψε λίγες μέρες μετά την δολοφονία του φίλου του Γκραμόζ Παλούσι στη Ζάκυνθο μετά τον ποδοσφαιρικό αγώνα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αλβανία στις 4.9.2004.

Αναδεικνύεται επίσης και ρόλος της γυναίκας, της Αλβανής μετανάστριας στις αλβανικές οικογένειες στην Ελλάδα• πως με την παρουσία της στο σπίτι διατηρήθηκαν οι παραδόσεις από την πατρίδα, η επαφή με οικογένειες ομοεθνών, πως τα παιδιά συνέχισαν να μαθαίνουν και να μιλάνε αλβανικά διατηρώντας έτσι τη μητρική της σε ικανοποιητικά επίπεδα!



View all my reviews
Οι Απρόσκλητοι ΦιλοξενούμενοιShehu Ervin

Ο συνταγματάρχης Λιάπκιν by M. Karagatsis

My rating: 5 of 5 stars


"Και με μανία υστερική άρχισαν να τη φτύνουν και να τη χτυπούν, ενώ οι άντρες—στρατιώτες, λαϊκοί, σοβαροί νοικοκυραίοι—κοιτούσαν με κτηνώδη απάθεια τη σκηνή.
Η Σωσώ είχε κρύψει το πρόσωπό της με τα χέρια της κι έμεινε ακίνητη. Δεν είχε τη δύναμη να κλάψει, να κινηθεί, να φωνάξει. Σχεδόν πεθαμένη περίμενε κι αυτή δεν ήξερε τι. Οι πόρνες εφρύαξαν από τη σιωπή της. Τα μάτια τους έλαμπαν άγρια μες στο σκοτάδι και τα δόντια τους γυάλιζαν κάτασπρα. Οι βραχνές φωνές τους δεν είχαν τίποτα το ανθρώπινο. Τα κορμιά τους δεν δίναν την εντύπωση φύλου, κάτω από τα ξετραχηλισμένα πενιουάρ.
Ο πρίγκιπας είχες κρυφτεί άναντρα μες στο σπίτι. Κι ο εξευτελισμός της άπιστης γυναίκας εξακολούθησε αποτρόπαια μεσαιωνικός. Μες στα γιουχαρίσματα του δειλού πλήθους. Οι παλιογυναίκες τη γδύσαν με βία, της πέταξαν το καπέλο, της σκίσαν το φουστάνι, η κομπινεζόν γίνηκε κομμάτια, το μικρό σουτιέν στήθηκε τρόπαιο στην άκρη ενός μπαστουνιού. Το παντελόνι τελευταίο διαμοιράστηκε σ’ εκατό κομμάτια, που ισάριθμα χέρια άρπαξαν για ενθύμιο. Οι πόρνες ούρλιαζαν σαν τρελές, η γεροντοκόρη είχε σπασμούς μανίας και οι άντρες, κτήνη βάρβαρα, κοιτούσαν, με τη σάρκα σ’ οργασμό, την υπέροχη γύμνια της όμορφης γυναίκας, που ακίνητη, άψυχη, με μάτια κλειστά, άφησε το κορμί της στη διάθεση του πλήθους.
Αυτή η σκηνή, που γίνηκε στη Λάρισα, μπορούσε να γίνει και σ’ οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου. Ο όχλος είναι το ίδιο άναντρος κι απάνθρωπος σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη.
Κι όμως, οι χριστιανοί, που χειροκροτούσαν αυτό το θέαμα, έριξαν την πετά που ο Χριστός τους αρνήθηκε να ρίξει. Το κτήνος εξύπνησε. Λίγο αίμα ήταν απαραίτητο στην ψυχική πανδαισία των υπάνθρωπων αυτών. Οι πρώτες πέτρες δειλές, μελάνια σαν το σταράτο γυμνό δέρμα της μοιχαλίδας. Και τα χέρια, με πυρετό φόνου, γύρευαν στη γη νέα βλήματα, πιο θαρραλέα. Όταν γίνηκε το αναπάντεχο. Δύο άντρες κυλίστηκαν στο χώμα μουγκρίζοντας, ενώ γύρω τους σημάδι όταν ένα φοβισμένο κενό. Οι γυναίκες φύγαν τρέχοντας με τρομαγμένες φωνές. Οι ιαχές του πλήθους χαμήλωσαν σε μουρμούρισμα σεβασμού. Ήταν ο Λιάπκιν, που επέβαλε τη γνώμη του με τις φοβερές γροθιές του.
Έτρεξε στη γυμνή γυναίκα, την τύλιξε με τον μακρύ μανδύα του, κι αρπάζοντας την αγκαλιά μπήκε σ’ ένα αμάξι που περνούσε. Το πλήθος, σαν να ξύπνησε από κάποιο μεθυσμένο λήθαργο, ένιωσε τη βαρύτητα της διάγνωσής του. Οι νοικοκυραίοι ντροπιασμένοι φύγαν γοργά μες στο σκοτάδι, κρύβοντας τα πρόσωπά τους στον γιακά του παλτού. Οι λαϊκοί διαλύθηκαν σε σιωπηλές στενοχωρημένες ομάδες. Οι πόρνες μανταλώθηκαν στα βρωμόσπιτά τους. Κι οι δυο χτυπημένοι απ’ τις γροθιές του Λιάπκιν σηκώθηκαν και τράβηξαν στα σπίτια τους μουγκρίζοντας. Σε μια στιγμή ο τόπος της οχλαγωγίας έπεσε σε σιωπή νεκρική. Και τότε ήρθαν οι χωροφύλακες…"

Είναι το πιο παλιό βιβλίο (έκδοση) που έχω διαβάσει και όμως κάπου βρίσκει κανείς μεγάλη ταύτιση με την εποχή μας, την ταύτιση με την ταινία «Malena» και τις λίγο πιο «μοντέρνες» σκηνές που στήνει η κοινωνία, σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, όπως γράφει ο Καραγάτσης, στην κάθε μοιχαλίδα. Ενώ για τους άντρες σιωπή και έπαινος. Το παραπάνω απόσπασμα νομίζω ότι γράφτηκε μόνο για να περιφράψει τη σκηνή με τον Λιάπκιν ο οποίος έσωσε τη ζωή μιας γυναίκας και να συνδεθεί με το τέλος του βιβλίου όπου αποκαλύπτεται το τι είχε κάνει ο Λιάπκιν στην πρώτη του γυναίκα. Έσωσε μια μοιχαλίδα για την εξιλέωση που σε όλη την ιστορία αναζητεί!




View all my reviews
Ο συνταγματάρχης ΛιάπκινM. Karagatsis

...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς by Χρόνης Μίσσιος

My rating: 5 of 5 stars


Αυτό το βιβλίο με έβαλε να καθίσω σ' ένα υπόγειο ταβερνάκι μαζί με τον Μίσσιο και να απολαύσω τις διηγήσεις ωσάν να ήταν οι νοστιμότεροι μεζέδες του κόσμου! Όπως έχουν πει και πολλοί άλλοι, είτε τον ακούς να στα λέει είτε να τα ψιθυρίζει, να στα τραγουδάει είναι το ίδιο με το να το διαβάζεις! Δεν είναι απλώς οι σκέψεις του, είναι οι δυνατές κουβέντες που λέει ένας επαναστάτης χωρίς επανάσταση όπως τον χαρακτήρισε ο Βασίλης Ραφαηλίδης. Τι είναι ένας επαναστάτης χωρίς επανάσταση; Ότι κι ένας καβαλάρης χωρίς άλογο! Το βιβλίο είναι καθηλωτικό, έχει χιούμορ, μιλάει μια γλώσσα της καθημερινότητας που αν μου έλεγαν ότι γράφτηκε χθες δε θα είχα ουδεμία αμφιβολία!
"Πιστεύω πως εκείνο που καθορίζει τον πολιτισμό μας και τη δυνατότητα εξέλιξης της ανθρώπινης κοινωνίας, είναι η μοναδικότητα του κάθε ανρθρώπου, η ποικιλία της συμπεριφοράς του".

Ο Μίσσιος μίλησε για αυτά που ελάχιστοι της γενιάς του τόλμησαν να πουν, μίλησε για τον καταπιεσμένο ερωτισμό ακόμα και σε ανθρώπους που επαναστατούν με σκοπό να καλυτερέψουν τον κόσμο, να φέρουν τα πάνω κάτω. Πώς, αναρωτιέται, θα αλλάξουμε τον κόσμο ετούτο αφήνοντας απ' έξω τις ατομικές ελευθερίες του καθενός;
"Πιστεύω τελικά πως αυτό λέμε ηθική δεν μπορεί είναι τίποτ άλλο από την ευτυχία του ανθρώπου, δηλαδή όπου τη βρίσκει ο καθένας".

Υμνεί την απόλυτη ελευθερία ένας άνθρωπος ο οποίος έζησε δεκαετίες φυλακίσεις, αποσπάσματα, κάτω από φρικτά βασανιστήρια υμνεί την τρυφερότητα και τον έρωτα, υμνεί τη μάνα, τη γυναίκα!
"Θυμάσαι το χανουμάκι; Τι χανουμάκι, δηλαδή, σαν την ντουλάπα ήτανε. Αφού όταν έμπαινε μπροστά στη λατέρνα να ρίξει κάναν αμανέ, η λατέρνα χανότανε πίσω της. Κάναμε ουρά έξω απ’ την κάμαρή της, όχι μονάχα γιατί πληρώναμε μόνο όταν είχαμε λεφτά, αλλά κυρίως γιατί η αγκαλιά της, το χάδι της, το δέρμα της, η φωνή της, ανάδιναν τέτοια τρυφερότητα –μια ευτυχία παιχνιδιού, που μας έκανε άντρες σωστούς, γεμάτους τρυφερότητα, αγάπη, σεβασμό κι ελευθερία για τη γυναίκα, το σώμα της και το μυστήριο του έρωτα. Ο καθένας μας ήταν ο μοναδικός της εραστής, και για τον καθένα μας ήταν η μοναδική, η πιο τρυφερή, κι αγαπημένη αγκαλιά. Καλπάζαμε μέσα της σαν άτια σε ξέφραγο καρπερό λιβάδι. Καμιά σωματική ατέλεια δεν μπορούσε να τραυματίσει αυτή την πηγαία ομορφιά της τρυφερότητας της".

Και στο τέλος, έχει αυτή φράση, που νομίζω την έχει πει ο ίδιος και όχι κάποιος άλλος όπως ισχυρίζεται στο βιβλίο: "Δε λυπάμαι που πεθαίνω. Για το μόνο πράγμα που λυπάμαι, είναι ότι πεθαίνω μετά τον θάνατο του ονείρου"!





View all my reviews
...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίςΧρόνης Μίσσιος

Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας by Gabriel García Márquez

My rating: 5 of 5 stars


Αυτό το βιβλίο το είχα ξεκινήσει πριν τέσσερα χρόνια και δε θυμάμαι γιατί το παράτησα. Έπιασα να το διαβάζω πριν δύο-τρεις εβδομάδες και δεν υπήρξε μέρα που να μη διάβασα έστω μια σελίδα του.
Είναι απολαυστική και μοναδική η περιγραφή των προσώπων και καταστάσεων, τα μπρος πίσω στον χρόνο. Κι εκεί που σκέφτεσαι ότι το παρακάνει με άσχετες πληροφορίες, λίγες, γραμμές πιο κάτω παρακαλάς να «ξεφύγει» και πάλι.
Το τέλος του μου άφησε ένα απίστευτα όμορφο συναίσθημα με μια μόνο φράση: «ο έρωτας είναι έρωτας σ’ οποιαδήποτε εποχή και σ’ οποιονδήποτε τόπο, αλλά γίνεται πιο έντονος όταν βρίσκεται κοντά στον θάνατο»!
Ξεχώρισα κι άλλες φράσεις τις οποίες μοιράζομαι μαζί σας:
- «Η καρδιά μας αποβάλλει τις άσχημες αναμνήσεις και ωραιοποιεί τις καλές και χάρη σε αυτό το τέχνασμα καταφέρνουμε να αντέξουμε το παρελθόν»
- «Σε λατρεύω γιατί μ’ έκανες πουτάνα», ειπωμένο με άλλον τρόπο (εννοεί που την απελευθέρωσε σεξουαλικά, που την άφησε, χωρίς να κρίνει, να είναι ο εαυτός της).
- «Δεν υπάρχει μεγαλύτερος εχθρός για τους μυστικούς έρωτες από ένα αμάξι που περιμένει στην πόρτα»
- «Τα παιδιά δεν αγαπιούνται από τους γονείς τους επειδή είναι παιδιά τους, αλλά μέσα από τη φιλία του μεγαλώματος»
- «Σιχαινόταν (από τη συντηρητική πεθερά) τις προσευχές με το ροζάριο στο δειλινό, τις εξεζητημένες στάσεις στο τραπέζι, την αιώνια κριτική για τον τρόπο που έπιανε τα μαχαιροπήρουνα, που περπατούσε μ’ εκείνες τις βηματάρες σαν γυναίκα του δρόμου, που ντυνόταν σαν να βρίσκεται στο τσίρκο κι ακόμα τους χωριάτικους τρόπους της με τον σύζυγό της και που θήλαζε το μωρό χωρίς να σκεπάζει το στήθος με τη μαντήλα»
- «Οι άνθρωποι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που χέζουν και σ’ εκείνους που δε χέζουν»
- «Και μέχρι πότε νομίζετε πως μπορούμε να συνεχίσουμε αυτό το πήγαινε-έλα του διαβόλου», τον ρώτησε. Εκείνος είχε την απάντηση έτοιμη εδώ και πενήντα χρόνια, επτά μήνες και έντεκα ημέρες με τις νύχτες τους: «για όλη μας τη ζωή»!




View all my reviews
Ο έρωτας στα χρόνια της χολέραςGabriel García Márquez

Χαμένες ταυτότητες by Reza Gkolami

My rating: 5 of 5 stars


Διάβασα το βιβλίο αυτό μέσα σε μία ώρα! Είναι μια συγκλονικστική μαρτυρία ενός πρόσφυγα που έφυγε από το σπίτι του, μόνος του, ενώ ήταν μόλις εννέα ετών! Οι εμπειρίες ενός μικρού παιδιού, η φρίκη που έζησε σε τόσα σημεία της ζωής του, η επιμονή για μάθηση, το ένστικτο της επιβίωσης κάτω από διάφορες και άθλιες συνθήκες, η επιμονή για εύρεση και για ένταξη σε μια κοινωνία χωρίς πολέμους και σφαγές, ο τρόπος που γίνεται η αφήγηση μέσα από την πρώτες σελίδες με τον παππού είναι ανατριχιαστικά ρεαλιστικές και η μεγαλύτερη απάντηση σε όλους καταφαίνονται εναντίον των κατετατρεγμένων αυτών ανθρώπων, εναντίον προσφύγων που ξεριζώνονται από τον τόπο τους για να γλιτώσουν από βόμβες και τη σφαγή. Είναι ένα βιβλίο αφύπνισης, μια γροθιά στο στομάχι από έναν συγγραφέα που στο τέλος, μετά απ' όσα πέρασε ένα παιδί το οποίο μετανάσευσε μόνο του, μου έδινε την εντύπωση ότι χαμογελούσε! Κι αυτό είναι η μεγαλύτερη απάντηση στο αν υπάρχει ελπίδα σε τούτο τον ντουνιά που ζούμε!



View all my reviews
Χαμένες ταυτότητεςReza Gkolami

Τι να πει κανείς για αυτό το βιβλίο;
Τι να πω εγώ για αυτό το βιβλίο;
Τελειώνοντας το ένιωσα μια ντροπή που έκανα οποιαδήποτε λογοτεχνική κουβέντα μέχρι χθες ενώ δεν είχα διαβάσει αυτή τη Βίβλο!
Διότι «Τα σταφύλια της οργής» είναι κάτι σαν Βίβλος της λογοτεχνίας.
Καθώς το διάβαζα έβλεπα διάφορα ποστ δεξιά κι αριστερά τα οποία δικαίως το υμνούσαν!
Θυμάμαι χαρακτηριστικά σχόλια όπως «το Κεφάλαιο του Μαρξ με απλοϊκή εξήγηση», αφου σου προσφέρει απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας σε ένα εκπληκτικό, περίτεχνο περιτύλιγμα! Θυμάμαι και ένα άλλο σχόλιο, το πιο συγκλονιστικό σχόλιο: «κάθε άνθρωπος που ξέρει να διαβάζει οφείλει να διαβάσει τα σταφύλια της οργής. Μάλλον κάθε άνθρωπος πρέπει να μάθει ανάγνωση για να διαβάσει τα σταφύλια της οργής». Η τελευταία αυτή φράση, παρά την υπερβολή της, είναι σκέτη ποίηση και δε θα μπορούσα να ταυτιστώ περισσότερο!
Το βιβλίο χρονολογικά αναφέρεται στη δεκαετία του 1930 στις ΗΠΑ όμως κατ’ εμέ δε θα έπρεπε να έχει καθόλου χρονολογικές αναφορές! Τους ίδιους χαρακτήρες, τα όσα ζουν οι μετανάστες, που στην προκειμένη περίπτωση αν και εσωτερικοί μετανάστες βιώνουν τα ίδια με αυτά που είχαν βιώσει οι Ευρωπαίοι που μετανάστευαν μαζικά στις ΗΠΑ και την Αυστραλία στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, Ιρλανδοί, Ιταλοί, Έλληνες κ.α. Τις ίδιες εμπειρίες βίωναν αργότερα και όσοι άνθρωποι μετανάστευαν μεταπολεμικά στις ΗΠΑ από τη λατινική Αμερική, τις ασιατικές ή ευρωπαϊκές χώρες. Και δε χρειάζεται να έχεις καταβολές από αγροτική οικογένεια ή να ανήκεις σε οικογένεια μεταναστών, όπως ο γράφων, που ήρθαν στην Ελλάδα μαζικά στις αρχές του 1990 από την Αλβανία και από άλλες χώρες, για να ταυτιστείς με το βιβλίο αυτό.
Ως παιδί έβλεπα πολλά από αυτά που περιγράφει ο Steinbeck να ξετυλίγονται μπρος στα μάτια μου. Αναγνώρισα όλους τους χαρακτήρες και τα όνειρά τους, το πως βίωναν οι μετανάστες την ξενοφοβία, την αλληλεγγύη, όλες τις καταστάσεις που αναφέρονται στο βιβλίο. Έζησα από κοντά τον φόβο των ανθρώπων (και δικός μου φόβος αναπόφευκτα), την ανασφάλεια, τις απεργίες, τις μαζώξεις σε χαρές και λύπες, τον μόχθο, την επιμονή και την υπομονή των πρεσβύτερων, τη θυσία τους για τα παιδιά τους. Εργάτες γης να κοιμούνται σε αχυρώνες, σε αποθήκες, κάτω από γέφυρες, ή να στήνουν τσαντίρια στις πορτοκαλιές της Αργολίδας για να αποφύγουν την σύλληψη και μετέπειτα την απέλαση. Γυναίκες, άνδρες, παιδιά, οικογένειες ολόκληρες όπως η οικογένεια των Τζόουντ να ξυπνάνε από τις 4 το πρωί για το μεροκάματο δουλεύοντας μέχρι τη δύση του ήλιου.
Οι χαρακτήρες, αχ οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι λες και τους πήρε ο John Steinbeck από τις δικές μου προσωπικές αναμνήσεις και μέσω ενός ταξιδιού στο χρόνο τις μετέφερε στο βιβλίο του.
Ο θείος Τζον, γνώρισα πολλούς θείους Τζον, που είχαν ένα βάρος στην ψυχή τους, που δεν μπορούσαν να ξεπεράσουν τον χαμό ενός δικού τους ανθρώπου και ήθελαν μόνο να δουλεύουν ώστε να σαλεύει ο νους τους, να μη σκέφτονται.
Η Ρούθι και ο Ουίνφιλντ που μεγαλώνουν μέσα σε αυτό το δράμα του ξεριζωμού και προσπαθούν με κόπο να παραμείνουν παιδιά, να παίζουν, να τσακώνονται και να κάνουν σκανδαλιές.
Ο πατέρας, κάποτε περήφανος και δυνατός, έχει ταπεινωθεί από τη φτώχεια, από την αγωνία να βρει έναν τρόπο να θρέψει την οικογένειά του. Παρόλα αυτά δεν τα παρατάει ποτέ, θα κάνει τα πάντα, ότι δουλειά βρεθεί στο διάβα του, θα ταπεινωθεί κι άλλο, όσο πάει, θα υποστεί προσβολές, θα επιμείνει, θα πάρει πρωτοβουλίες όταν δεν το κάνει άλλος!
Η μητέρα, η μητέρα είναι εκείνη που της έχουν μάθει ότι έρχεται πάντα δεύτερη, μετά τον πατέρα, ότι οι άντρες είναι εκείνοι που παίρνουν τις αποφάσεις, που οδηγούν τη φαμίλια. Η μητέρα λοιπόν είναι η ενσάρκωση μια θεότητας, μιας θεότητας που θα κρατήσει την οικογένεια δεμένη, που θα πάρει τα ηνία της φαμίλιας στα δύσκολα και στα χειρότερα που εμφανίζονται σαν ένα ντόμινο από τη στιγμή που η οικογένεια έχασε το βιος της από την τράπεζα. Η μητέρα μου έφερνε στο νου και τις τόσες και τόσες μάνες που τρέχουν με ένα παιδί παραμάσχαλα να γλιτώσουν τον πόλεμο στη Συρία τα τελευταία χρόνια. Ίδιες με εκείνες τις δυνατές μάνες που έφτασαν στην Ελλάδα το 1922 μετά τη μικρασιατική καταστροφή!
Ο Τομ, ο αγαπημένος της γιος, ο οποίος λέει χαρακτηριστικά στο τέλος: «Θα’ μαι παντού μάνα, όπου κι αν κοιτάξεις, εγώ θα ‘μαι εκεί. Όπου ένας μπάτσος βαράει κάποιον, εγώ θα ‘μαι εκεί. Αν ο Κέισι είχε δίκιο, τότε εγώ θα υπάρχω στον τρόπο που οι άνθρωποι φωνάζουν όταν εξαγριώνονται… θα υπάρχω στον τρόπο που τα παιδιά γελάνε όταν πεινάνε και ξέρουν πως το φαΐ είναι έτοιμο. Κι όταν οι άνθρωποί μας θα τρώνε ό,τι βγάζουν με το μόχθο τους και θα ζουν ζουν στα σπίτια που οι ίδιοι χτίζουν, εγώ θα ‘μαι εκεί μάνα».
Αυτό το βιβλίο είναι ύμνος προς τη μητέρα, την οικογένεια την ίδια την ανθρωπότητα!
Διότι τελικά όντως, για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή!Τα σταφύλια της οργήςJohn Steinbeck

Στο μυθιστόρημα του Μίλαν Κούντερα «Το βαλς του αποχαιρετισμού» ένας από τους χαρακτήρες, ο γιατρός Σκρέτα, εξομολογείται στον φίλο του Γιακουμπ ότι η δήθεν θεραπεία γονιμότητας που παρείχε σε ζευγάρια τα οποία δεν μπορούσαν να αποκτήσουν παιδιά δεν ήταν άλλο από το ίδιο του το σπέρμα. Καθότι στις περισσότερες των περιπτώσεων ο σύζυγος ήτο στείρος. Έτσι ο γιατρός ήταν ο βιολογικός πατέρας πάμπολλων παιδιών στην μικρή πόλη όπου ζούσε κι εργαζόταν, ακόμα και του παιδιού ενός εκ των ηρώων του μυθιστορήματος.
Το μυθιστόρημα του ο Κούντερα το έγραψε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και το εξέδωσε στη Γαλλία.
Πριν λίγα χρόνια ήρθε στο φως της δημοσιότητας αυτή η είδηση:
«Ο γιατρός με τα 48 παιδιά: Έκανε εξωσωματικές με το σπέρμα του εν αγνοία των γυναικών»
Όπως διαπιστώθηκε, ο γιατρός από την Ιντιάνα χρησιμοποιούσε το δικό του σπέρμα στις εξωσωματικές που έκανε στους πελάτες του, πλην όμως, εν αγνοία τους και, ως εκ τούτου, χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Ο Κλάιν πιστεύεται πως είχε χρησιμοποιήσει το σπέρμα του κατά τη διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης σε τουλάχιστον 50 ανυποψίαστες γυναίκες, τις δεκαετίες 1970 – 80.
Αν υποθέσουμε ότι ο Κούντερα είχε όντως έρθει σε επαφή με κάποιον Αμερικανό σαν τον Μπέρτλεφ του μυθιστορήματος είναι πιθανό να εμπνεύστηκε τον γιατρό Σκρέτα από εκεί.
Ή (και το πιθανό) ο γιατρός από την Ιντιάνα να διάβασε το μυθιστόρημα του Μίλαν Κούντερα κι από εκεί να εμπνεύστηκε τα όσα ακολούθησαν για δύο δεκαετίες.
Ή τίποτα από τα δύο. Μπορεί να υπήρξε κι ένα μυαλό σαν και του λόγου του την ίδια περίοδο (και) στην Τσεχοσλοβακία, ή απλά στο μυαλό του Κούντερα, άρα Κλάιν Μάιν.Το βαλς του αποχαιρετισμούMilan Kundera

Το τέρας by Ismail Kadare

My rating: 5 of 5 stars


Αυτό που με κέρδισε στο συγκεκριμένο βιβλίο είναι η άλλη εκδοχή, μια εκδοχή που οι πιο πολλοί δεν έχουν καν σκεφτεί. Αν σας αρέσουν τα ομηρικά έπη τότε θα βρείτε μια ξεχωριστή, παράξενα πολύ λογική, εκδοχή του Τρωικού πολέμου και συγκεκριμένα του Δούρειου Ίππου μέσα από την αφήγηση γεγονότων στην Αλβανία της δεκαετίας του 1960.
Πολύ καλή η μετάφραση, ομιλώντας και τις δύο γλώσσες βρήκα ελάχιστα λάθη.
Επίσης αυτό που με εντυπωσίασε είναι τα ονόματα που ο Κανταρέ έδωσε στους ήρωες του.
Έμαθα πράγματα για την Ιλιάδα που δεν έμαθα ποτέ στο σχολείο!



View all my reviews
Το τέραςIsmail Kadare

Η πανούκλα by Albert Camus

My rating: 5 of 5 stars


Διαβάζοντας την «Πανούκλα» του Albert Camus σε σοκάρουν οι ομοιότητες των γεγονότων του μυθιστορήματος με την εποχή του COVID-19 την οποία βιώνουμε 1,5 χρόνο τώρα. Βέβαια πρόκειται για ένα αριστούργημα της κλασικής λογοτεχνίας και θεωρώ περιττό να το σχολιάσω/εκθειάσω περαιτέρω! Θα σταθώ κυρίως στις ομοιότητες των δύο καταστάσεων που μου έκαναν φοβερή εντύπωση! Είναι λες και ο Camus το έγραψε στην εποχή μας.

Ενδεικτικά:
«...Ο Ριέ απάντησε πως δεν είχε περιγράψει ένα σύνδρομο, είχε περιγράψει μόνο όσα είχε δει. Πρησμένους βουβώνες, κηλίδες, πυρετοί με παραλήρημα που επέφεραν το μοιραίο μέσα σε 48 ώρες.»
Οι αρχές της πόλης δίσταζαν να παραδεχθούν ότι πρόκειται για επιδημία, προσπαθώντας να καθυστερήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο μέχρι να το ανακοινωνόσουν επίσημα. Κάτι που σήμαινε ότι θα έπρεπε να πάρουν και επίσημα τα προληπτικά μέτρα που απαιτούνται σε καταστάσεις επιδημίας. Έχασαν αρκετό χρόνο καθότι οι πρώτες ανακοινώσεις όπως και τα πρώτα μέτρα έγιναν με διστακτικότητα και χωρίς αποφασιστικότητα.
Για να μη σπείρουν πανικό.
Για το καλό της οικονομίας.
Αφού λοιπόν είχαν πλέον αποκλείσει εντελώς την πόλη καθώς η πανούκλα θέριζε ο παπάς του μυθιστορήματος, ο Πανελού, έκανε ένα διάγγελμα προς το ποίμνιο του, λέγοντας μεταξύ άλλων:
Ότι η πανούκλα είναι η τιμωρία του Θεού προς τους ανθρώπους επειδή έχασαν την πίστη τους και δεν εξασκούν καλά τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Οι άνθρωποι μάλιστα θα έπρεπε να δεχθούν αδιαμαρτύρητα την τιμωρία Του!
Η δοκιμασία του να μάθεις να ζεις μακριά από τα αγαπημένα σου πρόσωπα. Ο Γκραν, ένας γέρο-υπάλληλος δεν άντεξε τη μοναξιά του και βγήκε έξω στους δρόμους χαζεύοντας τις βιτρίνες των καταστημάτων με τα δάκρυα να τρέχουν ασταμάτητα από τα μάτια του.
«Αυτός ο κόσμος χωρίς αγάπη ήταν κόσμος νεκρός, κι έρχεται πάντα μια στιγμή που κουράζεται κανείς από τους αποκλεισμούς, τη δουλειά και το κουράγιο, και τότε αποζητάει ένα ανθρώπινο πρόσωπο και τη μαγευτική καρδιά της τρυφερότητας».
Και όταν η ασθένεια άρχισε να υποχωρεί αισθητά οι πολίτες δεν έσπευσαν να χαρούν.
«Όλοι συμφωνούσαν ότι δεν θα ξαναβρίσκαμε μονομιάς τις ανέσεις της προηγούμενης ζωής (πριν την επιδημία) κι ότι πιο εύκολα καταστρέφεις παρά χτίζεις».
Πιο εύκολα καταστρέφεις παρά χτίζεις!!
Τα πρόσωπα των ανθρώπων γύρω από τον πρωταγωνιστή, τον γιατρό Ριέ, είχαν το ίδιο μήνυμα ζωγραφισμένο επάνω τους.
«Σε διαφορετικό βαθμό, σ’ όλες τις γωνιές της πόλης, αυτοί οι άντρες και γυναίκες είχαν λαχταρήσει ένα σμίξιμο που δεν σήμαινε για όλους το ίδιο, μα που ήταν για όλους εξίσου ανέφικτο».
Και φυσικά ο μονόλογος του Ταρού, το αραδιασμα των σκέψεων και των γεγονότων της ζωής του στον γιατρό και φίλο του πλέον είναι η επιτομή του έπους του Camus. Είναι εκείνος ο μονόλογος που σε ταράζει συθέμελα αφήνοντας κάθε τρίχα πάνω σου μόνιμα σηκωμένη!
Ελπίζω η φάση που ζούμε τώρα, όταν με το καλό ξεπεραστεί παντελώς, να εμπνεύσει κόσμο και να γραφτούν όμορφα λογοτεχνικά έργα, έργα που θα μας κάνουν να θέλουμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, άνθρωποι που όταν έχουν ανάγκη από αγάπη και τρυφερότητα να μπορούν να εκφραστούν ξεπερνώντας φυσικά και μη εμπόδια!




View all my reviews
Η πανούκλαAlbert Camus