Αγαπητοίφίλοι και φίλες,

ΟνομάζομαιΑνδρέας Καπανδρέου. Εργάζομαι ως Βιβλιοθηκονόμος στη Βιβλιοθήκη τουΠανεπιστημίου Κύπρου και είμαι επίσης συγγραφέας και παρουσιαστής της ραδιοφωνικής εκπομπής Λογοτεχνία σταΕρτζιανά, που μεταδίδεται από το ΡΙΚ και τον ραδιοφωνικό σταθμό τουΠανεπιστημίου Κύπρου.

Σήμερα έχωτην τιμή να παρουσιάζω το βιβλίο «Το χάλκινο νησί» του Κυριάκου Ηρακλέους.

Θα ξεκινήσωλέγοντας λίγα λόγια για τον συγγραφέα, αφού θεωρώ ότι γνωρίζοντάς τον ίδιο, κάποιεςφορές μπορούμε να αντιληφθούμε καλύτερα και το έργο του.

Ο ΚυριάκοςΗρακλέους γεννήθηκε στην κωμόπολη της Αθηένου στην Κύπρο. Μετά από διετήστρατιωτική υπηρεσία με τον βαθμό του έφεδρου ανθυπολοχαγού, μετέβη στιςΗνωμένες Πολιτείες, όπου σπούδασε φιλοσοφία και διοίκηση επιχειρήσεων. Έχειεργαστεί για πολλά χρόνια ως διευθυντής επιχειρήσεων και πλέον είναισυνταξιούχος, κατοικώντας μόνιμα στην πολιτεία του Νιου Τζέρσεϊ μαζί με τησύζυγό του.

Είναιαφοσιωμένος στη συγγραφή μυθιστορημάτων και ποίησης. Έχει εκδώσει την ποιητικήσυλλογή «Αναζητήσεις» (1980), το πολιτικό θρίλερ «Η Δέσμευση» (PowerPublishing, 2009), το μυθιστόρημα φαντασίας «Το χάλκινο νησί, τόμος Α'»(Βακχικόν, 2024) – το οποίο παρουσιάζουμε σήμερα - και πιο πρόσφατα, το 2025εξέδωσε  την ποιητική συλλογή«Ανατέλλουσα ψυχή» (και πάλι από τις εκδόσεις Βακχικόν). Μελετώντας ταέργα του Ηρακλέους, θα λέγαμε ότι ο συγγραφέας επιδιώκει μέσω αυτών ναεξερευνήσει την ανθρώπινη εμπειρία και τα ηθικά διλήμματα που αντιμετωπίζει οσύγχρονος άνθρωπος.

Παρουσίασητου Βιβλίου «Το χάλκινο νησί»

Όταν μουπροτάθηκε να παρουσιάσω το «Το Χάλκινο νησί», ομολογώ ότι λόγω τουβαρυφορτωμένου προγράμματός μου, αντιμετώπισα την πρόταση με σκεπτικισμό. Ότανόμως αντιλήφθηκα ότι επρόκειτο για ένα βιβλίο που εμπίπτει σε μια από τιςαγαπημένες μου λογοτεχνικές κατηγορίες, αυτή της φανταστικής λογοτεχνίας, μετην οποία έτυχε κι εγώ να ασχοληθώ ως συγγραφέας , αλλά και ότι συνδυάζει τηναλληγορία με την επική φαντασία, θέτοντας μάλιστα φιλοσοφικά ερωτήματα, πρέπεινα παραδεχτώ ότι το ενδιαφέρον μου για «Το χάλκινο νησί» εκτοξεύθηκε στα ύψη, σεσημείο που να μην μπορώ να αρνηθώ την πρόταση και να ανυπομονώ να το διαβάσω.

Το βιβλίο λοιπόνέχει τον τίτλο «Το χάλκινο νησί: ένας μύθος» και όπως μας προϊδεάζει ήδη από τοεξώφυλλό του, είναι ο πρώτος τόμος μιας  ευρύτερης ιστορίας, μιας τριλογία, που οσυγγραφέας φιλοδοξεί να ολοκληρώσει το επόμενο διάστημα. Ο συγκεκριμένος τόμοςονομάζεται «Η δημοκρατία των ανθρωποειδών» και η ιστορία του διαδραματίζεται σεέναν φανταστικό, μυθικό κόσμο, όπου το Χάλκινο Νησί αποτελεί το επίκεντρο τηςδράσης.

Πρόκειταιγια  ένα καλογραμμένο επικό μυθιστόρημαφαντασίας γεμάτο μαγεία, μυθικούς συμβολισμούς, αλλά και φιλοσοφικά ερωτήματα.

Ο πρίγκιπαςΜορφέας και η πριγκίπισσα Δανάη του Αγρινίου με σκοτεινά μέσα προσπαθούν νακυριεύσουν τις πόλεις του μυθικού Χάλκινου Νησιού, δημιουργώντας μια αυτοκρατορίαελέγχου και υποταγής. Αυτοί, ουσιαστικά αποτελούν τις δυνάμεις του σκότους καιτης διαφθοράς.

Στοναντίποδα βρίσκεται ο δίδυμος αδελφός του Μορφέα, Εράσμιος, βασιλιάς τωνΜεγάρων, που είναι ευλογημένος με πνευματικές δυνάμεις. Αυτός μαζί με τον στενότου κύκλο αντιπροσωπεύουν τις δυνάμεις της λογικής και της καλοσύνης.

Οι δύοαντίθετοι αυτοί κόσμοι, αναπόφευκτα θα συγκρουστούν μετωπικά. Η ιστορία είναιγεμάτη μαγεία, υπερφυσικά στοιχεία και συμβολισμούς που μπορούν συνειρμικά να ταυτιστούνμε τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής, όπως η εξάρτηση από την τεχνολογία, ηπαγκοσμιοποίηση και η ηθική πτώση.

Κεντρικόθέμα είναι η πάλη μεταξύ καλού και κακού, ηθικής και αμαρτίας, όπου ταανθρωποειδή πλάσματα προσωποποιούν τις επτά θανάσιμες αμαρτίες, κάθε ένα από ταοποία συμβολίζει μια διαφορετική ανθρώπινη αδυναμία. 

Το βιβλίοεξετάζει την άκρατη επιθυμία για εξουσία, αλλά και τον κίνδυνο της σκλαβιάς καιτης υποταγής, τόσο σε φυσικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο.

Η ηθική καιη αρετή αντιτάσσονται στην απληστία, τον εγωισμό και την αλαζονεία ενώ ηιστορία υπογραμμίζει την ευθύνη του ατόμου για τις επιλογές του και την ανάγκηγια κριτική σκέψη.

Οι μάζες,στην ιστορία που εξετάζουμε, γίνονται παθητικοί θεατές της ζωής τους,αποδέχονται τις ψευδαισθήσεις της ελίτ και σταματούν να αμφισβητούν ενώ χάνουντην ικανότητά τους να σκέφτονται κριτικά. Η ιστορία δείχνει πώς η συλλογικήηθική πτώση μπορεί να καταστήσει μια κοινωνία ανίκανη να αντισταθεί στηνεξουσία.

«Το ΧάλκινοΝησί», το οποίο μάλιστα τοποθετείται από τον συγγραφέα κάπου στη Μεσόγειο, καθώςκαι η κυπριακή καταγωγή του Ηρακλέους, οδηγούν τον αναγνώστη σε κάποιους συνειρμούς: Νησί είναι και η Κύπρος καιμάλιστα νησί ξακουστό για τον χαλκό της. Στην αρχαιότητα μάλιστα ονομαζόταν«νησί του χαλκού». Από εκεί εξάλλου  προέκυψε και το όνομά της.Η Κύπρος είναι επίσης νησί της Μεσογείου και λόγω της γεωγραφικής της θέσης αλλάκαι της πολύπλοκης και βεβαρημένης ιστορίας της, βρίσκεται σε μόνιμη ανάγκη γιαδιαφύλαξη της τοπικής κουλτούρας, αλλά και της  ιστορικής μνήμης.

Και στο δικόμας νησί, εδώ και αιώνες συγκρούονται πολιτισμοί, φυλές και θρησκείες. Είχαμεκαι εδώ, όπως και στο βιβλίο την αντιπαράθεση μονοθεϊστικών θρησκειών με τιςπαλαιότερες πολυθεϊστικές. Είχαμε και εδώ, και εξακολουθούμε να έχουμε τησύγκρουση του καλού με το κακό, του ισχυρού με τον αδύνατο, του δίκαιου με τοάδικο…

Ο συγγραφέαςδείχνει λοιπόν να εμπνέεται από την ιστορία, τη μυθολογία, τη θρησκεία, ακόμακαι από τη λαογραφία της Κύπρου (αλλά όχι μόνο της Κύπρου). Δεν μπορώ στοσημείο αυτό να μην  σαχλιάσω  για παράδειγμα τους Καλίτζαρους, ένα είδος ανθρωποειδώνόντων που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας και που μοιάζουν πολύ, τόσο στις συνήθειες,όσο και στο παρουσιαστικό με τους δικούς μας Καλικάντζαρους.

Ο Ηρακλέους στοβιβλίο του πλέκει ενδιαφέροντες μύθους, ίντριγκες  και μηχανορραφίες που πολύ συχνά θυμίζουν τηνεπική σειρά βιβλίων «Το τραγούδι της φωτιάς και του πάγου»  του George Martin που έγιναν γνωστά και με τηντηλεοπτική τους διασκευή και ως “Game of Thrones” ή και τις φανταστικές ιστορίες καιτα φανταστικά πλάσματα του  J. R.R. Tolkin.

[Στοσημείο αυτό θα μου επιτρέψετε να διαβάσω ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο, έτσιγια να πάρετε μια γεύση από το ύφος και τον τρόπο γραφής του Ηρακλέους (κεφ.22,σελ. 211-212). Επέλεξα ένα μικρό, ουδέτερο κομμάτι που δεν προδίδει σημαντικές λεπτομερείςαπό την πλοκή του βιβλίου, έτσι ούτως ώστε να μην «χαλάσω» την έκπληξη απόκάποιους που θέλουν να το διαβάσουν, κάνοντας spoiler ]

Να πούμεπάντως πως εκτός από τις πολιτικές ίντριγκες της εξουσίας και τις βυζαντινές μηχανορραφίες,το βιβλίο είναι γεμάτο και από ανθρώπινα πάθη, ακόμα και από έρωτες που κάνουντην ιστορία ακόμα πιο ενδιαφέρουσα αλλά και οικεία για τον αναγνώστη.

Το «Χάλκινονησί» δεν είναι απλώς ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα φαντασίας. Είναι μια πρόσκλησηστον αναγνώστη να αναλογιστεί τις δικές του προκλήσεις, τις επιλογές του και τηδιαδικασία της προσωπικής ανάπτυξης.

Το έργο, αντο δούμε αλληγορικά, είναι μια γέφυρα μεταξύ του πραγματικού και τουφανταστικού, μια περιπέτεια που ενθαρρύνει τον αναγνώστη να στοχαστεί πάνω στονδικό του κόσμο και τις δικές του αξίες. Η ιστορία κορυφώνεται με την προσπάθειατου ήρωα που υπερασπίζεται το καλό, να απελευθερώσει τις μάζες από τονψυχολογικό και φυσικό έλεγχο, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ελευθερίας και τηςανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Το αν θα τακαταφέρει και με ποιο τρόπο, θα πρέπει να το ανακαλύψετε μόνοι σας διαβάζονταςτο βιβλίο.

Το μόνο πουθα αποκαλύψουμε είναι ότι η ιστορία έχει κορύφωση και ένα συναρπαστικό τέλοςπου μας προϊδεάζει και μας ανοίγει την όρεξη για τη συνέχεια, η οποία ευχόμαστενα έρθει σύντομα με τον επόμενο τόμο της τριλογίας που όπως ήδη εξήγγειλε οσυγγραφέας, θα έχει τον τίτλο «Η συνομωσία εναντίον του ρολογιού».

Όσοι διάβασαντο πρώτο μέρος ξέρουν σε ποιο «μαγικό» ρολόι αναφερόμαστε!

Αυτά απόεμένα, στη διάθεσή σας για περαιτέρω συζήτηση και ερωτήσεις.

Ανδρέας Καπανδρέου

Ηλατινική λέξη για τον χαλκό, cuprum, προέρχεται από τη φράση aescyprium = «μέταλλο της Κύπρου».

(Από την παρουσίαση που πραγματοποιήθηκε στην Αθηαίνου, στις 9/7/2025):