Jump to ratings and reviews
Rate this book

Monstertrilogie #2

Zwarte tranen

Rate this book
Dutch

513 pages, Hardcover

First published January 1, 1999

20 people are currently reading
273 people want to read

About the author

Tom Lanoye

104 books430 followers
Tom Lanoye in de Nederlandstalige Wikipedia

Tom Lanoye in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

Tom Lanoye bij "Schrijversgewijs"


Tom Lanoye (his name is pronounced the French way: /lanwa/) was born August 27, 1958 in the Belgian city Sint Niklaas. He is a novelist, poet, columnist, screenwriter and playwright. His literary work has been published and/or performed in over fifteen languages. Lanoye lives and works in Antwerp (Belgium) and Cape Town (South Africa).

Lanoye is not only a writer, but also an entrepreneur. As the youngest son of a butcher, he self-published his first work. In his own words, 'Just like all the punk bands did in those days: out of dissatisfaction with the existing structures, and to learn the trade from the inside out'.

Lanoye started out as an enfant terrible, but has become one of the most widely read and critically acclaimed authors in his language area. A writer that devotes himself to all forms of text and writing (for books, newspapers, periodicals and printed matter as well as for plays, cabaret and vocal performances) and makes regular appearances at all the major European theatre festivals.

Tom Lanoye in the English Wikipedia

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
182 (16%)
4 stars
462 (42%)
3 stars
362 (33%)
2 stars
76 (6%)
1 star
13 (1%)
Displaying 1 - 17 of 17 reviews
Profile Image for Marc Lamot.
3,463 reviews1,975 followers
July 11, 2020
Dit tweede deel van de Monstertrilogie begint net als het eerste deel (het Goddelijke Monster) met een paukenslag: we vernemen onmiddellijk dat Katrien Deschryver (die in deel 1 haar man had doodgeschoten) ontsnapt is uit de gevangenis. En op dezelfde wijze keert het thema van de ontsnapping van Katrien regelmatig terug in dit boek, als verbindend element. Maar echt rijk aan gebeurtenissen en dus ook aan verhaallijn is dit tweede deel niet (nog een gelijkenis met deel 1): we krijgen vooral een aaneenschakeling van verdere portretteringen van de personages met wie we grotendeels al in het voorgaande deel kennismaakten, vooral leden van de beruchte familie Deschryver, maar ook een aantal nieuwe personages.

Stilaan mag het dus duidelijk worden dat Lanoye ons in deze trilogie niet zozeer een verhaallijn presenteert, maar iets anders een schets van een aantal milieus die samen de Belgisch-Vlaamse samenleving van eind twintigste eeuw vormen. En het gaat om een bont gezelschap: de wel zeer diverse familie Deschryver in de eerste plaats, met aan het hoofd een patriarch op de dool (de doodzieke Herman), een boertige tapijtengigant (nonkel Leo), drie nogal amechtige suikertantes, een neurotische moeder, de mysterieuze Katrien, het zwarte schaap Bruno (openlijk homo) en het flamboyante fuifnummer Steven (verdekt homo); via de intrige komen we terecht in de catacomben van de vermolmde justitiële wereld (waar vooral Einzelgänger onderzoeksrechter Willy De Decker ons rondleidt), het politieke gekonkel, de bedrijven die het mooie weer maken met zwart geld, de yuppies (de bi-persoonlijkheid Steven-Stephen), de homoscene (met zijn darkrooms), de sm-wereld (waar ook een magistraat een opvallende rol heeft), de feministische groupuscules en de anarchistische krakers. Net als in deel 1 zet Lanoye ze allemaal in hun hemd, hij spaart niemand, wat zowel hilarische scenes als verbeten cynische taferelen oplevert.

In deel 1 speelden de Dutroux-affaire, de Bende van Nijvel, en de vele politieke schandalen op de achtergrond mee, hier duiken ze soms op als reëel kader van het verhaal; het meest markant uiteraard op het einde, wanneer de grote Witte Mars in Brussel samenvalt met een overval van een misdaadbende op een warenhuis. Er zit dus behoorlijk wat in dit tweede deel, en soms buitelt het allemaal een beetje veel over en door elkaar, alsof Lanoye wilde tonen: “kijk eens wat ik hier allemaal verwerkt krijg in dit verhaal”. Af en toe wordt het ook licht irritant, door dat wijsneuzerige toontje dat we van Lanoye kennen in zijn media-optredens, het drammerige uithalen naar alles wat naar establishment riekt. Maar, zoals al aangegeven, laat Lanoye in dit boek ook van de “alternatieve” milieus niet veel heel.

“Zwarte tranen” is dus op en top een society-schets, met alle sterktes en zwaktes van dit soort werken. Maar wat dit boek toch wel bijzonder maakt is de taal waarin het geschreven is (vettig-Vlaams is nog de beste omschrijving, helemaal in de lijn van Lanoye's door Boon geïnspireerde Gespleten en Bescheten-cyclus) en vooral de rotvaart waarmee Lanoye van personage naar personage springt, in een stijl die soms echt van de pagina’s spat. De op zich ontluisterende zelfmoordscène van de kolonel in een Brussels hotel is wat dat betreft ronduit hallucinant te noemen. Ik ben niet echt fan van zulk verbaal spervuur, maar een krachttoer is het wel!
136 reviews2 followers
September 3, 2019
De drie boeken achter elkaar lezen is toch wel een opgave. Het goddelijke monster, Zwarte tranen en Boze tongen geven meer dan 1200 pagina’s taalplezier. Niet overal even sterk maar dat kan ook bijna niet op zoveel bladzijden.

We maken kennis met Katrien Deschryver. Geplaagd door visioenen en zich stellend in de rol die men haar op het lijf schrijft als lieveling van iedereen, is ze het centrum van de drie verhalen. Klein en bloedmooi heeft deze petite slechts één nadeel. Het mens trekt rampen aan. Neefjes verongelukken in een zwembad, een oom rijdt met de grasmachine over de stroomdraad, er is een geheimzinnig verdwenen broertje en als ultieme ramp schiet ze tijdens een jachtongeval haar man dood.

Beschuldigd van moord doet ze wat ze altijd doet, ze hult zich in stilzwijgen tot iedereen haar weer vergeeft.

En zoals Tom Wolfe in ‘Het vreugdevuur der ijdelheden’ de teloorgang van Sherman Mc Coy laat zien, doet Tom Lanoye hier hetzelfde met de rijke en machtige familie Deschryver. Het verschil zit hem in de manier waarop hij dat doet. Geen tragische en ellendige afdaling maar komisch en potsierlijk. Zo komen de talrijke doden, en die zijn er nogal wat, na hun overlijden terug in het verhaal. Als het publiek bij een theatervoorstelling volgen ze de gebeurtenissen.

Flink wat personages bevolken trouwens deze romans. Allemaal uitvergroot tot een clichématige voorstelling van de realiteit.

Haar zus Gudrun, die zo graag Katrien wil zijn maar eindigt als oude vrijster. Een manisch-depressieve moeder die de leiding neemt bij de Witte Mars, haar vader een topbankier en nonkel Leo, die de grootste tapijtfabriek van Vlaanderen heeft maar samen met haar vader geen frauduleuze praktijk uit de weg gaat.

Er is de stuntelende onderzoeksrechter Dedecker met een eigen agenda en de drie ongehuwde tantes Marja, Milou en Madeleine. Er is een broer Bruno die homoseksueel is en een broer Steven wiens droom het is om ooit als bankier in New York fortuin te maken.

Wat de trilogie anno 2019 als pluspunt heeft is de taalvirtuositeit die de auteur aan de dag legt, de verschillende stemmen die zijn personages krijgen (zo laat hij Steven voortdurend Engelse zinnen zeggen en nonkel Leo boers en grof in de mond zijn). De boeken hebben vaart en lezen vlot al is in deel drie daar wel veel minder van te merken. Maar dat komt misschien ook omdat ik ze echt alle drie aan één stuk door heb gelezen.

De cynische benadering van de maatschappij in de jaren ’90 is meteen ook het nadeel. Lezers die niet op de hoogte zijn van de schandalen die Vlaanderen toen teisterden missen een deel van de kleine verhaaltjes tussen het grote verhaal. Van ver is de familie Deschryver geëtst op de familie De Clercq, tapijtfabrikanten die bedolven werden onder allerlei vieze zaakjes. Verwijzingen naar Herman Van Rompuy en de notitieboekjes van Leo Delcroix zullen ook de jongere lezers ontgaan, net als het spaghetti-arrest. De overvallen door de Bende van Nijvel en Dutroux daarentegen zijn ook nu nog bij iedereen bekend.

In elk geval is deze trilogie het lezen waard, ook zonder kennis van de Vlaamse politieke en maatschappelijke omstandigheden. Een mooie taal, krachtige evoluties van karakters en hun soms ontroerende pogingen iets van hun leven te maken geven dit boek zijn recht om gelezen te worden.
Profile Image for Mips.
599 reviews15 followers
September 26, 2009
September 2009.
Allusies op oude Belgische schandalen herlezen terwijl er zich 's avonds alweer 'n handvol nieuwe op het scherm ontrollen (Fortis-affaire episode 101, nieuwe verwikkelingen rechter De Tandt, winstcijfers Electrabel,...). Dat is nu eenmaal het "lot" een lezende Belg te zijn, veronderstel ik...

TIEN (!!!) minuten later - haal net de weekendeditie van onze krant uit de brievenbus - grote kop: " Brussels gerecht opnieuw in opspraak"
Pfffff!
8 reviews1 follower
January 15, 2019
Goed geschreven, niets op aan te brengen, maar buiten een zedenschets van een bepaalde klasse die in Vlaanderen wel bestaat en die volledig uitvergroot wordt gepresenteerd aan de lezer, brengt dit boek niets bij. Ik ben halverwege gestopt met lezen en zal het hierbij houden.
Profile Image for André.
2,514 reviews32 followers
December 21, 2022
Tom Lanoye (geb. 1958 te Sint-Niklaas) bracht in 1997 onder luid applaus van zowat heel intellectueel Vlaanderen zijn roman Het goddelijke monster uit. Het applaus uit Nederland was zéér zwak en hier en daar vielen zelfs vernietigende kritieken. De oorzaak hiervan ligt duidelijk bij het mentaliteitsverschil tussen Vlaanderen en Nederland. We vormen één taalgebied maar daar blijft het ook bij. Een boek dat zo duidelijk de Vlaamse en Belgische spirit in beeld brengt is duidelijk geen kaas voor bepaalde noorderburen. Toch zijn er heel wat noorderburen die van Tom Lanoyes aanzet tot een burleske familiesaga uitbundig genoten hebben.
In Vlaanderen kon de pret niet op en zelfs heel wat politici vonden Het goddelijke monster hét boek van het jaar. Waarschijnlijk zal het met Zwarte tranen, het tweede deel van wat een trilogie moet worden, dezelfde weg opgaan. Na het verschijnen van Het goddelijke monster werd reeds een vergelijking gemaakt met Het verdriet van België van Hugo Claus. Na dit tweede boek zou je kunnen zeggen dat de Beerput van België werd geleegd door de hofnar. Maar toch is het ook veel meer dan dat. Lanoye toont in deze twee boeken niet alleen een land dat doldraait maar ook de degeneratie van een oerdegelijke Vlaamse familie, iets waar we meer en meer mee geconfronteerd worden nu alle vaste waarden op losse schroeven komen te staan. De figuur van vader Herman Deschrijver is daar nog het beste voorbeeld van. Tom Lanoye noemt de Deschrijversaga een soap, en dat is het natuurlijk ook, maar een hele literaire soap dan toch waarin ook het sociale aspect een heel voorname rol inneemt.
In Het goddelijke monster werden we al meteen geconfronteerd met de tragische figuur van Katrien Deschrijver, de beeldschone dochter van Herman Deschrijver die echter zonder het zelf te willen de ene ramp na de andere veroorzaakte. In een bespreking destijds vergeleek ik haar al met Marilyn Monroe en dat klopt nog altijd. De wufte blondine dreigde zowat heel de Kennedy-clan in opspraak te brengen en vermits de familie Deschrijver een Vlaamse wat zwakkere kopie lijkt van de Kennedy's, gaat de vergelijking nog altijd min of meer op, alleen dat Katrien over heel wat minder mediageilheid beschikt dan icoon Marilyn. Katrien wil geen icoon zijn, maar dat wordt ze tegen wil en dank wél. Eerst in de familie en later door heel het land. Want Katrien schoot haar man Dirk neer, weliswaar per ongeluk, maar geen hond die dat gelooft. Katrien Deschrijver belandt in de gevangenis en daardoor wordt niet alleen zij medianieuws maar tevens de hele familie Deschrijver. Want er blijken nogal wat dingen mis te lopen in de familie, dingen die eigenlijk het daglicht niet mochten zien. Ex-kabinetchef Herman en zijn broer Leo, een vasttapijt-magnaat, blijken met de hulp van de overleden Dirk op grote schaal gesjoemeld te hebben. De onderzoeksrechter die de zaak in handen krijgt ziet eindelijk zijn kans schoon om heel het imperium Deschrijver met de grond gelijk te maken. Net op dat ogenblik wordt België geteisterd door de zaak Dutroux. De media-aandacht is verschoven maar Herman heeft op aanraden van zijn broer Leo het hazenpad richting Luxemburg gekozen, het paradijs van de 'witwas'. En in de familie leven nog veel meer dingen die men angstvallig tracht verborgen te houden.
Zwarte tranen begint heel spectaculair met de ontsnapping van Katrien net als ze wordt voorgeleid voor een verhoor in het Paleis van de Rechtvaardigheid. Ze is ontsnapt met hulp van iemand en de rijkswacht heeft het stomverbaasd laten gebeuren. De feiten stapelen zich op mekaar om alle kommer en kwel te lozen in het burgerprotest van 'de witte mars' die hier ook nog gecombineerd wordt met een bloedige overval van 'de bende van Nijvel'. Zwarte tranen vraagt meer concentratie van de lezer dan Het goddelijke monster. In laatstgenoemd boek zaten we nog wat op de cabarateske toer, terwijl in Zwarte tranen meer de tragiek aan bod komt. Dit wil absoluut niet zeggen dat je een onverteerbare turf voorgeschoteld krijgt. Tom Lanoye loodst zijn lezer op knappe stilistische wijze door alle kommer en kwel heen. Zijn personages zijn nog sterker dan in het vorige boek, grotendeels omdat ze toen al op een meesterlijke manier voorgesteld werden, en je kijkt als lezer al ongeduldig uit hoe het hun levend of dood in het volgende boek zal vergaan. Want dat is toch wel heel geniaal in deze romancyclus, dat al zijn personages blijven meespelen, ook al zijn ze voor de buitenwereld dood en begraven. Zwarte tranen roept bij sommige critici wat ongeduld op omdat ze het werk niet goed durven plaatsen zonder een afrondend deel.
Persoonlijk wil even een adempauze voordat ik mij verlekkerd op een volgende aflevering ga storten. Trop, c'est trop. Trouwens het zal mij worst wezen wat de uiteindelijke bedoeling van Tom Lanoye met deze cyclus was. Ik weet dat ik een portie voortreffelijke literatuur achter de kiezen heb en ik leef verder met de hoop dat er in de volgende eeuw mij ten minste nog één mooie gebeurtenis te wachten staat.
Profile Image for Alaghom Naom Tzentel.
195 reviews20 followers
July 5, 2021
Vervolg op Het Goddelijke Monster

Eigenlijk worden er hier ook weinig van de "mysteries" die op het einde van het eerste boek overbleven beantwoord, dat zal voor het derde boek zijn waarschijnlijk.
Het boek begint met "Katrien is ontsnapt" en dat is voor een groot deel de lijm die de rest van de gedachtengangen aan elkaar lijmt, maar die ontsnapping op zich... voelt aan als een totaal overbodige verhaallijn, iets dat de overgang van boek 1 naar boek 3 moet opvullen omdat een trilogie nu eenmaal drie boeken moet hebben.
Ik moet het derde boek nog lezen, dus misschien vergis ik mij, maar dat is het gevoel dat ik aan dit boek overhoudt.

De schrijfstijl van Tom Lanoye is het heeft wel iets, maar je zit vooral heel de tijd in het hoofd en in de gedachten van de personnages. en het verhaal zelf gaat niet vooruit...
Het is mij niet gelukt om twee boeken in deze zelfde stijl na elkaar uit te lezen zonder even zin te krijgen in iets anders en halfweg dit boek even te pauzeren en eerst iets totaal anders uit te lezen voordat ik met deze terug verderging.
15 reviews1 follower
December 29, 2020
Na het Goddelijke Monster wou ik zo snel mogelijk het 2de deel van de trilogie beginnen. Goed begin, ietwat langdradig midden maar een knallend einde waardoor ik wel weer zin om in het laatste boek te beginnen! Ik herbeleef m’n tienerjaren opnieuw door alles wat er zich in het boek afspeelt: uitgebreide karakterbeschrijvingen in een setting van herkenbare gebeurtenissen, ik kan het wel smaken!
25 reviews
September 21, 2024
De monstertrilogie zijn mijn eerste boeken van Tom Lanoye. Tot nu toe was er als het ware geen aantrekkingskracht om iets van Tom Lanoye te lezen. Door een boeken podcast toch gemotiveerd en geen minuut spijt van.
Profile Image for Frans Werrij.
118 reviews1 follower
September 29, 2023
Merkwaardig boek waarin gebeurtenissen uit de recente Belgische geschiedenis door de familiekroniek van prominente Vlaamse familie worden geweven. Goed geschreven maar toch vreemd..
Profile Image for Garmt Meers.
27 reviews
February 26, 2024
Ik heb het graag gelezen maar ben blij dat ik erdoor ben. Toch een klepper die soms traag vooruit ging.
Profile Image for Hanne Beyens.
61 reviews1 follower
September 16, 2024
Ondanks dat het boek niet vlot leest, is de schrijfstijl heel fijn.
3.5 sterren
Profile Image for Marleen.
225 reviews
December 24, 2011
In eerste instantie stelde het vervolg van 'Het goddelijke monster' me enigszins teleur, misschien omdat ik van dit boek wel de gehele serie gezien heb (i.t.t. 'Het goddelijke monster') en daardoor meer ging letten op verschillen en overeenkomsten. En omdat het hier nogal veel gaat over de dingen die ik in de serie ook al niet goed begreep, de zakelijke kant van het verhaal. Die desondanks wel noodzakelijk is voor het boek, omdat het gaat over de afbraak van het systeem en dat loopt ook echt prachtig doorheen met de afbraak van hun persoonlijke levens. Maar dan. De scene bij De witte mars. In de serie vond ik dat het absolute hoogtepunt. In dit boek was het dat ook. Prachtig beschreven, geweldig hoe al die verhalen zich samenvoegen op één locatie. Benieuwd of het derde deel daar nog tegenop kan.
Profile Image for Tjibbe Wubbels.
589 reviews8 followers
September 20, 2014
I loved part one of the monster trilogy, and I loved this second volume as well. The decline of the Deschryver family and Belgium continues. As per usual, part two of a trilogy lacks the surprise of the first volume and the revelations and climax of the last. That's probably the reason I found this volume a little less incredible as the first one. A little bit less, but still pretty incredible. I'm looking forward to reading the conclusion of this amazing trilogy.
Profile Image for Marcel Colemont.
38 reviews
August 2, 2025
Hilarisch en grotesk klaagt hij de Belgische samenleving aan en alles wat maar macht heeft.
De witte Mars, de bende van Nijvel,...al die gebeurtenissen spelen op de achtergrond.
Lanoye springt van personage naar personage met hoge snelheid en de taal is bij de ene persoon vulgair en bij de andere vrij complex. In het begin is er een zelfmoordscene die ik nog nooit zo beschreven heb meegemaakt
Profile Image for Arjen.
160 reviews99 followers
December 8, 2010
Continuation of the downfall of the Deschryver family against the background of a disintegrating country (Belgium). Must read if you read the first part of the trilogy (duh). Somehow I liked the first novel better so therefore only 4 stars.
Profile Image for Davy Buntinx.
210 reviews39 followers
May 29, 2014
Toch wel onder de indruk van Tom Lanoye's stijl. Tweede boek dat ik lees (ook tweede in de trilogie) en smaakt naar meer.
Displaying 1 - 17 of 17 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.