Ma Rochelle Passée, Welkom El Dorado

by Cynthia McLeod

Ma Rochelle Passée, Welkom El Dorado vertelt het wel en wee van de familie Couderc in het 19de-eeuwse Suriname. Aan het begin van het verhaal zijn deze nazaten van Franse Hugenoten blank, op het eind zijn ze net als zoveel andere Surinaamse families: gekleurd. In deze koloniale maatschappij is huidskleur voor veel mensen de alles bepalende factor.
Dat ondervinden Esthelle, kind van een slavin en haar blanke echtgenoot en haar kinderen. Als nog meer etnische groepen in deze smeltkroes komen, moeten ook de nieuwelingen hun plaats in deze ingewikkelde gemeenschap veroveren.
Met veel verve en zeer gevoelig worden delicate en vaak pijnlijke kwesties om ‘kleur’ verweven tot een intrigerende familiegeschiedenis, die van begin tot eind blijft boeien en die vooral buitenstaanders inzicht verschaft in dat wat zo typisch Surinaams en soms zo onbegrijpelijk is.

Genres: Fiction

277 pages, Paperback

First published January 1, 1996

About the author

McLeod was born in Paramaribo as Cynthia Ferrier; she is the daughter of Johan Ferrier, the first President of Suriname, and the sister of author Leo Henri Ferrier.

She completed her secondary school education in Suriname and continued her education in the Netherlands, where she studied to become a teacher in Child Care and Education. She married Dr. Donald McLeod whom she met in the Netherlands. In 1962 they went to Suriname, where McLeod studied for a teaching degree in Dutch Language and Dutch Literature. From 1969 to 1978 she taught Dutch Language and Literature in pre-university education in Paramaribo. Her husband, Donald McLeod, was appointed in 1978 as Suriname’s Ambassador to Venezuela. Then he became Suriname’s Ambassador to Belgium and the United States of America. Abroad McLeod started writing and especially during her stay in Belgium she had the opportunity to do research in the archives of The Hague, Amsterdam, Rotterdam, Emmerich, and Köln.

In 1986 the McLeods returned to Suriname and in 1987 her debut novel Hoe duur was de suiker? (The cost of sugar) was published by publisher Vaco in Paramaribo. The first print was sold out within a few weeks and Cynthia McLeod became the most famous Surinamese novelist overnight. Later this historical novel about the sugar cane industry in the 18th century was published under license by her Dutch publisher Conserve. Soon other historical novels from her hand appeared, such as Hitchin wegwijzer vervolging.

As a result of her long research McLeod has gained a wealth of knowledge about Surinamese history; knowledge she gladly shares with others. For the Surinamese school youth she organizes free educational trips with her motorized vessel, the Sweet Merodia. During these tours over the Surinamese Rivers, past former plantations, she captivates her audience with stories about its interesting past. She further engages in historic city tours through the centre of historic Paramaribo, which has been a UNESCO world heritage site since 2002.

Reviews

[José Van Rosmalen · Rating 5 out of 5]

Cynthia Mc Leod publiceerde in 1996 bij uitgeverij Conserve met Ma Rochelle Passee, Welkom El Dorado een belangrijke historische roman over de geschiedenis van Suriname. Ik denk dat het in Nederland een onderschat boek is. Hoofdpersonen zijn de blanke Etienne en de gemengdbloedige Esthelle.
Etienne is een telg uit de familie Couderc, behorend tot de Franse Hugenoten die vanwege hun protestantse geloof uit het overwegend katholieke Frankrijk hun heil elders zochten. Zij richtten in Suriname de plantage Ma Rochelle op.
Esthelle is de dochter van een slavin die verkocht was aan de plantage-eigenaar. Slaven werden beschouwd als handelswaar en bezit. Ze waren rechteloos. Het boek bestrijkt de periode van 1845 tot 1894, dus bijna vijftig jaar. We volgen Etienne van een kleine jongen totdat hij grootvader is en Esthelle vanaf haar geboorte. Etienne leert Esthelle al heel jong om te lezen, ze is een heel intelligent kind. Hij respecteert haar, in weerwil van de scheiding van de rassen en de vermeende superioriteit van de blanke Hollanders die de plantages bezitten. Door het ‘tekort’ aan Hollandse vrouwen hebben de Hollandse mannen doorgaans een Surinaamse ‘bijvrouw’ bij wie ze ook kinderen hebben. Dat thema komt in het boek ook uitgebreid aan de orde.
In 1863 werd door Nederland de slavernij officieel afgeschaft. De ongelijkheid was daarmee nog niet verdwenen. Nederland haalde nieuwe arbeidskrachten uit India en later ook uit Indië, het huidige Indonesie. Tijdens de lange zeereizen vanaf Oost-Azie kwamen veel mensen om het leven.
In Suriname moesten kinderen op school van alles over Nederland leren, bijvoorbeeld de provincies en hun hoofdsteden, terwijl omgekeerd Nederlandse kinderen maar weinig van Suriname wisten. Ik heb de indruk dat het slavernijverleden in Nederland nog altijd onvoldoende leeft, het wordt vaak weggewuifd. Cynthia Mc Cleod maakt het op aangrijpende wijze zichtbaar en voelbaar. De roman is
kwalitatief vergelijkbaar met de boeken van Hella Haasse of Annejet van der Zijl, terwijl haar werk in Nederland toch minder aandacht heeft gekregen. Misschien heeft dat ook wel met de hedendaagse onderschatting van de Surinaamse cultuur te maken. In het boek komen harde voorbeelden van discriminatie ter sprake, van uitbuiting en mishandeling, van de hierarchie waarbij de huidskleur bepalend is. Maar de boodschap van het boek is ook dat liefde tussen mensen sterker kan zijn dan de kleur van hun huid. Etienne en Esthelle doorbreken de kloof tussen blank en bruin. Zij verzet zich met succes tegen hypocrisie en wordt een gewaardeerde onderwijzeres. Vlak na de afschaffing van de slavernij baart zij haar eerste kind, dat in vrijheid zou opgroeien.
De plantage gaat verloren, vandaar de titel La Rochelle Passee. Welkom Eldorado slaat op het goud dat in Suriname wordt gewonnen, maar in overdrachtelijke zin op het goud dat je bereikt als in een samenleving de huidskleur van mensen er niet meer toe doet.
Het boek is een monument voor de generatie Surinamers die in slavernij opgroeide en die de ketenen heeft weten te doorbreken. Dit wordt jaarlijks op 1 juli herdacht.
Vijf sterren voor dit belangwekkende boek, geschreven door de oudste dochter van de eerste Surinaamse president, Ferrier.

[Tobias Hilligehekken · Rating 5 out of 5]

Net als al haar boeken heeft McLeod hier weer een meesterstuk neergezet. Geweldig, zo is dit boek te beschrijven. Het feit dat haar boeken op feiten zijn gebaseerd maakt het boek misschien nog beter. Ze heeft van zulke gruwelijke feiten zo’n prachtige roman weten te schrijven. Met elk boek lijkt mijn bewondering voor deze vrouw toe te nemen, een pracht boek!