Pedal Ceviren Kadinlar

by Rea Stathopulu

Sevgili gunlugum, Dun okula mufettis geldi. Sinifa girer girmez hepimiz ayaga kalktik. ogretmenimiz ona bizim iyi cocuklar oldugumuzu soyledi. Ama mufettis'in yuzu cok asikti. Sinifin ortasinda durup ellerini arkasina kavusturdu ve gurleyen bir sesle "Kimsiniz siz, nesiniz?" Hicbirimiz yerimizden kimildayamadik. Donduk kaldik oyle. Bir daha sordu ayni soruyu. Hic kimseden bir cevap cikmadi. Cetin Bey'in kitap tutan eli titremeye baslamisti. O zaman gitti Vasilis'e "Nesin sen?" Vasilis kipkirmizi oldu. "Cocuk," dedi kekeleyerek. Sonra bana sordu. O zaman birden bir fikir geldi aklima... Turkiyeli Rum bir ailenin Istanbul'dan Imroz'a, 50'li yillardan 70'li yillara uzanan hikiyesi. Cogu mensubu goc ederek aramizdan ayrilan bir cemaatin gundelik hallerini, muhabbetlerini, eglencelerini, kaygilarini, oyunlarini, tabularini, ozlemlerini anlatiyor Rea Stathopulu, yer yer on yaslarinda matrak bir kiz cocugunun gunluklerinden, yer yer yetiskinlerin dunyasi icinden. Uluslararasi po

281 pages, Paperback

First published June 1, 2006

Reviews

[Argos · Rating 4 out of 5]

Kitabın adı çok ilgi çekici ve azınlıklara ilişkin romanlar her zaman okuma listemdedir. “Pedal Çeviren Kadınlar” Rum bir ailenin hikayesi, ablasının 1955-6 yıllarında tutmuş olduğu günlüklerin anımsattıklarıyla İmroz-İstanbul hattında Türkiye’deki Rumların ortak dünyasını anlatıyor yazar. Dil akıcı değil ve yer yer benzer cümlelerle karşılaşınca okuma zevksiz oluyor. Aslında “Eolya Toprağı”nı (Ilias Venezis) okuduktan sonra Rum azınlığın yaşadıklarını anlatan hiçbir kitabı beğenmez oldum. 3,5/4

[divayorgun · Rating 5 out of 5]

Çok çok özel bu kitap. İçinde eskiye dair her şeyi barındıran,samimiyet içeren bir tarafı olmakla beraber okurken hem bitsin hem de bitmesin istedim ve iyi okurlar bilir ki bu sınır güzel kitaplar için çizilir ve yine okurlar iyi bilir ki güzel kitaplar hep can yakar sizi kendine bağlar.

[Renklikalem · Rating 4 out of 5]

50’lerin bogazici’ne, imroz’una gittim geldim. kitaptaki ana karakterlerden margarita’nin, ablasi niki’nin on yasindayken tuttugu gunlugu ile gecmise yaptigi yolculuga, donemin olaylarina, ailenin ve istanbullu rumlarin yasamlarina, imroz’a yani bugun bildigimiz adiyla gokceada’ya, bize anlatilan tarihe farkli bir gozle baktim. bir cirpida keyifle okunan bir kitap pedal ceviren kadinlar. donem kitaplarina ilgi duyanlara siddetle tavsiye!

[Zeren · Rating 4 out of 5]

Bazı kitaplarla farklı bir gönül bağı geliştiriyor insan. Benim Pedal Çeviren Kadınlar'la aramda olan gibi. Hikayenin, özlediğim duygulara, çocukluğuma, hiç sahip olmadığım ama kaybetmişcesine değer verdiğim bazı hallere öyle bir dokunuşu var ki bu romanı sadece edebiyat sever tarafımla değerlendirmem mümkün değil. Yoksa bir takım didaktik ve klişe kalan yerleri yok değil romanın. Ama kışın sıcacık bir yorganın altında ısınıp yatağın soğuk kalan tarafına hiç bulaşmamak gibi kitabın bana iyi gelen taraflarına sarılmayı tercih edip soğuk tarafa bulaşmıyorum. 3,5'tan 4!

[İpek Dadakçı · Rating 3 out of 5]

Pedal Çeviren Kadınlar, Türkiye’de yaşayan bir Rum ailenin hikayesi ekseninde, 1930’lardan 1970’lere İstanbullu Rumlar’ı, onların kültür ve yaşantılarını anlatıyor. Çok farklı inanç ve etnik kökenden insanla beraber, çok kültürlü bir ortamda doğup büyümüş ve böyle zenginliklerden de daha çok kültürle tanışmaktan da hep müthiş zevk alan biri olarak, romanın konusu beni can evimden vurmuştu ama kurgunun işlenişiyle biraz konuya yazık edildiğini düşünüyorum açıkçası.

1975 yılında, İstanbullu Rum bir ailenin çocuklarından birinin doğup büyüdüğü topraklara zorunlu vedasıyla açılıyor roman, ki gayet güzel bir açılış bu bence. Bu zorunlu göç için hazırlık sırasında kız kardeşinin günlüğünü bulan karakter onu okumaya başlıyor ve biz de o günlükle ailenin üç kızının hikayesine dahil oluyoruz.

Kitap, Türkiye’nin 1950’ler-1960’lardaki siyasi atmosferini solutmakta başarılı. Özellikle Rum cemaatinin yaşantısını derinden etkileyen nüfus mübadeleleri, Kıbrıs Sorunu ve 6-7 Eylül olaylarının insanların hayatını nasıl etkilediği güzel işlenmiş. Siyasetin soğukkanlı işleyişiyle sıradan insanları çarklarının arasında öğüttüğü hikayelerden biri var burada; bir yanda tarihi bir süreç öte yanda bir devrin kapanması ve yerinden yurdundan edilen insanlar çok acı, kim nereye ait, aidiyet dediğimiz şey aslında ne sorgulaması da bir o kadar içinden çıkılmaz.

Gelgelelim, bu meseleler keşke daha farklı anlatılsaydı, diye düşündüm hep okurken. Bir defa, kurgu çok dağınık ve bu, okurken ilgimi kitapta yoğunlaştırmakta çok zorlanmama sebep oldu. İkincisi, karakterler yeterince derinleştirilmemiş; her biri neler yapmıştı hatırlıyorsunuz ama içselleştiremediğinizi fark ettiğinizde aslında o karakteri tanımadığınızı ve o kopukluk hissinin bundan kaynaklandığını anlıyorsunuz. Bence bunun sebeplerinden biri de yazarın kurguyu neredeyse sadece kız kardeşlerin ilişkileri üzerine inşa etmeye çalışması. Elbette bir topluluğun evliliğe, evlilik ritüellerine, kadın-erkek ilişkilerine bakışı ve ahlak anlayışı o kültürü anlamak için önemli ve fakat tek başına çok yetersiz.

Bir dönemin Türkiye’sini, İstanbul’unu, İmroz’unu -bugünkü adıyla Gökçeada- solumak, yitip giden bir kültürün izlerini sürmek hoştu. Keşke bunlar daha güçlü bir kurguyla işlenseydi, Pedal Çeviren Kadınlar şahane bir roman olabilirdi o zaman.

[Mine · Rating 5 out of 5]

Hikayenin bir de öbür tarafı var değil mi ya! Keyifli bir anlatım ile önemli bir dönemi kadın gözünden anlatmış.
Hikayesi ise komşularımızın ve bizim hikayemiz.Birlikte yaşayamadığımız, "ama" lar ile geçiştirdiğimiz , kovduğumuz komşularımızın!...

[Serap · Rating 2 out of 5]

Çok güzel olabilecek bir hikaye böyle bir anlatım tarzı seçilerek nasıl mahvedilir bunu okuyoruz adeta. Pateranga ailesinin üç kızından küçük olan Margarita 1975 yılında İstanbul’dan Atina’ya taşınmak için valizini toplarken ablası Niki’nin çocukken yazdığı günlük bir şekilde eline geçer. ‘55 yılında Niki’nin yazdığı anılarla ‘75 yılından seslenen tanrı anlatıcının iç içe geçen hikayelerini okuyarak İstanbullu Rum bir ailenin yaşadıklarına, o dönem Türkiye’sinde yaşanan olaylarına tanıklık ediyoruz. Dediğim gibi bu anlatım tarzı romanın çok dağınık olmasına neden olmuş, akıcılığını kaybetmiş. Kitabın ortalarına kadar tanrı anlatıcı kısımlarında çeşitli karakterlerin yaşadıklarını “o büyük felaketi yaşadıktan sonra” , “o utanç verici tercihi yapmadan önce” , “o olaylar başına geldikten sonra” diye sürekli bir gizem perdesinin ardından bahsetmesi de beni çok yordu ayrıca.

Kitap yer yer Lea Ypi’nin Özgür: Her Şey Parçalanırken Büyümek kitabını hatırlattı bana. Ülkedeki siyasi atmosfer bazıları için baskı unsuru haline geldiğinde ister kendi ülkeniz olsun ister kendinizi azınlık hissettiğiniz bir ülke olsun, hayatınız nasıl değişiyor bunu görüyoruz. Zorunlu göçler, insanların aidiyet sorgulamarı, bunun yanında böyle bir siyasi ortam olsa bile günlük rutinde devam eden hayatlar, okula giden çocuklar, evlilikler küçük bir kızın gözünden tüm gerçekliğiyle ortaya konuyor. Arka planda ise o dönem Türkiye’sinde yaşanan 6-7 Eylül olayları, Kıbrıs üzerinde yaşanan siyasi sıkıntılar ve mübadele var. Yine de çok kültürlü toprakların hikayelerini her zaman çok seven biri olarak İstanbul’da geçen bu hikayeye yazık olmuş diye düşünüyorum.

[Cansu Ayvat · Rating 4 out of 5]

Aslında 4.5 vermek isterdim.

Vakitsizlik nedeniyle okumaya daha az fırsat bulabildim ama samimiyetiyle hep aklımdaydı. Rum cemaatinin, İmroz ya da günümüzde Gökçeada olarak bildiğimiz adanın ve Pateranga ailesinin kadınlarının hikayesini anlatıyor. Kitabın merkezi kadınlar kesinlikle. Ailenin ortanca kızı Niki’nin çocukken yazdığı günlük ile en küçükleri Margarita’nın düşünceleri odağında akıyor kitap. Yer yer anlatım sorunları olduğunu düşündüğüm için beş vermek gelmedi içimden ama iyi ki okumuşum diyorum. Hem 1950li yıllardan başlayarak Rum azınlığının yaşadıklarını, hem de genç kadınların maceralarını okumak güzeldi.

“Pedal çeviren kadınlarız her birimiz,” demişti Virginia bir keresinde, hayatında bir kere bile bisiklete binmemiş biri olarak ve şöyle devam etmişti: “Hayat boyu hep ileriye doğru yol almak zorundayız, ama dengemizi kaybetmeden.”

[Aslihan · Rating 3 out of 5]

Yüksek beklentilerle okumaya başladım ama ikinci yarıdan sonra çok fazla tekrara düştü, hikaye içinde merak uyandıran unsurlar derinleşmedi, sonu ise hayalkırıklığımın doruk noktasıydı, çünkü gizem unsuru çözülmesine rağmen karakterlerin akıbeti netleşmedi. İki farklı zaman dilimine değinmesine, iki farklı -belki üç- mekana değinmesine rağmen buradaki geçişler, dönüşümler hak ettiğince aktarılmadı. Çok daha geniş bir kurguyla çok daha zengin olabilecek bir hikaye, ne yazık ki biraz sığ kaldı. Yine de bir dönem anlatısı olarak yeni ayrıntıları öne çıkardığını söylemek mümkün.

[Saadet Özkan · Rating 4 out of 5]

Çok sevdim ♥️ aynı temada birçok roman okusam da her ailenin acısı farklı... Her ailenin şehri de farklı...
.
İstanbullu -Boğaziçili- Rum bir ailenin hikayesi Pedal Çeviren Kadınlar. Yazarının da öyküsü aynı zamanda. Göç varsa bir yerde kadınlar hemen baş role geçiyor, mutlaka kalplerini bir kor gibi yakan sırlarıyla...Son yıllarda biz de tanık olduk zorunlu göçe, zorla yerinden ettirilenlere...Oysa göç eksiltir 😔
.
Pateranga ailesi; anne Gliko, bana Kosta ve kızları Sofia, Niki, Margarita Boğaziçi'ndeki köylerinde kapalı denecek bir topluluğun parçası olarak yaşarken Türk - Yunan hükümetleri arasındaki Kıbrıs kaynaklı sorunlar nedeniyle önce Gökçeada'ya sonra Yunanistan'a göç ederler. Oysa kim bilir kaç kuşak Anadolulu, İstanbulludurlar.
.
Romanın ana kaynağı Niki'nin çocukken tuttuğu günlüklerdir. 1975 yılında Yunanistan'a yerleşmek üzere hazırlanan en küçük kardeşi Margarita tarafından okunur.
.
Yaklaşık bir yılı anlatan bugünlükler okura bir ailenin tüm hikayesini öğrenme fırsatı sunar. En çok da kadınların hikayesini.
.
İstanbul'un eski sakinlerini okurken en çok sevdiğim şey fonda İstanbul'u görmek. İstanbullu Rumların yaşamı, törenleri, bayramları, ilişkileri, ritüelleri ... Benim için Roma'nın kendisi kadar büyüleyici.
.
Sevgiyle tavsiye ederim 🍀

[Gökalp Aral · Rating 3 out of 5]

Ne yalan söyleyeyim, çok hoşuma gitmedi fakat İstanbul'da yaşayan Rumlar ya da Yunanlılar açısından, burada gelişen olaylara (Kıbrıs ya da 6-7 eylül olayları gibi) bakmak olanağını sunması hariç.

[Ezgi Karataş · Rating 3 out of 5]

Merakla başladığım bir kitaptı ancak anlatımı ne yazık ki dağınık buldum.

Pedal Çeviren Kadınlar, Türkiye'nin ulus devlet inşasına dair hafıza tazelemek ya da bu süreci hiç bilmeyenler ve öğrenmek isteyenler için tercih edilebilir. 1923 göçü, 1930 Mübadelesi, 6/7 Eylül Olayları ve Kıbrıs'ta yaşananların ardından 1964'te zorla yerinden edilenler, yersiz yurtsuz  bırakılanlar. Sürece konjonktürel bakıldığında her şey net, neyin neden yapıldığı açık ama insan öyküleri de bir o kadar fena. Çok yazık, çok üzücü.  Nihayetinde her şey farklı olabilirdi diye düşünmek çok kırıcı.

"Coğrafya yaşamla, yürekle iç içe geçince nasıl çizilirdi vatanın sınırları haritada? "s.209

Bunlarla birlikte kitap hem İmroz'un -bugünkü adıyla Gökçeada- hikayesini başka bir gözle okuma fırsatı sunuyor hem de Rum nüfusun kendi arasındaki kültürel farklarını izlemeye vesile oluyor. Kurgu eksiklerine takılmadan satır aralarından çok şey öğreniliyor. Bu kitabın ardına Yaşar Kemal'in Bir Ada Hikayesi dörtlemesini okumak şart oldu.

[Deniz]

Yine çok sevdiğim birkaç kuşağı birden anlatan kitaplardan. Içinde hem bozcaada hem İstanbul hem Yunanistan var. Ve tabiki dışlanma.

[Nur Işık · Rating 5 out of 5]

Son zamanlarda okuduğum en güzel kitaplardan biri. Üstelik bir günlük okuyorsunuz. Nedense son zamanlarda günlük okumaya özel bir zaafım oluştu.

[Sinem Ayan · Rating 5 out of 5]

"Pedal çeviren kadınlarız her birimiz," demişti Virginia bir keresinde, hayatında bir kere bile bisiklete binmemiş biri olarak şöyle devam etmişti:"Hayat boyu hep ileriye doğru yol almak zorundayız ama dengemizi kaybetmeden." 🥹 Harikaydı 🫂