Τα ελληνικά

by Δημήτρης Λιαντίνης

Εν αρχή ην ο δάσκαλος. Μη ο δάσκαλος η φύση θα ήταν, δε θα ήταν όμως οι κοινωνίες. Θα υπήρχε χρόνος, αλλά δε θα υπήρχε η ιστορία. Και στο βασίλειο των ζωντανών ήχων θα άκουγε κανείς την κραυγή, τα χουγιαχτά, τα συνθήματα. Δε θα άκουγε όμως ούτε θα βλεπε τη φωνή, τα γράμματα της γραφής, τις συμφωνίες και τους χορούς.
Γιατί; Απλά, γιατί ο δάσκαλος είναι που μεταμορφώνει τον εγκέφαλο του ζώου σε νου του ανθρώπου. Αυτός κατορθώνει ώστε η ματιά του καθένα μας να μη μένει βλέμμα βοδιού, αλλά να γίνεται βιβλίο ανοιχτό να το διαβάζεις. [...]

Genres: Philosophy

First published January 1, 1992

About the author

Ο Δημήτρης Λιαντίνης γεννήθηκε στις 23 Ιουλίου του 1942. Το επώνυμό του ήταν Νικολακάκος, το οποίο άλλαξε για να τιμήσει την ιδιαίτερη πατρίδα του, το χωριό Λιαντίνα της Λακωνίας. Τελείωσε το εξατάξιο γυμνάσιο της Σπάρτης. Το 1966 αποφοίτησε από το Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. Από το 1968 μέχρι το 1970 υπηρέτησε ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση στους Μολάους Λακωνίας. Τον Οκτώβριο του 1970 μετέβη στο Μόναχο, όπου παρέμεινε μέχρι το 1972 και σπούδασε τη γερμανική γλώσσα, διδάσκοντας συγχρόνως ως φιλόλογος στο ιδιωτικό ελληνικό σχολείο της Otto Gesellschaft του Μονάχου. Από το 1973 μέχρι το 1975 υπηρέτησε εκ νέου στη Μέση Εκπαίδευση στις Θεσπιές Βοιωτίας. Το 1975 διορίστηκε βοηθός στο Εργαστήριο Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1978 έγινε Διδάκτωρ με βαθμό «άριστα» και θέμα της διδακτορικής διατριβής: «Η παρουσία του ελληνικού πνεύματος στις ελεγείες του Duino του Ράινερ Μαρία Ρίλκε».
Υπήρξε από το 1975 μέχρι το 1998 βοηθός, επιμελητής, λέκτορας, επίκουρος καθηγητής και αναπληρωτής καθηγητής της Φιλοσοφίας της Aγωγής και της Διδακτικής των ελληνικών μαθημάτων στον Τομέα Παιδαγωγικής του Τμήματος Φ.Π.Ψ. του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1978-79 με εκπαιδευτική άδεια παρακολούθησε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης φιλοσοφία και συγχρόνως δίδασκε σε εντεταγμένο ελληνικό σχολείο στο Λουντβισχάφεν. Εκτός του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα δίδαξε στο Μαράσλειο Διδασκαλείο στη Μετεκπαίδευση των δασκάλων, σε διάφορα ΠΕΚ και στη Σχολή της Αστυνομίας.
Ήταν συγγραφέας εννέα βιβλίων με φιλοσοφικό και παιδαγωγικό περιεχόμενο. Επίσης απέδωσε στην ελληνική το «Ίδε ο Άνθρωπος» του Νίτσε.

Reviews

[Lila Dimaki · Rating 4 out of 5]

Πύρινος λόγος βγαλμενος από την καρδια. Ο καημός ενός Δασκάλου που βλέπει τα παιδια του να αγνοούν τα μεγαλυτερα δώρα που τους δόθηκαν: τον ασύγκριτο πολιτισμό, την απαράμιλλη γλώσσα, την ανθρωπιστική παιδεία.Ένας Δασκαλος που δινει την καλυτερη συμβουλή στα παιδιά του : si vultis vitam parate mortem.

[Φειδίας Μπουρλάς · Rating 4 out of 5]

Μάθημα Ελληνικότητος προσφέρει ο συγγραφεύς με το βιβλίο αυτό: α) Το κατά φύσιν ζην. β) Το ελληνικώς ζην, το οποίον ταυτίζεται με το κατά φύσιν ζην (το αντίθετο: ύβρις). γ) "Μελέτη θανάτου". Θάνατος και ζωή. Το μέγα και υπέρ πάντων ζήτημα, το οποίο ο συγγραφεύς αντικρύζει με γενναιότητα κατά πρόσωπο. Η συνειδητοποίηση αυτού στον Ελληνικό κόσμο: Ο "Ελληνικός πεσσιμισμός". Η τραγικότητης του ανθρώπου και η κατά φύσιν υπέρβασίς του διά της γενναίας αποδοχής, όχι της αυτοεξαπατήσεως και της τυφλώσεως. Πώς αυτή εκφράζεται στην Ελληνική τέχνη και θρησκεία. δ) Καίριες παρατηρήσεις γνωριμίας μας με τον αρχαίο Ελληνικό κόσμο και την νεώτερη Ελληνική λογοτεχνία.
Μειονεκτήματα: α) Αδυναμία αναδείξεως της ιστορικής μας συνέχειας, μέσα από την Ελληνική παράδοση, από τα αρχαία στα νεώτερα χρόνια. Προκατάληψη κατά της Ελληνικής Ορθοδόξου παραδόσεως και επιφανειακή αντιμετώπιση αυτής, καθώς και της ενδόξου ιστορικής πραγματικότητος της Ρωμανίας ("Βυζαντίου" φραγκιστί). (Ο συγγραφεύς ενώνει αγάπη και μίσος (σελ. 144, εκδ. 1999), ζωή και θάνατο (σελ. 93), απολλώνειο και διονυσιακό (σελ. 142) εις Ηρακλείτειον (και... κβαντική (Χάιζενμπεργκ)) αρμονία· γιατί όχι χριστιανική και αρχαία παράδοση; Το ίδιο το Γένος μας κατάφερε αυτό που ο συγγραφεύς παραβλέπει.) Γιατί; Διότι και ο οξύνους Λιαντίνης βλέπει την Ορθοδοξία όχι στην Ελληνική της βίωση, αλλά μέσα από την προκατάληψη, στρέβλωση και αφέλεια της Δύσεως. Κατακρίνει, σωστά, τον ιουδαΐζοντα φραγκικό "χριστιανισμό", αυτό που ΔΕΝ είναι όμως η Ελληνική Ορθοδοξία. Ας διαβάσει ο ενδιαφέρομενος έργα όπως π.χ. Χρ. Γιανναρά, "Ορθοδοξία και Δύση", για να καταλάβει την διαφορά, Ή, καλύτερα, ας βιώσει την λαϊκή μας παράδοση και πολιτισμό. Ο μέγας Περικλής Γιαννόπουλος (αρχαιολάτρης ων) ένιωσε πολύ ορθότερα αυτή την πραγματικότητα. β) Αφελής νοησιαρχικός επιστημονισμός των απαρχών του διαφωτισμού (προ πολλού ξεπερασμένος και γνωσιολογικώς και μαθηματικώς (Γκαίντελ)). γ) Φανατικός ενίοτε αντικληρικαλισμός παλαιοαριστερού (ή νεο-"εκσυγχρονιστικού") τύπου. δ) Λεπτομέρειες, π.χ. ορισμένες μικρές ανακρίβειες: Οι Αρμόδιος και Αριστογείτων ήταν κατ' άλλους (π.χ. Θουκυδίδης) ομοφυλόφιλοι Γεφυραίοι δολοφόνοι και όχι ήρωες.
Παρά ταύτα, επιμένω, μάθημα Ελληνικότητος.

Μάθημα Ελληνικότητος: α) Το κατά φύσιν ζην. β) Το ελληνικώς ζην, το οποίον ταυτίζεται με το κατά φύσιν ζην (το αντίθετο: ύβρις). γ) "Μελέτη θανάτου". Θάνατος και ζωή. Ο "Ελληνικός πεσσιμισμός". Η τραγικότητης του ανθρώπου και η κατά φύσιν υπέρβασίς του διά της γενναίας αποδοχής, όχι της αυτοεξαπατήσεως. Πώς αυτή εκφράζεται στην Ελληνική τέχνη και θρησκεία. δ) Καίριες παρατηρήσεις γνωριμίας μας με τον αρχαίο Ελληνικό κόσμο και την νεώτερη Ελληνική λογοτεχνία.
Μειονεκτήματα: α) Αδυναμία αναδείξεως της ιστορικής μας συνέχειας, μέσα από την Ελληνική παράδοση, από τα αρχαία στα νεώτερα χρόνια. Προκατάληψη κατά της Ελληνικής Ορθοδόξου παραδόσεως και της ενδόξου ιστορικής πραγματικότητος της Ρωμανίας ("Βυζαντίου" φραγκιστί). β) Αφελής νοησιαρχικός επιστημονισμός των απαρχών του διαφωτισμού (προ πολλού ξεπερασμένος και γνωσιολογικώς και μαθηματικώς (Γκαίντελ)). γ) Φανατικός ενίοτε αντικληρικαλισμός παλαιοαριστερού (ή νεο-"εκσυγχρονιστικού") τύπου.

[Roseta · Rating 5 out of 5]

Το να γράψει κανείς μια περίληψη για καθένα από τα βιβλία αυτού του μεγάλου Έλληνα Διανοητή (με Δ κεφαλαίο) είναι μεγάλη υπόθεση και σίγουρα προϋποθέτει μια πολύχρονη και κοπιαστική μύηση στο έργο του. Έτσι, αυτό το review είναι απλώς ένα κείμενο από σκόρπιες σκέψεις που έκανα διαβάζοντας αυτό το έργο και ερχόμενη για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Λιαντίνη.

Κάθε δάσκαλος, κάθε καθηγητής ελληνικών αλλά και καθένας που ασχολείται με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό οφείλει να έχει στην βιβλιοθήκη του αυτό το βιβλίο για δύο λόγους : Πρώτον, γιατί προσφέρει στον αναγνώστη την ουσία, το απόσταγμα της γνώσης, τον ορισμό του τι σημαίνει τελικά αρχαίος ελληνικός πολιτισμός. Δεύτερον, γιατί φανερώνει το πόσο μακριά βρίσκεται η ελληνική εκπαίδευση από τη μετάδοση της ουσίας του αρχαιοελληνικού πνεύματος (και ως εκ τούτου βοηθά τον εκπαιδευτικό να στήσει καλύτερα το μάθημά του).

Η μαγεία αυτού του βιβλίου βρίσκεται ακριβώς εκεί: συνθέτει με έναν μοναδικό, χαρακτηριστικό του συγγραφέα τρόπο όλες αυτές τις πλευρές, ώστε στο τέλος καταλαβαίνεις την ελληνική διάνοια πίσω από τις κάθε είδους εκδηλώσεις της. Η μαγεία αυτού του βιβλίου βρίσκεται στο ότι, αφού το διαβάσεις, έχεις πλέον κατανοήσει μέσα από ένα πλήθος παραδειγμάτων, γιατί, είτε το έχεις αντιληφθεί είτε όχι, είσαι Έλληνας.

"Να υπάρχεις Ελληνικός δηλώνει τέσσερες
τρόπους συμπεριφοράς.
Ότι δέχεσαι την αλήθεια που φτιάχνει το μυαλό των ανθρώπων.
Ότι ζεις σύμφωνα με την ηθική της γνώσης,
όχι σύμφωνα με την ηθική της δεισιδαιμονίας και των προλήψεων.
Ότι αποθεώνεις την ομορφιά,
γιατί η ομορφιά είναι δυνατή σαν το νου σου και φθαρτή σαν τη σάρκα σου.
Και κυρίως αυτό: ότι αγαπάς τον άνθρωπο! Πώς αλλιώς!
Ο άνθρωπος είναι το πιο τραγικό πλάσμα μέσα στο σύμπαν."

.. γράφει στην πρώτα κιόλας σελίδα του βιβλίου.

[Konstantinos · Rating 5 out of 5]

η ροή ανάγνωσης κυλάει τόσο ομαλά λες και η ανάγνωση να είναι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου εγκεφάλου.
μακάρι να γίνονταν να μην σπαταλήσει κάποιος έστω και μια ώρα σε αναγνώσεις βιβλίων με ροή διαφορετική από το βιβλίο του μεγα δασκάλου.

[Δέσποινα Νομικού · Rating 5 out of 5]

Δημήτρης Λιαντίνης, με όνομα βαρύ σαν ιστορία. Η επιλογή του συγγραφέα να αλλάξει όνομα του δεν θα πρέπει να μπερδεύεται με το έργο του. Διαφωνώ που (υποθέτω) ο εκδότης του φανερώνει παλιό όνομα, πια η αξία?

Η αλλαγή ονόματος είναι μια δήλωση, στην εαυτό μας, και κατ’ επέκταση στους άλλους, ότι δεν είμαστε φτιαγμένη από το καλούπι που σκλάλεψε κάποιος άλλος, ούτε θα πάρουμε τη ζωή που μας δώσανε.
Θέλω να βλέπω αυτούς που σπουδάσανε Φιλολογία και Φιλοσοφική να γεμίζουν σελίδες με νόημα όπως ο συγγραφέας μας προσφέρει εδώ αυτό το έργο.

Βαρέθηκα να βλέπω ράφια γεμάτα ονόματα από νοικοκυρές, ασχημόπαπα και κομπλεξικές ιδιωτικούς υπάλληλους που βγάζουν χάρτινα εκτρώματα που καταλήγουν στα χέρια μας με μοναδικό κοινό avatars και likes. Θέλω τη μπλε ετικέτα, θέλω αυτούς που ξέρουν πώς να γράφουν, πώς να μιλάνε, πώς να σκεφτούν.

Ο Κος Λιαντίνης εδώ, δίνει αυτό που το βιβλίο πρέπει να δώσει, όποιο κι αν ειναι το θέμα: Γνώση, πείσμα, ελευθερία, αγάπη, ζωή.

[Constance Lapsati · Rating 5 out of 5]

Ταξιδεύουμε στη γή όπως οι Δίδυμοι στον ουρανό. Με τη μέρα μας θνητή, όπου η αψευδής γνώση για τη μοίρα μας, τηνε κάνει σχεδόν αθάνατη...
Γκέμμα, το κύκνειο άσμα του φιλόσοφου Δημήτρη Λιαντίνη. Τί να πρωτοσχολιάσεις... Δεν μπορείς.
Απλά σκέπτεσαι πως φεύγουν άνθρωποι σαν τον Λιαντίνη και μένουν πίσω οι συνωστισμοί...

[Alex · Rating 5 out of 5]

Είχα καιρό να ευχαριστηθώ τόσο πολύ ένα βιβλίο. Σε βάζει σε πολλές σκέψεις.

Μου αρέσει ο συνδυασμός Ελύτη, Σολωμού και γενικά μεγάλων Ελλήνων κλασσικών ποιητών, με αστρονομία και κοσμολογία. Προσεγγίζει το θέμα του θανάτου και της ζωής από μια άκρως ορθολογική και επιστημονική πλευρά. Σίγουρα θα διαβάσω και άλλα βιβλία του!

[Thymios Iakovakis · Rating 5 out of 5]

Ένας ύμνος στον ελληνισμό, ένα εγχειρίδιο πάνω στη φιλοσοφία των Ελλήνων έτσι όπως ανά τους αιώνες έχει αναδειχθεί από ονόματα που χαράχτηκαν πάνω στην πέτρα αλλά και το χαρτί. Τι να πει κανείς για αυτό το νου που σε κάθε σελίδα κλείνει τόμους γνώσεων!!

[Ο χρήστης τάδε · Rating 5 out of 5]

Αξίζει να διαβαστεί από κάθε άνθρωπο που θεωρεί πως ασχολείται με την εκπαίδευση και την παιδεία! Ο πλούτος του βιβλίου δεν περιγράφεται.

[Ζαφείρης Μπέρσος · Rating 5 out of 5]

Θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία ο Λιαντίνης. Κατ αρχήν για τη φυσικότητα της γραφής του, για την απόλαυση που παράγει η γλώσσα του, για την ευκολία που ξετυλίγει δύσκολα νοήματα, με απλά επαγωγικά βήματα αλλά και θεαματικά άλματα από την Ιστορία, στην Φυσική, από τη Φιλοσοσφία στα Μαθηματικά, από τη Λογοτεχνία στην Κοινωνιολογία.
Κυρίως όμως για το περιεχόμενο των γραπτών του, το βάθος και την ουσία. Εν προκειμένω δημιουργεί μια μελέτη για τη διδασκαλία της γλώσσας των ελληνικών, διατρέχει ιστορικά τις περιπέτειες της γλώσσας, αναλύει τους τρόπους διδασκαλίας της Νέας και της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και καταλήγει στην αγαπημενη του Φιλοσοφία, στο Ήθος, στο Μέτρο, στη Δίκη.
Κι όπως πάντα το βιβλίο καταφέρνει και γίνεται ένας ύμνος στη Ζωή, στον Άνθρωπο και στη Γλώσσα...
"...η γλώσσα είναι ο κύριος κληροδότης του πολιτισμού. Είναι το κύριο όργανο που μάχεται και νικά την ωκεάνεια δύναμη της κοσμικής λήθης"

[Stefanos · Rating 5 out of 5]

Απαραίτητο ανάγνωσμα για κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο (όχι μόνο για δασκάλους και εμπλεκόμενους με το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας). Σίγουρα, απελευθερώνει και οξύνει την κριτική σκέψη, μέσω των αφοπλιστικών συλλογισμών του μεγάλου Δασκάλου Δ. Λιαντίνη. Ένα εξόχως ελληνικό βιβλίο, το οποίο καταλύει κάθε προκατάληψη - δεισιδαιμονία που δημιουργούν οι θρησκείες - πλάνες του κόσμου.