Хрыстос прызямліўся ў Гародні

by Uladzimir Karatkievič, Уладзімір Караткевіч

Гэта твор пра сярэдневякоўе, пра тыя змрочныя часы, калі наш народ знаходзіўся пад прыгнётам царквы і феадалаў.

Genres: Fiction, Retellings

589 pages, Hardcover

First published January 1, 1972

About the author

Karatkievič was born in 1930 in Vorša, Viciebsk region. In 1954, he graduated from the Philological Department of Kyiv University and taught first in a village school in the Kyiv region of Ukraine and then in his home town, Vorša (Belarus). Later, he completed advanced literature courses (1960), and then cinematography (1962), both in Moscow. Literature then became his main occupation. His first published work was a poem that appeared in 1951, that was later followed by three collections of verse. Later, he turned to prose, and had since published a large number of short stories, in collections entitled Chazenia, The Eye of the Typhoon, From Past Ages, and others. He also wrote the novels Unforgettable and The Dark Castle Olshansky. Probably Karatkievich's most popular work is the novel King Stakh's Wild Hunt (Дзікае паляванне караля Стаха, 1964). His novels deal predominantly with Belarus's historical past, including the January Uprising 1863 - 1865. Karatkievič also wrote a number of plays, essays, articles, screenplays for short and feature films, and some very interesting detective and adventure stories. Karatkievič's literary works are marked by romanticism, rich imagery, and emotionalism. A recipient of several national literary awards, he has strongly affected the further development of historical themes in Belarusian literature.

Reviews

[verbava · Rating 4 out of 5]

робити когось богом небезпечно, навіть якщо ти свята інквізиція і в разі чого можеш спробувати крикнути охороні про відміну. погоджуватися на роль бога небезпечно, навіть якщо в тебе є дванадцятеро апостолів і нема особливої альтернативи. але якщо з цього зрештою виходить шістсот сторінок радості, то чому б і ні.
xvi століття у гродні – це ще таке зовсім середньовіччя, оздоблене на маргіналіях дохлими цмоками (правду пише браян аттебері про те, що простір – це також час, тобто що далі ми мандруємо від культурних центрів, то глибше в минулому опиняємося). на цьому фоні караткевіч влаштовує уявний і заангажований, але все-таки захопливий експеримент щодо того, що буде, коли людей засунути в межі добре знаного – по суті, найвідомішого кожному зустрічному – наративу й дати їм якнайменше шляхів до відступу. і виявляється, що не так уже й очевидно, персонажі запанують над сюжетом чи навпаки.

[Irina Bezenson · Rating 5 out of 5]

Цудоўная кніга. Вельмі кранальная. Пра наш народ і зямлю і нашу бясконцую барацьбу за права "людзьмі звацца". І страшна, што калі б зараз прыйшоў да нас Хрыстос, то прайшоў бы тым жа крыжовым шляхам. Але з надзеяй на лепшае і верай у людзей гэтай зямлі. Бо гэта не проста людзі, а Народ. Вельмі рада, што трапіла мне гэта кніга у такі няпросты час для нашай краіны. Шмат ў ёй болю, але ж і света вельмі шмат!

[Mikita Bychkou · Rating 5 out of 5]

Пачынаючы чытаць гэтую кнігу з даволі вялікім і цяжкаватым пачаткам, мне пачало падавацца, што я "вырас" з Караткевіча. Але ў выніку я прачытаў адну з лепшых кніг беларускай літаратуры.
Кніга, якая адлюстроўвае жыццё сярэднявечча, складанае і цемрашальнае. Тым не менш, нават у гэтым свеце заўсёды ёсць надзея на годнае і чалавечае жыццё, якім і жыў мужыцкі Хрыстос Братчык.

[Kaciaryna · Rating 4 out of 5]

Цяжка, складана чыталася. Няпросты тэкст, якому патрэбны пэўны бэкграунд. Шмат момантаў захапляльных, але і шмат такіх, праз якія, як праз глухі лес, прадзіраешся. Яшчэ раз адчула, які ж Караткевіч рамантык. І тое, што цяпер мне ўжо крыху зашмат таго рамантызму 😌

[Andrei Konan · Rating 5 out of 5]

Бадай лепшы раман Караткевіча. Вельмі разанула і супала з маім бачаннем некаторых рэлігійных рэчаў.

[Iryna Khomchuk · Rating 5 out of 5]

Що подумав би Христос, якби прийшов на Землю і побачив церкву (релігію) свого імені та діяння, які його іменем чинили й досі чинять? Що він відчув би, що б подумав? Чи не вийшло б так, що все, зроблене в його ім'я, - абсолютно протилежне тому, що зробив би сам Христос?

Головний герой роману насправді не був Богом. Звичайна собі людина, яку мимохіть призначили богом представники церкви - бо їм це було потрібно, було вигідно. І Юрась Братчик - слабкий плоттю школяр, настрашений тортурами, погоджується зіграти роль Христа у виставі, котра мимохіть стала... реальністю. І так само мимохіть звичайна людина таки стає Богом, бо чинить по-божому, по-християнськи. Мається на увазі не сліпе виконання наказів церковників, а справжнє людинолюбство, справжню турботу про знедолених, справжнє прагнення найсправжнісілької справедливості. Якої, втім, навіть Бог на Землі не зміг ані знайти, ані забезпечити...

Якщо релігія - це однозначно "опіум для народу" (перепрошую за цитату з минулого, яка свого часу набила оскому), то віра може бути різною. Вона здатна і пригнічувати людський дух, і підіймати його до несподіваної висоти й сили. Від кого (чи чого) залежить вплив віри на окремо взяту людину, у книзі не пояснюється. Проте яскраво показуються на конкретних прикладах можливості віри. Який приклад для себе візьме на озброєння читач - то вже справа читача.

Використаю ще одну збиту фразу: народу потрібен вождь. Навіть найздатніші до самоорганізації люди потребують когось одного, хто б узяв на себе відповідальність за прийняття рішень, навіть колективних. А переважній більшості потрібен вождь, або ж поводир, або ж провідник - той, за яким можна йти до своєї (не його) мети. І тоді народ здатен перетворитися на справжню рушійну силу (та що ж це таке сьогодні у мене з банальними фразами?))) і зробити те, що було б не під силу звичайній людській масі.

Ті, кому мої фрази-рефлексії з недалекого минулого вже набридли, можуть далі не читати)) Але я не можу не згадати про роль інтелігенції у житті народу. Точніше, про вичікувальну позицію, яку зазвичай займають начитані, розумні, освічені люди, намагаючись якомога глибше розібратися в тому, що відбувається, а вже потім прийняти зважене рішення. І про те, що вони, зазвичай, або ж запізнюються, або ж гинуть у суспільних штормах, не знаючи, до якого берега пристати. І немає різниці, 20-е це століття чи 16-е, як у романі Короткевича, - суспільні закони завжди діють однаково.

[Yura Gavrilovich · Rating 5 out of 5]

Книга показалась мне крайне интересной. Понравилась сама история, понравились персонажи, которым ближе к середине книги действительно начинаешь сопереживать, понравилось "окружение" в котором происходит повествование. Так же тема коррумпированной, злой, крайне глупой церкви оказалась очень близка и вызвала много чувств.

[Uład Bohdan · Rating 4 out of 5]

Ух, веельмі складана далася, амаль паўгады яе чытаў.

[Anton Makovsky · Rating 5 out of 5]

Книга заставляет задуматься о том, кем был Христос, от рождения которого мы ведем летоисчисление. Не было ли такого, что вера людей, ощущающих чрезмерную жестокость и несправедливость, превращала необычайно человеколюбивого (для своего времени и региона) человека в истинного Мессию. Мессию, который, чувствуя ответственность за доверившихся ему людей, которых становится все больше, и ищущий способы решения конфликтов наиболее человечным способом. Мессию, безусловно, готового на самопожертвование ради того, чтобы мир стал лучше? Ведь схожий путь прошел Братчик. Насколько точно апостолы смогли (и захотели) передать жизненный путь Христа? Ведь они всего лишь люди. Насколько истинно (искажая случайно либо по умыслу) последователи Христа, или называющие себя таковыми, доносят до нас его учение. Не породило ли это учение социальные институты (дающие власть над людьми), противоречащие этому учению и несущие в мир отнюдь не то, чего желал Христос?

[Renata Romanova · Rating 4 out of 5]

Філасофскі гстарычны раман-прытча.

XVI стагоддзе.
Беларускія землі. Народ пакутуе ад зажырэўшых паноў і царквы, ад голаду і татар.
І вось у гэты час, пад збегам акалічнасцей (і пагрозай катавання), аднаму шкаляру давялося выдаваць сябе за сапраўднага Хрыста, які пачуў малітвы простага люду і прыйшоў на дапамогу. Канешне, усё выйшла з-пад кантролю тых, хто гэта задумаў, і “Хрыстос” са сваімі “апосталамі” пайшоў далей па беларускай зямлі і зажыў сваё жыццё.

Першыя 100 старонак былі як церні. Прадзіралася праз іх амаль з фізічным болем. Нудзілася, бо не хапала нейкага выразнага сюжэту, не было зразумела, на што звяртаць увагу і куды ўсё гэта прыйдзе.

Цяжкі, павольны “заезд” у кнігу, а далей — як па маслу! Недзе напрыканцы я зноў стухла, адчула зацягнутасць апо��еду, але таго, што гэта вялікі і грунтоўны гістарычны раман, вялікая праца — у кнігі не адняць.

А якая там смачная і жывая лаянка (“А каб ты рэдзькай рос: галава ў зямлі, а дупа ў небе!”),
а якія ��астацкія апісанні! Ммм…

[Дмитрий Савельев · Rating 4 out of 5]

Ёсць у мяне пачуццё, што зараз Уладзімір Караткевіч, як Саваох на нябёсах, с жахам назірае над сучаснай беларускай культурай, а асабіста становішчам беларускай мовы. Каб кожны жыхар нашай краіны прачытаў хаця бы некалькі кніг класіка, то ўсе мы напоўніліся бы любоўю і не дапусцілі гэтага жаха. Адзіны недахоп, які я заўважыў у кнізе майстра, гэта веліч літаратурнай мовы. Калі я задумваюся, каб зрабіць пэўны ўклад у нашую культуру, то адразу пачынаю адчуваць сябе мурашом супраць вялізарнага слана Караткевіча. Немагчыма напісаць кнігу такога ўзроўня, калі ты, па-першае, не размаўляеш на мове ў жыцці, а, па-другое, не творчы чалавек.

А, яшчэ забыўся дадаць адну думку: чаму няма фільмаў і серыялаў па матывам твораў Уладзіміра Сямёнавіча? На мой погляд, жыве гэта цудоўнейшы матэрыял. Беларусьфільм прачніцеся!

[Kirill Protasenia · Rating 5 out of 5]

Любіць родную мову вельмі проста, калі сярод яе пяўцоў ёсць Караткевіч. Эпічна, разнастайна, глыбока і неяк па-беларуску апісаны пакуты народа ад рук уладароў. Узнята пытанне карысталюбівых царквы і манарха у супрацьлегласць простаму чалавеку і яго павагі да зямлі. Мінуюць стагоддзі, а змест гісторыі не змяняецца - бязлітасная чалавечая прагна да ўлады і багаццяў ператварае чалавека ў звера, і тады нават махляр і прайдзісвет здольны стаць амаль не самым светлым і сумленным за ўсіх. Але ўсё каштуе ахвяры, і ахвяра жыццём тады не найгоршая.

[Natasha Matsiusheuskaya · Rating 3 out of 5]

як я і баялася, закрываць прабелы ў творах Караткевіча ў мае 32 гады было памылкай. пафасны, да роспачы балючы і настолькі ж ідэалістычны раман, дзе героі ад самага пачатку дзеляцца на 'добрых' і 'ворагаў', трэба было чытаць гадоў у 13 у бабулі на лецішчы, ці ў 17, адразу пасля Ліцэя БДУ; зараз жа чыталася балюча, але сумна і без захаплення, і хацелася толькі абняць апошняга рамантыка Беларусі, бо жыць яму з такім болем на душы было цяжка (а разумею я гэта толькі зараз). кніжка, пэўна, добрая, але я на яе спазнілася на палову жыцця

[Dmitriy Khuchev · Rating 5 out of 5]

Неверагодная кніга! На мой погляд, лепшая з таго, што напісаў Караткевіч і з таго, што я калі-небудзь чытаў на беларускай мове. Захапляльны сюжэт, яркія героі, нечаканыя сюжэтныя павароты і непаўторная караткевічская іронія. Апошнія адсоткаў 30 кнігі трываюць цябе ў напружанасці да самага фінала. Адназначна раю ўсім, асабліва калі вы аматар гістарычных раманаў.

[Andrej · Rating 4 out of 5]

Нестандартнае чытво.
Тлустая іронія і чорны гумар зьмяняюцца эпікам, а затым вусьцішнай чарнухай і трагедыямі.
Пазажанравая кніга, з падобнага: "Баўдаліна" Умбэрта Эка.
Напады на царкву і царкоўнікаў, і, у канцы, оды гуманізму.
Раю, але мяккасэрным чытачам- чытаць асьцярожна. Гарадзенцам - раю вельмі.

[Ness]

дужа, дужа, ДУЖА хрысьціянства 🥴

[Андрушка]

Агонь!

[Arthur Auskern · Rating 5 out of 5]

Верно ли, что если ординарного человека достаточно долго называть скотиной, он рано или поздно озвереет? Верно ли, что если человека достаточно долго называть святым, он рано или поздно начнёт демонстрировать добродетель? Что бывает, когда в общество, которому без конца навязывают идею собственного скотства, теми же "властителями душ" внедряется столь же искусственная креатура самодельного праведника?

Перед нами самая мощная работа самого выдающегося беларуского автора ХХ века, вневременное произведение, актуальное в момент написания и ничуть не устаревшее сегодня.