Επειδή οι νέοι χριστιανοί θέλανε με κάθε τρόπο να ξεριζώσουν τον παγανισμό, δηλαδή την αρχαία θρησκεία των Ελλήνων και να κάνουν όλους τους υπηκόους του Βυζαντίου χριστιανούς, άρχισαν να προσηλυτίζουν τους εθνικούς, όχι με χριστιανικά διδάγματα, αλλά με βία, με φόνους, με καταδιώξεις και με μαρτύρια. Όσα αρχαία ελληνικά μνημεία είχανε γλιτώσει από τις βαρβαρικές επιδρομές, άρχισαν να γκρεμίζονται από τους φανατικούς χριστιανούς του Βυζαντίου. Χιλιάδες μελέτες και επιστημονικές παρατηρήσεις ή κάηκαν από αυτούς τους φανατικούς ή -επειδή δεν υπήρχε χαρτί- σβηνόντουσαν από τους καλόγηρους, που μεταχειριζόντουσαν το σβησμένο χαρτί, για να γράψουν προσευχές και χριστιανικά παραγγέλματα. Επιπλέον, αφού η πίστη στο Χριστιανισμό ήτανε τόσο πολύ ριζωμένη απαγορευόταν ακόμα κι η εξάσκηση τού ιατρικού επαγγέλματος. Αν κανείς αρρώσταινε, περίμεναν να τον σώσουν με προσευχές κι όχι με φάρμακα ή με θεραπεία ιατρική. Συνέβαινε, όμως, πολλές γυναίκες πού είχαν αρρώστους τον άντρα τους ή το παιδί τους, να θυμούνται, ότι πολλές αρρώστιες θεραπευόντουσαν με ορισμένα βότανα. Αυτό ήτανε μια παράδοση, πού την έχομε ακόμα και σήμερα, όταν διατηρούμε του κόσμου τα βότανα για ορισμένες ασθένειες. Άλλωστε η φαρμακολογία και σήμερα επιστημονικά βασίζεται στη βοτανολογία, στα βότανα δηλαδή. Οι «εθνικές» γυναίκες, λοιπόν, που δεν πίστευαν, δεν είχανε χωνέψει, ότι ο άρρωστός τους θα γινόταν καλά με προσευχές, ξεκινούσαν να πάνε στα χωράφια και να βρουν τα βότανα, που ξέρανε για να κάνουν καλά τους αγαπημένους τους. Επειδή, όμως, αυτό από το Χριστιανισμό απαγορευόταν, οι γυναίκες αναγκαζόντουσαν να βγουν για μάζεμα βοτάνων τη νύχτα. Από το σημείο αυτό οι χριστιανοί φανατισμένοι πάντα και βλέποντάς τες να ψάχνουνε στο φως του φεγγαριού, τις χαρακτήρισαν για μάγισσες. «Φθάνει, λέει ο ιστορικός, θεαθή γυνή τις νύκτωρ πλησίον αρχαίων μαρμάρων ίνα χαρακτηρισθή ως αιρετική». Το αποτέλεσμα είναι, ότι χιλιάδες γυναίκες και κοντά σ΄ αυτές και οι δικοί τους, καταδικάσθησαν και κάηκαν ζωντανές σα μάγισσες, όλη αυτή τη σκοτεινή εποχή, που το Βυζάντιο φρόντιζε να εκχριστιανίσει την Ελλάδα...
Στον βομβαρδισμό των αλλεπάλληλων εκδόσεων βιβλίων, κάποια βιβλία διατηρούν τη δική τους θέση τα οποία πλέον θεωρούνται διαχρονικά. Κι ας είναι συγγραφέας ο Νίκος Τσιφόρος για τον οποίον οι σημερινοί βιβλιόφιλοι δεν φαίνεται να δείχνουν το ανάλογο ενδιαφέρον στα βιβλία του. Κι όμως. Όχι μόνο διακρίνονται για τη γλαφυρή τους γραφή, αλλά με το γνωστό δηκτικό χιούμορ του, μας προσφέρει δεκάδες πληροφορίες, έγνωστες για το ευρύ κοινό. Το συγκεκριμένο βιβλίο εστιάζεται στην Ιστορία της Αθήνας κατά την τουρκοκρατία όταν η Αθήνα ήταν μια μικρή πόλη 20.000 ατόμων. Κι όμως. Πόσα απ΄ αυτά που υπήρχαν τότε υπάρχουν και σήμερα. Πληροφορίες που σίγουρα θα λύσουν μια σειρά από πληροφορίες για την πρωτεύουσα της πατρίδας μας.
Παραπλανητικός ο τίτλος "Η ιστορία της Αθήνας" πολύ αμφιβάλω πως ο ίδιος ο Τσιφόρος τον επέλεξε. Το βιβλίο αυτό, ανασκοπεί την ιστορία της Τουρκοκρατούμενης Αθήνας, τα χρόνια πριν την Ελληνική επανάσταση του 1821. Κάποιος πονηρός έμπορας εκδότης όμως, πίσω απ' τον συγγραφέα, θα αποφάσισε να παραπλανήσει με τον γενικό τίτλο έτσι ώστε να πουληθούν περισσότερα βιβλία. Ας είναι. Το βιβλίο, έχει μεγάλη αξία και ο Τσιφόρος μπαίνει πολύ βαθειά σε συγκλονιστικές λεπτομέρειες που φωτογραφίζουν την ατμόσφαιρα τρομοκρατίας και ανασφάλειας που τα χρόνια της σκλαβιάς σχημάτιζε σταδιακά το ψυχοπροφίλ του σύγχρονου Έλληνα.
Δοκίμιο του Τσιφόρου, ελάχιστο ευθυμογραφικό. Και μάλιστα δεν αφορά όλη την ιστορία της Αθήνας αλλά τη σκοτεινή εποχή της Τουρκοκρατίας πριν την άφιξη του Μπαρμπαρόσα και το ρημαδιό που ακολούθησε. Εκτός από τα ιστορικά γεγονότα που αφηγείται, στο κείμενο συμπεριλαμβάνει παροιμιώδεις φράσεις που έμειναν μέχρι σήμερα, τοπωνύμια και περιοχές της πόλης, ήθη και έθιμα, δοξασίες και προλήψεις, αρχιτεκτονική, συμβίωση Τούρκων κι Ελλήνων και πολλά άλλα. Μας εξηγεί τις αιτίες που αθηναϊκά οικογενειακά ονόματα διασκορπίστηκαν σε Πελοπόννησο και Επτάνησα, οι απογοητευμένοι νέοι που πήραν τα βουνά κι άρχισαν να σχηματίζουν τη μαγιά των αρματολών και κλεφτών, διαβάζουμε για την προοδευτική Ευρώπη και για την υπανάπτυκτη Τουρκία, για τη φράγκικη και την τουρκική κατάκτηση της Αθήνας και γι΄ αυτό μείναμε τόσο πίσω πνευματικά, σε μια εποχή που η Ευρώπη γεννούσε τον Διαφωτισμό. Πολλά στοιχεία και πολλές πληροφορίες, λίίίγο κουραστικές και φυσικά ένα βιβλίο που θα αποτελέσει την αρχή περαιτέρω και πιο επιστημονικά τεκμηριωμένης έρευνας. Το λέω αυτό γιατί μια φίλη μου που γνώριζε ένα συγκεκριμένο περιστατικό της Ιστορίας το βρήκε διαστρεβλωμένο στο βιβλίο και γι' αυτό αντιμετωπίζει το βιβλίο με επιφυλάξεις. Το αναφέρω με τη σειρά μου, όχι για να μειώσω την αξία του Τσιφόρου ή για να τονίσω ότι ο συγγραφέας έγραφε εκ του προχείρου (σε καμία περίπτωση) απλά για να δει ο μελλοντικός αναγνώστης ότι ίσως πρέπει να ψάξει κι αλλού αν θέλει να διαβάσει για τη συγκεκριμένη περίοδο της Τουρκοκρατίας στη συγκεκριμένη πόλη. Στη σελίδα 49 γράφει: "...ο Ιουβενάλης... ήταν επαγγελματίας στρατιωτικός και πληρώθηκε για να βοηθήσει την κινδυνεύουσα πόλη. Πολέμησε γενναία αλλά όταν είδε την αδιαφορία των Βυζαντινών να τον βοηθήσουνε, έκανε τον άρρωστο και κατάφερε να φύγει στη Μυτιλήνη και να αφήσει τους πολιορκουμένους στην τύχη τους". Οι σωστές πληροφορίες λένε ότι το πρόσωπο αυτό λεγόταν Ιουστινιάνης, πληγώθηκε στην Άλωση και κατέφυγε στη Χίο όπου πέθανε (εκεί είχε και περιουσία).
Ο τρόπος γραφής του Ν.Τσιφόρου είναι μοναδικός στο είδος του. Χιούρορ & κριτική στην ιστορία και τη νοοτροπία των Ελλήνων και όχι μόνο. Στο συγκεκριμένο βιβλίο, θεωρώ πως η ταξινόμηση του υλικού στα κεφάλαια έγινε πρόχειρα και αυτό είχε ως αποτέλεσμα αρκετές επαναλήψεις που κουράζουν τον αναγνώστη.
Μου θύμισε μάθημα λαογραφικής κοινωνιολογίας και όχι μυθιστόρημα. Ενδιαφέρων πληροφορίες καθημερινής ζωής,για συγκεκριμένη χρονική περίοδο των Αθηνών ,τις βρήκα όμως πάρα πολλές ,και κατά διαστήματα με κούρασαν, και αμφιβάλλω αν θα θυμάμαι μετά από κάποιο διάστημα όλα αυτά αν και με ενδιέφεραν πολύ. Αξιέπαινη η συγκέντρωσή τους .