Yaralısın

by Erdal Öz

'İyi bir romanın yaşamdan daha gerçek olabileceğini Erdal Öz'ün romanını okuduktan sonra bir daha anladım... Ve insan bu romanı okurken insanlığından, yaşamından, konuşmaktan, görmekten, soluk almaktan utanıyor. Bu romanı okuduktan sonra, savaşsa savaşa eyvallah, ölümse ölüme eyvallah, ama işkenceye.. Bu roman direnen adamın destanıdır. Kendi bedeninin güçsüzlüğünü yenen, aşağılanmayı yenen, hastalıklarını yenen, gücün bile üstünde bir gücün destanıdır bu roman... bir şey daha söylemeliyim bu roman için: Anlatılan ne kadar gerçekse, ya da gerçekten daha gerçek duygusunu veriyorsa, dil de o kadar güzel olur. Gerçeğin dili güzel oluyor. Erdal'ın dibe çökmüş, mayalanmış ustalığı burada... Yaralısın, romanımızın unutlamazları arasına girecektir.'

YAŞAR KEMAL

Genres: Turkish Literature, Fiction, Audiobook, Historical Fiction, Turkish, Roman, Literature

248 pages, Paperback

First published January 1, 1974

About the author

Erdal Öz (26 Mart 1935 - 6 Mayıs 2006), Türk yazar ve yayıncısı.

1935'te Sivas'ın Yıldızeli ilçesinde doğdu. 1953'te Tokat Lisesi'ni bitirdi. 1969'da Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Türk Dil Kurumu Yayın Kolu’nda görev aldı. Türk Sinematek Derneği Ankara Şubesi'nde çalıştı.

12 Mart 1971 sonrasında üç kez tutuklandı. Yargılama sonucu aklandı. Tutuklu olduğu sürede Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan gibi devrimci gençlerle tanıştı ve onların öykülerini yazdı.

Cem Yayınevi’nin çocuk kitapları dizisini yönetti. 1980 yılında Can Yayınları'nı kurdu.

Edebiyat yaşamına şiirle girdi. Rasgele isimli ilk şiiri İstanbul’daki Kaynak dergisinde 1952'de yayınlandı. Seçilmiş Hikâyeler Dergisi, Varlık, Yenilik, Yeditepe, Pazar Postası, a, Değişim, Emek, Cumhuriyet gibi dergi ve gazetelerde şiirlerinin yanı sıra öykü ve eleştirileri de yayınlandı. "a" dergisinin kurucuları arasında yer aldı.

Eserlerinde toplum yaşamının bireylerin iç dünyasına etkilerini duygusal bir üslupla yansıttı. 1970 sonrasında toplumsal gerçekçi çizgiye yöneldi. 12 Mart döneminde hukuk dışı uygulamalarla karşılaşan tutukluların yaşamlarından yalın kesitler verdi. Baskı karşısında bireylerin yalnızlığını, direncini, umudunu etkin bir duyarlılıkla işledi.

Öz, uzun süredir tedavi gördüğü hastanede, yakalandığı akciğer kanseri hastalığından kurtulamayarak 6 Mayıs 2006 günü saat 17:22'de hayata gözlerini yumdu.

Reviews

[Mohammad Hrabal · Rating 4 out of 5]

کتاب خوبی بود. مقدمه‌ی یاشار کمال را پس از مطالعه رمان بخوانید.
واژگان کلیدی: زندانی سیاسی، شکنجه، درد و رنج، سیاهی و پلیدی، زاویه دید دوم شخص
********************************************************************************
در عبارت «یک ملت از طریق قصه‌اش قابل ارزیابی است» باید درنگ و تامل کرد. هر ملتی از طریق هنر، فرهنگ و رمان خود تعریف می‌شود. این به معنای اعتقاد به ارتباط میان تمدن هر ملت و رمان آن ملت است. رمان به اعتقاد برخی از اندیشمندان، مظهر فرهنگ است. یاشار کمال. مقدمه. ص 7 کتاب
اکنون پس از سال‌ها، برای نخستین بار، از فراز قله‌ای، آن شهر قدیمی را می‌بینی که پهن و گسترده است. شهری که آن همه از آن بیزار بودی و دلت می‌خواست فرار کنی، در این لحظات در نظر تو به دست نیافتنی‌ترین نقطه‌ی عالم و بهترین مکان زندگی بدل شده است که با چراغ‌هایش میان تپه‌ها می‌درخشد. ص 53 کتاب
آه در آن لحظه، در آن محیط و در آن شرایط، یک نخ سیگار حتی، می‌توانست جهان را، اگر چه برای لحظاتی، برایت به جهانی دوست داشتنی بدل سازد. ص 62 کتاب
اما عجیب است، هر چه زمان مرده، سخت و سنگین می‌گذرد، بیش از پیش جاری بودن آن و لزوم بردباری فوق‌العاده عظیم انسانی را در می‌یابی و این تو را مبهوت می‌کند، و در همان حال شادی و سرور زایدالوصفی به تو دست می‌دهد. ص 83 کتاب
راه درازی در پیش داریم، دوست من، خیلی دراز. ما داریم از زیرزمین تاریکی عبور می‌کنیم. می‌دانم این راه طولانی به آفتاب منتهی می‌شود، یعنی به سر منزل حقیقت. پیش می‌رویم. در انتهای این گذرگاه تاریک و طولانی، گودال‌های انباشته از خاک و گل عظیم ناپیدایی وجود دارد. در اصل، آنها همگی باتلاق و مردابند و ریسمان‌های نامرئی از بالا به سمت ما آویخته شده است. تمامی آنچه پیرامون ما را فرا گرفته، همین باتلاق‌ها و ریسمان‌هاست. برخی از خیل ما رهروان اندرون ظلمت، بی آنکه ببینیم و بدانیم، به این ریسمان‌ها می‌آویزیم و می‌مانیم تا سرانجام می‌میریم و نیست و نابود می‌شویم. برخی دیگر درون آن گودال‌های تاریک و ناپیدا می‌غلتیم. مثل من. یا درون باتلاق‌ها غرق می‌شویم، یا دست و پا می‌زنیم و می‌کوشیم مقاومت کنیم و نجات یابیم؛ مثل من. درود بر رفتگان. آنان را باید با احترام یاد کرد. این زیرزمین تاریک به آفتاب منتهی می‌شود، می‌دانم. به آن یگانه منشا زوال ناپذیر روشنایی و حقیقت. برای دست یابی به آن رنج‌های فراوانی را متحمل شده‌ام. اما خودم را از فرو رفتن و غرق شدن نجات داده‌ام. غرق نشده‌ام. ایستاده‌ام. و روزی سرانجام به آن خواهم رسید. دیگر چیزی نمانده است. نزدیک است. درود بر آنان که پس از من خواهند رسید. صفحات 227-228 کتاب
انسانی که از آفتاب دور مانده باشد، انسانی که از فرط رنج و سختی تاب و توان خویش را از دست داده باشد، حتی چنانچه قلبش سرشار از عواطف و احساسات لطیف و زیبا باشد، به همنوع خود جز شرم و خجلت چه چیز دیگری تواند داد.
بی آفتاب است اینجا، بی آفتاب طلوع، بی آفتاب غروب. ص 240 کتاب

[Arash · Rating 5 out of 5]

_برای چی آورده اندت این جا؟
_به خاطر جرمی که مرتکب شده ام.
_جرمت چیه؟
_کتاب سوزانده ام.
_کتاب سوزانده ای؟
_کتاب سوزانده ام. سیاسی ام.

_

شماها با خواندنتان مجرم می شوید و ماها با نخواندن مان مجرم می شویم. فکرش را بکن، اگر ما سواد شما را داشتیم و شما هم در عوض تجربهٔ ما را داشتید، چی می شد. آن وقت هیچ کداممان این جا نبودیم. حیف که هیچ وقت حد وسطی در کار نبوده. این که آدم هم سواد داشته باشه و هم تجربه. بی خود نیست که ما را می آورند این جا. البته بد هم نیست، چون لااقل می توانیم گوشهٔ زندان ها هم دیگر را ببینیم. چه کار می شود کرد، این هم می شود گفت یک جور شروع است.

_

زخمی را که بخوانید روحتان زخمی می شود. دستگیری، شکنجه، شکنجه، شکنجه و شکنجه. شکنجه هایی که هم جسم و هم روح آدمی را ذایل و نابود می کند. همزمان با شکنجه شدن شخصیت کتاب، خواننده هم شکنجه می شود، روحش آزرده می شود، از انسانیت خود نا امید می شود، از زندان و شکنجه رعشه بر اندامش می افتد.
شخصیت کتاب در زیر بدترین و سخت ترین و طاقت فرسا ترین شکنجه ها لب باز نمی کند و حتی برای رهایی خود از رنج و سختی درخواست رحم و بخشش نمی کند حتی کلامی بر لب نمی آورد. کتاب دو مقطع زمانی رو به موازات روایت میکنه. روایت اول دستگیری و پنج روز شکنجه، روایت دوم ورود به زندان و آثار روحی به جا مانده از اتفاقات روی داده در آن پنج روز.
_
اسم زندانیان همگی "نوری" است. جرم همگی غیر از جرم سیاسی است. زندانی سیاسی زندانی خاصی است که حتی نامش هم با دیگران متمایز است، البته که جرمش را نتوانستند به اثبات برسانند آن هم با آن همه فشار و شکنجه، در آخر هم نام او به "نوری" تغییر پیدا کرد.
روایت زندگی و داستان به زندان افتادن آنها هم جالب است، "همیشه پای یک زن در میان است". یکی از بهترین های نشر چشمه که به ناحق نادیده گرفته شده و کمتر کسی به سراغش رفته، الحق والانصاف که ترجمه محشری داشت کتاب انگار که یکی از کتابهای نوشته شده توسط نویسنده بزرگی ایرانی رو میخونی.

[Mohsenam · Rating 5 out of 5]

”می زنند، بی وقفه. آیا اینان همان مردمانی هستند
که پیش از این آنها را در کوچه ها و مغازه ها
دیده ای، یا در سینماها در کنارشان نشسته ای و یا در
معابر پهلو به پهلویشان راه رفته ای؟ آیا چنین چیزی
ممکن است؟ اما چرا تا این اندازه خشمگین اند؟ چه
چیزی یا چه کسی این ها را این گونه به خشم آورده
است؟“
مهم ترین قسمت رمان شکنجه هاست که با جزئیات زیاد نویسنده ازش حرف میزنه انگار دنبال کشف این واقعیته که چه اتفاقی میفته که یک انسان هم نوع خودش رو شکنجه می کنه؟این آدم ها از کجا اومدند؟
چرا مثل یک حیوان انسان دیگه ای رو لخت میکنه، بهش تجاوز می کنه و زیر مشت و لگد میگیره؟شکنجه گر، انسان رو به شکل حیوان می بینه که شکنجه کردنش راحت تر باشه؟
انسان موجودی اخلاقیه تا به کاری راضی نشه انجامش نمی ده، پس چطور به شکنجه کردن انسان دیگه ای مثل خودش راضی شده؟
در مقابل جایگاه قربانی کجاست، اگر شکنجه بشه و فریاد بزنه دیگه بازجو اون رو به شکل انسان که نه حیوان می بینه اگر مقاومت کنه تا کجا؟ مرز انسان با از هم فروپاشی کجاست؟
زندانی تا آخر شکنجه ها دوام میاره تا به بند عمومی بین زندانیان معمولی منتقل می شه و نقش یک روشنفکر رو در بین مردم معمولی داره یه جایی یکی از زندانیا بهش میگه شما به خاطر ما به دردسر میفتید بدون این که ما رو آدم حساب کنید و دخالت بدید.
’’«شماها با خواندن تان مجرم می شوید و ماها با
نخواندن مان مجرم می شویم. فکرش را بکن، اگر ما سواد
شما را داشتیم و شما هم در عوض تجربه ما را داشتید،
چی میشد. آن وقت هیچ کداممان این جا نبودیم، حیف که
هیچ وقت حد وسطی در کار نبوده. این که آدم هم سواد
داشته باشد و هم تجربه. بیخود نیست که ما را می آورند
این جا. البته بد هم نیست، چون لااقل می توانیم گوشه
زندان ها هم دیگر را ببینیم. چه کار می شود کرد، این هم
می شود گفت یک جور شروع است.»“

رمان بیشتر از زوایه دید دوم شخص روایت
می شه و باعث اثرگذاری بیشتر شده. کلمات کتاب مثل گلوله به تن آدم رسوخ می کنه و قراره درد بکشید حین خوندن.من حین خوندن گریه کردم به سرنوشت انسان خاورمیانه لعنت فرستادم و شاید هیچ وقت دیگه نتونم این کتاب رو بار دیگه بخونم چون نیمه جانم کرد.

[Amin Houshmand · Rating 4 out of 5]

— اصرار بیش از حد برای زشت و بدقیافه ساختن ظاهر آدم‌ها باید معنی و مفهوم خاصی داشته باشد. شاید این راهی است برای زنده نگاهداشتن قدرت و اقتدار.

[Pınar · Rating 5 out of 5]

Hazırsındır insanları sevmeye. Hep birilerine güvenmek, birilerine yakınlaşmak, bir şeyler vermek isteğiyle dolusundur. Güzel bir görüntüyü, güzel bir ezgiyi, güzel bir şiiri, bütün güzellikleri bölüşecek, paylaşacak birileri olsun istemişsindir. Senin yapında vardır bu sevecenlik. Yakınlaşmalarının çoğu yıkımlarla bitmiş olsa da böylesindir.

[Zeynep Dilara · Rating 5 out of 5]

hislerimi kelimelere dökemeyecek kadar sarsıldım ve üzüldüm o yüzden doğru dürüst bir şey yazamayacağım ama lütfen lütfen siyasi görüşünüz ne olursa olsun bu kitabı okuyun ve bir de bu pencereden bakın olaylara. vicdanınızı ortaya çıkarın ve okuyun.

"Dudağın yarılmış gibi. Burnun kanıyor olabilir. Daha güzel. Hiç olmazsa onlardan biri değilsin. Sana yaraşan, dudağının patlamış olması, burnundan kan boşanıyor olması. Vurulan olmak, vuruyor olmaktan daha güzel, çok daha güzel.
Bir iskemleye oturtmuşlar seni; gözlerin bağlı.
Ölmezsen, öldürmezlerse, sakat bile bıraksalar, buradan çıkarsan, gün gelir de bir gün buradan çıkarsan, toprağın üzerinde, güneşin altında, insanların arasında bir alçak gibi yüzün eğik dolaşmamak isteğindesin. Kesin, kesin bir istek bu. Basılmış, ezilmiş de olsan, bir papatya gibi yaşamak kararındasın, ezilmiş, yaralı bir papatya."

[Nihan D. · Rating 4 out of 5]

Yazar, İrfan Uçar'ın cezaevinde bizzat kendisine anlattığı, maruz kaldığı işkencelerden yola çıkarak yaratmış bu kitabı. Uçar çok kötü bir muameleye maruz kalsa da asla konuşmamış. "Gülünün Solduğu Akşam" adlı kitapta Uçar'ın kendi ağzından anlattığı yaşadıklarını burada daha geniş bir şekilde okuyoruz. Ve psikolojimiz altüst oluyor tabi.

İrfan Uçar daha sonra devrimci yoldan ayrılıp, Süleyman Demirel'i savunmaya başlamış. Şaşırtıcı bir durum.

4 yıldız vermemin sebebi kitabın sonunu beğenmemiş olmam. Sonunda, işkenceler boyunca kişiliğinden taviz vermeyen bir adamı kişiliksizleştirmiş resmen. Cezaevindeki diğer tüm adamlar gibi onu da bir "Nuri" olarak lanse etmiş. Bu yakışmamış bence. Bir yorumda "karakterine ihanet ettiği"ne dair bir görüş okudum. Kesinlikle katılıyorum.

[Borealis · Rating 5 out of 5]

Yaralısın kitabını ikinci okuyuşum. İlk okumamdan pek bir şey kalmamıştı aklımda. Ama şimdi, şu yaşımda tekrar okuyunca oldukça etkilendim.

[Irem Ercan · Rating 4 out of 5]

ortaokula giderken bir arkadaşımın annesi çok kitap okuduğumu duyunca darağacında üç fidan kitabını bana ödünç vermişti. ertesi gün odama kapanıp tek günde bitirmiştim ve bir süre kendime gelememiştim. kendime gelememe sebebim kitabın çok iyi olmasından değil, çocukluktaki o balonun patlamasıydı. insanlar gerçekten kötü olabiliyorlar ve kötü olmuşlar farkındalığıydı.

yaralısın da öyle bir kitap oldu benim için. aslında daha önce aynı temada, aynı olayları anlatan kitaplar okumuştum. o yüzden okumaya başlarken biraz önyargılıydım, bana aynı olay hakkında daha farklı ne sunabilir gibi düşünüyordum, haksızmışım. erdal öz'den okuduğum ilk kitap, bilmem diğer kitaplarında da böyle ustaca bir anlatım var mı? okuduğum diğer kitaplara kıyasla daha sert geldi bana, her sayfasında o koğuşu gördüm, o işkence sahneler ne yazık ki gözümde canlandı. bunu size yaşatırken gözünüze gözünüze sokmasa da yani şiddeti altın tabakta sunmasa da kitap boyu şiddetten kaçamıyorsunuz -ki bu da daha zenginleştiriyor bana kalırsa.

konusu nedeniyle herkese hitap edemeyeceği için kesinlikle okunması gerekir diyemiyorum, kimseyi tetikleyecek bir içerik önermek istemem ama yakın tarihte yaşanan olayları anlatan böyle kitapların türk edebiyatı açısından çok değerli olduğunu düşünüyorum.

[Nazanin · Rating 4 out of 5]

فضای کتاب بی‌اندازه سیاهه و خوندن درباره‌ی شکنجه‌ها واقعاً سخت و طاقت‌فرساست. حین خوندن کتاب داشتم به این فکر می‌کردم که وقتی حتی خوندن از شکنجه برای من سخته چه به روز افرادی که واقعاً زیر شکنجه بودن آمده😢💔

اسم تمام هم‌بندی‌های زخمی نوریه. در قسمتی از کتاب نویسنده به این اشاره می‌کنه که زندانی‌های سیاسی باهم متحد هستن. اتحادی که تو هیچ بند دیگه‌ای از زندان نیست و به‌نظرم نویسنده می‌خواست بهمون بگه فرستادن یه آدم سیاسی به زندان آدم‌های دزد و قاتل هم یک نوع شکنجه‌ست📖

خوندن کتاب رو باوجود تمام تلخی‌ش پیشنهاد می‌دم؛ شاید باعث بشه بیشتر به زندانی‌های سیاسی‌ای که در حکومت‌های دیکتاتوری تحت شدیدترین شکنجه‌ها قرار گرفتن فکر کنیم📖

[G. İlke · Rating 5 out of 5]

Konusunu bildiğim için okumak zor olur, sıkılırım diye düşünüyordum. Erdal Öz'ün yazdığını unutmuşum. O kadar akıcıydı ki, konu ne kadar boğucu olursa olsun, insan kendini alamıyor. İşkence, hapishane, bireyin onurunu koruma arzusu, vicdani yük, sorgulamalar... Yoğun bir içeriği bu kadar okunabilir kıldığı için -Erdal Öz'ü bilmeyenlere tanıtmak adına- çok iyi bir yazar diyebilirim. Herkesin okumak isteyebileceği bir kitap değil konu itibarıyla, o sebeple ilgilisine tavsiye ederim. =)

[izzet firat orfa · Rating 5 out of 5]

İşkencenin tanığı değil, parçası gibi hissettiriyor bu roman. Sayfalar ilerledikçe bedenin saydamlaşıyor, iç organların kararıyor, zihin çürüyor. “Bilmiyorum” diyerek direnmeye çalışan bir insanın - bir gövde, bir et, bir utanç makinesi - bir sistem tarafından nasıl adım adım “hiç”e dönüştürüldüğünü izliyoruz. Ancak bu “hiç”, çürümenin değil, insan kalabilmenin son kalesi belki de. Erdal Öz, elektrik akımının her cümleye sızdığı, falaka izlerinin satır aralarına döküldüğü bir dil kurmuş. Soğukkanlı değil ama serinkanlı. Ne fazladan bir kelime, ne eksik bir sancı.

"Sen"li anlatımı, yalnızca bir kurmaca tercihi değil; vicdanın tırnağından kan çıkaracak bir biçim. Her “sen”, okuru diken üstüne değil, işkence tezgâhının tam ortasına yerleştiriyor. Romandaki "sen", artık yalnızca bir kahraman değil; okuyanın ahlaki terazisinde giderek ağırlaşan, titreyen, zamanla çürüme ihtimali taşıyan bir vicdan yükü. Tavsiye ederim, ama kolay okunan bir şey değil bu. Tavsiye ederim çünkü bu ülkenin edebiyatı bir ar damarıysa, o damar bu romandan kan sızdıracaktır.

[Dilek Öz · Rating 5 out of 5]

Erdal Öz'ün kullandığı anlatım tekniği (2.tekil) nedeniyle ilk satırında itibaren sizi içine çekiyor, çünkü karakterler arasında bir siz, bir de Nuri'ler var.Anlatımı yalın, karşınızda anlatıcı, doğrudan size hitap ediyor. Kitabın sonunda siz de kendinizi Nuri gibi hissediyorsunuz, işkence görmüş, hırpalanmış, susturulmuş. Verdiği duygunun altından kalkamıyorsunuz bir müddet, belki bunun etkisiyle biraz zorlanabilirsiniz okurken, yakın tarihimizde yaşananları aklınız almıyor çünkü.

[ser · Rating 5 out of 5]

son zamanlarda okuduğum en canlı, en gerçek okuma deneyimiydi. erdal öz’ün anlatımı ve betimlemeleri o kadar doğal ve iyi ki siz de bir okur olarak o koğuştaki nuri’lerden biri oluyorsunuz. zaten bu yüzden anlatımın sürükleyiciliğine rağmen kitabı okumak hiç de kolay olmuyor. o işkenceleri bir okur olarak bizzat siz de deneyimlediğiniz için o odaya adım atmamak için olabildiğince okumayı erteliyorsunuz.

[Caner · Rating 5 out of 5]

12 Mart romanı olmasından mütevellit karanlık bir zemine sahip. Erdal Öz'ün roman tekniği ile zamanı belirtmeden sayfalarca okuyucuyu metnin içine sokması bu eseri farklı kılarken karanlığı da pekiştiriyor. Ülke olarak nelerden geçtiğimizi düşünürken son kısımda roman kahramanının tek tipleşmesi de ufak ufak içimizi burkuyor.

[Derya Ekin · Rating 5 out of 5]

2. tekil(sen) anlatım kullanıldığı için başlarda okumakta zorlandım. Sonrasında tüm karakterlerin 'Nurileşmesi' (Eugene Ionesco- Gergedanlar romanında kullandığı teknik) ile yazarın neden bu tekniği kullandığı anlam kazandı.
İçeriği nedeniyle de okuması ve sindirmesi oldukça zor bir kitaptı. Ama Erdal Öz oldukça sade bir dil kullanmış. Ayrıca, flashback tekniğini de çok ustaca kullanmış zamanlar arasında geçiş yaparken kaybolmuş hissetmiyorsunuz.

[Ulas Ergin · Rating 5 out of 5]

Kitabin girisinde Yasar Kemal’in yazdigi 6 sayfalik onsoz sizi etkileyici bir edebi eserin beklediginin habercisi zaten…Etkileyici ama bir o kadar da uzucu, bu anlatilanlarin gercek oldugunu bilerek okumak cok ucucu. ( acaba klasik beyaz kapakli Can yayinlarinin logosu olan kalp isaretinin bu sefer hep alistigimiz gibi kirmizi renkli degil de siyah basilmasi da bundan mi)

[buse · Rating 4 out of 5]

"Gidenlere selam olsun. Anıları değerlidir. Saygındır. Bu karanlık yeraltının sonunda güneş duruyor, biliyorum. O hiç söndürülmeyen, gerçek aydınlığın biricik kaynağı. Ona ulaşmak için az direnmedim. Ama boğulmaktan da kendimi kurtardım, boğulmadım. Ayakta kaldım. Ulaşacağım ona. Az kaldı. Çok az kaldı. Benden önce varanlara selam olsun."

[Mustafa Şahin · Rating 5 out of 5]

Çok akıcı bir kitap, okuru direkt içine çekiyor. Gayet sade bir dili var ve sanırım elden bırakamama sebebi biraz da ikinci tekil şahıs dilinden yazılmış olması. Bu yönüyle de nadir bir kitap. Korkunç bir güzellik demek istiyorum bu eser için.

[Sude Çetin · Rating 5 out of 5]

Yaralısın, hapishaneye düşen siyasi bir suçlunun hikayesi. Karakterimizin nasıl işkence gördüğünü ve hapishane koğuşundaki yaşantısını geri dönüş tekniğiyle okuyoruz.

İşkence kısımları çok detaylı anlatılmıştı, okurken her şeyi saniye saniye hissediyorsunuz. Yaşar Kemal’in bu kitap hakkında “İnsan, o işkencecilerle birlikte, işkence görmediğinden utanıyordu.” diye bir sözü var. Ben de okurken insanlığın bu kadar alçalabilmesinden hem çok utandım hem de yadırgadım. Karakterimiz bir yandan işkenceciler onu kendinden utandırmaya, hayvanlaştırmaya çalışırken onurunu korumaya çalışıyor bir yandan da yoğun bir şekilde neden işkence gördüğünü anlama çabası var. İşkence görürken bile bu insanların ona neden böyle acımasızca davrandıklarını, onları bu kadar öfkelendiren şeyin ne olduğunu anlama çabası beni nedense çok üzmüştü.
İnsan vücudunu, vereceği tepkileri, duyguları bu kadar iyi yazabilmesi Erdal Öz’ün ne kadar iyi bir gözlemci olduğunu gösteriyor bize çünkü kendisi de 12 Mart sonrası 3 defa tutuklanmış, o atmosferi ve insanları bizzat görmüş birisi. Kendi deneyimlerini yazması daha da gerçek kılıyor, kitabı asıl güzelleştiren şey de buydu bence.

Koğuş kısımları da çok güzel ve ilgi çekiciydi benim için. Karakterimiz koğuştaki tek siyasi suçlu olmasıyla diğerlerinden ayrılıyor, herkes ona farklı davranıyor. Onun dışında koğuştaki herkesin ismi Nuri. Kitapta zaten böyle başlıyor “Nurilerle doluydu koğuş.” Sonunda karakterimizin o Nurilerden birine dönüşmesi de bir başka güzel özelliğiydi.

Kitap aynı zamanda gözümüze soka soka siyasi bir mesaj vermiyor ki 1970’li yılların Türkiye’sinde geçen bir kitap için bu gerçekten çok zor. Erdal Öz’ün anlatmak istediği ve benimsediği belli bir ideoloji var ama bunu bize dayatmaya çalışmıyor onun yerine olayın iğrençliğini çok gerçekçi bir şekilde gösteriyor, biz zaten kitap bittikten sonra Erdal Öz ile aynı düşüncede oluyoruz. Nasıl bir ideolojiyi benimserse benimsesin hiçbir insanın bu kitapta geçen olayları göz ardı edemeyeceğini düşünüyorum.

Konusu ağır olmasına rağmen yalınlığıyla kendini okutan bir kitap. Herkese şiddetle öneriyorum. 🤎

[Özlem Kesim · Rating 4 out of 5]

"Kendi kendinle yüz yüze gelebilmelisin, bakabilmelisin kendi yüzüne. Başkalarının yüzüne de. Ama kendi yüzüne bakamayan biri, ne yüzle çıkar başkalarının karşısına? En korkuncu bu işte; kendi yüzüne bile bakamaz olmak. Bu yıldırıyor seni. İçinde aşağılanmış, ezilmiş, pörtlemiş, vıcık vıcık iğrenç bir böcek yaşatarak insanların arasında dolaşmaktan, dolaşır olmaktan korkuyorsun. Daha hi��bir şey yapmadılar, hiçbir şey sormadılar. Oturttular bir iskemleye, dönüp dolaşıyorlar odada. Yine de su gibisin. İçinden boyuna geçiriyorsun: 'Bilmiyorum bilmiyorum bilmiyorum bilmiyorum bilmiyorum bilmiyorum...' Bütün gece buna hazırladın kendini. Bilmiyorsun. Senin üzerinde işleyip senden bir suçlu mu yaratacaklar? İşleri bu mu? Bildiğin ne varsa silmeye çalışıyorsun kafandan. Siliyorsun. Bomboş kafan. Yeni yağmış kar gibi." .
.
.
.
#kitapyorumu
Gülünün Solduğu Akşam isimli dönem kitabıyla gönlümde taht kuran Erdal Öz'den okuduğum ikinci kitap oldu Yaralısın. Roman türünde olan kitapta 70'li yıllarda okuduğu kitaplar ve siyasi görüşleri nedeniyle işkence gören bir adamın ne kadar aşağılanırsa aşağılansın, ne kadar iğrenç muameleye maruz kalırsa kalsın kendinden ve kişiliğinden ödün vermemesini, sonuna kadar direnmesini okuyoruz. Yine çok acı ve yaşanmış olaylara değinen yazarın bu kitabını da diğeri kadar olmasa da sevdim. Eksik bulduğum yanları ise karakterin devamlı bilmiyorum diyerek bir şeyleri geçiştirmesi ve sonunda ona ne olduğunu bilememek açıkçası beni merakta bıraktı. Yine de keyif aldığım bir kitap oldu.

[Berfin Demir · Rating 5 out of 5]

Ben bu kitabı okumadım ben bu kitabı yaşadım resmen. Yazar sürekli "sen" diye anlatıyor. okuyucu tamamen kendini karakterin yerine koyuyor böylelikle. Anlattığı işkenceleri kendiniz yaşıyormuş gibi derinden hissediyorsunuz. Bir insanın suçunun kitap olması ve bu yüzden cinsel organına elektrik verilmesinden tutun ayaklarına vurmaktan derisi sökülen tabanları tuzlu suda yürütmelerini okuyoruz. Hepsi gerçek hiçbirisi uzak tarihlerde değil. Ona işkence yapan kişi belki bir sinemada yanında oturdu, belki yolda yürürken yanından geçti. Bu insanların hepsi her gün yan yana olduğumuz insanlar ne acı. Ve en acısı da özgürlükleri için mücadele eden, bunun için akıl almaz bedeller ödeyen insanlar şu an böyle bir ülkede yaşlılıklarını geçiriyorlar. Korkunç bir kalp sancısı yaşıyorum bunu düşündükce.

"bu karanlık yeraltının sonunda güneş duruyor biliyorum o hiç söndürülmeyen gerçek aydınlığın biricik kaynağı ona ulaşmak için az direnmedim ama boğulmaktan da kendimi kurtardım boğulmadım ayakta kaldım ulaşacağım ona az kaldı. benden önce varanlara selam olsun."

[antonyo · Rating 3 out of 5]

3.75
yolumuz uzun arkadaşım, çok uzun. karanlık bir yeraltından geçiyoruz. bu geçidin sonunda, biliyorum güneş duruyor, gerçek aydınlığın güçlü kaynağı. yürüyoruz. karanlık, uzun geçidin dibinde görünmez büyük çukurlar var, içleri batak. yukarıdan görünmez urganlar sarkıtılmış üstümüze; yanımızda yöremizde hep bunlar. kimimiz, karanlıkta görmeden, bilmeden bu ilmiklere takılıp kalıyoruz, geberip gidiyoruz. kimimiz, ayaklarımızın altındaki o görünmez, bilinmez karanlık çukurlara yuvarlanıp düşüyoruz; benim gibi. ya boğulup gidiyoruz batakta ya da çabalıyoruz, direnip kurtulmaya çalışıyoruz; benim gibi. gidenlere selam olsun. anıları değerlidir. saygındır. bu karanlık yeraltının sonunda güneş duruyor, biliyorum. o hiç söndürülmeyen, gerçek aydınlığın biricik kaynağı. ona ulaşmak için az direnmedim. ama boğulmaktan da kendimi kurtardım, boğulmadım. ayakta kaldım. ulaşacağım ona. az kaldı. çok az kaldı. benden önce varanlara selam olsun

[Nusret · Rating 5 out of 5]

<>

Erdal Öz, Can Yayınlarının kurucusu kitapta Can Yayınlarından çıkmıştır. Yaşar Kemal'in önsözüyle başlıyor eser. İlk baskı;
Can Yayınevi 1974, Can yayınları ilk baskı 1983 olan kitap ve Yılmaz Güney’in Duvar filmi de 1983’e ait. Kitap 247 sayfadan oluşuyor. 1975 Orhan Kemal Roman Armağanını kazanmış.

Edebiyat kitabı. Mapushaneyi anlatıyor kitap, tıpki Duvar filminde olduğu gibi. Ses var, eylem var ve acı var. Her direnişe, başkaldırıya karşı; postal, jop ve infaz hüküm sürerdi.
Güzel, akıcı bir anlatımı var kitabın.
İkinci tekil kişili bir anlatıma sahip. Yapıyorsun, yazıyorsun, acı çekiyorsun ve en çokta dinliyorsun... Oradaysan, içerideysen artık kendin değilde sadece onlarsın.
Kendine aitlik hissin sönmekte oluyor, sen yoksun ve elinden fikirlerinde alındığında artık ne gözlerde ne de dünyada kalabiliyorsun.

Yazar, okurlarına; YARALISIN diyor, bir düşte değilsin ve bir düşte kalmamalı. Uyanmalısın, uyanmalı. Hani çokluk, farklılık, renklilik ve ışık arıyorsun ya yaralarını sarmak için...

Kitabı okumaya başlarken okuduğum Mehmed Uzun’un Sen adlı edebiyat kitabı geldi aklıma. O da ona benzerdi. Kitap okurdun ve suçluydun.
Yasaklı demişlerdi, doğru anlatılara yasaklı! Fikir ve iktidar değişmez kalmamalıdır. Sağlıklı okumalar dilerim.

[ryukiye · Rating 5 out of 5]

okuduğum ilk erdal öz kitabı.

erdal öz kalemiyle fiziksel acıyı bile hissettirebilir size, ayaklarınızın altı kabuk bağlamış gibi ürkek basarsınız yere, bileklerinizde sıkıca bağlanmış olmanın sızısı. belki de o yüzden muhattabı sizsiniz yazarın sayfalar boyunca, her şeyden önce kitap ismiyle size sesleniyor zaten yaralısın diye, okurken de kanatıyor o yaraları.

sayfalar arasında düşünmeden duramıyorsun neden nefret büyüktür sevmekten, neden sonunu göremediğimiz şu göklerin altında birlikte yaşayamıyoruz insanca, neden sığmıyor, sığamıyoruz şu gök kubbebinin altına, hangi sebeple bu kadar acı, neden hep bir güç sevdası, halbuki hepimiz özünde nuri'yiz işte, değişiklik sadece tanımlanış şekillerimizde ve bütün mesele bu değişikliğe saygı duyabilmekte.

muhakkak okunması gereken.

[Bulent · Rating 5 out of 5]

«Bileklerine ne oldu senin?»
Bileklerini çekiveriyorsun masadan. Kızardı­ğım biliyorsun. Kelepçenin açtığı yaralar; kapa­nalı ne oldu ki şunun şurasında. Yeni gelen deri­ler pembecik, incecik.
«Yaralar var bileklerinde?»
Utanıyorsun. ‘Dayak attılar bana Nuri’, 'iş­kence ettiler bana Nuri’. Bunları mı diyeceksin Nuri’ye. Diyemezsin, anlatamazsın.
«Bir şey mi yaptılar sana arkadaşım?»
«Yok, b ir şey yapm adılar. Yara vardı da?»
«Göster bakayım.»
«Bırak Nuri, başka şey konuşalım.»
Susuyorsunuz.

[Yasemin Salihoglu Karagul · Rating 5 out of 5]

Bu topraklarda çok acı çektik, yaşanan bir çok şeyi aklımız mantığımız almadı. Direndik, tutunmak istedik, değiştirmek istedik, çabaladık, elimizden geldiğince gücümüz yettiğince.

Hepimizin ayrı bir hikayesi var ancak başka bir yerden bakınca da hepimiz aynıyız. Bu sebeple kitaptaki tüm kahramanların isminin Nuri olması fikrine hayran kaldım.

Kitap bir ileri bir geri gidiyor, bir yerden sonra da bence zaman kavramı yok oldu, bir anlamı da olmuyor zaten.

[nihan · Rating 4 out of 5]

"Sizler okuduğunuz için suç işlersiniz, bizler okumadığımız için. Sizin bilginiz bizde, bizim görgümüz sizde olsaydı, gör bak neler olurdu o zaman. Ne siz böyle içeri düşerdiniz, ne biz. Bir araya gelemedik. Bizi kolay kolay bir araya getirmezler."

Okuması ve sindirmesi oldukça zor bir romandı.

[Nergis Mutlu Oruç · Rating 5 out of 5]

Çok ama çok etkilendim. İnanılmaz kaliteli ve duru bir Türkçe okuyorsunuz. Konusu zorlayıcı, okuması da bir o kadar zor haliyle. Ama bunların ve hatta belki daha kötülerinin yaşanmış olduğunu düşündükçe çok daha ağır bir şey oturuyor içinize.

Bu kitabın duruluğunu ve derinliğini sanırım yeterince açıklayamayacağım. Lütfen okuyunuz.

[HuzErhan · Rating 5 out of 5]

Şahsen kitabın geçtiği dönem ile alakalı bilgim yok. Ancak kitabın konuyu anlatışı, hikayeyi işleyişi ve yapısı itibariyle çok çekici.

Okurken sanki birisi sana başından geçenleri anlatıyor ya da olan biteni sen yeni hatırlamaya başlamışsın gibi bir his var. Beden dışı bir deneyim gibiydi.