Heks! Heks! Heks!

by Jente Posthuma

Wie zijn de vrouwen die onze eeuwenoude sagen bevolken? Vaak zijn het lelijke, oude heksen die orgiën houden met de duivel, óf tere, jonge maagden die het van hun lieve gezichtje moeten hebben. Door dit soort verhalen steeds opnieuw te vertellen hebben deze stereotypen zich in ons collectieve geheugen genesteld en diepe sporen in onze samenleving nagelaten. Die krijgen we er alleen maar uit door er andere verhalen tegenover te zetten.



Op een eigenzinnige en vaak geestige manier laat Posthuma zien wie de vrouwen uit de sagen werkelijk waren: geen monsters of heiligen, maar seksuele wezens – op leeftijd – met een eigen wil, een rijk innerlijk leven en tegenstrijdige eigenschappen. Net echte mensen dus.

Genres: Nonfiction, Mythology, Literature, Historical, Short Stories, Feminism, History

128 pages, Paperback

Published March 8, 2023

About the author

Jente Posthuma is schrijver en freelance journalist. Ze schreef onder andere voor De Groene Amsterdammer, nrc.next, de Volkskrant en Mister Motley. Haar korte verhalen verschenen in de Revisor, Das Magazin, Torpedo Magazine en nrc.next. In 2012 won ze de A.L. Snijdersprijs voor het beste zeer korte verhaal. Met A.L. Snijders, Tommy Wieringa, Carel Helder en Elsje de Wijn speelde ze drie literaire theatervoorstellingen in De Kleine Komedie in Amsterdam. Haar debuut 'Mensen zonder uitstraling' verschijnt in augustus 2016 bij uitgeverij Atlas Contact. Ze woont en werkt in Amsterdam.

Reviews

[Jeltje · Rating 3 out of 5]

“Wat is de juiste keuze?”

Qua vertelstijl moest ik er even inkomen. Soms oogt het ietwat simpel en wat afstandelijk maar misschien ben ik niet meer gewend aan auteurs die dingen beschrijven zoals ze gewoon zijn. En daar zit de kracht van dit boek: door de ‘koude’ stem wordt mijn woede opgewakkerd over hoe vrouwen vroeger behandeld en gezien werden. Deze vrouwen leefden gewoon, en ze leefden voor zichzelf. Hoe bruut daar mee om werd gegaan illustreert hoe vrouwen nog steeds in sommige tijden, sommige plekken, gezien worden. Ik leerde in het laatste (zeer krachtige) essay pas dat de drie voorgaande verhalen adaptaties zijn van echte verhalen uit die tijd. Bizar en dat maakt het boek nog sterker. Had het fijn gevonden als het nog langer was want zat er na het derde verhaal pas in maar voor de rest boosmakend goed. Vrouwelijke woede = tot heks uitgemaakt worden, ik ben blij dat er dit jaar zoveel meer aandacht daarvoor is want dit zijn gebeurtenissen en verhalen die we niet mogen vergeten. 3.5

[Paula · Rating 3 out of 5]

Overijsselse sagen over heksen in een wat moderner jasje. Vooral het essay aan het einde en het laatste verhaal spraken me aan. Het is wat dunnetjes allemaal soms, maar zeker niet slecht.

[Niki Vervaeke · Rating 3 out of 5]

Ik kan mythen en sagen wel smaken
het boekje is een bundeling van drie sagen/verhalen over vrouwen/heksen
de intro en het trut essay spraken me het meeste aan
het doet je stilstaan bij hoe vrouwen vanuit een 'systeem' en 'denkkader' zomaar, zonder enig verweer kunnen beoordeedeeld, veroordeeld worden om wie ze zijn als persoon.
Eye opener om nog meer aandacht te hebben voor stigma, vooroordelen, om uit het'normaal' te stappen, om kritisch te blijven


https://www.allesoverboekenenschrijve...

[Marieke Braun · Rating 4 out of 5]

Mag ik een heks zijn en mannen in hun broek laten pissen plsss

[Jip · Rating 2 out of 5]

Het boek voelt een beetje onaf. Ik had het graag wat verder uitgewerkt gezien.

[Babiche · Rating 3 out of 5]

Ik weet niet zo goed wat ik ervan vind. Het is heel origineel, maar daardoor kan ik het ook niet zo goed plaatsen en vind ik het de ene keer te bijzonder en de andere keer weer heel goed gevonden.

Het is in ieder geval uniek hoe zij die oude sagen heeft omgezet in een nieuw verhaal dat meer bij deze tijd past. Daarnaast vind ik het ook tof dat je aan het eind een kijkje in haar hoofd krijgt en, als je het hebt gelezen, het 'trutstukje' vond ik dan weer heel erg mij.

[Annika · Rating 3 out of 5]

Alle sterren voor het principe en concept van dit boek.

[Marit · Rating 3 out of 5]

Lettele! Wesepe! Holterberg! Het knaagt dat ik nooit eerder in aanraking ben gekomen met deze regionale verhalen. Het knaagt ook dat dit boek me in de duiding niet dichter bij de Middeleeuwen brengt.

[Marike · Rating 4 out of 5]

Heksenlegendes herschreven vanuit een vrouwelijk perspectief en een essay dat je laat begrijpen waarom deze verhalen echt herschreven moeten worden. Aanrader ook voor leerlingen.. dun boek maar geeft een interessant perspectief op de geschiedenis van de heksenvervolgingen.

[Margot · Rating 2 out of 5]

Sterk de indruk dat dit boek nog onaf was en dat het toch raprap gedrukt is om op tijd in de winkel te liggen voor vrouwendag.

Spijtig want was van haar vorige boeken erg fan en vind het idee (oude verhalen waarin een heks een belangrijke rol speelt hervertellen) wel boeiend.

[Julia Carrera · Rating 3 out of 5]

Interessant boek. Er worden drie sagen verteld aan het begin en het boek eindigt met een essay. De heksenvervolging en de vrouwenhaat is een onderwerp waar ik voorhand niet veel vanaf wist. Dat maakte dit boek alleen maar boeiender en interessanter om te lezen!

[Sanne Korswagen · Rating 2 out of 5]

Hmmm
Het was niet wat ik verwacht had, dus de rating is mijn persoonlijke teleurstelling.
Ik wilde meer informatie en meer poëzie en melancholie, of een van de drie, maar ervaarde geen van allen. Dat vond ik jammer.
De sagen waren wel erg boeiend, en ik ben blij dat ik het gelezen heb.

[Anne Kamsteeg · Rating 5 out of 5]

Dankjewel Jente 💓💓💓💓

[Britt · Rating 2 out of 5]

Nu zijn de eerdere boeken van Jente Posthuma (die ik heel graag heb gelezen) ook niet van een omvang waar je iemand dood mee kan slaan, maar het formaat en de insteek (3 verhaaltjes en een kort essay) van dit boek gaven mij toch iets te veel een 'vlees noch vis'-gevoel. Aan de ene kant wilde ik meer, maar aan de andere kant kon het ook niet echt mijn aandacht grijpen. Prima voor een treinreis en that's it

[Evelyn Evertsen-Romp · Rating 4 out of 5]

Ik had geen flauw idee wat voor boek ik in handen had toen ik hieraan begon. Thema: heksen, boek: ziet er prachtig uit - verder dan dat kwam ik niet.
Hoewel ik niet alles goed heb begrepen, en ik dit nog vaker zal lezen, heeft het me geraakt. Het thema heksen, gecombineerd met een nuchter gevoel voor feminisme, is helemaal in mijn straatje. Het geeft me ook een gevoel van hopeloosheid, want zal er ooit werkelijk gelijkwaardigheid zijn?

[Aiden · Rating 4 out of 5]

(3.5)

Hier heb je hem weer met zijn feministische literatuur!!! Dit lag op de "Ik Eis De Nacht Op" tafel bij de bieb en ik hou van boeken die ongeveer net zo lang zijn als een film. Kort maar krachtig, you know? En dan ook nog over heksen?? Fantastisch, count me in.

Dit boekje heeft 3 Overijsselse sagen die herverteld worden vanuit het perspectief van de vrouwen (aka: de vroegchristelijke gedachtengoed over heksenvervolgingen eruit gefilterd), gevolgd door de essay "Trut" die ik eerder al eens voorbij had zien komen (maar niet kon lezen vanwege een paywall....)

Ik vond de hervertellingen heel sterk geschreven en ik vond dat de mythen goed in elkaar over liepen, zodat ze toch wat cohesie hadden met elkaar. Ik ben niet echt heel bekend met de originele sagen, moet ik zeggen, maar de manier waarop de schrijver omgaat met het verklaren van wat een "heks" was na het publiceren van de Heksenhamer en hoeveel pijn en verdriet daarin zit, is wel echt goed neergezet. Het eerste verhaal vond ik echt super sterk en de tweede ook. Het derde verhaal sprak me een stuk minder aan, maar ik vond het wel mooi dat de Wilgenvrouw terugkwam. She's a bestie for real!

De essay vond ik echt een sterk begin hebben, maar tegen het einde aan wist ik eigenlijk niet zo goed waar we heen gingen en wat nu precies het standpunt/ doel was van de schrijver. Dat vond ik wel heel jammer omdat ik die essay dus echt een tijd terug al wilde lezen. Het begint als een goede comtemplatie over "ingeburgerde" misogynie maar eindigde een beetje losjes met een soort "Ik weet eigenlijk ook niet zo goed hoe nu verder". Dat vond ik een beetje jammer. Met een iets gerichter doel had die essay misschien net iets meer impact gehad voor mij.

Maar goed, klein boekje dus met een interessant stukje Nederlandse folklore en geschiedenis wat laat zien hoe ingeburgerd vrouwenhaat eigenlijk is als je er echt even bij stilstaat. Er is ergens een Nederlands docent heel blij met dit boekje.

[Julicke · Rating 3 out of 5]

Eigenlijk waardeerde ik het essay aan het eind meer dan de verhalen zelf. Dat kwam ook door de verwarring die de verhalen in me opriepen over wat ik eigenlijk aan het lezen was. Pas aan het eind werd uitgelegd dat het om sagen ging die werden herverteld vanuit een feministische lens. Dat was handig geweest om te weten voor ik aan de verhalen begon maar oké.

Wat ik heel herkenbaar en treffend vond in het essay was het gevoel dat Posthuma beschrijft soms met een mond vol tanden te staan als je iemand een bevooroordeelde of seksistische mening hoort uiten, omdat je niet weet waar je ooit moet beginnen met uitleggen waarom ze het aan het verkeerde eind hebben en je je niet goed genoeg bewapend voelt met kennis en retoriek om hen tegen te spreken. Het toont maar weer aan hoe ingebakken het patriarchaat nog in onze cultuur zit en hoe moeilijk dat het maakt om er een weerwoord voor de formuleren. Dit is ook zeker het geval met hoe we naar onze geschiedenis kijken. Vanuit dat oogpunt waardeer ik Posthuma's poging om deze oude sagen op z'n kop te zetten en aan te tonen hoe het stereotype van de heks voortvloeide uit vrouwenhaat.

De verhalen waren opzich interessant en mooi geschreven, vervuld met gerechtvaardigde female rage en magische elementen die een pre-christelijk tijdperk echoden. Ik wist uiteindelijk alleen niet zo goed wat ik verder van ze moest vinden, omdat ik niet wist waar ze precies afweken van de originele die ze bekritiseerden (Google was ook niet heel behulpzaam met het vinden van de originele versies).

Dus ja. Ik waardeer het concept, maar de uitvoering was wat matig.

[Laura Van Rijnsbergen · Rating 4 out of 5]

Jente Posthuma heeft van enkele laat-middeleeuwse verhalen een vrouwelijk perspectief erbij gepakt. Dat niet alleen, ze heeft haar eigen draai eraan gegeven en de vrouw een coolere rol gegeven. Ik kende de verhalen niet, maar vond haar versie leuk! Lekker ironisch, nuchter, grappig en toch ook serieus. Jammer dat het maar 3 verhalen waren, ik had er best nog meer willen lezen.

Zeker met het essay aan het eind waarin ze meerdere mensen met hun onderzoek of mening aanhaalt over verschillende dingen zoals het patriarchaat, vrouwenhaat of hekserij. Sommige delen van dit essay werkten verhelderend, sommige delen verwarrend of waren onnodig. Ze vertelde wat ze slecht of goed vond aan de mening van anderen, maar haar eigen mening bleef mager. Verhelderend vond ik wel de uitweiding over hekserij en vrouwenhaat en de verwijzing naar secundaire literatuur om er meer over te kunnen leren.

[Guus van der Peet]

Dit is feminisme met een iets te hoog Groene Amsterdammer-gehalte. Er staat hier niets in waar ik het compleet mee oneens ben, maar de drie hervertellingen van Middeleeuwse heksenverhalen zijn veel te haastig geschreven om iets inzichtelijks te zeggen over de rol van misogynie in de heksenvervolgingen, en het beschrijverige proza slaagde er ook nooit in om me de verhaalwereld binnen te trekken (het helpt ook niet dat research vaak slordig is; grizzlyberen komen niet voor in Europa). Het slotessay is vooral een verzameling bijeengeraapte observaties die vaak niet dieper gaan dan een basisuitleg van de male gaze, en slimmere mensen dan ik hebben al uiteengezet hoe Posthuma wel heel selectief omgaat met het academisch onderzoek omtrent de heksenvervolgingen. Heb dan wel weer genoten van de Elma Drayer-bashing.

[Nicole · Rating 2 out of 5]

Read August 2023
Helaas, deze lag me toch niet helemaal.
Het idee is goed, maar ik kon er maar moeilijk doorheen komen. Ook moet ik bekennen dat ondanks dat ik het nog maar net uitgelezen heb, ik nu eigenlijk al niet meer zo goed weet wat er nou allemaal gebeurde in de verhalen… Waar dit aan lag weet ik overigens niet zo goed. Wellicht een gevalletje 'gelezen op het verkeerde moment'?

[Suze Geuke]

ik had hoe dan ook méér van dit boek verwacht. der is toch zoveel nieuw materiaal om te bespreken uitgekomen over hekserij, en er wordt hier zo licht op ingegaan dat ik me afvraag waarom het boek zo, 'af', uitgebracht is. de hertaalde mythes zijn vermakelijk, begrijp me niet verkeerd, maar ik wilde echt méér.

[Babet · Rating 3 out of 5]

wat was dit hahahaha

[Mieke · Rating 3 out of 5]

Het essay vond ik geweldig, de hertellingen prima. Geeft veel te denken (en te lezen en te kijken met alle verwijzingen naar andere werken en makers).

[Lauren Anna · Rating 3 out of 5]

3,5!

[Myrthe · Rating 3 out of 5]

Super concept, uitwerking wat minder! Kwam voor mij door de toon van de verhalen, ze voelden erg afstandelijk terwijl ze juist zo relevant zijn als middeleeuws zijnde in de context van vandaag. Wel heel leuk de plekken te herkennen in Nederland! Het essay op het einde was het sterkst naar mijn mening, wat bijna ‘jammer’ was, want het gaat natuurlijk om de drie hervertellingen.

[Marije · Rating 3 out of 5]

‘Intussen vond ik het vanzelfsprekend overal een verwrongen beeld van mezelf terug te zien en niet dat beeld af te wijzen omdat het niet paste, maar mezelf geweld aan te doen om binnen dat beeld te passen.’

[Maurits de Bruijn · Rating 4 out of 5]

Ja! Ja! Ja!

[Anneke Visser-van Dijken · Rating 4 out of 5]

Bij het zien van de schitterende cover van Heks! Heks! Heks! van Jente Posthuma wil je weten waar het bos is, die op de cover staat, en wat het verhaal van het bos is. Bij het zien van de cover, krijg je niet meteen een idee waar het boek over zal gaan. De titel laat goed zien waar het boek over zal gaan. De titel wordt al snel duidelijk.
In Heks! Heks! Heks! van Jente Posthuma staan een paar bekende sagen over heksen. Het zijn sagen met een boodschap, ze maken je aan het eind iets duidelijk en laten de echte vrouwen, over wie de sagen gaan, zien. Aan het eind vertelt de auteur waarom ze dit boek heeft geschreven en licht ze het een en ander uit. Ook vertelt ze wat over haar persoonlijke leven. De sagen hoef je niet op volgorde te lezen. Je kunt zelf bepalen met welke sage je begint, welke sage je daarna leest en met welke sage je eindigt.
Tijdens het lezen van de sagen in Heks! Heks! Heks! van Jente Posthuma vraag je je af waarom de auteur ervoor heeft gekozen om bekende sagen, zoals over Witte wieven, te hervertellen, waarom ze geen nieuwe sagen heeft geschreven, wat het boek unieker maakt.

Lees verder op https://surfingann.blogspot.com/2024/... .

[Rosalie Simone · Rating 3 out of 5]

Drie verhalen over een heks en een essay over heks zijn. Heel soms even hardop moeten lachen. (Bijvoorbeeld de titel: spreek het zo snel mogelijk achter elkaar uit) De verhalen zijn geïnspireerd op verhalen van heksen van een paar honderd jaar geleden. Van mij had het iets meer mogen schuren met de moderne 'heks' en wat er van die vrouwenhaat is overgebleven. Het is wat fantasievol opgeschreven en dat is leuk maar soms is me ontgaan wat het moraal van de verhaal is.

[Milou · Rating 4 out of 5]

Vermakelijk en interessant boek, is makkelijk op te pakken (letterlijk en figuurlijk) en te lezen. Ik vond het erg mooi en interessant hoe Jente het perspectief wist te draaien naar dat van de vrouwen in de sagen.
Wat mij betreft hadden de verhalen nog uitgebreider gemogen; ik had graag nog meer gelezen. Maar wellicht dat heb boek dan zijn charme verliest en minder makkelijk wegleest. De manier waarop de verhalen zijn geschreven is soms wel erg mentaal modern, waardoor ik meerdere keren vergat dat ik verhalen uit de 14e tot 17e eeuw las. Echter symbolisseerd het ook mooi dat de vooroordelen en het seksimse, die in het boek worden verwoord, nog steeds een probleem zijn tot op heden...

Zeker een aanrader! Vooral als een korte pauze tussen andere (dikke) boeken door!