What do you think?
Rate this book
Oud zeer: Over vroeger dat nog pijn doet
Als voormalig 'cowboy in de psychiatrie' (de Volkskrant) blikt Bram Bakker in Oud zeer terug op zijn eigen verleden en de oude en niet verwerkte pijn die dit soms lastige verleden met zich mee heeft gebracht. Hij beschouwt de gebeurtenissen van vroeger met een nadruk op dat wat er niet een gevoelsarm klimaat, dat zoveel mensen uit eigen ervaring kennen. Het Ôoud zeerÕ stak bij Bakker pas na zijn vijftigste flink de kop op en dit proces veranderde zijn leven ingrijpend. En zo vergaat het veel Ôoud zeerÕ verstopt zich vaak in het lichaam en kan ineens tevoorschijn komen. Naast deze persoonlijke verhalen diept Bakker uit wat een onveilige jeugd later met zich meebrengt. Waarom lukt het hulpverleners niet om naar de eigen kwetsuren te kijken? Hij schrijft over het voor hem herkenbare gevecht met de traumaÕs waar veel van zijn cli‘nten mee worstelen. Aan de hand van hun verhalen probeert hij de lezer te laten zien hoe hij ze probeert te helpen. Hiernaast is in Oud zeer veel aandacht voor de feitelijke kennis rond traumaÕs en affectieve verwaarlozing, met speciale aandacht voor de rol van het lichaam. Lichaamswerk bleef in de psychiatrie decennialang onderbelicht, maar er lijkt een inhaalslag op komst. Bakkers hoopt met dit boek een bijdrage te leveren aan de herwaardering van Ôoud zeerÕ als belangrijke verklaring voor veel psychische Žn lichamelijke klachten in het hier en nu.
- GenresPsychologyNonfiction
271 pages, Paperback
Published October 28, 2022
14 people are currently reading
170 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 26 of 26 reviews
January 23, 2023
Informatief boek in begrijpelijk Nederlands met een frisse kijk op de rol van ‘oud zeer’ in onze levens. Bakker pleit ervoor om het lichaam een prominentere en gelijkwaardige plek te geven in psychiatrie, naast het brein, met runningtherapie en lichaamswerk als gelijkwaardige behandelvormen naast pillen en inzichtgevende therapie. Een beschadigende gang van zaken in de jonge jaren verdient aandacht bij elke kwaal; mensen met anorexia, paniekstoornis en alcoholverslaving lijken meer op elkaar dan dat ze verschillen.
“Wie voert het gesprek dat hardnekkig blijven roken terwijl je al kortademig bent ook betekent dat je jezelf niet voldoende waard vindt?”
“Dat je iets weet, betekent nog niet dat daarmee ook iets verandert. Zelfs inzicht in ongezonde patronen volstaat dus niet om deze te doorbreken. Maar waarom werkt dit niet? Je moet het ook voelen! Er is een echt ‘doorleefd’ (dus ‘gevoeld’) inzicht nodig, en dat is dus iets anders dan oppervlakkige kennis.”
Aantekeningen voor mezelf gemaakt. Één grote spoiler.
Jargon
In het hulpverleningsjargon zijn positieve gebeurtenissen, gebeurtenissen die wél zijn gebeurd, zoals huiselijk geweld. Negatieve zijn ervaringen die we níet hebben gehad, zoals bij een liefdeloze jeugd. Positieve gebeurtenissen zijn meestal goed te identificeren, negatieve veel minder; want ze ontbreken.
Oud zeer
Bakker betoogt dat veel ziekte een herkomst heeft in ‘oud zeer’ en, en hier wordt het volgens mij interessant, dat dat niet alleen geldt voor psychisch leed zoals depressie. Volgens Bakker speelt oud zeer op de achtergrond ook een grote rol bij hart-en-vaatziekten, diabetes, kanker en andere ziekten die we nu als fysiologisch diagnosticeren en behandelen. Ik lees in dit boek in iedere geval twee manieren waarop oud zeer een rol speelt:
- Leefstijl
- Toxic stress: “een emotioneel belaste jeugd kan een lichaam letterlijk vergiftigen.”
Een ander interessant punt dat Bakker maakt is dat oud zeer niet alleen negatief moet worden gezien. “Mensen met ‘oud zeer’ hebben door die ervaringen vaak ook talenten ontwikkeld die hen en de mensen om hen heen iets opleveren, want ‘oud zeer’ maakt je namelijk ook sensitief en zorgzaam.” En dat terwijl oud zeer geen ziekte is, geen aandoening die diagnosticeerbaar is.
(Dis)simulatie
Tegenover doorwerking van oud zeer in lichamelijk leed stelt Bakker twee andere fenomeen. De eerste is simulatie. Dit komt erop neer dat er geen objectiveerbare lichamelijke afwijkingen kunnen worden aangetoond. Al snel volgt dan de diagnose psychisch of psychiatrisch. De tweede is dissimulatie, het fenomeen dat mensen met klachten niet teveel aandacht op zichzelf willen vestigen. “Hun verhaal mocht er vroeger al niet of nauwelijks zijn, wat het nog lastiger maakt om in het hier en nu wel om aandacht te durven vragen.” Deze mensen slaan goed bedoelde ‘Gaat het wel goed met je?’-vragen af waarna het gesprek doodslaat. ‘Ik voel me niet zo lekker’ is bij hen codetaal voor ‘het gaat erg slecht met me.’ Dissimulatie is aangeleerd gedrag, coping, en een vorm van vermijding.
Dissociatie en mateloosheid
Volgens Bakker is je buik de plek van primitieve, instinctieve gevoelens, het hart het centrum waar alles samenkomt en het hoofd het regiecentrum waar het bewuste gedrag tot stand komt. Hij noemt het zelf “een tikje kort door de bocht”, maar dat “het werkt.” Mensen die dissociëren blokkeren de overgang van hoofd naar lichaam en andersom. Volgens Bakker het meest voorkomend bij mensen met oud trauma. Mensen met emotionele verwaarlozing in hun voorgeschiedenis vertonen vaak mateloos gedrag. Soms in middelengebruik, maar ook in gokken, porno, werk, sport en het verlangen van bevestiging door anderen. “Mateloosheid is een symptoom, geen diagnose.” Bakker plaatst zelfs ADHD in deze hoek, als een copingstijl om om te gaan met oud zeer. De onrust in het hoofd en gedrag komt dan door telkens wegbewegen van nare herinneringen en gevoelens.
Sexe
Bakker betoogt dat sommige gedragsverschillen wel degelijk biologisch te duiden zijn: “mannen zijn zelfdestructiever en agressiever dan vrouwen. Men stelt dat dit iets te maken heeft met testosteron. (…) Het klopt denk ik wel (…).” Daarentegen verbaast Bakker zich over omgang met emoties: mannen kunnen goed boos worden maar niet angstig of onzeker zijn. Volgens Bakker is dit uiting van tijdgeest; socialisatie dus, wat ouders (moeders?) deels vrijpleit van daderschap.
Transgenerationeel
Transgenerationeel trauma zijn traumatische ervaringen die van de ene generatie op de andere worden overgedragen. Kern van de zaak: hoe kan iemand die als kind slecht is behandeld, leren om niet het voorbeeld van de ouders te volgen in de opvoeding van de eigen kinderen? De meest bekende en kansrijke vorm hiervoor is familieopstellingen. Dit is onderdeel van systemisch werken, wat wezenlijk anders is dan werken met individuen. Het nadeel van opstellingen is dat wetenschappelijk bewijs voor de werking ontbreekt, het precieze werkingsmechanisme onduidelijk is en suggestie een grote rol kan spelen.
Schema
Een schema is een diepgewortelde en hardnekkige overtuiging die iemand al van jongs af aan heeft en die haar of hem kwelt. Is een onderdeel of variant van cognitieve gedragstherapie. Eén van de uitwegen uit hinderende schema’s is uitstellen van oordeel, en liever nog helemaal niet oordelen. Niet over anderen en niet over jezelf. Laatst zag ik een nieuwsitem over dat dementerende mensen vrolijk worden van hulphonden. De expert legde uit dat dat onder andere komt doordat honden niet oordelen. “Everyone you meet is fighting a battle you know nothing about. Be kind. Always.” Voila.
Tips…
… om oude pijn beter te verdragen:
- Wees lief voor jezelf, heb compassie.
- Zorg goed voor je geest, neem rust.
- Stop met pogingen het anderen naar de zin te maken.
- Zoek hulp en vertrouw daarbij op je intuïtie.
- Zorg goed voor je lichaam: goed eten, rusten, niet overbelasten, slapen.
Onvoorwaardelijke liefde
Dit deel is één van de meest confronterende van dit boek. Bestaat onvoorwaardelijke liefde van ouders voor hun kinderen, en is die wederzijds? Bakker beschrijft hoe hij zelf opgroeide met zijn best moeten doen om de goedkeuring (liefde?) van zijn moeder te verdienen. Hij beschrijft ‘intermittent reinforcement’, ofwel ‘partiële bekrachtiging’. Daarbij weet je nooit wanneer je straf krijgt - volgens Bakker de meest doeltreffende manier om een kind of dier angstig te houden. Ouders die dit doen, zijn zich er vaak zelf niet van bewust - onderworpen aan hun eigen demonen en verleden, aan tijdgeest en aan sociale omstandigheden. Het is onterecht om naar één van de ouders te kijken: als de één hardvochtig is, is de ander dus afwezig of steunt het, etc. Het levert schema’s voor het leven op zoals ‘zij / hij houdt alleen van mij als ik bewijs dat ik het waard ben’. Dit alles kan leiden tot vermijden van intimiteit - bindingsangst - of het onmatig jagen op intimiteit - bindingsdrift. En tot “‘sex and love addicts’: mannen en vrouwen die hun eigen grenzen op het gebied van lust en liefde onvoldoende kennen of er tenminste onvoldoende controle over hebben.” Volgens Bakker komt het in veel relaties veelvuldig voor dat mensen hun behoeftige partners sex gunnen; niet zelden zijn deze behoeftige partners dwingende partners.
Codependency
Codependent ben je als je teveel betrokken raakt bij een verslaafde waardoor je je eigen grenzen niet meer in acht neemt. Bakker stelt dat codependent mensen niet helpen, eerder de verslaving helpen in stand houden. Hij stelt dat je codependent mensen overal tegenkomt, niet alleen bij verslaafden; ook ouders van gehandicapte kinderen bijvoorbeeld. Hij noemt deze mensen opofferingsgezind. Volgens Bakker lijden veel van deze mensen ernstig maar zijn het geen psychiatrische patiënten. Veel mensen met codependent gedrag worstelen zelf met oud zeer, waardoor ze onvoldoende goed voor zichzelf zorgen. Daar kunnen ze hulp bij gebruiken, en dan van een psychotherapeut of coach. Volgens Bakker is de volgorde: eerst goed voor jezelf zorgen, waardoor je er kunt zijn voor anderen die daarna komen - het klassieke hulpverlenersdilemma. “Opofferingsgezindheid geneest namelijk niets.”
Love addict
Dit is iemand die in de liefde zoekt wat een ander zoekt in drank of drugs. “We leven in een maatschappij waarin het tonen van je succesvolle buitenkant de stilzwijgende norm is geworden.” “Echtheid, dat is de uitdaging.” ‘Belemmerende overtuigingen’ zijn diep gewortelde en hardnekkige gedachten over jezelf die je belemmeren gelukkig te zijn, in de trant van “als ik het niet goed doe dan wordt er waarschijnlijk minder van me gehouden.” Bekende tegenpolen zijn bindingsangst (de vermijdende vorm) en bindingsdrift/verlatingsangst (de aanvallende vorm). Veel love addicts zijn bange mensen met een angst voor afwijzing. Er is eigenlijk maar één remedie tegen: zelfacceptatie en -liefde. Helaas is daar geen recept voor. Volgens Bakker is gezonde hechting: “eerst met jezelf en van daaruit met een ander.”
Post Traumatic Growth Potential
Aan het eind adresseert Bakker kort dat een ellendige jeugd niet alleen maar ellende voortbrengt, maar ook goede dingen zoals weerbaarheid, empathie etc. PTGP noemt hij het.
Hulpverlenersboeken
Bakker heeft veel boeken geschreven. Ik heb er een paar van gelezen. Van enkele daarvan kreeg ik de indruk dat ze snel waren geschreven, misschien snel moesten worden gepubliceerd. Daardoor wat slordig en met overbodige stukken erin. Dat gevoel bekruipt met bij dit boek ook een beetje: van sommige hoofdstukken vraag ik me af wat ze toevoegen, en bij de meeste casusbeschrijvingen heb ik dat. Bakker haalt zijn vakgenoot Paul Verhaeghe aan, op een positieve manier. Ik ben blij dat Bakker, in tegenstelling tot Verhaeghe, zich bij zijn expertise houdt, namelijk de disfunctionerende individuele mens, en zich niet aanmeet om te doen alsof hij daarmee ook verstand heeft van samenleving en sociologie. Waar het boek schuurt, is dat het vooral leest als een algemeen zelfhulpboek voor normaal functionerende mensen, maar dat het tegelijkertijd is geschreven vanuit het perspectief van een psychiater. Bakker gaat opnieuw tekeer tegen de psychiatrie, de DSM-standaards en de farmaceutische industrie - tip van mij aan Bram: nu weten we het wel, je hebt je punt gemaakt. Het echte bezwaar vind ik dat Bakker schrijft vanuit zijn positie als arts, als behandelaar van geesteszieke mensen: ernstige depressie, schizofrenie, borderline, psychoses, kortom échte en meestal afschuwelijke ziekten waar u en ik hoogstwaarschijnlijk op onze minst vrolijke dagen nog niet in de buurt komen. Hij is zelf in therapie geweest en spreekt over zijn therapeut - niet zijn psychiater.
Bakker illustreert dissociatie wel heel letterlijk in zijn foto anno nu op de omslag: dek afwisselend de bovenste en onderste helft van zijn gezicht maar eens af en je ziet twee verschillende gezichten - de onderkant glimlacht (doet alsof?) maar zijn ogen en de frons in zijn voorhoofd doen niet mee. En als je dit doet bij de kinderfoto op de omslag, dan zie je hetzelfde.
“Wie voert het gesprek dat hardnekkig blijven roken terwijl je al kortademig bent ook betekent dat je jezelf niet voldoende waard vindt?”
“Dat je iets weet, betekent nog niet dat daarmee ook iets verandert. Zelfs inzicht in ongezonde patronen volstaat dus niet om deze te doorbreken. Maar waarom werkt dit niet? Je moet het ook voelen! Er is een echt ‘doorleefd’ (dus ‘gevoeld’) inzicht nodig, en dat is dus iets anders dan oppervlakkige kennis.”
Aantekeningen voor mezelf gemaakt. Één grote spoiler.
Jargon
In het hulpverleningsjargon zijn positieve gebeurtenissen, gebeurtenissen die wél zijn gebeurd, zoals huiselijk geweld. Negatieve zijn ervaringen die we níet hebben gehad, zoals bij een liefdeloze jeugd. Positieve gebeurtenissen zijn meestal goed te identificeren, negatieve veel minder; want ze ontbreken.
Oud zeer
Bakker betoogt dat veel ziekte een herkomst heeft in ‘oud zeer’ en, en hier wordt het volgens mij interessant, dat dat niet alleen geldt voor psychisch leed zoals depressie. Volgens Bakker speelt oud zeer op de achtergrond ook een grote rol bij hart-en-vaatziekten, diabetes, kanker en andere ziekten die we nu als fysiologisch diagnosticeren en behandelen. Ik lees in dit boek in iedere geval twee manieren waarop oud zeer een rol speelt:
- Leefstijl
- Toxic stress: “een emotioneel belaste jeugd kan een lichaam letterlijk vergiftigen.”
Een ander interessant punt dat Bakker maakt is dat oud zeer niet alleen negatief moet worden gezien. “Mensen met ‘oud zeer’ hebben door die ervaringen vaak ook talenten ontwikkeld die hen en de mensen om hen heen iets opleveren, want ‘oud zeer’ maakt je namelijk ook sensitief en zorgzaam.” En dat terwijl oud zeer geen ziekte is, geen aandoening die diagnosticeerbaar is.
(Dis)simulatie
Tegenover doorwerking van oud zeer in lichamelijk leed stelt Bakker twee andere fenomeen. De eerste is simulatie. Dit komt erop neer dat er geen objectiveerbare lichamelijke afwijkingen kunnen worden aangetoond. Al snel volgt dan de diagnose psychisch of psychiatrisch. De tweede is dissimulatie, het fenomeen dat mensen met klachten niet teveel aandacht op zichzelf willen vestigen. “Hun verhaal mocht er vroeger al niet of nauwelijks zijn, wat het nog lastiger maakt om in het hier en nu wel om aandacht te durven vragen.” Deze mensen slaan goed bedoelde ‘Gaat het wel goed met je?’-vragen af waarna het gesprek doodslaat. ‘Ik voel me niet zo lekker’ is bij hen codetaal voor ‘het gaat erg slecht met me.’ Dissimulatie is aangeleerd gedrag, coping, en een vorm van vermijding.
Dissociatie en mateloosheid
Volgens Bakker is je buik de plek van primitieve, instinctieve gevoelens, het hart het centrum waar alles samenkomt en het hoofd het regiecentrum waar het bewuste gedrag tot stand komt. Hij noemt het zelf “een tikje kort door de bocht”, maar dat “het werkt.” Mensen die dissociëren blokkeren de overgang van hoofd naar lichaam en andersom. Volgens Bakker het meest voorkomend bij mensen met oud trauma. Mensen met emotionele verwaarlozing in hun voorgeschiedenis vertonen vaak mateloos gedrag. Soms in middelengebruik, maar ook in gokken, porno, werk, sport en het verlangen van bevestiging door anderen. “Mateloosheid is een symptoom, geen diagnose.” Bakker plaatst zelfs ADHD in deze hoek, als een copingstijl om om te gaan met oud zeer. De onrust in het hoofd en gedrag komt dan door telkens wegbewegen van nare herinneringen en gevoelens.
Sexe
Bakker betoogt dat sommige gedragsverschillen wel degelijk biologisch te duiden zijn: “mannen zijn zelfdestructiever en agressiever dan vrouwen. Men stelt dat dit iets te maken heeft met testosteron. (…) Het klopt denk ik wel (…).” Daarentegen verbaast Bakker zich over omgang met emoties: mannen kunnen goed boos worden maar niet angstig of onzeker zijn. Volgens Bakker is dit uiting van tijdgeest; socialisatie dus, wat ouders (moeders?) deels vrijpleit van daderschap.
Transgenerationeel
Transgenerationeel trauma zijn traumatische ervaringen die van de ene generatie op de andere worden overgedragen. Kern van de zaak: hoe kan iemand die als kind slecht is behandeld, leren om niet het voorbeeld van de ouders te volgen in de opvoeding van de eigen kinderen? De meest bekende en kansrijke vorm hiervoor is familieopstellingen. Dit is onderdeel van systemisch werken, wat wezenlijk anders is dan werken met individuen. Het nadeel van opstellingen is dat wetenschappelijk bewijs voor de werking ontbreekt, het precieze werkingsmechanisme onduidelijk is en suggestie een grote rol kan spelen.
Schema
Een schema is een diepgewortelde en hardnekkige overtuiging die iemand al van jongs af aan heeft en die haar of hem kwelt. Is een onderdeel of variant van cognitieve gedragstherapie. Eén van de uitwegen uit hinderende schema’s is uitstellen van oordeel, en liever nog helemaal niet oordelen. Niet over anderen en niet over jezelf. Laatst zag ik een nieuwsitem over dat dementerende mensen vrolijk worden van hulphonden. De expert legde uit dat dat onder andere komt doordat honden niet oordelen. “Everyone you meet is fighting a battle you know nothing about. Be kind. Always.” Voila.
Tips…
… om oude pijn beter te verdragen:
- Wees lief voor jezelf, heb compassie.
- Zorg goed voor je geest, neem rust.
- Stop met pogingen het anderen naar de zin te maken.
- Zoek hulp en vertrouw daarbij op je intuïtie.
- Zorg goed voor je lichaam: goed eten, rusten, niet overbelasten, slapen.
Onvoorwaardelijke liefde
Dit deel is één van de meest confronterende van dit boek. Bestaat onvoorwaardelijke liefde van ouders voor hun kinderen, en is die wederzijds? Bakker beschrijft hoe hij zelf opgroeide met zijn best moeten doen om de goedkeuring (liefde?) van zijn moeder te verdienen. Hij beschrijft ‘intermittent reinforcement’, ofwel ‘partiële bekrachtiging’. Daarbij weet je nooit wanneer je straf krijgt - volgens Bakker de meest doeltreffende manier om een kind of dier angstig te houden. Ouders die dit doen, zijn zich er vaak zelf niet van bewust - onderworpen aan hun eigen demonen en verleden, aan tijdgeest en aan sociale omstandigheden. Het is onterecht om naar één van de ouders te kijken: als de één hardvochtig is, is de ander dus afwezig of steunt het, etc. Het levert schema’s voor het leven op zoals ‘zij / hij houdt alleen van mij als ik bewijs dat ik het waard ben’. Dit alles kan leiden tot vermijden van intimiteit - bindingsangst - of het onmatig jagen op intimiteit - bindingsdrift. En tot “‘sex and love addicts’: mannen en vrouwen die hun eigen grenzen op het gebied van lust en liefde onvoldoende kennen of er tenminste onvoldoende controle over hebben.” Volgens Bakker komt het in veel relaties veelvuldig voor dat mensen hun behoeftige partners sex gunnen; niet zelden zijn deze behoeftige partners dwingende partners.
Codependency
Codependent ben je als je teveel betrokken raakt bij een verslaafde waardoor je je eigen grenzen niet meer in acht neemt. Bakker stelt dat codependent mensen niet helpen, eerder de verslaving helpen in stand houden. Hij stelt dat je codependent mensen overal tegenkomt, niet alleen bij verslaafden; ook ouders van gehandicapte kinderen bijvoorbeeld. Hij noemt deze mensen opofferingsgezind. Volgens Bakker lijden veel van deze mensen ernstig maar zijn het geen psychiatrische patiënten. Veel mensen met codependent gedrag worstelen zelf met oud zeer, waardoor ze onvoldoende goed voor zichzelf zorgen. Daar kunnen ze hulp bij gebruiken, en dan van een psychotherapeut of coach. Volgens Bakker is de volgorde: eerst goed voor jezelf zorgen, waardoor je er kunt zijn voor anderen die daarna komen - het klassieke hulpverlenersdilemma. “Opofferingsgezindheid geneest namelijk niets.”
Love addict
Dit is iemand die in de liefde zoekt wat een ander zoekt in drank of drugs. “We leven in een maatschappij waarin het tonen van je succesvolle buitenkant de stilzwijgende norm is geworden.” “Echtheid, dat is de uitdaging.” ‘Belemmerende overtuigingen’ zijn diep gewortelde en hardnekkige gedachten over jezelf die je belemmeren gelukkig te zijn, in de trant van “als ik het niet goed doe dan wordt er waarschijnlijk minder van me gehouden.” Bekende tegenpolen zijn bindingsangst (de vermijdende vorm) en bindingsdrift/verlatingsangst (de aanvallende vorm). Veel love addicts zijn bange mensen met een angst voor afwijzing. Er is eigenlijk maar één remedie tegen: zelfacceptatie en -liefde. Helaas is daar geen recept voor. Volgens Bakker is gezonde hechting: “eerst met jezelf en van daaruit met een ander.”
Post Traumatic Growth Potential
Aan het eind adresseert Bakker kort dat een ellendige jeugd niet alleen maar ellende voortbrengt, maar ook goede dingen zoals weerbaarheid, empathie etc. PTGP noemt hij het.
Hulpverlenersboeken
Bakker heeft veel boeken geschreven. Ik heb er een paar van gelezen. Van enkele daarvan kreeg ik de indruk dat ze snel waren geschreven, misschien snel moesten worden gepubliceerd. Daardoor wat slordig en met overbodige stukken erin. Dat gevoel bekruipt met bij dit boek ook een beetje: van sommige hoofdstukken vraag ik me af wat ze toevoegen, en bij de meeste casusbeschrijvingen heb ik dat. Bakker haalt zijn vakgenoot Paul Verhaeghe aan, op een positieve manier. Ik ben blij dat Bakker, in tegenstelling tot Verhaeghe, zich bij zijn expertise houdt, namelijk de disfunctionerende individuele mens, en zich niet aanmeet om te doen alsof hij daarmee ook verstand heeft van samenleving en sociologie. Waar het boek schuurt, is dat het vooral leest als een algemeen zelfhulpboek voor normaal functionerende mensen, maar dat het tegelijkertijd is geschreven vanuit het perspectief van een psychiater. Bakker gaat opnieuw tekeer tegen de psychiatrie, de DSM-standaards en de farmaceutische industrie - tip van mij aan Bram: nu weten we het wel, je hebt je punt gemaakt. Het echte bezwaar vind ik dat Bakker schrijft vanuit zijn positie als arts, als behandelaar van geesteszieke mensen: ernstige depressie, schizofrenie, borderline, psychoses, kortom échte en meestal afschuwelijke ziekten waar u en ik hoogstwaarschijnlijk op onze minst vrolijke dagen nog niet in de buurt komen. Hij is zelf in therapie geweest en spreekt over zijn therapeut - niet zijn psychiater.
Bakker illustreert dissociatie wel heel letterlijk in zijn foto anno nu op de omslag: dek afwisselend de bovenste en onderste helft van zijn gezicht maar eens af en je ziet twee verschillende gezichten - de onderkant glimlacht (doet alsof?) maar zijn ogen en de frons in zijn voorhoofd doen niet mee. En als je dit doet bij de kinderfoto op de omslag, dan zie je hetzelfde.
March 6, 2023
De schrijfstijl en de steeds korte stukjes maakte dit een goed te lezen boek. Wel vroeg ik me af of delen hiervan niet eerder in columns verschenen zijn. Er worden vaak dingen herhaald (het feit dat hij bijna 60 is, bijvoorbeeld), er zijn stukken over de feestdagen (kerst en nieuwjaar), en delen die niet relevant lijken voor het hoofdonderwerp (een bezoek aan Dachau voorafgaand aan het lopen van een marathon, die hem deed denken of de meeste mensen écht wel deugen). Gaandeweg werd de structuur mede hierdoor steeds losser. De verhalen van patiënten tussendoor bieden nog enige houvast, maar zelfs de gebruikte hoofdstukindeling biedt geen helder kader. Het voelt af en toe als een stream of consciousness, waarin hij gedurende het schrijven dingen bedenkt en in die vorm in het boek heeft gelaten.
Daarnaast staat dit boek vol hypotheses die wat nuance verdienden, of grofweg onjuist zijn. Zo vind hij dat je angst niet moet vermijden, maar ernaar moet luisteren. Wat kun je met dit advies als je een terugkerende angststoornis hebt (die vaak onderdeel zijn van een bredere diagnose), of een vermijdende persoonlijkheidsstoornis? Dit vond ik vooral schuren wanneer hij neurodiverse aandoeningen beschrijft. Zo vraagt hij zich af of mensen met ADHD niet ADHD hebben opgelopen als coping met hun trauma. Vaak hebben mensen met een neurodiverse achtergrond juist trauma’s doordat zij ‘anders’ zijn dan de rest. In de praktijk is het dus precies andersom, maar omdat dit niet past binnen zijn eigen verhaal heeft hij hier geen oog voor. Hij wil soms teveel vanuit zijn eigen verleden verklaren.
Al met al een goed te lezen boek die hier en daar interessante aanknopingspunten biedt, maar de structuur en stellingen hadden nog wat meer uitgewerkt mogen worden.
Daarnaast staat dit boek vol hypotheses die wat nuance verdienden, of grofweg onjuist zijn. Zo vind hij dat je angst niet moet vermijden, maar ernaar moet luisteren. Wat kun je met dit advies als je een terugkerende angststoornis hebt (die vaak onderdeel zijn van een bredere diagnose), of een vermijdende persoonlijkheidsstoornis? Dit vond ik vooral schuren wanneer hij neurodiverse aandoeningen beschrijft. Zo vraagt hij zich af of mensen met ADHD niet ADHD hebben opgelopen als coping met hun trauma. Vaak hebben mensen met een neurodiverse achtergrond juist trauma’s doordat zij ‘anders’ zijn dan de rest. In de praktijk is het dus precies andersom, maar omdat dit niet past binnen zijn eigen verhaal heeft hij hier geen oog voor. Hij wil soms teveel vanuit zijn eigen verleden verklaren.
Al met al een goed te lezen boek die hier en daar interessante aanknopingspunten biedt, maar de structuur en stellingen hadden nog wat meer uitgewerkt mogen worden.
June 2, 2024
Gepensioneerd psychiater heeft afstand genomen van een aantal reguliere opvattingen.
Beginnend met afzetten tegen de door de DSM-5 en de behandelprotocollen gestuurde, door regels van wetgeving en zorgverzekeraars gestuurde praktijk. Geeft zichzelf en zijn patienten bloot in een reeks korte verhaaltjes, als ware het wekelijkse columns. Balanceren tussen hoofd, hart en buik lukt niet steeds even geslaagd of overtuigend.
Wel in zekere mate ontdekkend en spiegelend. Legt de vinger bij de complexiteit van de mens, de menselijke geest vol eigen overtuigingen, de verscheidenheid van herinnering en duiding door verschillende personen in dezelfde situaties.
Beginnend met afzetten tegen de door de DSM-5 en de behandelprotocollen gestuurde, door regels van wetgeving en zorgverzekeraars gestuurde praktijk. Geeft zichzelf en zijn patienten bloot in een reeks korte verhaaltjes, als ware het wekelijkse columns. Balanceren tussen hoofd, hart en buik lukt niet steeds even geslaagd of overtuigend.
Wel in zekere mate ontdekkend en spiegelend. Legt de vinger bij de complexiteit van de mens, de menselijke geest vol eigen overtuigingen, de verscheidenheid van herinnering en duiding door verschillende personen in dezelfde situaties.
January 11, 2025
Bram Bakker toont wat mij betreft heel wat durf en moed door zichzelf constant in vraag te stellen en daar ook ineens open voor uit te komen in dit medium. Chapeau! Het is een inspiratie om niet enkel met jezelf aan de slag te gaan, maar ook ineens écht de schaamte, het schuldgevoel en de angst voor afwijzing en kritiek staalhard in de ogen te kijken.
May 6, 2023
Biedt (h)erkenning, inzicht en steun vanuit de kwetsbaarheid en expertise van een professional. Prachtig.
March 17, 2025
Recensie van:
Oud zeer
Over vroeger dat nog pijn doet
Auteur :
Bram Bakker (Zwolle, 1963) werd opgeleid tot psychiater in de toenmalige Valeriuskliniek in Amsterdam. Bram promoveerde in 2000 aan de Vrije Universiteit op de behandeling van paniekaanvallen. Als psychiater was hij werkzaam op zeer diverse plekken. In 2003 debuteerde hij als publicist met Te gek om los te lopen.
Sindsdien volgden vele boeken, waaronder de bestsellers Verademing en Runningtherapie. Bram is daarnaast actief in de theaters, geeft boeken en podcasts uit en is de initiatiefnemer achter de Balanskliniek.
Zie voor meer informatie zijn website Brambakker.com.
Wijze van lezen:
Recensie-exemplaar ontvangen van uitgeverij Lucht in ruil voor mijn recensie.
Uitgeverij: Lucht
Genre: non-fictie
Cover en flaptekst:
Een oude, ietwat vergeelde foto, een kleine jongen kijkt me aan. Met een aarzelende en beginnende glimlach. Vorsend de wereld om zich heen interpreterend.
Een indrukwekkende en informerende flaptekst.
Quote:
Pagina 13/14:
Traumatisch of niet?
Dit boek gaat over trauma, en ook weer niet. Of toch wel? Wat is een trauma, en is dat van toepassing op wat je hier leest? Ikzelf weet het ook niet precies en misschien hebben we er allemaal een beter idee van aan het einde van dit boek. Ik schrijf dit boek in ieder geval voor jou als lezer met interesse in het psychische (dis)functioneren van de mens.
Maar ik schrijf dit ook voor mezelf, want zo orden ik mijn gedachten en probeer ik beroepsmatige kennis en persoonlijke ervaringen tot een geheel te maken. Dit boek gaat over de sporen die een problematische jeugd in een volwassen mens achterlaat. Het gaat over problemen en klachten die ineens in je bestaan kunnen opduiken en die bij zorgvuldige analyse onlosmakelijk verbonden blijken te zijn met rottige ervaringen toen je nog klein was. Of het gaat over fijne ervaringen die er te weinig zijn geweest. Want laat ik dat alvast maar verklappen : het gemis van genegenheid, knuffels of andere blijken van liefde in onze vroege jaren laat sporen achter die minstens zo hinderlijk kunnen zijn in het verdere leven als regelmatig een pak slaag krijgen. In veel ogenschijnlijk goed functionerende volwassenen zitten beschadigde meisjes en jongetjes verborgen.
Mooie teksten:
‘Alleen de liefde tot het eigen, diep verwonde zelf, geeft een mens de mogelijkheid zich op te richten…’
Jan Foudraine, Bunkerbouwers, 1997
‘… niet onze liefdespartner, wel ons lichaam is de intiemste onbekende’
(Paul Verhaeghe, Intieme vreemden , 2022)
The hand that rocks the cradle is the hand that rules the world’
(William Ross Wallace, 1865)
Het verhaal:
Veel mensen dragen traumatische gebeurtenissen van vroeger met zich mee. Ze lijden onder het gevoelsarme klimaat waarin ze opgroeiden, de beperkte emotionele beschikbaarheid van ouders, of gebrek aan knuffels en complimenten.
Dit ‘oud zeer’ stak bij Bram Bakker pas na zijn vijftigste flink de kop op, en dat proces veranderde zijn leven ingrijpend. Zo gaat het bij veel meer mensen: ook al kan het jaren lijken dat het er niet is, ‘oud zeer’ verstopt zich in je lichaam en kan ineens tevoorschijn komen.
Mijn leesbeleving:
Wat mij zo aansprak en raakte in dit boek waren de oprechte en pure gedetailleerde verhalen over de eigen jeugdervaringen van Bram Bakker. Hij schrijft beeldend en al zijn woorden voel je als je ze leest.
Zijn ervaringen waren herkenbaar en raakten ook mijn “oud zeer” meerdere malen aan. Dan reflecteerde ik mijn eigen traumatische levenservaringen. Mijn gevoelsarme ouders die daardoor op emotioneel vlak gehandicapt waren en zijn wanneer het op gevoelens aankomt. Dit is denk ik ook generationeel. Van hun ouders hebben zij dat ook niet geleerd.
Mijn wieg was een couveuse en in de jaren zeventig deed men nog niet aan kangaroën. Huid op huidcontact met de baby. Nee bij mij was het zo dat mijn ouders mij bekeken vanachter glas. Toen ik 1.5 jaar was kreeg ik hersenontsteking met hoge koorts en raakte ik in coma. Opnieuw geen lichamelijk contact met mijn ouders. Ternauwernood overleefde ik dit. De artsen zeiden ze doet het weer en zo werden ik en mijn ouders naar huis gestuurd.
Fysiek en mentaal moest ik alles opnieuw leren. Niets beklijfde en mijn ouders vonden dat maar “lastig”. Ze kregen ook geen hulp of handvaten hierbij. Psychisch ben ik altijd kwetsbaar gebleven. Zware postnatale depressies met psychoses, in de zwangerschappen erg druk. Een kind verloren waardoor ik PTSS opliep.
Mijn psychiater verwoordde het als volgt: ‘jouw hele leven is een opeenstapeling van trauma’s’. Ik heb een sessie Imaginaire Rescripting gehad bij mij thuis. Intens maar ik vond het een aangename manier van trauma verwerking. Dit is nu een jaar geleden. Nu is de algehele conclusie jij bent er nog niet aan toe….je NAH zit te veel in de weg. Dus binnenkort neemt Buurtzorg T afscheid en komt ’s Heerenloo bij mij thuis. Op mijn vraag hoe het nu met psychische zorg verdergaat krijg ik niet een duidelijk antwoord.
Met mijn verhaal wil ik aangeven dat iedere hulpverlener denkt te weten wat een persoon nodig heeft en dan ook een behandeling start. Maar wanneer de caseload in zo’n team te hoog wordt en de beloofde iedere week visite al snel verzand in tweewekelijks. Dan vindt ik dat heel moeilijk. Ben ik dan ineens genezen? Gast het dan beter met mij? Ook dacht de psychiater aan ADHD (terwijl NAH ook ongeremd en druk gedrag heeft) en moest ik maar starten met Ritalin. Dat heb ik geweigerd.
Nu wordt in de afrondende gesprekken de nadruk gelegd op je bent zo gegroeid, durft voor jezelf op te komen, terwijl ik aangeef me nog net zo leeg, neerslachtig etc. te voelen als toen zij starten. De wijze waarop Bram Bakker zijn sessies doet met veel oog voor het innerlijk en het verhaal van de cliënt vind ik echt top. Ook de bejegening van een welgemeende knuffel geven vond ik hartverwarmend.
In de wirwar van alle hulpverleners en therapie heb ik welgeteld twee psychiaters gehad die mij echt zagen en mij op een effectieve en prettige wijze begeleiden. Maar zij verdwenen weer naar andere locaties waarvan ik als cliënt uiteraard niet mocht weten waarheen. En dan dacht ik waarom niet we zijn toch allemaal mensen en niet ontoerekeningsvatbaar of extreem gevaarlijk door het opgeplakte etiket “getraumatiseerde persoon”.
Aan Running Therapie heb ik ook prettige herinneringen. Niet zo zeer door de bezigheid zelf maar meer het samen zijn van gelijk gestemden, de natuur in en een begeleider die alle deelnemers zag en hen doorvoelde en hen persoonlijke begeleiding gaf. Die hij of zij op dat moment nodig had. Het feit, ook aangehaald in dit boek, dat psyche en lijf als een geheel dienen te worden gezien zie en voel ik.
Ik heb veel aan dit verhaal gehad. Het troostte me, ik ben niet alleen. Dit komt grotendeels ook doordat de auteur zijn eigen ervaringen met trauma zo duidelijk verweeft in dit verhaal. Al zijn woorden zijn raak. Ook het nawoord vind ik mooi met nuttige en geloofwaardige tips van boeken en therapeuten waar je wat aan kunt hebben. Want hoe scheidt je in hemelsnaam als leek het kaf van het koren?
Mijn mening:
Ik geef 5 sterren.
Ik voel me gedragen, gezien, geloofd en gesterkt door dit boek. Ieder woord dringt tot in iedere vezel van mijn lijf door en resoneert daar. De prettige, beeldende en met veel gevoel en oog voor detail schrijfstijl spreekt mij enorm aan. Ook het menselijke tentoon spreiden in een professional en cliënt contact vind ik mooi verwoord en uitgelegd.
De oprechte wijze waarop Bram Bakker zijn eigen ervaringen verweeft met het verhaal vind ik helpend en mooi. Daar kunnen andere “zogenaamde” professionals nog een lering uit trekken. Dat psyche en lijf als een geheel dienen te worden gezien wordt hopelijk ook meer in de psychiatrie gebeiteld.
Een aanrader dit boek. Niet alleen voor mensen die zelf een trauma hebben maar ook voor geïnteresseerden in de werking van de menselijke psyche en de hulp die de psychiatrie daarvoor biedt en op welke wijze.
Hartelijk dank Bram Bakker en uitgeverij Lucht voor dit recensie-exemplaar.
In de toekomst lees en recenseer ik graag meer boeken van Bram Bakker.
Ook de balanskkliniek vond ik inspirerend en verhelderend.
Oud zeer
Over vroeger dat nog pijn doet
Auteur :
Bram Bakker (Zwolle, 1963) werd opgeleid tot psychiater in de toenmalige Valeriuskliniek in Amsterdam. Bram promoveerde in 2000 aan de Vrije Universiteit op de behandeling van paniekaanvallen. Als psychiater was hij werkzaam op zeer diverse plekken. In 2003 debuteerde hij als publicist met Te gek om los te lopen.
Sindsdien volgden vele boeken, waaronder de bestsellers Verademing en Runningtherapie. Bram is daarnaast actief in de theaters, geeft boeken en podcasts uit en is de initiatiefnemer achter de Balanskliniek.
Zie voor meer informatie zijn website Brambakker.com.
Wijze van lezen:
Recensie-exemplaar ontvangen van uitgeverij Lucht in ruil voor mijn recensie.
Uitgeverij: Lucht
Genre: non-fictie
Cover en flaptekst:
Een oude, ietwat vergeelde foto, een kleine jongen kijkt me aan. Met een aarzelende en beginnende glimlach. Vorsend de wereld om zich heen interpreterend.
Een indrukwekkende en informerende flaptekst.
Quote:
Pagina 13/14:
Traumatisch of niet?
Dit boek gaat over trauma, en ook weer niet. Of toch wel? Wat is een trauma, en is dat van toepassing op wat je hier leest? Ikzelf weet het ook niet precies en misschien hebben we er allemaal een beter idee van aan het einde van dit boek. Ik schrijf dit boek in ieder geval voor jou als lezer met interesse in het psychische (dis)functioneren van de mens.
Maar ik schrijf dit ook voor mezelf, want zo orden ik mijn gedachten en probeer ik beroepsmatige kennis en persoonlijke ervaringen tot een geheel te maken. Dit boek gaat over de sporen die een problematische jeugd in een volwassen mens achterlaat. Het gaat over problemen en klachten die ineens in je bestaan kunnen opduiken en die bij zorgvuldige analyse onlosmakelijk verbonden blijken te zijn met rottige ervaringen toen je nog klein was. Of het gaat over fijne ervaringen die er te weinig zijn geweest. Want laat ik dat alvast maar verklappen : het gemis van genegenheid, knuffels of andere blijken van liefde in onze vroege jaren laat sporen achter die minstens zo hinderlijk kunnen zijn in het verdere leven als regelmatig een pak slaag krijgen. In veel ogenschijnlijk goed functionerende volwassenen zitten beschadigde meisjes en jongetjes verborgen.
Mooie teksten:
‘Alleen de liefde tot het eigen, diep verwonde zelf, geeft een mens de mogelijkheid zich op te richten…’
Jan Foudraine, Bunkerbouwers, 1997
‘… niet onze liefdespartner, wel ons lichaam is de intiemste onbekende’
(Paul Verhaeghe, Intieme vreemden , 2022)
The hand that rocks the cradle is the hand that rules the world’
(William Ross Wallace, 1865)
Het verhaal:
Veel mensen dragen traumatische gebeurtenissen van vroeger met zich mee. Ze lijden onder het gevoelsarme klimaat waarin ze opgroeiden, de beperkte emotionele beschikbaarheid van ouders, of gebrek aan knuffels en complimenten.
Dit ‘oud zeer’ stak bij Bram Bakker pas na zijn vijftigste flink de kop op, en dat proces veranderde zijn leven ingrijpend. Zo gaat het bij veel meer mensen: ook al kan het jaren lijken dat het er niet is, ‘oud zeer’ verstopt zich in je lichaam en kan ineens tevoorschijn komen.
Mijn leesbeleving:
Wat mij zo aansprak en raakte in dit boek waren de oprechte en pure gedetailleerde verhalen over de eigen jeugdervaringen van Bram Bakker. Hij schrijft beeldend en al zijn woorden voel je als je ze leest.
Zijn ervaringen waren herkenbaar en raakten ook mijn “oud zeer” meerdere malen aan. Dan reflecteerde ik mijn eigen traumatische levenservaringen. Mijn gevoelsarme ouders die daardoor op emotioneel vlak gehandicapt waren en zijn wanneer het op gevoelens aankomt. Dit is denk ik ook generationeel. Van hun ouders hebben zij dat ook niet geleerd.
Mijn wieg was een couveuse en in de jaren zeventig deed men nog niet aan kangaroën. Huid op huidcontact met de baby. Nee bij mij was het zo dat mijn ouders mij bekeken vanachter glas. Toen ik 1.5 jaar was kreeg ik hersenontsteking met hoge koorts en raakte ik in coma. Opnieuw geen lichamelijk contact met mijn ouders. Ternauwernood overleefde ik dit. De artsen zeiden ze doet het weer en zo werden ik en mijn ouders naar huis gestuurd.
Fysiek en mentaal moest ik alles opnieuw leren. Niets beklijfde en mijn ouders vonden dat maar “lastig”. Ze kregen ook geen hulp of handvaten hierbij. Psychisch ben ik altijd kwetsbaar gebleven. Zware postnatale depressies met psychoses, in de zwangerschappen erg druk. Een kind verloren waardoor ik PTSS opliep.
Mijn psychiater verwoordde het als volgt: ‘jouw hele leven is een opeenstapeling van trauma’s’. Ik heb een sessie Imaginaire Rescripting gehad bij mij thuis. Intens maar ik vond het een aangename manier van trauma verwerking. Dit is nu een jaar geleden. Nu is de algehele conclusie jij bent er nog niet aan toe….je NAH zit te veel in de weg. Dus binnenkort neemt Buurtzorg T afscheid en komt ’s Heerenloo bij mij thuis. Op mijn vraag hoe het nu met psychische zorg verdergaat krijg ik niet een duidelijk antwoord.
Met mijn verhaal wil ik aangeven dat iedere hulpverlener denkt te weten wat een persoon nodig heeft en dan ook een behandeling start. Maar wanneer de caseload in zo’n team te hoog wordt en de beloofde iedere week visite al snel verzand in tweewekelijks. Dan vindt ik dat heel moeilijk. Ben ik dan ineens genezen? Gast het dan beter met mij? Ook dacht de psychiater aan ADHD (terwijl NAH ook ongeremd en druk gedrag heeft) en moest ik maar starten met Ritalin. Dat heb ik geweigerd.
Nu wordt in de afrondende gesprekken de nadruk gelegd op je bent zo gegroeid, durft voor jezelf op te komen, terwijl ik aangeef me nog net zo leeg, neerslachtig etc. te voelen als toen zij starten. De wijze waarop Bram Bakker zijn sessies doet met veel oog voor het innerlijk en het verhaal van de cliënt vind ik echt top. Ook de bejegening van een welgemeende knuffel geven vond ik hartverwarmend.
In de wirwar van alle hulpverleners en therapie heb ik welgeteld twee psychiaters gehad die mij echt zagen en mij op een effectieve en prettige wijze begeleiden. Maar zij verdwenen weer naar andere locaties waarvan ik als cliënt uiteraard niet mocht weten waarheen. En dan dacht ik waarom niet we zijn toch allemaal mensen en niet ontoerekeningsvatbaar of extreem gevaarlijk door het opgeplakte etiket “getraumatiseerde persoon”.
Aan Running Therapie heb ik ook prettige herinneringen. Niet zo zeer door de bezigheid zelf maar meer het samen zijn van gelijk gestemden, de natuur in en een begeleider die alle deelnemers zag en hen doorvoelde en hen persoonlijke begeleiding gaf. Die hij of zij op dat moment nodig had. Het feit, ook aangehaald in dit boek, dat psyche en lijf als een geheel dienen te worden gezien zie en voel ik.
Ik heb veel aan dit verhaal gehad. Het troostte me, ik ben niet alleen. Dit komt grotendeels ook doordat de auteur zijn eigen ervaringen met trauma zo duidelijk verweeft in dit verhaal. Al zijn woorden zijn raak. Ook het nawoord vind ik mooi met nuttige en geloofwaardige tips van boeken en therapeuten waar je wat aan kunt hebben. Want hoe scheidt je in hemelsnaam als leek het kaf van het koren?
Mijn mening:
Ik geef 5 sterren.
Ik voel me gedragen, gezien, geloofd en gesterkt door dit boek. Ieder woord dringt tot in iedere vezel van mijn lijf door en resoneert daar. De prettige, beeldende en met veel gevoel en oog voor detail schrijfstijl spreekt mij enorm aan. Ook het menselijke tentoon spreiden in een professional en cliënt contact vind ik mooi verwoord en uitgelegd.
De oprechte wijze waarop Bram Bakker zijn eigen ervaringen verweeft met het verhaal vind ik helpend en mooi. Daar kunnen andere “zogenaamde” professionals nog een lering uit trekken. Dat psyche en lijf als een geheel dienen te worden gezien wordt hopelijk ook meer in de psychiatrie gebeiteld.
Een aanrader dit boek. Niet alleen voor mensen die zelf een trauma hebben maar ook voor geïnteresseerden in de werking van de menselijke psyche en de hulp die de psychiatrie daarvoor biedt en op welke wijze.
Hartelijk dank Bram Bakker en uitgeverij Lucht voor dit recensie-exemplaar.
In de toekomst lees en recenseer ik graag meer boeken van Bram Bakker.
Ook de balanskkliniek vond ik inspirerend en verhelderend.
July 30, 2023
Tsja, waar zal ik beginnen?
Bram Bakker deelt in dit boek zijn persoonlijke ervaringen aan de hand van zijn eigen geschiedenis. Hij beschrijft hoe hij zijn jeugd als emotioneel onveilig heeft ervaren doordat zijn ouders weinig beschikbaar waren en bovendien kampten met hun eigen thema’s. Hij betoogt dat veel generatiegenoten van hem hiermee kampen: dat ze in hun volwassen leeftijd nog altijd lijden onder het gevoelsarme klimaat waarin ze opgroeiden en de beperkte emotionele beschikbaarheid van hun ouders.
Daarnaast deelt Bakker wat feitelijke kennis rondom trauma en affectieve verwaarlozing. Zijn doel is een herwaardering van ‘oud zeer’ als belangrijke verklaring voor veel psychische en lichamelijke klachten in het hier en nu. Dat laatste kan ik goed inkomen, ik denk dat we er steeds meer van doordrongen raken dat de GGZ met haar medicatie en protocollen niet altijd(vaak niet) het antwoord heeft op het lijden van mensen. In die zin kan ik me vinden in het standpunt van Bakker dat het goed is om breder te kijken wat mensen kan helpen. De winst zit soms in interventies en methodieken die vaak niet als evidence based wordt gekwalificeerd maar toch enorm van betekenis kan zijn voor mensen zoals lichaamswerk of familieopstellingen.
In zijn behoefte om psychiatrische ziektebeelden laagdrempelig uit te leggen wordt het soms wel wat kort door de bocht. Sommigen dingen zijn moeilijk te versimpelen omdat ze gewoon heel complex zijn.
Maar wat ik het grootste struikelblok vond tijdens het lezen was de vermenging van zijn professie, het delen van zijn kennis en ervaring én zijn persoonlijke ontboezemingen. Hij beschrijft hoe hij in de media zijn verhaal heeft gedaan over zijn jeugd en wat hij daarin zijn ouders kwalijk neemt. Sindsdien hebben ze geen contact meer. Dit lezen voelde wat voyeuristisch aan, het is zó kwetsbaar dat ik me bezwaard voelde het te lezen. Niet als zijn beschrijvingen over zijn vriendschap met oud-cliënten.
Ongemak, met dat gevoel laat Bakker mij achter na het lezen van zijn boek.
Bram Bakker deelt in dit boek zijn persoonlijke ervaringen aan de hand van zijn eigen geschiedenis. Hij beschrijft hoe hij zijn jeugd als emotioneel onveilig heeft ervaren doordat zijn ouders weinig beschikbaar waren en bovendien kampten met hun eigen thema’s. Hij betoogt dat veel generatiegenoten van hem hiermee kampen: dat ze in hun volwassen leeftijd nog altijd lijden onder het gevoelsarme klimaat waarin ze opgroeiden en de beperkte emotionele beschikbaarheid van hun ouders.
Daarnaast deelt Bakker wat feitelijke kennis rondom trauma en affectieve verwaarlozing. Zijn doel is een herwaardering van ‘oud zeer’ als belangrijke verklaring voor veel psychische en lichamelijke klachten in het hier en nu. Dat laatste kan ik goed inkomen, ik denk dat we er steeds meer van doordrongen raken dat de GGZ met haar medicatie en protocollen niet altijd(vaak niet) het antwoord heeft op het lijden van mensen. In die zin kan ik me vinden in het standpunt van Bakker dat het goed is om breder te kijken wat mensen kan helpen. De winst zit soms in interventies en methodieken die vaak niet als evidence based wordt gekwalificeerd maar toch enorm van betekenis kan zijn voor mensen zoals lichaamswerk of familieopstellingen.
In zijn behoefte om psychiatrische ziektebeelden laagdrempelig uit te leggen wordt het soms wel wat kort door de bocht. Sommigen dingen zijn moeilijk te versimpelen omdat ze gewoon heel complex zijn.
Maar wat ik het grootste struikelblok vond tijdens het lezen was de vermenging van zijn professie, het delen van zijn kennis en ervaring én zijn persoonlijke ontboezemingen. Hij beschrijft hoe hij in de media zijn verhaal heeft gedaan over zijn jeugd en wat hij daarin zijn ouders kwalijk neemt. Sindsdien hebben ze geen contact meer. Dit lezen voelde wat voyeuristisch aan, het is zó kwetsbaar dat ik me bezwaard voelde het te lezen. Niet als zijn beschrijvingen over zijn vriendschap met oud-cliënten.
Ongemak, met dat gevoel laat Bakker mij achter na het lezen van zijn boek.
April 13, 2023
Bram Bakker kan het zeer overtuigend vertellen, hoe je oud zeer met je meesleept, en wat je er aan kan doen. Ik heb er veel van geleerd: hij geeft mooie voorbeelden, uit de praktijk als zorger en uit zijn eigen leven. Zeer verhelderend. En dat alles in klare taal.
Tegelijk houdt ik enigsgzins de gedachte dat mijnheer Bakker er zelf ook ernstig last van heeft, en dat weet hij, maar dat hij er nog niet bepaald los van is gekomen. Dde glimlach op de achterflap haalt de ogen niet, in mijn beleving.
Tegelijk houdt ik enigsgzins de gedachte dat mijnheer Bakker er zelf ook ernstig last van heeft, en dat weet hij, maar dat hij er nog niet bepaald los van is gekomen. Dde glimlach op de achterflap haalt de ogen niet, in mijn beleving.
May 16, 2023
Ik kan niet goed onder woorden brengen waarom, maar op een of andere manier wekte dit boek wrevel bij mij op. Door er zo luchtig over te schrijven kwamen de voorbeelden en uiteenzettingen over onverwerkt trauma, wat mij betreft, onvoldoende uit de verf. Traumatische ervaringen laten volgens Bram Bakker een leven lang altijd een litteken achter. Ik ben dat niet met hem eens. Ik was veertien toen ik mijn moeder verloor, ben daar goed doorgekomen en voel me door hem onterecht geëtiketteerd. Volgens hem zou ik iets moeten voelen, wat ik niet voel.
February 19, 2023
Bevat ook veel eigen hypothes en gezien hij een professional is is dat niet per se irrelevant, maar in dit boek, waarin het verweven is met wetenschap en stellingnames, vind ik dat meer onderbouwing en bescheidenheid soms wel op zijn plek is. Maar wel heel boeiend en relevant in deze tijd
April 3, 2023
Het begin wat moeilijk leesbaar met uiteenzetting van psychiatrie. Later herkenbare voorbeelden. Prettig leesbaar. Openhartig geschreven. De schrijver onderzoekt zichzelf/ het verleden. Zoekt mij iets teveel de verantwoordelijkheid bij de ander.( ouders). Tweede helft leest als een trein.
December 3, 2023
Het boek las ik als een verzameling anekdotische columns waarin de schrijver inspiratie put uit zijn persoonlijke en professionele leven. Zeer begrijpelijk en goed los van elkaar te lezen verhalen. Voor mij mistte er wat meer diepgang en saamhorigheid tussen de verhalen.
September 15, 2024
Eerlijk gezegd vond ik dit boek enorm saai. Ik kwam er enorm moeilijk doorheen. Toch geef ik het 3 sterren omdat de dingen waar ik mij in herkende mij zo’n mooie andere inzichten hebben gegeven. Ik heb zoveel geleerd van dit boek ondanks dat ik er dus enorm moeilijk doorheen ben gekomen.
June 10, 2025
Het boek leest vlot weg, alsof je in gesprek bent met de schrijver. Ik kom hier en daar interessante dingen tegen, maar ook veel herhaling van andere schrijvers of ideeën. Voor mij geen eyeopener, maar voor wie nog geen boeken over "oud zeer" heeft gelezen kan het een goed begin zijn.
March 23, 2023
Trauma is een belangrijk onderwerp. Maar ik vond de vorm van dit boek niet overtuigend/ samenhangend genoeg.
April 22, 2023
The short stories in this book made it at times that the general story was not coherent or could have been more coherent. Although there are not many of these books about this subject out there, there a lot of them better then this book. Next to that they go deeper on the matter in. Still this book was easy to read and easy to follow.
May 24, 2023
Toegankelijk geschreven. Erg persoonlijk en eerlijk over de complexiteit en veelzijdigheid van (de oorzaken van) trauma.
Boektechnisch en wetenschappelijk minder diepgaand.
Boektechnisch en wetenschappelijk minder diepgaand.
May 28, 2023
Uitgelezen in sauna waar ik aan de praat raakte met iemand die het boek recent ook las en het boek erg kon waarderen.
July 5, 2023
Waardevolle inzichten in de weerklank van de eigen jeugd op het volwassen worden en zijn.
September 27, 2023
Goed boek! Leest goed weg en alles wordt helder beschreven. Bram verteld ook veel over z’n eigen geschiedenis en de voorbeelden van zijn cliënten zijn verhelderend.
January 5, 2024
Dit is een mooi boek, waarin Bram Bakker ook veel vertelt over zijn eigen trauma’s. Er staan ook veel cliëntverhalen in.
June 10, 2024
Goed verhaal over hoe ‘oud zeer’ van invloed kan zijn op een mensenleven.
November 18, 2024
Mooi boek om te lezen, af en toe erg intensief. Ik heb het boek ook in delen gelezen, waarbij er soms stukken tussen zaten.
May 27, 2024
Zoals het boek van zoonlief, Ben je bezopen?, is ook dit verhaal in een "pratende" stijl opgetrokken, die prettig leest. Maar ik had ook Bram een wat scherpere redacteur gegund, om de herhalingen wat terug te snoeien en het verhaal af en toe meer tot the point te laten komen. Ik lees heel de tijd anekdotes waarbij ik denk: OK, maar hoe dient dit de hoofdlijn?
Wat overeind blijft: een goed, eerlijk verhaal over hoe Oud Zeer je dwars kan zitten, met veel praktische tips.
Wat overeind blijft: een goed, eerlijk verhaal over hoe Oud Zeer je dwars kan zitten, met veel praktische tips.
Displaying 1 - 26 of 26 reviews