Tasos Leivaditis (Greek: Τάσος Λειβαδίτης; 1922–1988) was a Greek poet, short story writer and literary critic who belonged to the postwar generation that was deeply marked by the struggles and failures of the communist movement. His early and politically committed poetry travelled through the ‘fire and sword’ of history, transforming in the end into powerful and paradoxical prose-poems, and displaying an erotically charged form of ‘neo-romanticism’ mixed with ‘melancholic minimalism’ where “genuine humility offers obeisance to the magic of language.”
"Πάντοτε με βάραινε μια αόριστη ενοχή. Σα να ΄χα κλείσει την πόρτα μου σ’ έναν άγγελο ή παραπλανήσει ένα παιδί. Κατά τα άλλα, η οικογένεια μου, από τις πιο ευυπόληπτες, διατηρούσε όλες τις μεγαλοαστικές συνήθειες. Μόνο που το σπίτι δε χωρούσε τόσες μικρότητες κι είχαμε και ένα άλλο, στην εξοχή."
"Ω, που έζησα μια ζωή συγκεχυμένη, ακαθόριστη σαν ένα όνειρο που το ξεχνάς το πρωί και μετά το ξαναθυμάσαι, μέχρι που δεν ξέρεις αν ήταν όνειρο ή το ίδιο το πεπρωμένο. Και είδα τ' ανοιχτά παράθυρα σα μεγάλα βιβλία της ερημιάς όπου διάβασα το ποτέ και το τίποτα. Κι έπρεπε εγώ απ' αυτό το ποτέ και το τίποτα να φτιάξω μια ποίηση για πάντα."
Κύκνειο άσμα. Με μια σχεδόν εφηβική αγωνία από έναν άντρα φθαρμένο αλλά όχι ηττημένο. Έργο - απολογισμός; Ο αμετάκλητος χρόνος βρίσκεται παντού και κάθε στίχος είναι γραμμένος με το βλέμμα στραμμένο προς τα πίσω. Κι όμως ο αναγνώστης σκοντάφτει συνεχώς σε κρυφές γωνιές που η ομορφιά πλημμυρίζει ακόμα και τις πιο πικρές αναμνήσεις... "ώσπου οι αναμνήσεις σκεπάζουν σιγά σιγά το παρελθόν έτσι που σε λίγο δεν θα θυμόμαστε παρά κάτι άλλο".
Ωσπου σιγά σιγά το παρελθόν γίνεται όλο και περισσότερο αίνιγμα και το φως της μέρας δεν έχει επιείκεια γι' αυτούς που ενδίδουν Kαι καμιά φορά τη νύχτα μια κραυγή που ζητάει βοήθεια ακούγεται απ' το παρελθόν - ακριβώς γιατί ποτέ δεν το ζήσαμε ή μας βασανίζουν αναμνήσεις απο γεγονότα που δε συνέβησαν ποτέ - αλλά ποιός είναι βέβαιος για το τι συνέβει ; Ω, που έζησα μια ζωή συγκεχυμένη, ακαθόριστη σαν ένα όνειρο που το ξεχνάς το πρωϊ και μετά το ξαναθυμάσαι, μέχρι που δεν ξέρεις αν ήταν όνειρο ή το ίδιο πεπρωμένο. Και είδα τ' ανοιχτά παράθυρα σα μεγάλα βιβλία της ερημιάς όπου διάβασα το ποτέ και το τίποτα. Κι έπρεπε εγώ απ' αυτό το ποτέ και το τίποτα να φτιάξω μια ποιήση για πάντα.
Κι η ποίηση είναι σα ν' ανεβαίνεις μια φανταστική σκάλα για να κόψεις ένα ρόδο αληθινό
Δεν μπορώ να εξηγήσω πόσο πολύ το λάτρεψα! Έχει γίνει σίγουρα η αγαπημένη μου ποιητική συλλογή. Τα βαθιά αλλά καθημερινά συναισθήματα με έμφαση στην αναπόληση της παιδικής ηλικίας και του χρόνου που περνάει γραμμένα με μια γλώσσα απλή αλλά με τρόπο που μου προκάλεσε αυτό το τέλειο σφίξιμο στην καρδιά και αυτήν την γλυκόπικρη συγκίνηση. (Ναι, έκλαψα κανονικότατα σε πολλά σημεία). Απλά πανέμορφο!
...και για κακή μου τύχη οι άνθρωποι που αγάπησα ήταν κι αυτοί θνητοί.
Το βιβλίο εκδόθηκε ένα χρόνο πριν το θάνατο του ποιητή.Η αίσθηση που αφήνει είναι αυτή της απέραντης θλίψης. Πολύ μελαγχολικό. Γίνεται απολογισμός του έργου του και της ζωής του ολόκληρης. Κάποιοι στίχοι είναι αριστούργημα.
Το τελευταίο βιβλίο που πρόλαβε να δει τυπωμένο ο ποιητής, μια συλλογή με αυτοβιογραφικά, υπαρξιακά ερωτήματα για τη γνώση, τη ζωή, το θάνατο, τα όνειρα..Κυρίως τα όνειρα...
"Γεγονότα και πρόσωπα της πιο ωραίας μου ζωής, της φανταστικής, που δεν την έζησα ποτέ και θα την κληροδοτήσω ανέπαφη στους μεταγενέστερους. Και συχνά σχεδίασα ταξίδια στο άγνωστο-θέλω να πω καλύτερα μή ρωτάει κανείς..."
(...) "και τις νύχτες σχεδίαζα έκτακτα δρομολόγια τραίνων για κείνους που άρησαν ή ονειρευόμουνα να ζήσω υπέροχα, απερίσπαστος από προσωπικές ευδαιμονίες και στάθηκα πάντα ανυπεράσπιστος μπροστά στους άλλους όπως οι νεκροί έτσι έμαθα τι θα πει αιωνιότητα"
(...) "και δόξα το θεό δεν κατάλαβα ποτέ τον κόσμο
Μπορώ να κρατήσω πολλά από την εντυπωσιακή εκφορά λόγου του Λιβαδιτη και το βαθύτερο νόημα των εκφράσεων του όπως << αυτό που θα μας συντρίψει ήταν από την πρώτη μέρα εδώ κοντά μας>> - όμως, συναισθηματικά, σε αυτό το βιβλίο γίνεται αποκαρδιωτικος με την τόση θλίψη και μαυρίλα, για εμένα, με αποτέλεσμα να μην ακουμπήσει τον εσωτερικό μου κόσμο και με κρατήσει καθηλωμένο στις σελίδες του. Θα ξανά πάρει την ευκαιρία του σε άλλη φάση ζωής για επιβεβαίωση της κριτικής μου άποψης.
Κάπως δεν συνεννοηθήκαμε με τον ποιητή. Τα ποιήματα είναι λίγο ιδιαίτερα και έχω την εντύπωση ότι η αποδοχή τους εξαρτάται από την διάθεση και την στιγμή. Μου φάνηκαν ιδιαίτερα καταθλιπτικά. Ορισμένες εκφράσεις μιλάνε ιδιαίτερα αλλά σε γενικό σύνολο έχασα το νόημα ή μάλλον δεν συμφώνησα!
Όπως έχω πει και άλλου, δεν είμαι και τόσο διαβασμένος στη ποίηση, αλλά με ευχαριστεί όποτε έχω τη τύχη να διαβάσω λίγη. Το συγκεκριμένο βιβλίο ήτανε εκπληκτικό, αν και κάπως μελαγχολικό. Στην ουσία ήταν ποιήματα στη μνήμη αυτών των πραγμάτων που δεν έγιναν ποτέ, και για το εγώ το άλλο, αυτό που ζει στα μυαλά όλων μας, και που διαφέρει από το κανονικό εγώ, αυτό του κόσμου· όλοι κάπως αλλιώς μας φανταζόμασταν.