רשימותיו האחרונות של תומס פ' למען הכלל

by Kjell Askildsen, דנה כספי (Translator), של אסקילדסן

ברשימותיו האחרונות של תומס פ' למען הכלל נמצא פרקים בחייו של קשיש נורווגי המציגים מבט ייחודי על העולם ועל החיים. כל סצנה היא פנינה ספרותית אמיתית, כל משפט מכיל עולם ומלואו.

המינימליזם בכתיבתו שֶל אסקילדסן הוא הכלי שדרכו סוחט הסופר מן המציאות מצבים בלתי צפויים, מלאי הומור, אירוניה, מרירות, ביקורת ותובנות אישיות.

אלו רשימות על הזיקנה, על העיר, על מערכות יחסים מאוחרות, על היום יום. הן חושפות את הדרך שבה תופס האדם, ממרומי שנותיו, את החברה המודרנית הסובבת אותו ומציגות את מקומו ביחס לחברה.

של אסקילדסן נולד בשנת 1929 , בעיירה מַנדַל אשר בדרום נורווגיה. למרות שפרסם את ספרו הראשון כבר בשנת 1953 , יצירותיו זכו להכרה עולמית רחבה רק לקראת סוף שנות השמונים עם פרסום קובץ הסיפורים מחשבה פתאומית, משחררת.

Genres: Short Stories, Fiction, Scandinavian Literature, Classics, 20th Century

152 pages

First published January 1, 1983

About the author

Kjell Askildsen (f. 1929) debuterte med novellesamlingen Heretter følger jeg deg helt hjem i 1953. Askildsen har fått Kritikerprisen to ganger, for novellesamlingene Thomas F's siste nedtegnelse til almenheten (1983) og Et stort øde landskap (1991). Han har også blitt tildelt blant annet Aschehougprisen, Doblougprisen og Brages hederspris. Sommeren 2006 kåret Dagbladet novellesamlingen Thomas F's siste nedtegnelser til almenheten til den beste norske boken utgitt de siste 25 årene. Kjell Askildsens bøker er oversatt til over 20 språk, blant dem engelsk, tysk, fransk og italiensk.

Reviews

[Tomasz · Rating 4 out of 5]

Dwie krótkie nowele, może wręcz za krótkie. Pierwsza świetna, kafkowska, trzymająca w napięciu i ze wspaniale zbudowanymi dialogami, druga w kompletnie innym klimacie, porwała mnie zdecydowanie mniej, ale i tak jako całość oceniam zbiór dość wysoko. Tylko no, jeszcze raz to napiszę, ale długość w tym przypadku gra mocno na niekorzyść i boję się, że szybko o tej książce zapomnę.

[Krzysztof Cieślik · Rating 5 out of 5]

Wybitne pisanie. Wszystko na swoim miejscu, nic do przestawienia. Ehhh piękny Norweg

[Krysia o książkach · Rating 3 out of 5]

Pierwsze opowiadanie ciekawe, absurdalne, kafkowskie.

Drugie opowiadanie weszło-wyszło. Może jak będę starsza, może jak będę się szykować na śmierć, jeszcze nie teraz.

[merixien · Rating 4 out of 5]

Kitap iki öyküden oluşuyor. Birincisi, en başında masumiyetinden emin olduğunuz Carl Lange’ın suçlamalar ilerledikçe düştüğü paranoya ile şekillenen bir tersine suç hikayesi. Carl Lange kendini yavaş yavaş polis komiseri Osmundsen’in bakış açısıyla şekillendirmeye başlıyor ve düştüğü şüpheyle kimliğini kaybediyor. Sona geldiğinizde bu karmaşanın bir hayal gücünün sonucu mu yoksa gerçek mi olduğuna dair yorumu tamamen sizin değerlendirmenize bırakıyor. Kişinin otoritenin tanımlama gücüyle kimliğini nasıl kaybettiğine ya da yeni kimlik kazandığına dair bir hikaye. Açıkcası Thomas’ın anlatısından daha çok beğendim sanırım. Kitaba ismini veren ikinci öyküdeyse; Thomas, kendisini hiç kimseye bağlı hissetmeyen, yalnız ve biraz da huysuz bir adam. Onun gündelik hayatının detayları üzerinden, yaşlılık, hastalık, günümüz dünyası ve modern insan zihniyetine dair eleştirilerini ironik bir dille anca düşük bir tempoda anlatıyor. Yaşlılık, yalnızlık ve modern kent yaşamı üzerine düşünecek çokça şey veriyor. Varoluşsal temalar üzerine oldukça stabil bir tempoda, kuzeylilerin klasik örneklerinden bir tanesi.

[Banu Yıldıran Genç · Rating 4 out of 5]

iki novella’dan oluşuyor bu minik kitap. ilki carl lange polis devleti olmayan norveç’te bile polisin yaşattığı huzursuzlukla ilgili ve insanın kendi kendisiyle yaşadığı çelişkiyi çok iyi vermiş ama kitabın yıldızı adını da veren ikinci novella.
yani yaşlılık bu kadar mı iyi anlatılır? bizdeki romantik, acıklı, melekler gibi yaşlandığı düşünülen ihtiyar hayatlarına bakınca kinik, zeki, huysuz thomas f beni daha çok etkiliyor açıkçası. çünkü ne denli uzun yaşadığının farkında, etrafta ölüp gidenlerin farkında, yalnızlığının ve hatta çocuklarının aptallığının farkında. arkadaşı felix’le vedalaşması inanılmaz etkili ve bunu ancak kuzeyden bir yazar bu kadar duygusuz bir cümleyle yapabiliyor, ne garip :)

[Demet · Rating 4 out of 5]

Jaguar Kitap'tan çıkan Kjersti Skomsvold'un Hızlandıkça Azalıyorum isimli kitabını sevenlerin bu minimalist hikayeler barındıran kitabı kaçırmamasını tavsiye ederim. Kuzeyin bilhassa Norveç'in tüm yalınlığını, yalnızlığını ve bunların yaşlılık üzerindeki etkilerini hikayelerin her birinde iliklerinize kadar hissediyorsunuz. Yort Kitap'ın Kjell Askildsen ile tanıştırması çok kıymetli fakat keşke kitabın ilk sayfasında kendisinden bahseden minik de olsa bir paragraf olsaydı. Umarım yazarın diğer eserlerini de Türkçe olarak okuruz.

[Marta Demianiuk · Rating 4 out of 5]

To było świetne! Szkoda, że książka zawiera tylko dwie nowele, bo lektura była bardzo satysfakcjonująca.

[John Hatley · Rating 5 out of 5]

The narrator of this story (is it autobiographical, i.e. the author himself?) has a few messages for those who come after him. It's a subject that all of us (those who don't die young) will eventually confront: old age and death. I really enjoyed reading it, not least because Askildsen spices it with a healthy and delightful sense of humour.

[Mak · Rating 5 out of 5]

Det er meir handling i denne vesle samlinga enn det er i romanar med ti gonger sidetallet. Leseopplevelsen er så god at eg har lest heile samlinga to gonger, og nokon av dei individuelle fleire gonger til. Det er mange gode enkeltsetningar, og kvar novelle er eit isfjell der du kan skimte massivet under havet. No beskreiv eg kanskje berre noveller generelt, men eg har aldri lest nokon så bra.

Thomas F. er hauggammal og livet går mot slutten. Han har barn, barnebarn og trulig oldebarn, men han er åleine. Det er greit at han skal dø, han gleder seg til å bli fri for livet, likevel held han fast i det.

Ein av dei beste anbefalingane eg har fått, takk til Olav.

[Zuzanna Kowalczyk (dziewczynazbiblioteki) · Rating 3 out of 5]

3.5 // Intrygujące i całkiem zabawne, kilka zdań zdecydowanie do podkreślenia, ale ze względu na długość całościowo raczej do przeczytania i zapomnienia. Panie Askildsen, proszę wstać z grobu i napisać więcej, to może zmienię na 4 gwiazdki.

[Aleksandra Pasek · Rating 4 out of 5]

wspaniałe, tylko za mało.

[maria · Rating 4 out of 5]

Druga część była wspaniała, pierwsza była ciekawa 🤍

[kübra terzi · Rating 5 out of 5]

İki bölümden oluşan bu novellada Carl ve Thomas'ın hikayeleri anlatılıyor.

Carl'ın masumken polisler tarafından bir suç ile sorgulanması ve bir süre sonra Carl'ın polislerin bakış açısıyla, kendisi ile düştüğü şüphe anlatılıyor. Okurken Kafka'nın Dava'sı geldi aklıma. O kadar sert olmasa da şüphe duyulan biri olmak korkunç şey. Sonucu okura bırakılmış.

Thomas'ın hikayesinde tıpkı yeniden Kjersti Skomsvold'un Hızlandıkça Azalıyorum'u okuduğumu hissetim. Benzer bir azalış. Yaşlılığın serin ve ağır süreci anlatılıyor.

" Gölgemiz yere düştüğü sürece hayat devam ediyor."

Norveçli yazarları seviyorum!

[Elwira Księgarka na regale · Rating 5 out of 5]

„Był podejrzany. W świetle zaistniałych podejrzeń działanie prospołeczne stało się antyspołeczne, przestępcze. Carl Lange stwierdził, że po wizycie na policji mniej zajmuje go podejrzenie o gwałt niż Hans Osmundsen, a raczej to, co on uosabia. Hans Osmundsen był wrogiem. W oczach Charliego Langego reprezentował zimną, inteligentną arogancję władzy. Streszczenie przez niego raportu policyjnego stanowiło majstersztyk; żadna z wypowiedzi Osmundsena nie była wprost nieprawdziwa, była natomiast tendencyjna w starannie przemyślany sposób.”

Kolejna książka z serii Cymelia to świetne czytelnicze zakończenie kwietnia. Ponownie jest to spotkanie z niewielką rozmiarowo, ale bogatą w treści pozycją od Artrage. Na tę książkę składają się dwie nowele, które absolutnie mnie pochłonęły i zachwyciły językowo. Powyższy fragment pokazuje w jakie cudowne meandry podejrzeń zabierze nas pierwsza nowela napisana w iście kafkowskim stylu. Carl Lange pewnego dnia słyszy pukanie do drzwi, za którymi czeka na niego policja z poważnymi podejrzeniami. Okazuje się, że niedaleko widziano mężczyznę o podobnym rysopisie, który jest podejrzany o molestowanie seksualne nieletniej. Autor po mistrzowsku przeprowadza nas przez wzajemne intelektualne przepychanki śledczego i podejrzanego. Jednocześnie będzie balansował na mglistej, rzekomej winie Carla oraz na zgrabnych próbach wyciągnięcia przyznania się do winy przez Hansa. Niewielka nowela, którą aż chciałoby się zobaczyć zekranizowaną.

W drugiej, tytułowej noweli przemawia do nas w krótkich opowiadaniach zrzędliwy staruszek, który przesiaduje w domu z powodu nie do końca władnych już nóg. Jego obserwacje otoczenia i życia pełne są trafnych diagnoz niepozbawionych sarkazmu. Jak sam stwierdza: „Jestem zbyt zdrowy, choć nie mam już po co.” Thomas z pewnością zapadnie mi w pamięć jako piękna próbka prozy autora. Czytelnika ucieszą też zapatrywania autora na sztukę dołączone na końcu książki. Sprawdźcie sami. Poniższy cytat wywołał we mnie dokładnie to, co zamierzył Kjell w swojej twórczości:

„Wszelka sztuka ma być czymś, co grzebie w ludziach, co ich kłuje, co być może budzi w nich lęk. Moim zdaniem takie jest zadanie sztuki. Nie kołysać do snu. Nie opowiadać ślicznych historyjek.”

[Ole Ones · Rating 5 out of 5]

Jeg hadde en novelle av Kjell Askildsen på pensum denne våren. "En plutselig frigjørende tanke" het den, og jeg likte den kjempegodt. Derfor falt det meg helt naturlig å låne en novellesamling av samme forfatter på biblioteket så snart sommerferien var i gang.

Samlingen kan vel knapt kalles en samling, for det er bare to noveller. Kajsa og jeg bestemte oss for å lese novellene høyt for hverandre - hun leste den første og jeg leste den andre. Det var ordentlig koselig. I hvert fall når hun leste opp. Jeg lo for mye, og hun måtte ta over igjen. Kommer nok til å lese flere Askildsen-noveller fremover.

[Polianna (moze_booka) · Rating 3 out of 5]

Starość i nawiązania do Kafki po raz 1234, ale zainteresowanie zostało utrzymane.

[Anna Anks · Rating 4 out of 5]

Otwierająca historia najlepsza

[Rudi · Rating 5 out of 5]

Denne boka fortjener all heder og ære kasta i sin retning. Jeg vet ikke om den er gammel nok til å kalles tidløs, men det var ingenting i den som bar preg av at den var over trettifem år gammel. Svære romaner har gjerne fordelen av at de kan gjøre seg flid med å la deg bli kjent med karakterene. Denne novellesamlinga er bare ei flis, og det er ingen sak å fullføre den uavbrutt så lenge du sitter godt. Likevel føler jeg at jeg fikk ett nærmere innblikk i Carl Lange og Thomas F. enn jeg har gjort i mange romanfigurer.

Thomas Fs nedtegnelser består av refleksjoner og øyeblikk fra slutten av et levd liv, men jeg tror alle kan kjenne seg igjen i hans obersvasjoner. Selv om han alltid forholder seg til døden på ett eller annet vis, snakker han først og fremst om livet, og det med en viss skepsis. Resultatet er både morsomt og rørende, men den forsonende tonen gjør at det aldri blir trist.

Carl Lange har jeg lest noen ganger før, men dette var et hyggelig gjensyn med novella. Denne gangen var jeg tydeligvis prega av all fokuset rundt justismord i populærkulturen. Det var uansett et friskt pust å vite at dette er en avsluttet historie, som ikke kan endre karakter på grunn av nye sannheter som blir avdekka. Hva som egentlig har skjedd blir dermed mindre interessant enn (det nokså tydelige) spørsmålet om hvem Carl Lange egentlig er, og om det er fantasi eller folk som gjør livet hans vanskelig.

[Tomasduden · Rating 5 out of 5]

Har glemt å rate denne og det er dumt fordi den fortjener å få full pupp fra meg.

[Milaii · Rating 2 out of 5]

Jak czytałam miałam poczucie, że dojrzała narracja i dojrzałe przemyślenia, ale już ledwo pamiętam o czym była. Z chęcią przeczytałabym coś więcej tego pisarza.
Drugi esej, w moim odczuciu, lepszy. Przekonywujący obraz starości.

Z filozofią pisania generalnie się zgadzam, natomiast jako czytelnik nie jestem zbyt wielkim fanem metody ‘tam gdzie mnie pióro poniesie’, zdecydowanie bardziej wolę powieści pisarzy, którzy mają z góry przemyślane ramy i główne punkty, do których zmierzają. Oczywiście, w trakcie pisania, siłą rzeczy podlegają one modyfikacjom, jednak mi osobiście takie książki czyta się lepiej, bo zazwyczaj mają fabułę, większy sens i wbrew pozorom, jest je trudniej napisać i pisarz je pisze z myślą o czytelniku, właśnie żeby wzbudzić jego ciekawość, a nie dla siebie samego. W tym sensie filozofia Philipa Pullmana czy Tolkiena są mi bliższe. Tam gdzie mnie pióro poniesie to np. Donna Tartt. Tam się pojawia takie zdanie, że zakładam, że skoro dla mnie jako pisarza to będzie ciekawe, to dla czytelnika również – nie wiem. W sensie na pewno dla pewnej grupy czytelników, ale to jest tak, jakby powiedzieć, że każda książka przez jakiegoś czytelnika będzie oceniona na 5 gwiazdek – a i owszem będzie. Dosłownie każda. Na szczęście to nie była rada jak pisać, ale po prostu podzielenie się tym jak sam pisarz tworzył.

To jest dobra książka, ja po prostu nie przepadam za tak krótkimi formami. Lubię konkret, ale lubię też przesiąknąć do jakieś historii i trochę w niej pobyć.

[Jakub · Rating 4 out of 5]

A positively perplexing set of novellas. The first one is concise Kafka with a bit twisted protagonist and the titular set a formed from a series of observations/scenes present wryly from the point of view of an old man. Askildsen said that we writes only what he must write and that's true: this is highly concentrated, dense prose.

[Sümeyye Yıldız]

Kitabı okunaklı kılan son notlardı. Başlangıç hikayesinin kitabın neresine ait olduğunu kestiremedim.
"Ama hala burada yaşıyorum. Yaşıyor ve bekliyorum."

[Daniel Duda · Rating 4 out of 5]

Bardzo dobre. Treściwe. Mało.

[Anne-Marie · Rating 5 out of 5]

Så godt skrevet! Og så mange treffende replikker! Et veldig godt første møte med Askildsen.

[Carolyn · Rating 4 out of 5]

bardzo Nabokov coded

[Simon · Rating 5 out of 5]

Hadde gitt 6 stjerner hvis det var mulig. Ganske sjeldent å lese en bok der det ikke finnes ett ord for mye

[Kkrzyszkowska · Rating 4 out of 5]

Dziwne ale przyjemne.

[Thomas Thorsen · Rating 3 out of 5]

Alderdom suger. Det får boken klart frem. Likevel kunne den vært mye bedre om den ikke hadde en slik merkelig første novelle.

[ō̶͔]

Kjell Askildsen kuuluu kirjan kansiliepeen perusteella norjalaisen novellistiikan kärkijoukkoon – en epäile väitettä. Teos alkaa hienolla kafkamaisella novellilla "Carl Lange", mutta teoksen pihvin muodostaa sitä seuraava novellien sarja, joka käsittelee 90-vuotiaan Thomas F:n viimeisiä hetkiä. Novellit muodostavat on elegantin ja absurdin tutkielman kuoleman kanssa šakkia pelaavasta kyynisestä vanhuksesta, sekä tämän hylänneestä yhteiskunnasta. Teoksen dialogi ja kerronta osuvat yksiin tavalla, joka saa kyseenalaistamaan tavanomaisen proosa-asetelman, jossa kerronnalla on esteettinen ylivalta suhteessa dialogiin.

[Jaqueline Franco · Rating 4 out of 5]

Me he tenido que sentar y meditar la forma de narrar de este autor desconocido para mí, porque ha sido como un guantazo a la cara. Kjell logra condensar en una brevedad, una pequeña anécdota o historia; con personajes sin rostro ni más rasgos físicos que el detalle indispensable. Hay que leerlo cuidadosamente para lograr captar esas emociones, transmitidas por una palabra o por un impulso a actuar.
Un descubrimiento, y de los buenos.