What do you think?
Rate this book
Eilanden #1
Eilanden
Eilanden verscheen voor het eerst in 1981, nu is er dan een nieuwe, bijgewerkte editie met een uitgebreide en geheel nieuwe inleiding waarin Boudewijn Büch zijn eilandliefde verklaart. Waarom is de auteur steevast op weg naar eilanden, geheimzinnige gemeenschappen en obscure culturen? Büch: 'Ik ben bezeten van eenzame rotspunten, achteraf gelegen gebiedjes en enclaves. Het liefst zou ik achter die eilandjes en enclaves nieuwe landschappen ontdekken.' De 'eilandist pur sang' heeft ze ontdekt en beschreven: hij neemt de lezer mee naar de uithoeken van de wereld en vertelt verhalen die geen mens verzinnen kan.
Eilanden is het échte reisboek!
Eilanden is het échte reisboek!
224 pages, Paperback
First published January 1, 1981
2 people are currently reading
83 people want to read
About the author
Boudewijn Büch
92 books41 followersBoudewijn Maria Ignatius Büch was een Nederlandse dichter, schrijver en televisiepresentator.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 11 of 11 reviews
November 17, 2013
Alleen het (originele) voorwoord van 'Eilanden', is al beter dan de complete 'Blauwe Salon'. Ook in dit voorwoord maakt Boudewijn Büch gebruik van zijn eigen autobiografische gegevens om een gevoel van verlangen en weemoed op te roepen, maar dit is veel effectiever dan de ambitieuze constructie en het archaïsche taalgebruik (hoe amusant soms ook) uit 'De Blauwe Salon'. Mogelijk is dit ook tekenend voor het specifieke talent van Büch: een klein element isoleren, en dat laten spreken voor het grotere geheel, en ergens is dit ook geen vreemde werkwijze voor iemand die, in ieder geval ten tijde van het verschijnen van de eerste druk van dit boek, nog voornamelijk bekendheid genoot als dichter.
De eiland-thematiek past wonderlijk wel bij deze werkwijze, want op de een of andere manier slaagt Büch erin een paar eeuwen koloniale geschiedenis te behandelen aan de hand van een kleine dertig vlekjes op de wereldkaart. Dat koloniale geschiedenis het feitelijke onderwerp is van dit boek, blijkt wel uit het feit dat Büch het liefst atlassen van voor 1945 raadpleegt voor zijn stukjes over B.I.O.T., Bouvet, Tonga, en ga zo maar door.
Na het verschijnen van de eerste druk, kreeg de auteur meerdere malen de kritiek te horen, dat zijn boek niet erg betrouwbaar zou zijn, omdat hij op geen van de beschreven eilanden daadwerkelijk geweest zou zijn. Het betrof hier dus feitelijk een 'overschrijf-boek', en zo kan iedereen wel een boek schrijven, vond men. Juist dat 'reizen door de boekenkast', en het isoleren van elementen die de aandacht trekken, of wellicht beter gezegd; het persoonlijk inkleuren daarvan, vormen de kracht van het boek. Dat het boek inmiddels duidelijk gedateerd is, doet daar niets aan af. Büch heeft hier in boekvorm voor het eerst de vorm gevonden die hem als media-persoonlijkheid groot zou maken.
Een opvallend detail betreffende de vermenging van algemene geschiedenis met autobiografische feiten, danwel fictie, bevindt zich nog in het nawoord van de eerste druk. Dit nawoord is vervallen in de tweede druk, en toen ik de eerste druk nog niet in mijn bezit had, vroeg ik mij altijd af waarom dat het geval was. Het originele voorwoord was ook vervallen, maar deze werd vervolgens wel vervangen door een nieuw voorwoord, en een zeer uitgebreide inleiding (deze zal ik zal ik op zijn juiste plek binnen de chronologie alsnog recenseren.) Het originele nawoord is echter niet vervangen, en daardoor breken alle latere drukken van 'Eilanden' wat abrupt af. Het originele nawoord bevat wat dankzeggingen, en vervolgens rondt Büch het geheel af door te stellen dat zijn boekje eigenlijk helemaal geen vrolijk boekje is, en dat hij het daarom, verdrietig genoeg, opdraagt aan zijn zoontje.
Een cynisch iemand zou opmerken, dat in 1981 het zoontje nog deel uitmaakte van Boudewijn zijn 'image', maar dat hij ten tijde van de herdruk in 1991 succesvol genoeg was om het zonder dit 'ei van columbus'* te stellen. Omdat het nogal op zou vallen alleen dat zinnetje verwijderen, liet hij gelijk maar het gehele nawoord vervallen, in de hoop dat dit niemand op zou vallen wanneer hij er zeer genereuze inleiding tegen aan zou gooien. Het is niet aan mij hier een oordeel over te vellen, maar dit zijn het soort inter-contextuele dwarsverbanden waarvan ik er meer hoop te vinden in het verdere oeuvre van Büch.
De eiland-thematiek past wonderlijk wel bij deze werkwijze, want op de een of andere manier slaagt Büch erin een paar eeuwen koloniale geschiedenis te behandelen aan de hand van een kleine dertig vlekjes op de wereldkaart. Dat koloniale geschiedenis het feitelijke onderwerp is van dit boek, blijkt wel uit het feit dat Büch het liefst atlassen van voor 1945 raadpleegt voor zijn stukjes over B.I.O.T., Bouvet, Tonga, en ga zo maar door.
Na het verschijnen van de eerste druk, kreeg de auteur meerdere malen de kritiek te horen, dat zijn boek niet erg betrouwbaar zou zijn, omdat hij op geen van de beschreven eilanden daadwerkelijk geweest zou zijn. Het betrof hier dus feitelijk een 'overschrijf-boek', en zo kan iedereen wel een boek schrijven, vond men. Juist dat 'reizen door de boekenkast', en het isoleren van elementen die de aandacht trekken, of wellicht beter gezegd; het persoonlijk inkleuren daarvan, vormen de kracht van het boek. Dat het boek inmiddels duidelijk gedateerd is, doet daar niets aan af. Büch heeft hier in boekvorm voor het eerst de vorm gevonden die hem als media-persoonlijkheid groot zou maken.
Een opvallend detail betreffende de vermenging van algemene geschiedenis met autobiografische feiten, danwel fictie, bevindt zich nog in het nawoord van de eerste druk. Dit nawoord is vervallen in de tweede druk, en toen ik de eerste druk nog niet in mijn bezit had, vroeg ik mij altijd af waarom dat het geval was. Het originele voorwoord was ook vervallen, maar deze werd vervolgens wel vervangen door een nieuw voorwoord, en een zeer uitgebreide inleiding (deze zal ik zal ik op zijn juiste plek binnen de chronologie alsnog recenseren.) Het originele nawoord is echter niet vervangen, en daardoor breken alle latere drukken van 'Eilanden' wat abrupt af. Het originele nawoord bevat wat dankzeggingen, en vervolgens rondt Büch het geheel af door te stellen dat zijn boekje eigenlijk helemaal geen vrolijk boekje is, en dat hij het daarom, verdrietig genoeg, opdraagt aan zijn zoontje.
Een cynisch iemand zou opmerken, dat in 1981 het zoontje nog deel uitmaakte van Boudewijn zijn 'image', maar dat hij ten tijde van de herdruk in 1991 succesvol genoeg was om het zonder dit 'ei van columbus'* te stellen. Omdat het nogal op zou vallen alleen dat zinnetje verwijderen, liet hij gelijk maar het gehele nawoord vervallen, in de hoop dat dit niemand op zou vallen wanneer hij er zeer genereuze inleiding tegen aan zou gooien. Het is niet aan mij hier een oordeel over te vellen, maar dit zijn het soort inter-contextuele dwarsverbanden waarvan ik er meer hoop te vinden in het verdere oeuvre van Büch.
November 17, 2023
Ik weet niet meer in welk schoolvak ik 'anxiety of influence' voor het eerst tegenkwam, maar het bleek een uiterst vruchtbaar model. 99% van wat we doen of zeggen werd al eerder gedaan, en we zijn er als de dood voor om ontmaskerd te worden als dwangmatige na-apers. Aldus, de schrik om niet de eerste te zijn.
Als je die schrik vertaalt naar een esthetiek, krijg je een hipster, die als een soort averrechtse zuigeling de bal laat vallen vanaf een andere uk er naar reikt. Boudewijn Büch was een eilandhipster. In dit boek verklaart hij dat hij zijn studieobjecten niet wil bezoeken (een van hun essentiële eigenschappen, onbereikbaarheid en isolatie, zou hierdoor ondermijnd worden), wat hij in de volgende vier delen echter wel zou doen. Hij is eindeloos gebiologeerd door de zonderlinge gewoonten die mensen in isolement zich aanmeten (het enige onbewoonde eiland in z'n overzicht, Bouveteiland, laat hem duidelijk enigszins koud) en de grote vijand is dan ook het toerisme en verbinding tout court, die deze culturen oplost in 'mainstream' continentale gedragingen. Klinkt dit al bekend?
In tegenstelling tot de hipster focust Büch z'n energie op de 1% die nog niet of nauwelijks is gezegd. Met uitbundig plezier haalt hij hele bibliotheken en kaartenlades boven om de genealogie van eilandkennis uit verschillende hoeken te schetsen. Z'n opzoekingswerk is meeslepend verteld, met een sardonische gelatenheid gereserveerd voor episodes van bloedvergieten. Ik heb bijgeleerd over de onafhankelijkheidstrajecten van Vanuatu ("de Nieuwe Hebriden") en Palau, de lijdenswegen van St Kilda, Norfolk en de Pitcairn-eilanden, verdoken Amerikaanse en Australische kolonies, de bizarre culturele preservatie van het Hawaiiaanse Ni'ihau door persoonlijk privébezit van een schatrijke westerse mecenas. Hij schreef vergeefs naar de Ethiopische Derg om de status van de Dhalak-archipel uit te klaren. Zonder speciaal socialistisch engagement verdiept hij zich toch in de minuscule insulaire partijtjes en hun onderling gebekvecht, om het telkens te betreuren wanneer de 'niet echt linkse' krachten overwinnen.
In z'n voorwoord (geschreven 10 jaar na eerste publicatie) geeft hij aan dat z'n mening over de deugden van isolatie sindsdien evolueerde: voor de antropoloog is dit misschien wel fijn, maar voor de eilandbewoners is integratie met een diplomatieke buur of verre hegemon onontkoombaar. Economische verloedering leidt nog zekerder tot culturele instorting dan de homogeniserende dynamieken van de globalisering. Dit bewustzijn vormt de grens tussen z'n tijdperk van hipster-fascinatie en een volwassener streven om de eilanden in hun evolutie te begrijpen — en te aanvaarden. Mij maakt het alvast enthousiast om de volgende delen te lezen.
Als je die schrik vertaalt naar een esthetiek, krijg je een hipster, die als een soort averrechtse zuigeling de bal laat vallen vanaf een andere uk er naar reikt. Boudewijn Büch was een eilandhipster. In dit boek verklaart hij dat hij zijn studieobjecten niet wil bezoeken (een van hun essentiële eigenschappen, onbereikbaarheid en isolatie, zou hierdoor ondermijnd worden), wat hij in de volgende vier delen echter wel zou doen. Hij is eindeloos gebiologeerd door de zonderlinge gewoonten die mensen in isolement zich aanmeten (het enige onbewoonde eiland in z'n overzicht, Bouveteiland, laat hem duidelijk enigszins koud) en de grote vijand is dan ook het toerisme en verbinding tout court, die deze culturen oplost in 'mainstream' continentale gedragingen. Klinkt dit al bekend?
In tegenstelling tot de hipster focust Büch z'n energie op de 1% die nog niet of nauwelijks is gezegd. Met uitbundig plezier haalt hij hele bibliotheken en kaartenlades boven om de genealogie van eilandkennis uit verschillende hoeken te schetsen. Z'n opzoekingswerk is meeslepend verteld, met een sardonische gelatenheid gereserveerd voor episodes van bloedvergieten. Ik heb bijgeleerd over de onafhankelijkheidstrajecten van Vanuatu ("de Nieuwe Hebriden") en Palau, de lijdenswegen van St Kilda, Norfolk en de Pitcairn-eilanden, verdoken Amerikaanse en Australische kolonies, de bizarre culturele preservatie van het Hawaiiaanse Ni'ihau door persoonlijk privébezit van een schatrijke westerse mecenas. Hij schreef vergeefs naar de Ethiopische Derg om de status van de Dhalak-archipel uit te klaren. Zonder speciaal socialistisch engagement verdiept hij zich toch in de minuscule insulaire partijtjes en hun onderling gebekvecht, om het telkens te betreuren wanneer de 'niet echt linkse' krachten overwinnen.
In z'n voorwoord (geschreven 10 jaar na eerste publicatie) geeft hij aan dat z'n mening over de deugden van isolatie sindsdien evolueerde: voor de antropoloog is dit misschien wel fijn, maar voor de eilandbewoners is integratie met een diplomatieke buur of verre hegemon onontkoombaar. Economische verloedering leidt nog zekerder tot culturele instorting dan de homogeniserende dynamieken van de globalisering. Dit bewustzijn vormt de grens tussen z'n tijdperk van hipster-fascinatie en een volwassener streven om de eilanden in hun evolutie te begrijpen — en te aanvaarden. Mij maakt het alvast enthousiast om de volgende delen te lezen.
May 12, 2025
"Waarom lees ik dit in godsnaam?" Die vraag stelde ik mezelf na het zoveelste lullige eilandje, archipel of atol. Het boek biedt geen bijster nuttige of actuele informatie. En toch: ik heb me prima vermaakt.
Büch is geobsedeerd door afgelegen, vergeten eilanden en weet zijn fascinatie (én weerzin — vooral jegens Amerika en Europese koloniale machten) op meeslepende en anekdotische wijze over te brengen. Wat het extra leuk maakt, is dat hij de lezer betrekt bij zijn speurtochten naar betrouwbare gegevens. In het pre-internettijdperk betekent dat: bellen met ambassades om iets basaals als de oppervlakte van een eiland bevestigd te krijgen. Of uitzoeken of je er überhaupt post naartoe kunt sturen, en onder welke naam de bestemming dan vermeld staat — dan duikt Büch gewoon in de PTT-verzendvoorwaarden voor het buitenland.
Het boek nodigde me uit om zelf Wikipedia erbij te pakken en te kijken hoe het er vandaag de dag voorstaat met die eilanden. Hoe onbeduidend ze soms ook lijken, vaak blijken het speelballen van geopolitiek. Neem Diego Garcia, onderdeel van de Chagos-eilanden: in oktober eindelijk officieel teruggegeven aan Mauritius, maar nog steeds door de VS gebruikt voor B2-bombardementen op de Houthi’s. Of de Trump-heffingen die niet alleen pinguïns raakten, maar ook Norfolk Island met maar liefst 29% — tien procent méér dan Australië zelf, terwijl er helemaal geen handel is tussen beide landen!
Leuk detail: een groot deel van het Nederlandse Wikipedia-lemma over St. Kilda komt rechtstreeks uit Eilanden. Ik ben benieuwd of ik nog meer sporen van Büch tegenkom in de volgende boeken uit de reeks.
Büch is geobsedeerd door afgelegen, vergeten eilanden en weet zijn fascinatie (én weerzin — vooral jegens Amerika en Europese koloniale machten) op meeslepende en anekdotische wijze over te brengen. Wat het extra leuk maakt, is dat hij de lezer betrekt bij zijn speurtochten naar betrouwbare gegevens. In het pre-internettijdperk betekent dat: bellen met ambassades om iets basaals als de oppervlakte van een eiland bevestigd te krijgen. Of uitzoeken of je er überhaupt post naartoe kunt sturen, en onder welke naam de bestemming dan vermeld staat — dan duikt Büch gewoon in de PTT-verzendvoorwaarden voor het buitenland.
Het boek nodigde me uit om zelf Wikipedia erbij te pakken en te kijken hoe het er vandaag de dag voorstaat met die eilanden. Hoe onbeduidend ze soms ook lijken, vaak blijken het speelballen van geopolitiek. Neem Diego Garcia, onderdeel van de Chagos-eilanden: in oktober eindelijk officieel teruggegeven aan Mauritius, maar nog steeds door de VS gebruikt voor B2-bombardementen op de Houthi’s. Of de Trump-heffingen die niet alleen pinguïns raakten, maar ook Norfolk Island met maar liefst 29% — tien procent méér dan Australië zelf, terwijl er helemaal geen handel is tussen beide landen!
Leuk detail: een groot deel van het Nederlandse Wikipedia-lemma over St. Kilda komt rechtstreeks uit Eilanden. Ik ben benieuwd of ik nog meer sporen van Büch tegenkom in de volgende boeken uit de reeks.
April 24, 2020
De vijf Eilanden boeken zijn de enige Buch boeken die ik heb gehouden, naar mijn mening het beste wat Buch ons heeft achtergelaten. Hij liet nog wel een paar boeken na, zoals Steeds verder weg, die de moeite waard zijn, wel gelezen maar niet gekocht. Voor een fictie schrijver had Buch weinig fantasie, hij herhaalde zijn leugen over een zoontje in menig boek. Inmiddels zijn er na zijn dood diverse boeken over deze gecompliceerde man verschenen.
August 18, 2014
Een boek over een selectie van eilanden die je niet zo snel zou bezoeken, hoewel na het lezen van sommige beschrijvingen je wel meteen zin krijgt om er naar toe te gaan (Jamaica, St Kilda) of juist niet (Helgoland)
July 28, 2018
Leuk voor als je van eilanden houdt. Vooral opvallend is de moeite die ´t kostte in 1980 om info te vinden!
January 14, 2022
Een leuk boek! Zeker nu (in 2022) is het boeiend om te zien hoe moeilijk het in de jaren '80 nog was om informatie te vinden over ver afgelegen eilanden.
Toch vind ik dat deel 1 nogal op een rommelig opstel van een puber lijkt, ondanks de moeite die Boudewijn Büch deed om destijds zo veel materiaal en weetjes te verzamelen.
Ik herken geen verhaallijn die de verschillende hoofdstukken (eilanden) met elkaar verbindt. Een motivatie voor de selectie van de beschreven eilanden ontbreekt.
Ook binnen elk hoofdstuk valt er soms geen samenhang te bespeuren tussen de opeenvolgende weetjes, anekdotes of historische incidenten. De chronologie loopt onvoorspelbaar voor- en/of achteruit.
Ook de gereviseerde uitgave van 1991 staat bol van reken- en spellingsfouten.
Enkele voorbeelden:
P. 90 Een slaaf kost 50£, er werden 1.250.000 £ uitgegeven voor slaven, dus waren er (volgens Boudewijn Büch) 250.000 slaven op Jamaica.
Nee, Boudewijn, 1.250.000/50=25.000!
P. 134: "als een peil dat het hart van Afrika raakt". --> Pijl.
P. 173: "bakpakjes" 😄 --> badpakjes.
Bronnen ontbreken. Atlassen worden voortdurend bekritiseerd door de auteur omdat er minuskule eilanden ontbreken, terwijl dit gewoon te wijten is aan de kleine kaartschaal die altijd een zekere generalisatie vereist.
Ik zal nu eindelijk deel II en III eens lezen. Ben benieuwd of Boudewijn Büch's kunnen verbetert.
Toch vind ik dat deel 1 nogal op een rommelig opstel van een puber lijkt, ondanks de moeite die Boudewijn Büch deed om destijds zo veel materiaal en weetjes te verzamelen.
Ik herken geen verhaallijn die de verschillende hoofdstukken (eilanden) met elkaar verbindt. Een motivatie voor de selectie van de beschreven eilanden ontbreekt.
Ook binnen elk hoofdstuk valt er soms geen samenhang te bespeuren tussen de opeenvolgende weetjes, anekdotes of historische incidenten. De chronologie loopt onvoorspelbaar voor- en/of achteruit.
Ook de gereviseerde uitgave van 1991 staat bol van reken- en spellingsfouten.
Enkele voorbeelden:
P. 90 Een slaaf kost 50£, er werden 1.250.000 £ uitgegeven voor slaven, dus waren er (volgens Boudewijn Büch) 250.000 slaven op Jamaica.
Nee, Boudewijn, 1.250.000/50=25.000!
P. 134: "als een peil dat het hart van Afrika raakt". --> Pijl.
P. 173: "bakpakjes" 😄 --> badpakjes.
Bronnen ontbreken. Atlassen worden voortdurend bekritiseerd door de auteur omdat er minuskule eilanden ontbreken, terwijl dit gewoon te wijten is aan de kleine kaartschaal die altijd een zekere generalisatie vereist.
Ik zal nu eindelijk deel II en III eens lezen. Ben benieuwd of Boudewijn Büch's kunnen verbetert.
September 1, 2021
cijfer: 7,5
May 9, 2023
Enthousiaste reisverhalen van een bevlogen schrijver.
July 7, 2025
mr. boudewijn combining superbly witty storytelling with apt (quasi) marxist anti-imperialist shittalking. fun read.
March 11, 2020
After an introduction that lingered for a little too long, Buch does a terrific job with the Island chapters. Balancing between personal experiences, personal feelings, and historical fact. Not too afraid to bring up politics or gruesome colonial history either, but never in a way that makes it unpleasant to read about.
Displaying 1 - 11 of 11 reviews