Η "Αμοργός" είναι διαποτισμένη από μια φυσικότητα που την κάνει να ηχεί τόσο όμορφα όσο και την εποχή που εκδόθηκε, πράγμα που για πολύ λίγα ποιήματα μπορούμε να πούμε. Όσες παρατηρήσεις κι αν κάνουμε λοιπόν για την "Αμοργό", είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να εντοπίσουμε το μυστικό της. Ίσως, μια υπόθεση κάνω, το αληθινά εκπληκτικό μ' αυτό το ποίημα να είναι, απλώς και μόνον, αυτή η φυσικότητά του, η ισορροπία του νοήματος πάνω στη γλώσσα, ερήμην και των δύο. Δεν μπορούμε και πάλι να θίξουμε τον πυρήνα αυτής της φυσικότητας, η οποία εν τέλει είναι θείο δώρο, μπορούμε ωστόσο να παρατηρήσουμε τα εξωτερικά γνωρίσματα της "αισθητικής" της, κι ένα απ' αυτά είναι σίγουρα η εντύπωση ότι οι λέξεις συνδέονται μ' ένα φύσημα του ανέμου, είναι σα να λέμε ότι ανάμεσα στις λάμψεις και τις σκιές του νοήματος, καθώς αυτά εναλλάσσονται, δεν υπάρχει κανένας κραδασμός, δεν διακρίνει κανείς ανάμεσα στις φράσεις τις "ραφές", ο πιο μουσικός ρυθμός, αυτός που τον ακούμε συνήθως να καταλήγει στη φανφάρα, ελέγχει το πηδάλιο μιας φωνής καθαρής και λείας, σχεδόν ακύμαντης. Αυτό το επίτευγμα δεν είχε ίσως σημειωθεί ξανά στα ελληνικά γράμματα απ' την εποχή του Σολωμού.
Nikos Gatsos was a notable Greek poet, translator and lyricist.
Nikos Gatsos was born in a small village of Peloponnese. Following high school, he moved to Athens, where he studied literature, philosophy, and history at the University of Athens for two years only. In Athens he entered the literary circles of the era and published his poems, small in extent and in a classic style, in the magazines Nea Estia (1931-32) and Rythmos (1933). During that period he also published criticism works for Makedonikes Imeres (Μακεδονικές Ημέρες), Rythmos (Ρυθμός), and Nea Grammata (Νέα Γράμματα) (for Kostis Bastias, Myrtiotissa, and Thrasos Kastanakis, respectively).
In 1935 he move to Paris, France and then to the South of France.
In 1936 he met Odysseus Elytis, his lifelong companion in poetry.
In 1943, Aetos published his long poem Amorgos, a major contribution to contemporary Greek poetry notable especially for its combination of surrealism with traditional Greek folk poetry motifs. He subsequently published three more poems: "Elegeio" (1946) in Filologika Chronika, "The Knight and Death" (Ο ιππότης κι ο θάνατος) (1947), and "Song of Old Times" (Τραγούδι του παλιού καιρού) (1963), dedicated to Yorgos Seferis, in Tachydromos magazine.
Following World War II, he worked with the Greek-British Review as a translator and with Ellinikí Radiofonía as a radio director. During that period he also began writing lyrics for the music of Manos Hadjidakis and developed a remarkable career in modern Greek songwriting. In due course he also collaborated with Mikis Theodorakis and other major composers.
His work as a whole combines universal poetic themes such as the problems of evil, injustice, sacrifice, and the pains of love, with more specifically Greek concerns such as the sorrows of exile.
His capability in handling language with accuracy led the "Art Theatre", the "National Theatre" and the "Popular Theatre" of Greece to entrust him with translations of various plays -translations that became "legendary"- first and foremost being "Blood Wedding" by Federico Garcia Lorca.
He had a special relationship with Manos Hadjidakis and Nana Mouskouri, as well as Philip Sherrard, Peter Levi and Peter Jay, and Desmond O'Grady.
In 1987 he was awarded a special prize by the Municipality of Athens for his contribution to literary art as a whole and in 1991 the Royal Academy of Good Letters of Barcelona awarded him honorary membership for his contribution to the dissemination of Spanish literature in Greece.
"Στου πικραμένου την αυλή δε βασιλεύει η νύχτα Μόνο ξερνάν οι φυλλωσιές ένα ποτάμι δάκρυα Όταν περνάει ο διάβολος να καβαλήσει τα σκυλιά Και τα κοράκια κολυμπάν σ' ένα πηγάδι μ' αίμα."
Αμοργος : νησί με βαθειά απέραντα γαλάζια νερά και με πέτρα . Απροσπέλαστο , οπως καη το ποίημα αυτο του Γκάτσου . Οι νέοι σίγουρα δεν θα μπορέσουν εύκολα να συνδεθούν . Σκέφτομαι πως η "Αμοργος" συνολικοί με το "Αξιον Εστι" του Ελυτη . Ομως ειναι στριφνοτερο . Αυτο ομως δεν το κανει μαι λιγότερο καλο . Η συνεχείς αλκαγες απο πρώτο σε τρίτο προσωπο ακομα και μεσα στον ιδιο στίχο παραξενεύει , αλλα αυτη ειναι η ποίηση . Χρησημοποιει διαφορά στυλ και ποιητικές φόρμες και γλωσσικά ιδιώματα και γλωσσικούς τύπους . Η Αμοργος ειναι η Ελλαδα έν τελεί .
Ελληνικός ποιητικός Υπερρεαλισμός!!!Αγαπημένο επίσης τραγούδι...
Πόσο πολύ σε αγάπησα εγώ μονάχα το ξέρω εγώ που κάποτε σ’ άγγιξα με τα μάτια της Πούλιας και με τη χαίτη του φεγγαριού σ’ αγκάλιασα και χορέψαμε μες στους καλοκαιριάτικους κάμπους πάνω στη θερισμένη καλαμιά και φάγαμε μαζί το κομένο τριφύλλι. Mαύρη μεγάλη θάλασσα με τόσα βότσαλα τριγύρω στο λαιμό, τόσα χρωματιστά πετράδια στα μαλλιά σου.
''Έτσι σ' ένα πιθάρι βαθύ το σταφύλι ξεραίνεται και στο καμπαναριό μιας συκιάς κιτρινίζει το μήλο Έτσι με μια γραβάτα φανταχτερή Στην τέντα της κληματαριάς το καλοκαίρι ανασαίνει Έτσι κοιμάται ολόγυμνη μέσα στις άσπρες κερασιές μια τρυφερή μου αγάπη Ένα κορίτσι αμάραντο σα μυγδαλιάς κλωνάρι Με το κεφάλι στον αγκώνα της γερτό και στην παλάμη πάνω στο φλουρί της Πάνω στην πρωινή του θαλπωρή όταν σιγά-σιγά σαν τον κλέφτη Από το παραθύρι της άνοιξης μπαίνει ο αυγερινός να την ξυπνήσει!''
"Έτσι κοιμάται ολόγυμνη μέσα στις άσπρες κερασιές μια τρυφερή μου αγάπη Ένα κορίτσι αμάραντο σα μυγδαλιάς κλωνάρι Με το κεφάλι στον αγκώνα της γερτό και την παλάμη πάνω στο φλουρί της Πάνω στην πρωινή του θαλπωρή όταν σιγά σιγά σαν τον κλέφτη Από το παραθύρι της άνοιξης μπαίνει ο αυγερινός να την ξυπνήσει!"
Εάν προσπαθήσει κάποιος να καταλαβει το ποιήμα, μάλλον δε θα το καταφερει.Εάν το αισθανθεί, θα ριγήσει απο τη φυσικότητα με την οποια ο Ποιητής υμνει τη νεοτητα, την ομορφιά, τη ζωή και όλα αυτά αρμονικά ενταγμένα στο ελληνικο τοπίο.
Κι αν προσπαθήσεις να το εξηγήσεις , βούτα το μυαλό σου στην καρδιά σου. Και πάλι, κάποιοι στίχοι θα σου ξεφύγουν. Άπιαστο όνειρο που ξυπνάς και σε αφήνει πιο αμαθή από ότι ήσουν.
Η διάσημη "Αμοργός" του Γκάτσου είναι τυπική ποίηση της γενιάς του 30 και αυτό έχει τα καλά του και τα κακά του// Δείγμα της ελληνικής πρόσληψης του σουρεαλιστικού κινήματος, έχει στοιχεία που θυμίζουν τους δυο μεγάλους εκπροσώπους του και είναι η ελληνικότητα με τις εκκλησίες και τις θάλασσες του Ελύτη αλλά και ένα παγανιστικό στοιχείο φύσης και έρωτα που θυμίζει Εμπειρίκο// Και στα δυο στοιχεία ο Γκάτσος δεν υπερτερεί του Ελύτη και του Εμπειρίκου// ειδικά ο Εμπειρίκος με ένα αριστουργηματικό ποίημα, το "Άνδρος Υδρούσα", δίνει τη νεανική σεξουαλικότητα τόσο μαγευτικά δεμένη με το ανδριώτικο τοπίο όσο δε φτάνει ποτέ ο Γκάτσος να δώσει στην "Αμοργό" του// Να μου πεις κακές οι συγκρίσεις, η σύνθεση αυτή του Γκάτσου είναι μνημείο της γενιάς του γι αυτό ας κρατήσουμε τους στίχους που αληθινά οδηγούν σε έξοδο από τη συμβατική λογική, προς τον χώρο του θαύματος και του ονείρου// Στίχους για τους Σταυραιτούς που "δεν είναι κλεισμένο συρτάρι.../ ούτε φανέλα περιστεριού και μαντολίνο Σουλτάνου" και "τις πεθαμένες καλόγριες που σηκώνονται να χορέψουν... με της αρκούδας το βρακί στην παγωμένη κοιλάδα"... και που "Κόβουν τα γένια ενός παπά με του Κολοκοτρώνη το γιαταγάνι"// Τελικά η "Αμοργός" του Γκάτσου είναι στη λογική και τη φιλοσοφία κείμενο της γενιάς του ειδικά με αυτή την χαρακτηριστική για την εποχή παρουσίαση της ελληνικότητας και της παράδοσης, είτε μιλάμε για Αναπλιό (Ναύπλιο) είτε για Πλαπούτες και Νικηταράδες και αυτή η ποιητική ιδέα και τρόπος δεν έχει γεράσει πολύ καλά.
Πόσο πολύ σε αγάπησα εγώ μονάχα το ξέρω Εγώ που κάποτε σ' άγγιξα με τα μάτια της πούλιας Και με τη χαίτη του φεγγαριού σ' αγκάλιασα και χορέψαμε μες στους καλοκαιριάτικους κάμπους Πάνω στη θερισμένη καλαμιά και φάγαμε μαζί το κομμένο τριφύλλι Μαύρη μεγάλη θάλασσα με τόσα βότσαλα τριγύρω στο λαιμό τόσα χρωματιστά πετράδια στα μαλλιά σου.
Λόγια πυγμής, με στόχο. Αλληλουχία εικόνων, γλυκών κι απόλυτων στη δριμύτητα τους. Υγιή με παθολογικά αλληλόμορφα. Όταν βγαίνεις στον υδάτινο δρόμο, φοράς τον εαυτό σου, τους συντρόφους, την πατρίδα σου, πας κι έρχεσαι μέσα σε μια σιωπηλή ομορφιά που ανήκει στον Τούρκο, τον Έλληνα, τον Αμερικανό, με ισοπίθανα ενδεχόμενα για ζωή, ή θάνατο. Ένας με όλους και τα πάντα, κουβαλάς άϋλα με ανείπωτο βάρος, ό,τι άφησες απτό. Έρμαιο και πορευτής. Λόγια χάδια,να χαζεύεις απ’ το πόσο μπορεί να πονέσει ένα φιλί. Συλλογικές κι ατομικές μνήμες. Εκεί έξω, είναι η στεριά με όλο της το βασίλειο, μα κάτι σε κατατρύχει να φεύγεις μακριά, μαζί με τα φύκια να κοιτάς στο μπλε. Και να φεύγεις.
Ως κάποιο σημείο η δύναμη με αιχμαλώτισε. Όμως η υπερβολή σε κάποιες παρομοιώσεις, που δε μπορούμε να γνωρίζουμε καν αν υπήρξε ποτέ τέτοια δυνατότητα, πχ το δάκρυ του πιγκουίνου, με βγάζανε απ’ την κατάσταση που ήθελα να μείνω, να ταυτιστώ με το ‘’σαν’’.
Μέσα στους κλώνους μιας λυγαριάς βλέπω το παιδικό σου πουκάμισο να στεγνώνει Πάρτο σημαία της ζωής να σαβανώσεις το θάνατο Κι ας μη λυγίσει η καρδιά σου Κι ας μη κυλήσει το δάκρυ σου πάνω στην αδυσώπητη τούτη γη
Ακόμη κι αν κανένας μας δε μπορεί να ταυτιστεί με τη θάλασσα, ή την Αμοργό, με το φευγιό είτε απ’ τη θέση εκείνου που μένει πίσω, είτε αυτού που δε μπορεί να κάτσει σ’ ένα μέρος, όλοι μπορούμε να το νιώσουμε. Και κάθε φυγή μπορεί να είναι και θάνατος, κάθε που ανοίγει η πόρτα δεν ξέρεις αν θα ξαναδείς εκείνον που φεύγει. Και σε μια χώρα όπου σε πολλά σημεία της είσαι αιχμάλωτος του μπλε, κάποιες φορές αυτό γίνεται όριο, άλλοτε σου παίζει το μαγικό αυλό.
Έστω κι έτσι, κάπου σταμάτησ�� ο διάλογος μας με τον ποιητή. Χάθηκε η σύνδεση. Αλλά, δε συνηθίζω να διαβάζω ποίηση, δεν έχω εμπειρία. Μπορεί να φταίω εγώ, ή η διάθεση μου.
πλέον, το μόνο που επιδιώκω με τις "κριτικές" μου στο Goodreads είναι μια αποτύπωση συναισθημάτων/αναμνήσεων και πάει λέγοντας, τύπου letterboxd. μια μικρή γωνιά που μπορώ να αφήσω ένα μικρό ψήγμα κάποιου μικρού (ή μεγάλου) συναισθήματος που μου γέννησε -ή με συνόδευσε- η ανάγνωση. γι' αυτό και:
ήθελα να διαβάσω ποίηση γιατί ξύπνησα νωρίς κι έπρεπε να φύγω, οπότε όταν γύρισα σπίτι δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ. ά ρε γκάτσο με την αμοργό σου, (έβαλα καπέτ να παίζει από πίσω και δεν το μετανιώνω) όχι απαραίτητα ό,τι λατρεύω στην ποίηση, αλλά με συντρόφευσε σε μία μοναξιά που κάπως με είχε αρπάξει, και γι' αυτό δεν θέλω να την ξεχάσω (την αμοργό). καλή φάση
I only 3 stared it cause his language sometimes demanded a second look in order to get the meaning and in summer this is tough.on the other way Gatsos is a poet who accomplish to enter the depths of the heart and the soul.
Puuuuurre kino This is an astonishing, haunted work about Greece’s reciprocal struggle with its own Independence-mimetics. A circular joust that visits an island our author, Nikos, never even visited. Amorgos by the end will have become a rentable crypt, of a sort, with nostalgia, with phantasm, with sounds echoing forward through history. Time retold through a prism, while freebasing torments, memento mori, an agonizing nostalgia of the microverse of Greece’s countryside.
Λέξεις και εικόνες και συναισθήματα που ξεπηδούν από την ψυχή του ποιητή, όπως το απαλό φύσημα του αέρα.
"Πόσο πολύ σε αγάπησα εγώ μονάχα το ξέρω εγώ που κάποτε σ' άγγιξα με τα μάτια της πούλιας και με τη χαίτη του φεγγαριού σ' αγκάλιασα και χορέψαμε μες στους καλοκαιριάτικους κάμπους πάνω στη θερισμένη καλαμιά και φάγαμε μαζί το κομένο τριφύλλι μαύρη μεγάλη θάλασσα με τόσα βότσαλα τριγύρω στο λαιμό τόσα χρωματιστά πετράδια στα μαλλιά σου".
The landmark book by a then-young Nikos Gatsos, Amorgos is a significant contribution to Greek and world literature. It represents Greek modernism at its best.
Amorgós es un hito del movimiento surrealista griego. En él se aglutina toda la tradición del poema largo del siglo XX y a la vez todo el legado de la literatura griega. A caballo entre tradición y vanguardia, también importa por su importancia política durante la Segunda Guerra Mundial.
Amorgós y otros poemas está escrito por Nikos Gatsos, uno de los escritores que formó parte del movimiento literario del surrealismo griego. En este libro encontramos una edición bilingüe, es decir, tendremos los poemas griegos originales y su traducción, realizada por Vicente Fernández González. Es un libro que recoge Amorgós, la obra principal de Gatsos y la más representativa de la literatura griega, y otros tres poemas independientes. Gatsos publicó este libro durante la invasión nazi de Grecia y, tras ella, prácticamente dejó de publicar, por lo que son muy pocos los poemas que vieron la luz en vida del autor (como estos tres).
Este poemario está formado por varios poemas. Podríamos hacer una división prácticamente por la mitad. La primera mitad está formada por poemas sin títulos y por unos poemas bastante complejos de leer. Estos van constantemente rozando el mundo real y el mundo onírico, con muchas escenas surrealistas. Es una poesía más densa, con una fortísima carga de tradición de la literatura griega clásica y el cancionero popular.
La segunda mitad está formada por poemas con títulos. Esta parte, aunque también tiene escenas surrealistas, es, en mi opinión, más fácil de entender. Está llena de figuras literaturas, como la primera, pero son quizás más cercanas al lector. Además aquí la carga política y de crítica es más llamativa. Por último, los tres últimos poemas es donde más crítica política hay, sobre todo en los dos poemas dedicados al español Federico García Lorca, lo que hace ver la gran admiración que había a este poeta. Esto se ve sobre todo en un poema que narra escenas de su fusilamiento, con unos versos libres con mucha delicadeza, sensibilidad y belleza.
Por lo tanto, podría decir que la poesía de Gatsos está a caballo entre la realidad y el surrealismo, que cuenta con una fuerte carga de la literatura griega clásica y de la tradición popular, especialmente del cancionero griego. Es una poesía compleja de leer, con versos extensos y llenos de figuras literarias, con una crítica política, pero con una enorme delicadeza y belleza. Tiene imágenes que evocan fácilmente la imaginación al lector para transmitir el mensaje. Una obra que, creo, que es muy recomendable para leer y conocer este movimiento en Grecia.
Esta edición cuenta con una introducción. En ella se habla tanto de la vida del autor, que es bastante interesante, como su producción literaria. Yo recomiendo leer primero esta parte, que no es muy extensa, porque con ella vamos a entender mejor los poemas y a valorarlos mucho más, aunque a lo largo de los poemas tendremos notas a pie de página con explicaciones y aclaraciones. Si tuviera que poner un pero, sería en la traducción. Muchas veces se ha traducido sin comas en versos muy largos, y han sido necesarias, por lo que la lectura al español se hace un tanto compleja.
Πολύ όμορφο το ποίημα "Αμοργός" του Νίκου Γκάτσου, διανθισμένο με χαρακτηριστικές εικόνες του ελληνικού τοπίου σε όλη τη διαχρονία του.
Σίγουρα δεν είναι εύκολο ποίημα όσον αφορά τα νοήματά του, νομίζω όμως ότι πρέπει περισσότερο να το αποτιμήσεις αισθαντικά, παρά με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, ψάχνοντας ενδεχομένως για πλοκή ή νόημα.
Μου άρεσαν στίχοι όπως οι: "στρώνουν αστέρια καταγής για να πατήσουν οι βασιλιάδες, με τ' ασημένια τους χαϊμαλιά με την κορώνα και την προρφύρα", "μόνο τα βόδια των Αχαιών μες στα παχιά λιβάδια της Θεσσαλίας, βόσκουν ακμαία και δυνατά με τον αιώνιο ήλιο που τα κοιτάζει", "πετάτε τους νεκρούς είπ' ο Ηράκλειτος κι είδε τον ουρανό να χλωμιάζει, κι είδε στη λάσπη δυο μικρά κυκλάμινα να φιλιούνται, κι έπεσε να φιλήσει κι αυτός το πεθαμένο σώμα του μες στο φιλόξενο χώμα", "το ξέρω πάνω στα χείλια σου έγραψε ο κεραυνός τ' όνομά του, το ξέρω μέσα στα μάτια σου έχτισε ένας αϊτός τη φωλιά του", "κι ας μην κυλήσει το δάκρυ σου πάνω στην αδυσώπητη τούτη γη, όπως εκύλησε μια φορά στην παγωμένη ερημιά το δάκρυ του πιγκουίνου", "μα ήταν αγέρας κι έφυγε κορυδαλλός κι εχάθη, ήταν του Μάη το πρόσωπο του φεγγαριού η ασπράδα, ένα περπάτημα ελαφρύ σα σκίρτημα του κάμπου, ένα φιλί της θάλασσας της αφροστολισμένης", "πόσο πολύ σε αγάπησα εγώ μονάχα το ξέρω, εγώ που κάποτε σ' άγγιξα με τα μάτια της πούλιας, ��αι με τη χαίτη του φεγγαριού σ' αγκάλιασα και χορέψαμε μες στους καλοκαιριάτικους κάμπους".
Επίσης μου άρεσε πολύ η ενότητα "Ο ιππότης κι ο θάνατος (1513)".
Η Αμοργός είναι το πρώτο πλήρες ποιητικό έργο που δημοσίευσε ο Έλληνας ποιητής και μουσικός στιχουργός Νίκος Γκάτσος. Πρόκειται για μια μικρή σε έκταση υπερρεαλιστική σύνθεση αναμεμειγμένη με στοιχεία της ελληνικής δημοτικής και λόγιας παράδοσης. Η Αμοργός θεωρείται κορυφαίο δημιούργημα της νεοελληνικής γραμματείας. (Βικιπαιδεια)
Ξεχώρισα λίγους και καλούς στίχους.
Ο τίτλος του ποιητικού έργου δεν έχει καμία σχέση με το ομώνυμο νησί. Μάλλον το ονόμασε έτσι για να προσδώσει ένα εύηχο ελληνικό όνομα στο έργο του.
Το διάβασα ως συνέχεια των Απάντων των Άλκη Ζέη και Ζωρζ Σαρή. Μάλιστα η αδερφή της Άλκης Ζέη εμπλεκόταν ερωτικά με τον Γκάτσο, όταν τελικά χώρισαν οι δρόμοι τους. Γνωστή δε και η σύναξη των μέγα δημιουργών της ελληνικής γραμματείας στο στέκι τους στο βιβλιοπωλείο Ίκαρος, στην οδό Κολοκοτρώνη, απέναντι από τη παλιά Βουλή.
Εκατομμύρια Αθηναίοι περνούν από κει καθημερινά αγνοώντας πλήρως το γεγονός αυτό! Η δυστυχία του τόπου είναι εμφανής στη μιζέρια της άγνοιας και τους βασικής ρουτίνας στην οποία αυτό υποβάλλονται. Αναφορά γίνεται στα παραπάνω στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της Άλκης Ζέη "Με Μολύβι Φαμπερ Νρ 2".
Ποιητικός Υπερρεαλισμός στα καλύτερα του!!! 'Έγραψε μοναδικά τραγούδια. Όλα τα ακριβά στοιχεία της ποίησής του τα ’κανε στίχους που κινητοποίησαν τη ναρκοθετημένη νεοελληνική ευαισθησία, “έτσι καθώς κοιμόταν αναίσθητη” μες στην απέραντη αισθηματολογία των στιχουργών και των επιθεωρησιογράφων» είχε πει για τον ποιητή της "Αμοργού" ο Μάνος Χατζιδάκις.
Όλη η ομορφιά του κόσμου. Τόνοι χρυσαφιοί, στάχυα, γαλάζιος ουρανός, ένα ανθισμένο δέντρο και κύματα να σπάνε πάνω στα σκαλιά ενός εξωτικού σπιτιού σε κάποιο νησί// κορίτσια με μακριά μαλλιά, φακίδες, κόκκινα μάγουλα// νύχτες με γεύση κόκκινου κρασιού και φως πυγολαμπίδας// Γεύση κεράσι, νεκταρίνι, κρύου νερού// με λίγα λόγια: ποίηση
2022 resolution is to read more poetry, and more modern Greeks.
From the introduction: “Amorgos is the name of a Greek island which he chose for its symbolism: it means Bitter Island, though he had never visited it and as a place it is still obscure.”
Well I have visited Amorgos, and while not bitter, it is certainly still obscure many years later.