De laatste maîtresse

by Lucas Zandberg

Frankrijk, 18e eeuw. Jeanne wordt geboren als het onwettige kind van een naaister en een monnik. Zij moet gaan waarmaken wat haar moeder niet is gelukt: haar klasse ontstijgen door gebruik te maken van haar fraaie uiterlijk. Haar moeder zorgt ervoor dat Jeanne in een exclusief bordeel belandt. Daar wordt ze opgeleid om de hoogst denkbare positie te bereiken: maîtresse van koning Lodewijk XV. Maar binnen de muren van Versailles, waar de adel neerkijkt op een vrouw uit het volk, gonst het van de intriges. En dan breekt de Franse Revolutie uit en stort de wereld waarvan Jeanne zo graag deel wil uitmaken in. Een kleurrijke roman, gebaseerd op een waargebeurd verhaal, met een onweerstaanbaar hoofdpersonage. De Netflixfilm Jeanne du Barry is gebaseerd op hetzelfde gegeven.

Genres: Historical Fiction, Fiction

204 pages, Paperback

First published October 1, 2010

About the author

Lucas Zandberg (1977) debuteerde in 2007 met een roman over Elisabeth van Oostenrijk-Hongarije. In 2010 verscheen De laatste maîtresse, een historische roman over een courtisane aan de vooravond van de Franse Revolutie. De anderhalf jaar later verschenen biografische roman Mayling gaat over de invloedrijke echtgenote van de Chinese nationalistische politicus Chiang Kai-Shek en vormt een venster op de geschiedenis van China in de twintigste eeuw. In 2015 verscheen De vergeten prins, geïnspireerd op het leven van Wiwill, de jong gestorven halfbroer van koningin Wilhelmina. De rendementsdenker uit 2017 is een satirische onderwijsroman. In 2019 werd dit boek bewerkt voor het theater. Later dat jaar verscheen weer een historische roman: Keizerlijk geel. In 2022 volgde De geschiedenis van mijn onvoorstelbare ouderdom.

Reviews

[Leen · Rating 3 out of 5]

Jeanne wordt geboren als het onwettige kind van een naaister en een monnik. Zij moet gaan waarmaken wat haar moeder niet is gelukt: opklimmen tot de rijkere klasse door gebruik te maken van haar schoonheid. Met andere woorden: haar benen opendoen voor rijke mannen. In die tijd was dat heel normaal en Jeanne leek het dus ook totaal niet erg te vinden, neenee ze genoot van seks, vanaf de allereerste keer dat ze zich liet gebruiken door een oudere man. Echt, bah.
Het personage Jeanne leek geen mening te hebben van zichzelf en het enige wat ze belangrijk vindt, zijn rijkdom en juwelen en mooie jurken en de maîtresse van de koning worden, al was dat laatste niet haar idee en werd ze die richting uitgestuurd door haar moeder en de man die haar had 'opgeleid', want het moment is goed: de koning is weduwnaar geworden en ook de voormalige maîtresse aan titre, Madame de Pompadour, is overleden.
Tijdens haar eerste 1-op-1 ontmoeting met de koning is het niet meer dan 'erop en erover', ik bedoel, oké dan. (Wederom: het was een andere tijd toen. Ik weet het.) Gaandeweg groeit de genegenheid tussen die twee, en is Jeanne het enige lichtpuntje in het leven van de ouder wordende koning.

Het duurt een hele tijd voor ze wordt geaccepteerd aan het hof, want ze is van lagere afkomst en immers maar een maîtresse. De dochters van de koning blijven haar negeren. Wanneer de kroonprins trouwt met de Oostenrijkse en enorm preutse Marie Antoinette, denkt Jeanne in al haar naïviteit dat ze wel een vriendin kan worden - ja dan moet ge vooral op het kennismakingsdiner u oogverblinderder gaan aankleden dan een prinses, geweldige eerste indruk maakt ge dan. Het wordt Jeannes pijnlijke missie om de toekomstige koningin zover te krijgen haar bestaan te erkennen.
En dat is het leven aan het hof: constant zien en gezien worden, want privacy was de koninklijke familie vreemd. Iedereen die wou, kon het paleis binnenwandelen om de koning te zien. Kijken hoe ze zich aankleden, hoe ze aten. Hoorndol zou ik daar worden.
Jeanne krijgt van Louis een buitenverblijfje in Louveciennes cadeau waar ze zich regelmatig kan terugtrekken. Wanneer Louis sterft, wordt dat haar nieuwe thuis, ver genoeg van het hof, maar niet ver genoeg wanneer de revolutie uitbreekt en de dynastie wordt ontmanteld. Uiteindelijk wordt ook zij officieel beschuldigd van samenzweren tegen de republiek, en ter dood veroordeeld.

Ter voorbereiding op ons tripje naar Versailles wilde ik graag een boek lezen dat zich daar afspeelde ten tijde van de hoogdagen van de Louis-dynastie. Helaas bleef dit boek liggen tot we terug waren want ginds gewoon geen tijd gehad om te lezen, te veel leuke dingen om te doen immers, en pikte ik het pas op bij terugkeer. En dat was misschien nog beter, want nu zag ik de spiegelzaal en de andere wondermooie details van het paleis oprijzen in mijn herinnering, en Place de la Concorde met zicht op de Tuileries, het laatste wat Jeanne du Barry zag voor de guillotine haar hoofd afhakte. Gruwelijk.

De schrijver wist haar helemaal tot leven te brengen op de pagina's van dit nochtans niet bepaald dikke boek. Ze kwam op mij over als een arrogante, ietwat naïeve vrouw die niet doorhad wat er in de wereld om haar heen gebeurde omdat haar focus op haar eigen 'carrière' en de te vergaren rijkdom lag. Ze was zo overtuigd van haar onschuld en haar goede bedoelingen met het volk in 'haar' dorp, aan wie ze immers genoeg geld en goederen schonk, dat ze niet doorhad dat dat voor de dynastiehaters de boel enkel erger maakte, want zij vonden dat ze om te beginnen geen recht had gehad op dat geld. Zelfs naar het einde toe kon ik weinig sympathie voor haar opbrengen. Zo oogverblinded mooi vond ik haar trouwens niet, afgaande op de schilderijen die van haar resten, maar ik neem aan dat het schoonheidsideaal van toen (met grijsgepoederde haren) helemaal anders is dan nu (hoewel je haren grijs verven tegenwoordig ook weer mode is).

Anyways. Een intrigerende tijd, en een vlot geschreven verhaal. Meer moet dat soms niet zijn.

[Sandra · Rating 4 out of 5]

De eerste keer dat ik wat las van Lucas Zandberg was omdat hij een roman had geschreven over Sisi: het verbaasde met dat een Nederlander een roman schreef over de Oostenrijkse keizerin. Ik was aangenaam verrast door de hoeveelheid onderzoek die duidelijk verricht was om het boek te kunnen schrijven. Het boek las lekker weg en zat toch vol melancholie, die paste bij het personage waarover hij schreef.

Toen ik hoorde dat Lucas Zandberg een ander boek uitgebracht had, wou ik dat meteen lezen, ook al duurde het dan even voordat dit daadwerkelijk gebeurde. Dit boek gaat over Jeanne Becú, beter bekend als Gravin du Barry, de laatste maîtresse van koning Louis XV. Sisi kende ik goed, Jeanne Becú absoluut niet, maar het is alweer overduidelijk dat er heel veel onderzoek in dit boek is gaan zitten. En het heeft zijn vruchten afgeworpen: Zandberg schildert de Franse gezelschap, de privileges van de adel en hun afschuwelijke afgang, op intrigerende wijze. Jeanne als personage werkte me soms op de zenuwen, maar over het algemeen was ze redelijk sympathiek. Het boek roept vragen op: hoe heeft het allemaal zo ver kunnen gaan? Vooral de beschrijving van het leven na de revolutie fascineerde me, Frankrijk leek net een dystopische wereld te zijn.

Het boek heeft was sex scènes, wat natuurlijk te verwachten is als het hoofdpersonage een courtisane is, maar ze zijn niet bijzonder expliciet. Het boek is vooral aan te raden vanwege de prettige schrijfstijl en de interessante schildering van het politieke Frankrijk. Zeker een aanrader.

[Mirjam Dijksterhuis · Rating 4 out of 5]

Fijne historische roman. Gewoon goed geschreven en ondanks dat het geen dik boek is vond ik het toch uitgebreid.
Na even Googlen zie ik dat er over jeanne du barry ook een film is verschenen, daar ben ik ook benieuwd naar!

[Marijke · Rating 5 out of 5]

wat een leven heeft die vrouw gehad... geboren in armoede haar jeugd in een klooster geleefd....dan langs lange wegen uiteindelijk de laatste maîtresse van de Franse koning te worden opvolgster van madame de pompadour.... geleefd in waanzinnige rijkdom beschermd door de koning maar ook gehaat door jaloezie en veraad.....na zijn dood komt ze weer in een klooster terecht door wraak van de kinderen van de koning...na 2jaar goed gedrag mag ze uiteindelijk terug naar haar landhuis die haar was geschonken door haar mi naar de koning......daar leeft ze een paar jaar gelukkig met haar nieuwe minnaar de man waar ze echt van hield....alles veranderd weer als er opstand uitbreekt de nieuwe koning word onthoofd ook Marie Antoinet zijn vrouw word vermoord...haar minnaar word geslacht zijn hoofd word naar haar toegegooid.... ondanks dat zij haar laatste jaren geprobeerd heeft mensen te helpen door liefdadigheid.... word zij afschuwelijk veraden gevangen genomen en uiteindelijk onthoofd.....wat een indrukwekkend en afschuwelijk einde heeft die vrouw gehad...

[Micha Meinderts · Rating 3 out of 5]

Geweldig boek voor de liefhebbers van het genre, en misschien ook wel voor de mensen die niet zo snel een historische roman oppakken. De tweede helft van de achttiende eeuw wordt levendig neergezet omdat je door de ogen van de ik-persoon kijkt, waardoor alles zo vanzelfsprekend is, ondanks dat het voor ons nu best vreemd is, af en toe. Moeders die hun dochters aanmoedigen om maar "hoer" te worden en daar nog voor bedankt worden ook. Ook het verschil tussen het volk en de aristocratie komt goed uit de verf.

Het is zonder meer een bijzonder boek, met een onderwerp dat niet bepaald voor de hand ligt en daarom juist leuk is. Vooral de koning (Lodewijk de vijftiende) komt sympathiek over, maar ook andere personages gaan echt wel leven. Een aantal scenes had ik nog wel uitgewerkt willen zien worden, maar dan wordt het ook weer een heel dik boek. Het taalgebruik en de stijl passen goed bij het onderwerp en tijdperk, zo zit je er nog meer in. Een aanrader dus.

[Annelies - In Another Era · Rating 4 out of 5]

Dit boek vertelt het levensverhaal van Madame Du Barry, de laatste maitresse van Louis XV. Jeanne slaagt er in om ondanks haar lage afkomst hoog op te klimmen in Versailles, waar ze op vijandelijke voet leeft met Marie Antoinette aan de vooravond van de Franse Revolutie.

Ik wist helemaal niets over deze vrouw maar haar leven is eigenlijk een symbool voor de ommekeer die Frankrijk heeft gemaakt tijdens de Franse Revolutie. Zandberg heeft zijn research goed gedaan. De vertelstijl is aangenaam, je wilt gewoon steeds verder lezen.

Zeer goede historische roman!

[Suzanne · Rating 4 out of 5]

My last book of 2010! Very interesting read on Madame du Barry. Much better than the other book I read on her, more details on her life before Louis, and much more grasping as it was written in 1st person. The last page was chilling!!
I'd give it 3.5 stars, but that is not possible, and what the heck, it was really good... I'll give it 4 stars!!

[Bettina · Rating 3 out of 5]

Op zich best fijne historische roman over Madame Du Barry, de laatste minnares van Lodewijk XV. Van laag geboren afkomst wist ze zich in de hoogste kringen in te werken. Het gaat haar vooral om een rijk leventje en veel juwelen, maar ze weet in de laatste jaren van zijn leven de koning wel veel geluk te geven. (en dat is zeker wat waard).
Jeanne du Barry blijft echter wel wat oppervlakkig en heeft geen idee wat er in de rest van Frankrijk gebeurt (ondanks dat ze zelf ook uit het volk komt). Tot het laatst blijft ze geloven dat zij wel gespaard zal worden omdat ze op haar landgoed goed voor haar pachters zorgde.
Dit boek zelf blijft ook een beetje aan de oppervlakte, het leest lekker weg en het is een prima rechttoe-rechtaan verhaal, maar er zit niks extra's in, geen diepere lagen oid.

[Vanessa · Rating 4 out of 5]

Geschreven in een meeslepende manier. Ik wist niet af van Madame Du Barry, anders dan maîtresse van Louis XV, die geroddeld en gehaat werd vanwege haar sociale status. Een ‘peasant’, laag geborene. Door dit boek ben ik verder gaan denken. Zij moest overleven. Ik vind haar wel geweldig dat zij van niets tot iemand is geworden die wat invloed had in sociëteit en politiek.

[Henriette · Rating 4 out of 5]

Het is dat ik door de ongelijkheid tussen arm en rijk en de gruwelijkheden die zich voltrokken, niet zo gecharmeerd ben van - of geïnteresseerd ben in de tijd waarin dit boek zich afspeelt, maar het is zeer goed geschreven, dus kon ik het wel waarderen.

[Marloes D · Rating 4 out of 5]

Jeanne Bécu was van eenvoudige komaf maar wist de laatste maitresse van Louis XV van Frankrijk te worden. Dit boek vertelt haar verhaal in de ik-vorm en wel op zo'n geslaagde manier dat je er haast bij bent in Versailles. Zandberg kan schrijven!

Schrijfstijl: leest vlot weg
Plot: het boek is historische fictie maar ik kan me voorstellen dat het echt zo is gegaan
Personages: Jeanne ziet wat er allemaal gebeurt als een succesvolle carrière en haar moeder is trots op haar!
Spanning: nihil, maar daar gaat het niet om

[Tamara Feddema · Rating 5 out of 5]

ik ging echt van haar houden.

[Inge]

Heerlijk boekje, zo uitgelezen en nog een soort van leerzaam ook. Knap hoe je karakter niet echt elert kennen en toch zo meeleeft. Er zit geen vuiltje aan haar, ze ondergaat steeds weer haar lot en ze is begaan met de mensen, heeft vrienden. Toch leef je mee, heel knap.

[Anita · Rating 2 out of 5]

Eigenlijk tweeëneenhalve ster