Gazoz Ağacı ve Diğer Öyküler

by Sabahattin Kudret Aksal

Turkish

Genres: Fiction, Short Stories, Turkish Literature, Contemporary

347 pages, Paperback

First published January 1, 1994

About the author

5 Mart 1920’de İstanbul’da doğdu.
1937'de Özel Işık Lisesi'nden mezun oldu. 1943'te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi. 1943-1948 arasında İstanbul'da çeşitli liselerde felsefe dersleri verdi. 1950'de kısa bir süre iş müfettişliği yaptı. İstanbul Konservatuvarı Müdürlüğü, belediye yazı işleri müdürlüğü, belediye iktisat müfettişliği görevlerinde bulundu. 1961'de Şehir Tiyatrosu Müdürü oldu. Belediye Konservatuarı Estetik Ve Psikoloji öğretmenliğinden emekli oldu. İlk şiiri 1938’de Varlık dergisinde, ilk öyküsü 1940’ta Küllük dergisinde çıktı. İlk oyunu Evin Üstündeki Bulut 1948’de oynandı. 1940'lardaki yeni edebiyat hareketi içinde yer aldı. Günlük yaşamın, küçük ayrıntıların avareliklerin şairi oldu. Cahit Sıtkı Tarancı etkisiyle hece vezni ve uyak kullandığı ilk dönem şiirlerinden sonra Garip akımı ve Orhan Veli'ye yakınlaştı. 1976 sonrasında ise yalınlığı elden bırakmadan dilde derinlik arayışına başladı. Uyak tekrar şiirinin köşetaşı oldu. Bu dönemde Garip'ten de uzaklaşıp İkinci Yeni havasına girdi. Kendisine özgü bir biçimde insan-doğa ilişkisine felsefe düzleminde yaklaştı. Şiirlerinde kent insanlarının gündelik ilişkilerini, saçmalıklarını, çatışmaya varan tartışmalarını ele aldı. Öykü ve oyunlarında ise psikolojik öğeleri ve biçim arayışlarını öne çıkardı. Çeviriler ve sanat üzerine yazılar yayınladı.19 Nisan 1993'te İstanbul'da yaşamını yitirdi. Mezarı Üsküdar'da Karacaahmet mezarlığındadır.

Reviews

[raShit · Rating 3 out of 5]

"Çocukluğumuzu unuttuğumuz, dünyaya çocuğun gözleriyle bakmayı küçümsediğimiz gün zenginliklerimizi de yitirmişiz."

[Huriye Aker · Rating 5 out of 5]

“Yaşamın güzelliği dedim de hatırladım. Yaşamın güzelliğini her zaman duyabilir insan. Hatta şimdi gördüğünüz gibi, geciken bir vapur beklerken bile. Yeter ki her şeyi, her şeyi, insanları, duygularımızı, eşyayı sevelim. Bir çocuğun dış dünya karşısında duyduğu hayranlık olsun içimizde. En küçük bir yağmur damlasına bile ilgi duyalım. Böyle oldu mu, bir iskele meydanında, on dakika, dilerseniz hatıralarınızın dünyasına kayar gider, yıllarca önce yaşanmış bir anı yeni baştan yaşarsınız. Dilerseniz meydandan geçen insanları seyreder, kafanızda romanlarını kurar, kurar da sonra yine kendiniz okursunuz.”

İstanbul Üniversitesi felsefe bölümü mezunu Sabahattin Kudret Aksal’ın Garip akımı etkisindeki öyküleri küçük insanların yaşamlarını ele alıyor. Aile bireyleri arasındaki çatışmalar, kadın erkek ilişkileri ve biçim arayışları anlaşılır, akıcı ve gerçekçi bir dille yazılmış.

Aksal’ın öyküleri ile günümüzde yazılan öyküleri karşılaştırdığımda en çok dikkatimi çeken; onun öykülerindeki insanın anlam arayışını; kaldırımlarda, sessiz ve durgun meyhanelerde ya da bir oyalanış biçiminde görüyoruz. Henüz teknolojinin, kolay iletişimin ve aşırı tüketimin olmadığı 40’lı 50’li yıllarda yazılan öykülerden bahsediyorum. Modern zamanlara direnen, bozkırın ortasında kalmış köy evlerinde hissedilen odun kokulu nostalji, bu öykülere sinmiş gibi.

Gazoz ağacı kitabının bana sunduğu ikinci önemli deneyim ise bir öykünün yazılış sürecini okuyabilmek. Aksal’nın öykülerinin ilk versiyonlarının da derlendiği bu kitapta ödüllü öyküsü olan Gazoz Ağacı’nın ilk halini; farklı bir isimde okuyoruz. Böylelikle öykü yazma sürecinin ilk hali ve son halinin karşılaştırmasını daha net olarak gözlemleyebiliyoruz.

[Sinem · Rating 2 out of 5]

son 10 yılda Sait Faik Hikaye Armağanı alan kitapları şaibeli bulduğum için Sine’nin de ricasıyla 1955 yılında ödül almış ve daha önce hiç okumadığım bir yazarı okumaya bahane bulmuş oldum. Fakat hikayeleri bana hiç hitap etmedi. Çok küçük hayatları çok boğuk, gereksiz uzatarak anlatmış. Bunun iyisini Sait Faik Abasıyanık yapıyor sbt.

[Pınar Aydoğdu · Rating 4 out of 5]

Bu kitap üç bölümden oluşuyor. Birinci bölüm 1955'te Haldun Taner'in On İkiye Bir Var kitabı ile ilk Sait Faik Hikaye Armağanı'nı alan Gozoz Ağacı kitabından, ikincisi 1957'de Türk Dil Kurumu Sanat Armağanı'nı alan Yaralı Hayvan kitabından, üçüncü bölüm ise dergilerde yayınlanmış ama kitaplara girmemiş veya kitaplara değişerek girmiş öykülerden oluşuyor. Aksal, genellikle uzaktan ya da yakından kadın-erkek ilişkilerini mercek altına alıyor. Temiz ve akıcı bir dili var. Olayları ele alış biçimi zamanının ötesinde bir yazar olduğunu gösteriyor.

[Baris Balcioglu · Rating 3 out of 5]

Bu kitabı Alkım’dan duymuştum. Beyoğlu’nu özellikle çok iyi anlattığına benzer bir şey söylemişti. 2014’ün 27 Eylül’ünde almışım. 2015 yazında ABD’ye götürmüş olma olasılığım var çünkü sayfaları arasında NYC airporter fişi buldum. Öykü okumayı çok sevmiyorum. Yazarın Türkçe sözcük kullanması hoşuma gittiyse de izlekleri aynı kalmış 50 küsur yıl boyunca diye düşündüm. Ayrıksı kocalar ölüyor üç öykünün sonunda, aylak gezen gençler, kahvehaneler. Küçük insanların sıradan yaşamlarından kesitler filan diyeceğim ama evlendiği gecenin sabahında kendini kuyuya atan Hatice bile çarpmadı beni. Kapaktaki yazarın resmini Ara Güler çekmiş ama bir öykü dışında hiç azınlık bir kahraman yok. Belki de Sait Faik ayrıydı, gerçekten azınlıklar şimdiki Suriyeliler denli uzaktı Türklere. MEB onaylamış bu yapıtı ama bilhassâ lisedeki yeğenim üç sayfa toplasan okumaz. Yazın öğretmeni anneme bırakacağım ama o da zevk almaz bence.

[Hacı Demir · Rating 5 out of 5]

Kitabın Adı: Gazoz Ağacı ve Diğer Öyküler
Kitabın Yazarı: Sabahattin Kudret Aksal
Tür: Hikaye

Sabahattin Kudret Aksal Türk Edebiyat’ında Saik Faik hikayelerini devam ettiren kişi olarak tanınmaktadır. Gazoz Ağacı adlı eserinde de bu geleneğin devam ettirildiği görülmektedir. Sabahattin Kudret Aksal Gazoz Ağacı eseri ile 1955 yılında Sait Faik Hikaye Ödülü’nü almıştır.
Yaralı Hayvan hikayesi ise 1957 yılında Türk Dil Kurumu Edebiyat Ödülünü almıştır.
Eser, karakterlerin psikolojik yönlerini güçlü gözlem ve ayrıntı zenginliğiyle anlatmıştır.

Gazoz Ağacı eseri, Milli Eğitim Bakanlığı tavsiyeli 100 Temel Eserden birisidir.

[Sebahat · Rating 3 out of 5]

Neredeyse 10 ay olmuş kitaba başlayalı.. İlk başta vazgeçtim sonra tekrar elime aldım, kitapları yarım bırakmaktan hoşlanmıyorum ama bitirene kadar çok zorlandım. Kitap bitene kadar arada 5-6 kitap daha bitti. Kitap 3 ayrı bölümden oluşuyor, eğer bunlar ayrı ayrı basılsaydı, belki okuma motivasyonu açısından daha iyi olurdu. Beğendiğim öyküler oldu ama genel olarak yorucu öykülerdi.

[sena sağlam · Rating 4 out of 5]

Çok güzel gerçekten. Zamana yayarak okunması gereken bir kitap. Bazı ardışık hikayelerin sonu hep ölümlü bittiği için biraz bunaldım ama neredeyse her hikayede de altı çizilecek, not alınacak kısımlar buldum. Öykü sevenlere tavsiye ederim ancak öykü okumaya yeni başlayanlar için pek uygun değil.

[Serkan · Rating 5 out of 5]

Okunması gereken öyküler. Bir çok farklı konuya dokunuyor, vermek istediği mesajı anlamak kolay değil, üzerinde düşünmek gerekli. Vav, soyut oda, gazoz ağacı ve evlilik hikayeleri çok iyi..tavsiye ederim..

[Adem Yüce · Rating 4 out of 5]

Zamanın bizden bir daha getirmemek üzere alıp götürdüğü bir şeyler olduğunu, böylece tükendiğimizi anlamak için bir çocuğun bir gün, bir yaş daha büyüdüğünü görmek yetiyor.

[Ferhat Elmas · Rating 3 out of 5]

Yarali hayvan ayni kalitede degil ama gazoz agaci okumaya deger; onemli tespitleri olan sade bir dille yazilmis, bir sairin ozeni goze carpiyor.

[Ufobekliyorum · Rating 4 out of 5]

Sait Faik ödülü, üslubun hakkını veriyormuş eskiden.

[Elif Yıldırım · Rating 5 out of 5]

Güzeldi. Öykü okumayı seviyorsanız tam sizlik. İçerisindeki gazoz ağacı öyküsü zaten çok güzeldi. Diğerlerini pek hatırlamasamda okuttuğunu biliyorum. Önerimdir.

[Şerife Tokulluoğlu · Rating 5 out of 5]

Öykülerde en zor şey çok kısa sürede yani birkaç sayfa içinde karakteri tanımak, anlamak, hissetmek. Sayfalardan karakterlerin sesi taşıyordu, kimi zaman sayfalardan bana da rüzgar esiyordu. Ortamı ve karakterleri yaşatması açısından çok başarılı buldum.

[Seren · Rating 1 out of 5]

Tezer özlü den sonra bu kitap hiç iyi gitmedi, zaten onda çok zorlandım bu da onun iki kelime iki kelime halinde kurulmuş cümleli versiyonuydu. Bu yazarı da hiç sevmedim ya Allah affetsin uzun hikayeleri güzel ama 2 3 sayfalık olanlar acayip değişik ya cümlede kalmak için gözlüğümü falan çıkarıp okumaya çalıştım. Bi de iyi hikayelerde hep saçma sapan öldürdü kahramanları sebep abi az yüzümüz güldü hemen onu da aldın elimizden. Ben hikaye okuyamıyorum onun da payı var ama bunlarda hiç zorlamamış benim gibilerine sevdirmeyi neyse bir daha okumam. Morelim yerine gelsin diye Pamuk okumaya gidiyorum...

[E.berre · Rating 4 out of 5]

"Öykü okumayı sevmiyorum" diyerek çok şey kaçırmışım.

[Furkan Başar · Rating 4 out of 5]

"Sanki dünyada bir şeyden tad almak için sırası savılması gereken başka bir tad vardı ki aşktı o da" (sf.87)

[Behçet Necatigil]

Sabahattin Kudret Aksal’m hikâye kitabı (1954) ... Olayları İstanbul’da geçen hikâyelerin başlıca özelliği, yaşananlara yazarın zihninde yakıştırdığı yorumların eklenmesiyle gerçek-düş kaynaşmaları göstermelerinde, kitap boyunca aynı şair mizacının duyulmasındadır. Yazarın, en güzel hikâyesi Geceye Doğru olan bu ilk kitabı, 1955 Sait Faik Abasıyanık Hikâye Armağanı’m kazanmıştı.