Những Ngày Thơ Ấu

Việt Nam danh tác

by Nguyên Hồng

“NHỮNG NGÀY THƠ ẤU” có thể coi là một tác phẩm xuất sắc. Đây là tập hồi ký về tuổi thơ ghi lại những “Rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại”.
Cuốn sách bao gồm những phần chính sau:
I: Tiếng kèn
II: Chúa thương xót chúng con
III: Truỵ lạc
IV: Trong lòng mẹ
V: Đêm noel
VI: Trong đêm đông
VII: Đồng xu cái
VIII: Sa ngã
IX: Một bước ngắn

Genres: Classics, Literature, Fiction, Childrens, Biography Memoir, Middle Grade, Novels

291 pages, Paperback

First published January 1, 1940

About the author

Sinh trưởng trong một gia đình nghèo, mồ côi cha, từ nhỏ theo mẹ ra Hải Phòng kiếm sống trong các xóm chợ nghèo.

Nguyên Hồng ham đọc sách từ nhỏ. ông thường dành tiền thuê sách để đọc và dường như đọc hết những quyển sách mình thích ở cửa hàng cho thuê sách tại Nam Định. Loại sách Nguyên Hồng thích thuở nhỏ là truyện lịch sử Trung Hoa, trong đó những nhân vật có khí phách ngang tàng, trung dũng, những hảo hán chiếm cảm tình của ông nhiều nhất.

Nguyên Hồng bắt đầu viết văn từ năm 1936 với truyện ngắn "Linh Hồn" đăng trên Tiểu thuyết thứ 7. Đến năm 1937, ông thực sự gây được tiếng vang trên văn đàn với tiểu thuyết "Bỉ Vỏ". Tiểu thuyết "Bỉ vỏ" là bức tranh xã hội sinh động về thân phận những "con người nhỏ bé dưới đáy" như Tám Bính, Năm Sài Gòn...

Nguyên Hồng tham gia phong trào Mặt trận Dân chủ (1936-1939) ở Hải Phòng. Tháng 9 năm 1939, ông bị mật thám bắt và bị đưa đi trại tập trung ở Bắc Mê (Hà Giang) năm 1940. Năm 1943, Nguyên Hồng tham gia Hội Văn hóa Cứu quốc bí mật cùng với Nam Cao, Tô Hoài, Nguyễn Huy Tưởng... Ông là Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.

Ông là hội viên sáng lập Hội nhà văn Việt Nam năm 1957.

Cuốn tiểu thuyết cuối cùng của ông là "Núi rừng Yên Thế".

Nguyên Hồng qua đời ngày 2 tháng 5 năm 1982 tại Tân Yên (Bắc Giang). Năm 1996, ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.

Các tác phẩm chọn lọc

Bỉ vỏ (tiểu thuyết, 1938 )
Bảy Hựu (truyện ngắn, 1941);
Những ngày thơ ấu (hồi ký, 1940);
Qua những màn tối (truyện, 1942);
Cuộc sống (tiểu thuyết, 1942),
Quán nải (tiểu thuyết, 1943);
Đàn chim non (tiểu thuyết, 1943);
Hơi thở tàn (tiểu thuyết, 1943);
Hai dòng sữa (truyện ngắn, 1943 );
Vực thẳm (truyện vừa, 1944 );
Miếng bánh (truyện ngắn, 1945);
Ngọn lửa (truyện vừa, 1945);
Địa ngục và lò lửa (truyện ngắn, 1946- 1961);
Đất nước yêu dấu (ký, 1949);
Đêm giải phóng (truyện vừa, 1951);
Giữ thóc (truyện vừa, 1955);
Giọt máu (truyện ngắn, 1956);
Trời xanh (thơ, 1960)
Sóng gầm (tiểu thuyết, 196l);
Sức sống của ngòi bút (tạp văn, 1963);
Cơn bão đã đến (tiểu thuyết, 1963);
Bước đường viết văn của tôi (hồi ký, 197l);
Cháu gái người mãi võ họ Hoa (truyện thiếu nhi, 1972),
Thời kỳ đen tối (tiểu thuyết, 1973);
Một tuổi thơ văn (hồi ký, 1973);
Sông núi quê hương (thơ, 1973);
Khi đứa con ra đời (tiểu thuyết, 1976);
Những nhân vật ấy đã sống với tôi (hồi ký, 1978);
Thù nhà nợ nước. (tập I, trong bộ tiểu thuyết Núi rừng Yên Thế , 1981);
Núi rừng Yên Thế (tiểu thuyết, tập II, 1993 );
Tuyển tập Nguyên Hồng (3 tập Tập I: 1983, Tập II: 1984, Tập III: 1985).

Reviews

[Nhu Khue · Rating 3 out of 5]

Khác với cái tên nên thơ, Những ngày thơ ấu không phải là một cuốn sách ngây ngô và yên ả dù đáng lẽ nó phải là như thế. Tôi đọc tác phẩm này và không nhận ra chú bé Hồng ở tuổi ấu thơ khi nào và lớn lên lúc nào. Phải chăng, những ngày ấu thơ đó đã bị cướp mất. Nhưng bởi vì ai? Một phần, không ai khác là những người lớn. Vì cái gia đình không được sinh ra và tạo dựng bởi tình thương, vì những ghẻ lạnh giữa người với người trong xã hội. Và tôi thấy bực mình nhất là ở đoạn cuối tác phẩm về cái ông thầy ấu trĩ mà chú bé Hồng gặp phải. Chính vì những cái đè nén của người lớn, mọi hi vọng tươi xanh le lói đâu đó trong cuốn sách đã bị dập tắt cả. Chỉ còn lại sự cộc cằn và khô khốc.
Khi nhận ra điều đó và tuổi thơ đã mất thì chỉ biết vùng chạy mà thôi.

[Phu · Rating 2 out of 5]

2.5

Chiều hôm đó, tan buổi học ở trường ra, tôi chợt thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo giống giống mẹ tôi. Tôi liền đuổi theo, gọi bối rối:

- Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!..

Xe chạy chậm chậm...Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi, vài giây sau, tôi đuổi kịp. Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và, khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa dầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc và cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:

- Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà.

Với nhiều người từng học qua môn ngữ văn cấp hai, có lẽ bài "Trong lòng mẹ" vốn đã quen thuộc và trong đó cả mình. Nhưng trước đây còn đi học, mình không hề ấn tượng gì với bài "Trong lòng mẹ" cả. Ấy thế mà hiện tại được đọc lại - toàn bộ cuốn sách, nó lại khiến mình cảm động vô cùng. Đoạn trích mà mình note lại ở trên cũng khiến mình sụt sùi, nó đã khiến việc gần đây mình bị áp lực và gọi cho mẹ và bật khóc; cái cách mà mẹ Nguyên Hồng an ủi ông giống như cách mẹ xoa dịu lòng mình.

Những Ngày Thơ Ấu là hồi ký của Nguyên Hồng về quá trình trưởng thành đầy khó khăn của ông. Mà ngay từ đầu cũng như nhà văn Thạch Lam đã nói ở bìa sau, Nguyên Hồng không hề giấu giếm và che đậy những điều buồn, xấu hổ của gia đình, ông kể hết! Những kỷ niệm vui, buồn, uất ức tuổi nhục được trỗi dậy của một tâm hồn đã từng mong manh và nhỏ bé như thế. Mình đã nhìn thấy được rất nhiều điểm tựa như Bỉ Vỏ của ông, những lề lối và tư tưởng đã đậy đọa những người phụ nữ - trong đó có mẹ của tác giả. Bên cạnh đó tác phẩm còn có những đoạn miêu tả cảnh rất hay, mà mình có thể cảm thấy Nguyễn Hồng đóng vai một đứa trẻ nhìn lại tuổi thơ cực nhọc của ông.

Nhưng tất cả những phần hay mình chỉ thấy nó nằm ở nửa phần đầu, nửa phần còn lại mình cảm thấy không hợp. Những Ngày Thơ Ấu là hồi ký, trong đó một phần mình thương cảm về quá khứ và yêu mến cách miêu tả của tác giả. Nhưng một phần cuốn sách lại giống như việc một người đã trưởng thành nhìn lại quá khứ và thấy uất ức "Sao tôi khổ thế!" và bla bla. Mình không hề có ý chê hay gì về việc tác giả kể lể về quá khứ của ông ấy, thậm chí mình từng đọc về cuộc đời của Nguyên Hồng và rất tò mò về những gì đã ảnh hưởng để ông sáng tác Bỉ Vỏ. Ấy thế mà cuối cùng Những Ngày Thơ Ấu lại đầu voi đuôi chuột, khép lại một cái kết không rõ ràng cho mình.

[Minh Ngọc · Rating 5 out of 5]

Nếu phải xếp Những ngày thơ ấu vào một giá sách, mình băn khoăn không biết xếp cuốn sách này vào giá sách thiếu nhi hay là văn học Việt Nam hiện thực.
Trích lời của GS Phong Lê "Đây là sự rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại". Tác phẩm được Nguyên Hồng khắc họa chân thực đến cùng trong lời tự kể về mình. Mình đọc cuốn sách này trong một đêm liền mạch từ 1h đến 3h sáng và trong 3 tiếng ngắn ngủi ấy, một người vốn không có trái tim nhạy cảm với văn học là mình phải thừa nhận rằng đã bị những câu văn, câu chuyện ấy đưa đến một góc xúc cảm đặc biệt đến nỗi mình dường như có thể hiểu được tường tận nỗi đau của nhân vật dù không có sự tương đồng về hoàn cảnh.

Có ý kiến cho rằng là viết văn như vậy chăng qua chỉ là kể lại, không có dấu ấn sáng tạo. Nhưng quả thực không phải như vậy, viết ra câu chuyện của mình nhưng lại lay động hàn ngàn trái tim khác không hoàn toàn nằm ở kết cấu câu chuyện có cuốn hút không mà là ở chất liệu để cốt truyện ấy được thêu lên mà ở đây chính là lời văn. Lời văn của Nguyên Hồng đong đầy những sáng tạo nghệ thuật bởi làm sao thì lúc này mình đang dùng mạng của công ty để viết những dòng review không đầu không cuối này trong tình trạng chưa được ăn cơm nên chắc mình xin dừng tại đây. Nếu có nghĩ ra mình sẽ viết tiếp. Mong rằng không ai đọc bài review lởm này

[Minh Hằng · Rating 3 out of 5]

Trong khó khăn, khổ cực và tủi nhục, một đứa trẻ vẫn là một đứa trẻ với khao khát được yêu thương và đầy mộng mơ, giầu trí tưởng tượng. Tác phẩm có nhiều đoạn văn tả cảnh, tâm trạng rất hay. Cái kết hơi hụt hẫng nhỉ. Kể mà viết dài ra thêm nữa. Nhưng dài thêm nữa thì đã sang một giai đoạn khác của cuộc đời rồi.

[T O À N P H A N · Rating 2 out of 5]

Hờ, không hạp văn Nguyên Hồng, đọc chán vật lên vật xuống.

[Tuan Pham · Rating 4 out of 5]

Thật đau lòng cho những đứa trẻ không được yêu thương....

[Len · Rating 3 out of 5]

Không nhớ lần cuối đọc cuốn này là khi nào, chỉ nhớ hồi đó còn có mấy cuốn sách nhỏ nhỏ, giống mấy cuốn Kính Vạn Hoa nhỏ nhỏ, hình như là cái thời mà vật giá chưa leo thang, cuốn truyện chỉ có 5 nghìn ý.
Giờ đọc lại không thấy giống như những gì mình đã nhớ về cuốn sách này. Giọng văn mộc mạc, chân thật, nhưng cái cảm nhận của thời con nít nó khác với hiện tại quá nên mình không thấy hấp dẫn nữa.

[leeawwwwnee · Rating 5 out of 5]

Sau khi đọc xong đoạn trích "Trong lòng mẹ" thì mình cũng tìm "Những ngày thơ ấu" để mà đọc. Khác với cái tên, cuốn sách buồn đến không thể tả.

Lần đầu đọc đoạn trích "trong lòng mẹ", mình rất tức giùm cho Hồng, cho mẹ Hồng. Cái định kiến mà người dân gán cho người phụ nữ bỏ nhà đi xứ trong khi chưa rõ đầu đuôi câu chuyện và thêm mắm thêm muối. Lúc đó mình chỉ tự hỏi, người cô của bé Hồng cũng là một người phụ nữ, mà sao ác mồm ác miệng với mẹ bé Hồng khác vậy.

À mà đoạn mà bà cô nói chuyện với bé Hồng chả hiểu sao mình cứ liên tưởng tới từ cà khịa.

Sau khi đọc xong tác phẩm mình càng cảm nhận được rõ nét cái định kiến của người dân thời bấy giờ. Và mình một lần nữa lại tức.

Mình tức người mẹ quá yếu đuối, chỉ dám nhẫn nhịn chịu lời ra tiếng vào.
Mình tức ông bố, vì tất cả (thề luôn mình ghét hơn bà cô)
Mình tức người em gái của ông bố, tức bà nội, tức những người ngoài chuyện, vì cái suy nghĩ và hành động của họ.
Mình tức người thầy giáo, vì cái lòng tự ái cao ngút trời của ông ta.

Có một cảnh trong truyện khiến mình rất ấn tượng, đó là khung cảnh của nhà thờ đêm Giáng sinh. Mình cũng chả biết nói sao nữa nhưng đây là đoạn ám ảnh mình nhất sau khi đọc xong câu chuyện. Ôi trời cái sự phân chia giai cấp.
Ngoài ra, mình thích những câu văn tả cảnh trong đây, nó có một cái gì đó rất thơ mộng.

E hèm, nhưng môt điều mình không thích đó là timeline hơi bị rối, đối với mình là vậy. Nhiều khi đang đọc cái "ủa, đây là đoạn nào đây, khoảng thời gian nào đây?"

Chung quy lại là "Những ngày thơ ấu" hay lắm huhu, mình cũng chẳng biết nói sau nữa TvT. (Đọc xong có hơi chút hoảng loạn)

[Dear Rachel · Rating 3 out of 5]

3.5

(Lại thêm một quyển sách mượn ở thư viện trường)

Nặng nề quá, nên chỉ vừa đọc đến phần VII - "Đồng xu cái". Điểm sáng của tác phẩm với mình là phân đoạn IV - "Trong lòng mẹ", đồng thời là cảnh được trích trong SGK ấy. Cảm xúc trẻ thơ đến đây mới được giải toả, mới được thét gào. Nguyên Hồng viết chắc tay lắm, tuy là những mong muốn được "cắn xé", "mà nhai, mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi" nhưng mình nói thật nhé, mình cảm thấy như những trang giấy ấy mới thật sự khiến lòng này nhẹ nhõm. Vì tàn ác vô tình của thế giới vẫn không ép chết một trái tim trẻ thơ, nó vẫn có cảm xúc, vẫn có khao khát, vẫn còn tình yêu được chôn giấu tận sâu nơi đáy lòng. Vực thẳm nhấn sâu được tình người, nhưng không thể tiêu diệt được tình người.

Và nó vẫn yêu mẹ nó. Và cũng bởi một người có tình yêu thương bị cuộc đời này đem đến đầy trắc trở bất hạnh như thế, mình không tài nào chấp nhận được. Dù Nguyên Hồng đã trải qua những việc đó, và đối với ông mọi thứ đã là quá khứ rồi, dù đây là một cuốn tự truyện của ông, mình vẫn không-chấp-nhận được.

Quan điểm cá nhân của mình đầy ích kỷ. Mình không thích sự xấu xa của thế giới này. Truyện hay, nhưng lòng mình không yên. Mình không yên lòng, mình không thoải mái, mình không vui.

[Ly Luu · Rating 4 out of 5]

Một cuốn sách mỏng và ngắn nhưng lại vô cùng nặng nề vì chứa đựng bao sự uất ức, tủi hờn của một tuổi thơ thiếu vắng tình yêu thương gia đình mà Nguyên Hồng đã phải trải qua. Giọng văn của Nguyên Hồng mang một không khí vô cùng ngột ngạt, day dứt, dày vò. Như tái hiện được hết những nỗi thống khổ mà cụ đã phải trải qua.

Một trong những đoạn mình thấy buồn nhất và cũng là đoạn mình đọc đi đọc lại nhiều nhất có lẽ là cảnh 2 anh em Hồng và Quế đi đưa đám cha mình và bị nhắc nhở phải khóc hờ gọi “cha” thay vì gọi “cậu”:

Bao nhiêu năm tháng, tiếng “cậu” đã bắt đầu cho bao nhiêu câu gọi bỗng chốc thay đổi sao được? Khóc bằng “cậu” lúc đó tôi thấy mới thật là khóc. Khóc bằng “cậu” tôi còn thấy như tôi được gần thêm con người thân yêu nhất của chúng tôi và chúng tôi phải cố níu giữ lấy với cái “tên” duy nhất kia.
- Cậu ơi! Là cậu ơi!...

Đọc đoạn này cảm động kinh khủng. Vì dù sau những gì mà người cha đã làm khiến tuổi thơ của Nguyên Hồng đầy rẫy cơ cực, Nguyên Hồng vẫn giữ được tình yêu dành cho người đã sinh ra mình, vẫn mạnh mẽ gạt đi mọi sự bất công mà cha đã gây ra để khóc thương cha một cách thật lòng nhất.

Đọc xong Những Ngày Thơ Ấu, bỗng hiểu được tại sao các nhân vật trong tác phẩm khác của cụ lại mang số phận cay đắng và bất hạnh đến thế.

[Huong Man · Rating 4 out of 5]

Mình đã nghĩ đây sẽ là những câu chuyện của tuổi thơ yên ả ở làng quê ngày xưa, nhưng lật ra đọc mấy trang đầu thì thấy mình hố rồi. Tuy không phải văn phong xuất sắc hay cốt truyện bất ngờ, nhưng mình vẫn cứ nhẹ nhàng đọc hết chương này qua chương khác, phần vì nó ngắn, phần vì mình cũng tò mò. Tình mẫu tử là điểm sáng của toàn bộ truyện, dù nó thật ít ỏi và hiếm hoi. Điều ấn tượng nhất của mình là tình yêu thương ấy đã có thể thắp sáng cho một đứa trẻ mất điểm tựa gia đình, vượt lên những thành kiến của xã hội đang chống lại mẹ nó, để vẫn mãi yêu thương mẹ vô điều kiện. Hóa ra đâu cần đao to búa lớn, đâu cần làm gì to tát, chỉ cái câu "Mẹ đưa em về với chúng con", mà mình cũng thương cậu bé ấy quá.

[Vũ Mai Minh Khuê · Rating 3 out of 5]

Đọc "Những ngày thơ ấu", ta đau xót cho tuổi thơ của một tài năng văn học, và đồng thời cũng biết được điều gì đã tạo nên một Nguyên Hồng với ngòi bút luôn hướng về hai số phận bất hạnh trong xã hội cũ - phụ nữ và trẻ em - vì nó phảng phất đâu đó hình ảnh của ông và người mẹ thuở thơ ấu.

[Tsukuru · Rating 3 out of 5]

Ban đầu chọn cuốn này để bắt đầu với Nguyên Hồng vì nghĩ nó mỏng nên sẽ đọc nhanh nhưng mà thật sự là quá mệt, truyện ngắn nhưng ngôn ngữ quá trau chuốt nên mỗi câu cứ phải đọc đi đọc lại.
Không thể nói cuốn này không hay nhưng mà văn phong khó đọc quá, không biết có nên đọc Bỉ Vỏ không nữa

[Nhật Hải Đăng · Rating 5 out of 5]

Đọc cuốn này lại nghĩ đến cuốn "bắt trẻ đồng xanh". Đều là hai cậu bé bị cha mẹ lơi là, có tư duy tự lập và sa đọa sớm (...?!!😂😂)

[Tien Doan · Rating 3 out of 5]

3.5/5

Đây là quyển đầu tiên mình nghe sách nói lúc nấu cơm rửa bát. Hồi lớp 8 học đoạn trích "Trong lòng mẹ" xong mình cũng định đọc mà nghe các bạn bảo sách khổ lắm nên lại đặt xuống.

Hình như lời văn của Nguyên Hồng luôn khiến độc giả chia làm 2 luồng ý kiến: bên thì thấy nó k phải sáng tạo văn học khi chỉ kể lại chuyện của mình, 1 bên lại bị những suối chữ chan chứa cảm xúc ấy thuyết phục. Đọc Những ngày thơ ấu mình thấy đau đớn vô cùng vì 1 đứa trẻ con phải tự lo cho mình nhiều như vậy, và mình cảm nhận được chính sự thiếu quan tâm đã khiến nó trở thành người sa đoạ thế. Mình tò mò về em gái Quế của Nguyên Hồng, trong những tháng ngày lêu lổng ông k kể gì về Quế cả. Liệu Quế có ở nhà k hay phải chăng cũng có 1 cuộc đời phiêu lưu k kém?

Rồi người mẹ của Nguyên Hồng nữa, người bị đè nén bởi quá nhiều quan niệm xưa cũ, thứ duy nhất níu bà vào ông chồng là những đứa con. Cơ mà mình thấy bà này hơiii thiếu trách nhiệm chút khi cứ thế dứt áo đi, để đứa con ở nhà chờ mòn mỏi, khiến từng phút được ở gần mẹ của nó trở nên quý giá. Còn em bé con mới của mẹ nữa, nhân vật chỉ được đề cập đến 1 lần khiến khán giả suy nghĩ và dừng luôn :') Cảm giác cuốn hồi kí này là những câu chuyện ngắt quãng kiểu vậy, đa phần mình k được biết Nguyên Hồng đang mấy tuổi. Có phải vì giai đoạn đó thời gian k được lưu lại nữa k, nên nó nhạt thành từng mảnh kí ức trong đầu tác giả thôi và đến khi đặt bút nó đổ ra từ từ như kỉ niệm.

Nghe xong quyển này làm mình tò mò Nguyên Hồng đã cải tà quy chính lúc nào để trở thành nhà văn vậy? Phải đi đọc tiểu sử đầy đủ mới được. Nhưng những đứa trẻ có trải nghiệm như vậy mà gạt qua được đống bùn sình để sống cuộc đời có nghĩa thì quả đáng trân trọng.

Mình nghe sách nói ở kênh Spotify này, giọng đọc khá ưng, mình muốn giới thiệu mọi người!
https://open.spotify.com/show/05J9PAp...

[Ngo Linh · Rating 4 out of 5]

Một câu chuyện hồi ký buồn của tác giả Nguyên Hồng. Mình thấy ẩn bên trong câu truyện về sự nghèo đói, khó khăn, ghẻ lạnh của họ hàng là khát khao có mẹ ở bên để yêu thương và che chở. Những đoạn nhật ký viết sau tờ lịch “mẹ ơi mẹ đi lâu thế”, “mẹ ơi sao mẹ chưa về với con” “người ta không tốt với mình vì người ta có phải mẹ mình đâu”… đọc mà buồn. Và Nguyên Hồng dường như không hề trách mẹ mà cho rằng những cổ tục khiến mẹ phải xa mình. Thật là thương những đứa trẻ phải xa mẹ hoặc không được mẹ chăm sóc. Như trong tác phẩm Những tấm lòng cao cả, người cha viết cho con “ngày buồn thảm nhất là ngày con không còn mẹ trên đời”.

[Minh Anh · Rating 4 out of 5]

Một trong fav Vietnamese books của tôiiiiiiiiii

[Quang Huy · Rating 3 out of 5]

định mua quyển này về cho con em đang học lớp 5 giờ đọc mới thấy phải lên cấp 3 thì may ra mới cảm được một chút về cuốn sách này :))

[Huyen Tran · Rating 5 out of 5]

not me crying in a cafe on a sunday morning to this. hồi bé thì nhà văn việt nam yêu thích nhất của mình là Tô Hoài, còn bây giờ khi lớn lên thì lại là Nguyên Hồng, nhất là khi ông viết về trẻ em.

[thương · Rating 4 out of 5]

mình biết đến "Những ngày thơ ấu" đã từ rất lâu, hẳn là hồi những năm còn trạc tuổi nhân vật Hồng, cái tuổi hãy chỉ mới biết ăn chơi rồi đến trường ngày hai buổi. nhưng phải đến hôm nay mình mới có cơ hội được đọc, và được viết đôi dòng suy nghĩ của mình.

mình có cảm giác như bác Nguyên Hồng đã đưa mình về với "những ngày thơ ấu", những ngày tháng mãi nằm trong tâm trí mình như của để dành, mãi, và cho đến về sau mình cũng không quên cho được. mình đã cay cay sống mũi với những câu, những chữ viết về người mẹ tảo tần chịu nhiều bất hạnh của Hồng. cũng đã lâu rồi mình chưa nằm trong-lòng-mẹ, đợi mẹ vuốt ve mái tóc, ngửi lấy mùi mẹ rất riêng.

hai đứa trẻ lớn lên với người cha nghiện ngập, người mẹ cùng quẫn quá phải bỏ đi tha hương, người bà một đời đã quá khổ để thấu hiểu và cảm thông cho ai khác ngoài chính bản thân, những người cô bên họ nội cay nghiệt hơn cả người đời đay nghiến. hai đứa trẻ ấy, nhất là Hồng, đã phải tự lớn lên, tự trưởng thành, tự kiếm tìm lấy hạnh phúc trong những cuộc vui nơi đầu đường góc chợ. quả thực, ở thời đại nào cũng vẫn luôn phải lấy sự dưỡng dục của bậc sinh thành lên làm đầu. thiếu mợ thiếu cha, những đứa trẻ sống với vết thương tinh thần lớn quá!

thực lòng, ngày đi học, trước những bạn bị thầy cô nhiếc mắng vì hư hỏng, vì sa ngã, mình đã luôn cho mình cao hơn một bậc và xa lánh không muốn thân cận. giờ lớn mới thấy, xát muối vào trái tim mong manh bé nhỏ không phải là những lời thiếu bao dung của bậc thầy cô, bị ghẻ lạnh và coi khinh từ chính những người đồng trang lứa mới là điều tệ hại nhất. nhân vật Hồng đã phải chịu những điều tưởng chừng như bất công nhưng lại thành điều hiển nhiên của cuộc sống, mặc cho những đêm rấm rứt trong giá lạnh không ai hay.

[Dieu Nguyen · Rating 4 out of 5]

Một đứa bé lẽ ra phải được vui chơi và học hành tử tế như Hồng đột nhiên phải lăn lê kiếm sống và chịu sự ghẻ lạnh đến rợn người của chính gia đình mình. Trong cái rét căm căm, Hồng thiếp đi và mơ về cuộc sống tươi đẹp của hai anh em. Một sự miêu tả rất chân thực. Rồi đoạn kết với người thầy chỉ muốn phô trương đạo đức giả, người đọc sẽ thấy bộ mặt lúc hắn nhẫn tâm hành hạ một đứa trẻ mới gớm ghiếc làm sao.
Một người vợ với người chồng nghiện ngập, sống trong sự lạnh nhạt thờ ơ và đay nghiến của gia đình chồng, phải nhẫn nhục và đi kiếm sống ở một nơi xa xôi khi chồng mất, rồi không thể đường hoàng mà sống chỉ vì đi bước nữa. "Phong tục và lễ nghi cổ hủ đã bắt một người mẹ coi sự sinh nở khi chưa đoạn tang chồng cũ ghê tởm hơn là những tội gian ác xấu xa nhất."
Một người chồng nghiện ngập bán cả nhà từ đường của mẹ mình chỉ để lấy tiền mua thuốc, chẳng mảy may đến nỗi cùng cực của những người đàn bà bên cạnh mình.
"Những ngày thơ ấu" là một quyển hồi ký đầy đau thương và ám ảnh, nhưng vẫn phảng phất đâu đó những giấc mơ tươi đẹp...

[Nguyen · Rating 5 out of 5]

Nếu so về sự đồ sộ thì quyển này thua xa bộ Cửa biển. Nó không phải là tác phẩm ấp ủ cả đời của Nguyên Hồng nhưng chắc chắn đây là tác phẩm xuất sắc nhất của cụ. Có lẽ chính sự trưởng thành quá sớm đã cướp đi tuổi già của cụ. Giai đoạn mà chắc chắn sẽ có một cuốn hồi ký để đời cho hậu thế.

Tiếc thay, cuốn hồi ký đó lại chẳng có cơ hội ra đời...

[Quỳnh Giao · Rating 3 out of 5]

Nhớ hồi đọc ké trong thư viện huyện đến giờ. Hồi còn bé đâu hiểu gì nhiều lắm nhưg cầm quyển này lên là không bỏ xuống được, ��ơn giản cũng vì cảm thấy Hồng rất đáng thương :((( Lớn hơn chút có đọc lại thì ngoài cảm xúc cũ còn cảm thấy bức bí, ngột ngạt không diễn tả được.

[Salomé · Rating 2 out of 5]

A quick read. It was good. But not his best writing I have read.

[Phuc Thich Hao Hao · Rating 3 out of 5]

Mình thấy thực sự cảm thông với thời thơ ấu đầy cơ cực của Nguyên Hồng. Nhưng mình cảm thấy giọng văn đôi chỗ còn hơi rối vào nhau, rất khó để mình liên tưởng

[Lâm Nguyễn · Rating 3 out of 5]

Đây không phải review của mình, chỉ mượn lại một bài viết để tóm lại nội dung của tập sách này, vì bài viết ấy khá chi tiết thâu tóm nội dung toàn quyển sách.

Những ngày thơ ấu (1941) là chuyện của chính tuổi thơ Nguyên Hồng - được viết dưới dạng hồi ký của nhân vật xưng tôi, có tên Hồng. Một tuổi thơ rất thiếu tình thương. Bố mẹ Hồng lấy nhau mà không yêu nhau. Bố là quản đề lao, sa vào nghiện hút rồi chết sớm. Mẹ buôn bán chạy chợ, tỉnh này qua tỉnh khác, quanh năm không mấy khi về nhà. Không yêu chồng, đi theo những mối tình khác, mẹ trở nên xa lạ với gia đình chồng. Bên một ông bố khắc nghiệt và luôn xa mẹ, Hồng phải cam chịu cảnh sống nhờ với bà nội và hai người cô rất ít tình thương cháu…

Thiếu tình thương của bố mẹ, đứa trẻ thiệt thòi biết bao nhiêu! Trong ghẻ lạnh, hắt hủi của gia đình, từ rất sớm Hồng đã trả qua cảnh lêu lổng đầu đường xó chợ. Chung đụng với những lớp người dưới đấy, Hồng học được nhiều mánh khóe để có tiền; và rồi cậu đã có thể kiếm tiền bằng đánh đáo với kỹ năng loại “siêu”: “Từ ngày thấy mình có một biệt tài… tôi bắt đầu đi lang thang khắp thành phố với một đồng xu cái vừa dày vừa rõ chữ, hơn một hào vốn, và với một lòng ham muốn ngùn ngụt được nhiều tiền để ăn tiêu.”

Kiếm tiền bằng đánh đáo, chứ không phải chôm chỉa, móc túi, ăn cắp, ăn trộm, vì thiếu sự chăm nom, giáo dục của gia đình, kể cũng chưa phải là tội lỗi gì lớn lắm. Nhưng trong lời kể của Hồng đã có dư vị xấu hổ của một sự “sa ngã” và “trụy lạc”…

Đánh đáo rồi có tiền dắt quần, có lúc cậu suýt bố tước đoạt để mua thuốc phiện. Đó là những trang thật xót xa và bi thảm cho tình cha con. Còn với mẹ, luôn vắng nhà, xa lạ giữa gia đình nhà chồng và chịu mang tiếng xấu, cậu lại là người dành trọn tình thương yêu và luôn luôn lo lắng để bảo vệ. bé bỏng trong vòng tay ôm của mẹ, lúc nào cũng khao khát sà vào lòng mẹ; nhưng cũng đã có lúc, như một người lớn, cậu cứng cỏi bênh vực mẹ. khi mẹ rụt rẻ ngỏ ý muốn đưa “em bé” về:

- “Mợ không sợ ai hết. Mợ cứ đường hoàng đưa em về!”

Những ngày thơ ấu gồm 9 chương thu gọn một cảnh ngộ; và mỗi cảnh ngộ cũng như là sự thu nhỏ gương mặt xã hội. Sau mỗi chương là sự tăng cấp những khó khăn và tàn lụi của gia đình, Và theo sự tàn lụi đó, những hư hỏng và thử thách đối với cậu bé cũng tăng lên. Kết thúc hồi ký một bất công, một oan khuất không thể giải tỏa khi Hồng bị thầy giáo dùng nhục hình để phạt vì một sự nghe nhầm. Cậu bị quỳ ở góc tường mỗi khi đến lớp, đã suốt 5 ngày, và còn phải chịu quỳ tiếp… 60 ngày nữa, theo lời đe của thầy. Kết thúc chương 9 có tên Một bước ngắn, và cũng là kết thúc Những ngày thơ ấu, đó là cảnh Hồng nằm trên bãi cỏ sân trường nhìn lên bầu trời, nghĩ đến hình phạt đang chờ đợi mình mà kinh rợn: “Tôi vùng đứng dậy, mê man, chạy như biến ra đường”.

Những ngày thơ ấu, đó là hồi ký có mang chất tự truyện được viết trong khoảng lùi thời gian trên 10 năm. Chân thực, chân thực đến cùng trong tự kể về mình, đó là giá trị sớm có trong văn Nguyên Hồng, khiến cho Thạch Lam, trong lời tựa sách in năm 1941 đã có thể viết: “Đây là sự rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại”.

Đọc Những ngày thơ ấu thấy không phải ai trong đời cũng có một tuổi thơ như Nguyên Hồng. Có thể nói, đây là một tuổi thơ… không phổ biến. Nói theo Lép Tônxtôi, ở mọi gia đình, hạnh phúc thường giống nhau còn bất hạnh lại rất khác nhau. Thế nhưng ai cũng muốn biết đến một tuổi thơ như thế, không chỉ để cảm thông, để chia sẻ, mà còn là để hiểu những căn nguyên, những bối cảnh nào đã đưa con người vào những tình huống sống bi đát và bế tắc như thế?

Cuối cùng, điều có ý nghĩa quan trọng hơn, thậm chí là bao trùm, và có gì gợi một nghịch lý - đặt ra từ Những ngày thơ ấu, đó là chính người có một tuổi thơ cau đắng như thế lại sẽ là người thuộc trong số ít cây bút tràn đầy một tình thương tha thiết đối với mọi lớp người dưới đáy xã hội. Có phải do đã trải thấm mọi xót xa, cay cực của tuổi thơ mà Nguyên Hồng bỗng trở nên người nhân hậu nhất, “hay khóc” nhất trong số các nhà văn Việt Nam viết về “những người khốn khổ”?

Giáo sư Phong Lê

[Bất · Rating 5 out of 5]

Một tập hồi ký cay đắng đến cùng cực về thời thơ ấu của nhà văn Nguyên Hồng!

Thông tin cơ bản: "Những ngày thơ ấu" là tập hồi ký nổi tiếng nhất của nhà văn Nguyên Hồng, lần đầu được xuất bản năm 1940. Sách bao gồm 9 chương truyện: tiếng kèn, Chúa thương xót tôi, trụy lạc, trong lòng mẹ, đêm Noel, trong đêm đông, đồng xu cái, sa ngã, một bước ngắn. Trong đó, chương thứ 4: "Trong lòng mẹ" đã được đưa vào sách giáo khoa. Mình đọc sách do NXB Kim Đồng xuất bản năm 2018, thuộc Tủ sách vàng, dày chỉ 120 trang, có khổ to vừa.

Tóm tắt: Tập hồi ký được kể theo thứ tự thời gian, bắt đầu về gia đình khi còn phong lưu, còn đầy đủ của Hồng (tên tác giả), dù thầy u cậu đến với nhau hoàn toàn không tình yêu và mẹ cậu thậm chí còn có một đứa con riêng. Bố của Hồng ăn đút lót nhiều, có của ăn của để, nhưng bi kịch gia đình đẩy ông vào con đường nghiện ngập, tán gia bại sản. Khi bố mất, mẹ của cậu phải bán xới đi trả nợ và rồi mang thai với người đàn ông khác, Hồng phải sống nhờ vào bà nội và cô ruột. Chính những người thân này lại vùi dập, đánh đập và sỉ nhục cậu, để cậu phải lớn lên trong thiếu thốn cả vật chất lẫn tình cảm, để cậu phải lăn lộn đầu đường xó chợ kiếm miếng ăn cho bản thân...

Cảm nhận: Cũng như bao bạn đọc khác, mình biết đến tác phẩm này qua đoạn trích "Trong lòng mẹ" được học trong sách giáo khoa xưa của thế hệ 9x. Đoạn trích đó không thể hiện được nhiều hoàn cảnh của Hồng mà chỉ cho thấy sự chua ngoa, cay độc của họ hàng nhà cậu, cũng như tình cảm mẹ con nồng nàn như cái cây xanh tươi mọc giữa khung cảnh điêu tàn khốn nạn.

Giờ khi đã đọc cả tập hồi ký từ đầu đến cuối, mình mới thấy thấm thía phần nào cái hoàn cảnh ấy, cái hoàn cảnh cay đắng đến khốn cùng của cậu Hồng phải trải qua khi mới hơn 10 tuổi đầu. Ở cái tuổi đáng lẽ ra chỉ lo ăn, lo ngủ, lo học, cậu đã phải mánh lới tìm cách kiếm chút tiền tiêu vặt qua ngày, rồi thì phải chịu đựng sự đay nghiến, bất công của chính những người cậu phải gọi là họ hàng. Đỉnh điểm nhất của sự cay đắng có lẽ là bìa sau cuốn lịch mà cậu đã viết dày kịt những thù những hằn những đau khổ mà cậu phải trải qua. Đọc những trích đoạn "Giá ai cho tôi một xu nhỉ? Chỉ một xu thôi! Để tôi mua xôi hay bánh khúc. Vừa đi vừa cắn, ngon xiết bao! Không! Không ai cho tôi cả, vì người ta có phải mẹ tôi đâu!” mà ta cảm giác như phát khóc lên được.

Thời thơ ấu của cậu Hồng chính là một ví dụ hùng hồn cho việc nuôi dưỡng một đứa trẻ bằng những thứ độc hại như sự đay nghiến, bạo lực, bất công thì nó không thể ngoan khi lớn lên được. Vốn sống trong nhung lụa từ sớm, cậu không chịu được việc không có tiền để ăn quà. Khi cần tiền, cậu cũng sa ngã vào những trò chơi ăn tiền ăn bạc như đánh đáo. Và khi họ hàng đối xử ác với cậu, dần dần cậu cũng dùng những từ ngữ cay nghiệt để nói về họ hàng của mình. Sự hỗn láo của Hồng đã khiến cậu gặp rắc rối lớn ở trường học mà đến khi kết truyện không biết được giải quyết như thế nào.

Đề cử: Dù đây là một cuốn sách nằm trong tủ sách vàng dành cho thiếu nhi, các bậc phụ huynh cần cẩn trọng khi cho con em mình đọc khi nội dung chính của sách là nói về bà cay nghiệt với cháu, cháu hỗn láo với bà. Cá nhân mình khuyên đọc khi đã 16+.

Đánh giá cá nhân: 5.0/5.0

[Van Do · Rating 4 out of 5]

‘Những ngày thơ ấu’ là tập truyện hồi kí sống động của Nguyên Hồng, kể lại một tuổi thơ đầy nước mắt, khắc nghiệt mà ông đã trải qua và khó thể nào quên.

Nguyên Hồng sinh ra trong một gia đình nề nếp, có của ăn của để. Buồn thay, cha mẹ ông lấy nhau là vì sự sắp xếp của gia đình đôi bên. Cha mẹ Nguyên Hồng đến với nhau mà không có tình yêu - điều mà làm nên nền tảng vững chắc cho một cuộc hôn nhân. Cũng là cớ sự khiến mẹ Nguyên Hồng trót phạm phải lỗi lầm, lâm vào tình cảnh trớ trêu. Dòng đời đổi thay, gia đình Nguyên Hồng không còn khá khẩm như trước. Nhà đã bán, tiền đã cạn, ông nội mất, cha Nguyên Hồng thì nghiện ngập, bà nội thì xéo sắc, luôn tìm cớ bới móc mẹ ông. Mẹ Nguyên Hồng quyết định đi tha phương cầu thực, nhằm kiếm chút tiền mọn nuôi con...

Tuổi thơ Nguyên Hồng không dừng lại ở hai từ ‘khắc nghiệt’, nó còn đi tiếp đến ‘chịu đựng’. Những lời bêu riếu, phán xét gia đình Nguyên Hồng, nó ăn sâu vào trí óc Nguyên Hồng, gây ra bao xây xát và đớn đau nơi tim ông. Ông có thể làm gì cơ chứ, ở trong một hình hài đứa trẻ vắt mũi còn chưa sạch, ông chỉ có thể ngẫm nghĩ và ghi nhớ nó như một phần cuộc đời Nguyên Hồng - đầy bất biến và thăng trầm.

Khi mình đọc xong ‘Những ngày thơ ấu’, phải thừa nhận một điều là Nguyên Hồng rất yêu mẹ. Mọi trang văn, đều thấp thoáng bóng hình mẹ ông, ông còn cố gắng làm thế nào để nói thay nỗi lòng của người mẹ, những tâm tư sâu kín, nỗi chua xót, ân hận và cả cái gánh nặng trên vai bà buộc phải mang, phải chịu cho lỗi lầm của mình. Dù người khác nói ra nói vào, Nguyên Hồng vẫn một lòng yêu mẹ, bởi lẽ ông hiểu mẹ mình, hiểu theo cách một người con nhìn vào đôi mắt, nụ cười, dáng dấp người mẹ... tràn đầy sự trìu mến và quan tâm Nguyên Hồng, lúc ấy mẹ ông đích thực là đang cảm thấy hạnh phúc với đứa con quý báu của mình.

Cách đây không lâu, mình có đọc tác phẩm khác của Nguyên Hồng là ‘Bỉ vỏ’’, mình thích cách ông diễn tả cách nghĩ, hành động của các nhân vật không bị gượng gạo, gò bó. Nó cứ tự nhiên đến mức, như những nhân vật đó thực sự đang sống dậy trên từng trang văn của tác giả. Qua đó, ta thấy rõ Nguyên Hồng đã đặt cả tâm huyết vào từng câu chữ, để ta dễ dàng đồng điệu và lắng nghe tâm sự của từng câu chuyện, từng kiếp người.

Văn học Việt Nam, không thiếu những tác phẩm hay. Nên mọi người sẽ dễ dàng chọn được tác phẩm yêu thích cho mình. Có thể kể tên các nhà văn nổi tiếng với các tác phẩm đã làm nên tên tuổi họ: Hai đứa trẻ - Thạch Lam, Số đỏ - Vũ Trọng Phụng, Vợ nhặt - Kim Lân, Chí Phèo - Nam Cao… và còn rất nhiều tác phẩm xuất sắc khác. Mình đơn giản chỉ muốn mọi người điểm qua, nếu có cơ hội hãy đọc lại càng tốt, vì giá trị của những tác phẩm diễn tả lại xã hội Việt Nam một thời đã qua là vô giá.

“Mẹ ơi! Con khổ quá mẹ ơi! Sao mẹ đi lâu thế? Mãi không về! Người ta đánh con vì dám cướp lại đồ chơi của con mà người ta giằng lấy. Người ta lại còn chửi con, chửi cả mẹ nữa. Mẹ xa con, mẹ có biết không?”

[Gạo Xanh · Rating 3 out of 5]

2.75 - 3 ⭐/5 ⭐

- "Những ngày thơ ấu", cái tên mới đầu nghe có vẻ thơ ngây nhưng không, hiện thực cuộc sống trong cuốn sách lại cằn cỗi đến mức dường như không ăn nhập với cái tên vốn có của nó.
- Nguyên Hồng sinh ra trong một gia đình khô cằn tình thương. Mẹ làm dâu khi chỉ mới mười sáu, mười tám tuổi, non nớt cùng một người chồng đã trưởng thành, một người bà khó tính, một người dì chanh chua. "Một người cha và một người mẹ tính tình khác nhau, không hiểu biết, không yêu nhau và gần như khinh nhiệt nhau, mà phải gần gũi nhau trước hai đứa con nhỏ nhởn nhơ ăn chơi và một người mẹ già đã ngoài tám mươi tuổi". Thầy của Nguyên Hồng lại còn là một kẻ có lòng tự tôn cao, nghiện hút. Dường như ông thiếu hụt đi tình thương của người cha, không cảm nhận rõ kể cả khi người sống hay chết.

- Càng đọc mình lại càng thương cho số phận những người phụ nữ thời bấy giờ. Bao định kiến, bao sự khinh miệt, bao mũi giáo cứ hướng về số phận của người đàn bà. Lúc ấy mình mới hiểu tại sao tác phẩm "Trong lòng mẹ" của Nguyên Hồng lại hay đến thế, dạt dào đến thế. Những thời thơ ấu là một cái chạm, một dao động đầy rạo rực lại đau đớn của những năm tháng tuổi thơ.

- Ấy vậy mà Nguyên Hồng khi lớn lại lại trở thành một người tốt bụng, một người cha yêu thương con. Mình thấy sự nể phục Cụ, một tuổi thơ khắc nghiệt như vậy mà Nguyên Hồng Vân có thể trở thành một người cha, một người chồng tốt.


* Một số trích đoạn trong cuốn sách :
- " Mười bảy, mười tám tuổi đã thành một người con gái cằn cỗi, lúc nào cũng khép nép, lo sợ, rồi thì về nhà chồng với một lòng nhẫn nhục ngày càng dạn dầy, một tính thuyết phục ngày càng mạnh mẽ. "

- "Người đàn bà ấy chết...Chết bên trong một cỗ quan tài thật tốt đóng sẵn từ mươi năm trước để một góc buồng, bên một đống quần áo lành lạnh, thơm tho giữ y nguyên những nếp gấp từ thuở mới bước chân về nhà chồng...Chết trong những tiếng khóc rền rỉ của con gái, con dâu, chị em xa gần mượn dịp này để đay nghiến lẫn nhau, khóc mà tưởng như hát lên những khổ cực đau tủi mình phải chịu."

- " Trong tình yêu thương đằm thắm là sự chăm sóc đầy đủ của cha mẹ, một đứa trẻ cùng tuổi mười ba, mười bốn tuổi như tôi đã cười reo lên khi nó thấy người nhà mua cho nó một chiếc xe đạp, hay một chiếc ô tô con, hay một khẩu súng nhỏ bắn chim và nó nhảy múa reo mừng khi được dẫn đi chơi ở những nơi xa lạ. Nưng tôi đã vui sướng như một nhà thám hiểm bỗng tìm ra một mỏ châu báu, khi thấy đằng xa một đám đông người rách rưới bẩn thỉu chen chúc nhau, chửi rủa nhau, mà cờ bạc ở bờ hè, góc chợ đầu đường, và gợi ra trong tâm trí tôi không biết bao nhiêu thèm khát ở những đồng trinh la liệt trên mặt đất, những quân bài dở dằn xuống vất lên và những tiếng tiếng reo sang sảng trong chiếc bát và đĩa sắt Được thua không cần tính toán gì cả. Phải lăn vào và chơi đã !"


- Điểm trừ : Kết lửng lơ quá, hơi đầu voi đuôi chuột, mình hơi bị hững lại.

[Huyen Tran · Rating 4 out of 5]

Đáng thương những đứa trẻ sinh ra và lớn lên trong cảnh nghèo hèn đấy. Ngòi bút của Nguyên Hồng miêu tả thật chân thực và tài tình bao tủi hờn, xót xa trong một tuổi thơ bất hạnh. Không chỉ thiếu thốn tình yêu giữa bố mẹ mà còn phải sống trong sự mỉa mai, cạnh khoé của những người thân khác bên nội, và những người xung quanh.

Ôi cái chế độ thực dân của những năm 30, xa là gần 100 trăm rồi nhưng cái thói đời lại ăn sâu, vì một tuổi thơ 9x như tôi thấy đồng cảm vô cùng. Cái nhìn khinh miệt lên những đứa trẻ vô tội chỉ vì hoàn cảnh nó được sinh ra và lớn lên!

Sao không thể yêu thương nhau? Sao phải tiêm nhiễm vào đứa trẻ sự ghét bỏ mẹ ruột của chính mình? Sao đối xử với nó dựa trên đồng tiền của bố mẹ nó?

Rồi lối giáo dục của ông thầy giáo! Bạo lực học sinh đến cả chảy máu mũi, bạo lực tinh thần bằng cách quỳ 5 ngày liên tục (và có thể còn hơn nếu thằng bé đã không bỏ đi vì k chịu nổi nhục nhã thêm nữa). Mà lỗi gì ở nó, oan - ổng là thầy mà không nghe giải thích đã áp đặt cái thành kiến của mình lên - rồi phạt.

Chỉ một hai trang giấy mà nhà văn tái hiện mọi thứ, sao súc tích đến vậy! Sao khiến người ta tức thay thằng bé đến vậy! Nó cũng nhận ra những đứa bạn trong lớp, cậy hoàn cảnh đó mà nói mát, mà khinh bỉ nó! Những đứa trẻ non dại, chắc vì học từ thế hệ trước - từ đời!

May nó là người biết lí lẽ, đã k bị cái xã hội bào mòn và đè ép! Cách nó trả lời mẹ nó, xin phép đưa em bé về, “Mợ cần gì phải xin ai, mợ thích thì cứ đưa em về”. Mười mấy tuổi mà sao hiểu cái tình thân tình người còn hơn cả bà nội già lụ khụ tuổi bát tuần! Cái sĩ diện hão của người đời!!!

Tôi thấy thật xót xa, và tôi mong, tôi sẽ phát triển bản thân để xoá đi những thói hư tật xấu mà tôi được kế thừa từ dân tộc, từ thế hệ và gia đình mình…