A...B...C...

by Eliza Orzeszkowa

Główną bohaterką noweli "A... B... C..." Elizy Orzeszkowej jest Joanna Lipska, córka zmarłego nauczyciela. Utwór daje przykład pracy u podstaw, tu opisanej jako prowadzone przez młodą dziewczynę domowe nauczanie, nie tylko podnoszące poziom wykształcenia wśród niższych warstw społecznych, ale i ukazujące formę walki z germanizacją i rusyfikacją.

Genres: Classics, School, Polish Literature, Short Stories, Audiobook, Fiction, Poland

40 pages, Paperback

First published January 1, 1884

About the author

Eliza Orzeszkowa was a Polish novelist and a leading writer of the Positivism movement during foreign Partitions of Poland. In 1905, together with Henryk Sienkiewicz she was nominated for the Nobel Prize in Literature.

Reviews

[Peter · Rating 4 out of 5]

Noticing what I am reading, my wife, who is Polish, commented: “But we had to read this at school.” Correct, this is one of the reasons why I reached out for this story. I hope that reading what millions of people are reading in the youth enables me to better understand the nation and their cultural fundaments. The other reason for this booklet (and such it is, having a meagre 40 pages, out of which 10 are annotations) is a recent visit to the city of Grodno in today’s Belarus, where Elisa Orzeszkowa (or Элиза Ажешка in Belorussian, as she is seen by both people as one of their great authors) spent the second part of her life.

Despite its brevity some external knowledge helps to understand the novella. The failure of the 1863 January uprising not only reaffirmed the division of the Polish state but lead to increased pressure to extinguish Poland as nation. Being an early supporter of the uprising Orzeszkowa (I will continue with the Polish spelling of her name) later changed her attitude and joined the movement of Positivism, which declined further violent struggle in favour of work at the fundaments (“u podstaw”) to uphold, modernize and ultimate re-establish Poland as a state. Teaching the uneducated lower classes was one of the main means to achieve this. But in the territories occupied by Russia and Prussia the Polish language was banned from schools.

Orzeszkowa wrote this story in times of strict censorship and it took her two years to get the approval for publication. She could therefore not relate to the suppressive laws in her own (Russian) part and had to transfer the setting to a big German city (“w wielkim mieście wielkich Niemiec”). Already the adjective “wielki” indicates that this is the real large country, i.e. Russia, which is also stressed by the fact that the main character is paid in roubles (page 15). The limited freedom also highlights the hidden meaning the title of the story “A…B…C…”, as in Russian the alphabet starts with “А...Б...В...” (which is A…B…V…). Also the indictment (illegal schooling instead of conducting lessons in Polish) as well as the paraphrase of the denunciation are likely concessions to the censor.

Joanna is very young, reticent and shy, but still she stands to her conviction when brought to justice and changes her declaration “I thought, I am doing the right thing” (“Myślałam, że czynię dobrze”) to “I think, I did the right thing” (“Myślę, że dobrze czyniłam”). And she keeps on teaching despite the sentence and the hefty penalty that she and her brother had to pay. Consequently, the book ends with a repetition with of the title “A…B…C…”.

Being familiar with the historical setting I enjoyed reading the book and Orzeszkowa’s way to circumvent censorship. I can understand that it is used at Polish schools, as it is short and gives a lot of insight in the period of Positivism.

[Solitairelvr · Rating 2 out of 5]

fajne, ale dupy nie urywa

[m.alause · Rating 5 out of 5]

boze kocham

[eris · Rating 4 out of 5]

bardzo ładna historia

[smiechuwarte · Rating 4 out of 5]

to jest to siblings or dating?

[Fuyu · Rating 5 out of 5]

"Bywają czasy tak okrutne, że oddechem swym zabijają nawet dzieci"

[Karolina Jońca · Rating 4 out of 5]

Ten tekst Orzeszkowej jest naprawdę przyjemny / jak tak dalej pójdzie to stanie się moją ulubioną pisarką tego okresu.

[KasiaMencfel · Rating 2 out of 5]

Przeciętniak , nic wyjątkowego i zapadającego w pamięć.

[Jagoda Dąbrowska · Rating 3 out of 5]

Utwór o tematyce zachowania polskości pod zaborami oraz potrzeby posiadania misji w życiu. Historia o kobiecie, która znalazła swoje powołanie jako nauczycielka i odnalazła w sobie siłę opierając się systemowi.

[gałganzbagien · Rating 3 out of 5]

3 ⭐

Taka średnia w sumie.

[Daria · Rating 2 out of 5]

2.5

[krgaw · Rating 3 out of 5]

3.5

[małgorzata :3 · Rating 3 out of 5]

Przyjemna lektura ;3

[p*lp]

bardzo mi się podobało polecam

[malgosia · Rating 2 out of 5]

myślałam, że będzie to mega tragiczna historia, a w sumie to jest bardzo prosta i niezapadająca w pamięć

[Szlachcic · Rating 5 out of 5]

"Pomimo trosk i zatrudnień bardzo poziomych miała ona, ta młoda dusza, poezję swoją i ambicję: pragnęła czynić coś i czymś być."

[Wafel]

Utwór typu "spełnia wymogi programowe epoki"
Nic dodać nic ująć

[Miku · Rating 4 out of 5]

Krótka nowela opowiadająca o typowej pracy u podstaw. Główną bohaterką jest Joanna Lipska, która potrzebuje zostać doceniona. Kiedy nadarza się okazja do nauczania trójki dzieci to podejmuje się tego z ochotą i je uczy. Z czasem przybywa tych dzieci, rozgłos sie niesie, a tym samym ktoś złożył donos, że Joanna prowadzi zajęcia bez zgody władzy i w dodatku prowadzi lekcje w języku polskim.

Jeśli kogoś interesuje tematyka rusyfikacji oraz pracy u podstaw to ta nowelka pozwoli na przybliżenie zagadnienia. Zakończenie jest nie tyle smutne co gorzkie, bo teoretycznie kończy się dobrze, ale jest tam coś co powoduje takie rozgoryczenie. Orzeszkowa napisała tę nowelę w sposób zrozumiały oraz przystępnym językiem.

[Kitsu-Nee · Rating 3 out of 5]

Moje kolejne spotkanie z formą noweli, pierwsze spod ręki Orzeszkowej.

Nie jest to zapewne najbardziej porywająca historia z tego okresu jaką można znaleźć, ale według mnie zachowanie w tej formie prawdziwej historii dzielnej, młodej kobiety z czasów rusyfikacji i zaborów jest warte docenienia.

Bałam się podejścia do autorki, przez to całe straszenie "Nad Niemnem" na jakie całe życie natrafiałam, zupełnie niepotrzebnie. Przez strony się płynie. Nie napawa optymizmem, zakończenie jest wręcz gorzkie, ale bliska relacja między bohaterami pozostawia promyk nadziei na lepsze jutro.

[xo, joanna★ · Rating 2 out of 5]

3.5⭐

[Nikola Maniaczka Książek · Rating 3 out of 5]

Takie 3,25 ☆
Nudnawe, ale jak na lekturę, to nawet się fajnie czytało.
Sama fabuła, to nic wyjątkowego i zapewne zapomnę o niej za kilka tygodni.

[Bender · Rating 2 out of 5]

Illum eligendi quia earum ab accusamus suscipit. Aliquam officia culpa fuga animi quisquam. Asperiores a placeat veritatis quasi. Dicta autem sequi sed nam.