Hoe durven ze? De Euro, de crisis en de grote hold-up

by Peter Mertens

De Eyjafjallajökull is een natuurfenomeen. De economische crisis niet. Hier past geen verbijstering over ontembare krachten, maar verontwaardiging. Bankiers, poenslurpers en luchtbellenblazers kregen na de crisis van 2008... nog meer macht. In een grote hold-up verhuisden opnieuw miljoenen euro's naar de miljonairs. In Europa hebben de speculanten ondertussen een keizerlijke status gekregen, en worden ze braafjes "markten" genoemd. Als waren ze keizer Nero, beslissen ze – met duim omhoog of omlaag – over de toekomst van gehele volkeren. Van Griekenland en Italië tot bij ons eisen zij alweer dat u en ik de crisis betalen, voor de tweede keer. Hoe durven ze!

Hoe durven ze? brengt de geest van Tijl Uilenspiegel en de geuzen tot leven, de tegenstroom die democratie, vrijheid en economie opnieuw wil veroveren op de papen en zakenkabinetten van het kapitalistische Europa.

'Dit boek, dat ik des te zeer zou willen bestickeren als "noodzakelijk", begroet ik als een warm en hernieuwd begin in de strijd tegen het asocialisme.' – Dimitri Verhulst

Genres: Nonfiction, Politics, Economics, History

351 pages, Paperback

First published January 1, 2011

About the author

Peter Mertens is a Belgian author and politician who has led the Workers' Party of Belgium since 2008. He has served as a member of the Chamber of Representatives since 2019, and as a municipal councilor in Antwerp since 2013.

Librarian Note: There is more than one author in the GoodReads database with this name.

Reviews

[Tim · Rating 5 out of 5]

Ik heb dit boek gekocht na het lezen van het Griekenlandhoofdstuk op DeWereldMorgen.be, wat me stomverbaasd achter m'n computerscherm liet zitten. Vol ongeloof. Griekenland dat enkel financiële steun krijgt na het uitgeven van miljoenen/miljarden aan wapentuig e.d., Griekenland wiens inwoners beschouwd worden als lui, profiteurs, ... terwijl de politici eigenlijk in eigen boezem moeten kijken. En ook hoe grote bedrijven (quasi) geen belasting betalen. Maar ook, hoe Europa wist dat er iets loos was toen Griekenland de EU vervoegde, maar toch niks ondernam. Zullen Spanje, Portugal, Italië, enz.. hetzelfde lot ondergaan?

Na enkele artikels en video's over het boek op internet besloot ik dan maar het te kopen.

Peter Mertens mag dan voorzitter van de PVDA zijn, hij geeft een andere visie op de Eurocrisis, de bankencrisis, hoe bedrijven (de elite dan) zoveel mogelijk in het werk stellen om toch nog meer winsten te boeken, nog meer bonussen uit te betalen, de werkmens nog meer onder druk te zetten en voorrechten af te nemen, en ga zo maar door. Naar Duits voorbeeld. Allemaal om concurrentieel beter te zijn dan Amerika en Azië. Of hoe de banken indertijd verkocht werden om dan in het 21ste eeuw weer gekocht te worden, gered te worden door de belastingbetaler. De fraudeurs blijven buiten spel, mogen zelfs ongestraft verder "spelen".

In vlotte verwoordingen en beschrijvingen vertelt dhr. Mertens over hoe het kapitalisme z'n opmars maakte, hoe beetje bij beetje de regels van het spel aangepast werden (Tatcher, Schröder, Merkel, ...), hoe de zeepbellen barstten (vooral woningmarkt in USA, Ierland, en elders), hoe de nationale overheden en vakbonden minder te zeggen kregen/krijgen, hoe de Europese Commissie op haar knieën gaat voor de voorstellen van de lobbyisten, van de grote bedrijven, van de banken (die blijkbaar nog steeds vrije teugels hebben, ondanks eerdere beloften van "Europa" om bepaalde zaken aan banden te leggen, beter in de hand te hebben, ... maar hoe dat "Europa" dan z'n hypocrisie verder doorvoert.).

Nationale politici wordt ook een veeg uit de pan gegeven: Patrick Janssen, Bart De Wever, Filip De Winter, enz... de invloed van extreem rechts in de maatschappij (moorden door Hans Van Temsche, Breivik, ...).

Als laatste hoofdstuk geeft Peter een overzicht/beschrijving over hoe het Socialisme 2.0 (vrijheden voor iedereen en meer gelijkheid/rechtvaardigheid) zou moeten eruitzien/worden toegepast in plaats van de huidige vorm van politiek.

Om het kort te houden: dit is een van de beste boeken die ik ooit gelezen heb, al had ik vooraf nooit gehoord van Peter Mertens. Nu, het gaat om de inhoud, niet wie of welke partij erachter staat. "Hoe durven ze?" opent de ogen, toont een ander beeld dan dat van de mainstreammedia (vrt, vtm, kranten, ...). Aanrader! Van welke partij of strekking je ook bent.

[Luc De Coster · Rating 3 out of 5]

Met boeken van politici moet je altijd wat opletten natuurlijk; Ze voeren hun onderzoek niet altijd à charge en à décharge. Nu goed, ik wou wel eens weten wat de nieuwe wonderboy van “extreem links” zoal te vertellen heeft. Zijn ambitie is niet gering: het kapitalisme heeft afgedaan en moet vervangen worden door een geheel “nieuw systeem gebaseerd op soldariteit en samenwerking”! Interessant: zo een systeem wil ik wel eens leren kennen. Zou hij misschien een nieuw recept hebben om de planeconomie nieuw leven in te blazen? Helaas, ik heb het boek helemaal uitgelezen en zelfs de contouren van dat nieuw systeem zijn nog niet zichtbaar. Peter Mertens doet drie voorstellen: de miljonnairstaks, verbod op speculatieve beleggingsproducten en gedeeltelijke hernationalisering van belangrijke sectoren als de banken en de energiesector . Daarmee kleurt hij eigenlijk netjes binnen de lijnen van het sociaal gecorrigeerde kapitalistische systeem: meer belasting en meer regulering, dat wel, maar een afscheid van de vrije markt is het niet.
Juist: sinds Thatcher en de val van het Ijzeren Gordijn heeft links geen alternative economische politiek meer. Het is morrelen in de marge; de Derde Weg van Schröder en Blair legt zich in feite neer bij de werking van de Vrije Markt. “Hoe durven ze” is vooral een opsomming van echte en vermeende uitwassen van die recente economische geschiedenis. Over de verwezenlijking in die periode hoor je niets in dit boek. In feite komt het erop neer dat de bankencrisis, de crisis van de openbare schuld met het debacle in Griekenland en de economische crisis een soort samenzwering zijn van op geld beluste rijken die zich ophouden in multinationals en politieke machtscenakels. Dat is voor mij het zwakke punt van dit politiek project: de kritiek blijkt uiteindelijk niet gericht op mechanismen en structuren –want een alternatief krijg de lezer niet- het gaat louter om aanvallen op archetypische slechterikken (Rijken! CEOs! Lobbyisten! Ambtenaren van het IMF en de Wereldbank! ), die de oorzaak zijn van alle miserie. Mertens biedt uiteindelijk geen allternatief voor de mondiale economische en financiële (wan)orde. Hij zegt alleen dat het nu slecht is.
Let op: het boek is helder geschreven en maakt goede analyses van de perversies die het huidige systeem met zich hebben gebracht. Dus wie nog niet zou weten dat de banken met hun rommelkredieten en bonuscultuur zichzelf (en hun klanten, wij dus) bijna de das hebben omgedaan, kan het hier nog eens goed lezen. Dat multinationals dankbaar gebruik maken van de internationalisering en liberalisering van de markten om fiscaal te “optimaliseren” is natuurlijk een feit. De verontwaardiging en bekommernis van Mertens en de zijnen om de minder goed gesitueerde medemens lijkt me oprecht, maar uiteindelijk wordt ook die niet beter van wat emotioneel geroep aan de zijlijn. Want die miraculeuze miljonnairstaks die alle problemen in één klap van tafel veegt, zou dan toch wat meer onderbouwd mogen worden om geloofwaardig te zijn.
Jammer ook van de voorspelbare retoriek: NVA = VOKA = PINOCHET = NAZI (kluts er nog wat intellectueel oneerlijke anlayses van Dalrymple en Rand bij). Geeuw. Ik kon nog net de neiging onderdrukken om een PVDA-AMADA-STALIN-KIM JONG UN te doen. Lachen ook met de jongensromantiek en lichte neiging tot mythomanie: Mertens zegt nog net niet dat hij de de moderne incarnatie is van slavenleider Spartacus of een herboren Tijl Uilenspiegel, met de asse van Klaas die op zijn borst klopt.
Maar goed het is waar: voor je iets nieuws kan bouwen, moet je al eens slopen. Maar wie echt slim is heeft toch eerst de nieuwe bouwplannen klaar vooraleer aan de sloop te beginnen. Anders slaap je buiten. Voorlopig vertouw ik nog liever mijn pensioen toe aan een krijtstreeppak als Herman Van Rompuy dan aan Peter Mertens.

[Basile Peeters · Rating 5 out of 5]

Gewoon zooooo goed. Een mix van actualiteit met recente geschiedenis die vooral een vlijmscherpe en accurate maatschappijanalyse is. Behandelt heel complexe economische en sociale materie maar is op een heel begrijpbare manier uitgeschreven. Leest zo vlot als een Geronimo Stilton en doet je steeds verlangen naar meer, zoals chocoladetaart of tiktok.
Een geweldig boek dat actuele maatschappelijke problemen blootlegt maar vooral een werkelijk strijdvaardige boodschap uitdraagt. 12/10 😩

[Marc Lamot · Rating 2 out of 5]

Actueel tot en met uiteraard, dit boek over de financiële crisis van de jaren 2008 en 2010-2011; en bovendien eens een heel andere visie op de crisis dan je in de klassieke media hoort. Peter Mertens is een voorman van de radicaallinkse PVDA. Geen holle slogans in dit boek, maar een "verontwaardigd" verhaal met veel cijfers en andere data. Mertens' betoog legt uiteraard een aantal heel zwakke plekken in de huidige aanpak van de financiële crisis (banken die nauwelijks bestraft worden voor hun wandaden, het publiek dat nu zwaar getroffen wordt, de immoraliteit van het neoliberalisme, enz). Maar het geheel blijft toch erg eenzijdig door de ideologische kleuring, en de voorgestelde oplossing overtuigen dan ook niet (helemaal).

[Laurens · Rating 4 out of 5]

Mertens beklemtoont het meermaals: zijn eerste bekommernis is op zijn minst een debat aanzwengelen, tonen dat er wel degelijk een alternatief bestáát voor onze huidige maatschappij. Hij belicht daarmee slechts één kant van het verhaal, maar dan wel een kant die weinig tot nooit aan bod komt in de publieke sfeer; en dit bovenal op een goed beargumenteerde manier. Daarom alleen al verplichte lectuur voor iedereen [die zich een gegronde mening wil vormen over de financiële/eurocrisis en bij uitbreiding over onze hedendaagse maatschappij en zijn (on)evenwichten].
Zoals Dimitri Verhulst, Jonas Geirnaert en anderen het stellen: broodnodig.

[André · Rating 4 out of 5]

Citaat : De orthodoxe kerk bezit het grootste vermogen van het land, op de staat na. Ze heeft meer dan negen miljoen aandelen in de Griekse Nationale Bank, ze bezit hotels, parkings, magazijnen, ondernemingen en 350 toeristische centra. Het kerkinstituut is met zijn 130.000 hectare bossen, velden, bergen en stranden meteen ook de grootste grootgrondbezitter van het land. Het levert de kerk jaarlijks miljoenen euro’s op en dat geld bleef tot voor kort belastingvrij. Toen in 2010 toch een taks werd geheven, weigerden sommige monasteries te betalen. Gechoqueerd gingen gelovigen voor de grootste kerk van Athene betogen met het spandoek: “Jezus heeft gezegd dat men moet delen”.
Review : Ik kon mijn ogen niet geloven toen Hoe durven ze? van PVDA-voorzitter Peter Mertens op nummer 1 van de non-fictie stond. Hij liet met alle gemak een serie egotrippende 'kookjongens' achter zich. Vanwaar dit succes van een 'donkerrode auteur' terwijl nationalistische partijen electoraal hoog scoren. Er is geen tekort aan lectuur over de crisis. Sinds 2008 zijn we gebombardeerd met boeken waarin economen en andere deskundigen de oorzaken en gevolgen van de financiële catastrofe uit de doeken doen. Er is echter één groot verschil: Peter Mertens vat in Hoe durven ze? perfect de schuivende tijdgeest, waarbij steeds meer mensen afkerig worden van het casinokapitalisme en het allesoverheersende marktdenken, samen.



Vele punten die hij ter sprake brengt, zijn bij het grote publiek niet voldoende bekend, en het wordt hoog tijd dat iemand de moed heeft om ze aan te kaarten. Zelfs wie kritisch staat ten opzichte van links, zal in dit boek een schat aan informatie en denkstof vinden. Het is gewoon een zeer goed boek over de crisis. In dit boek is Peter Mertens geen partijleider, maar een intellectueel en socioloog die zich ernstige zorgen maakt om de toekomst. Dit boek is dan ook geen pamflet maar wel een doorleefde studie. Hij stut zijn overvloed aan ideeën door interessante historische vergelijkingen, wetenschappelijke onderbouw, veel cijfermateriaal en zelfs een uitgebreid voetnotenapparaat. Bovendien worden alle pijnpunten en wantoestanden niet enkel aangeklaagd, maar ook aangevuld met concrete voorstellen en uitwegen. 



Het boek bestaat uit vijf delen waarin hij deel voor deel een heldere inkijk geeft op het ontstaan van de crisis en de impact er van. Aan dit boek werd heel hard gewerkt om een complexe materie voor iedereen toegankelijk te maken. Volgens mij is hij daar volkomen in geslaagd. De bevlogen inleiding van Dimitri Verhulst geeft zeker voor velen de duw om dit degelijke boek te lezen.

[Ruben · Rating 1 out of 5]

Na 25 - 30 pagina’s lezen en doorbladeren teleurgesteld weer dichtgeklapt. Cijfertjes, cijfertjes, cijfertjes. OK, Hoe Durven Ze is non-fictie, maar het contrast met de heldere publieke PVDA-betogen in mensentaal is me te groot. Dit leest als een door een ghostwriter gepimpt jaarverslag voor aandeelhouders in plaats van als een informatief boek voor het grote publiek. Voer voor intellectuelen waarschijnlijk, maar geen spek voor mijn bek.

[NurseforTruth]

Dit boek las ik in een ruk uit, het heeft mijn ogen geopend en met beide voeten op de grond gezet, veel wist ik niet, veel dacht ik enkel. Kon niet vermoeden dat het zo erg was. De Euro heeft ons geen meerwaarde gebracht, integendeel, het leven werd enkel duurder...

[Yamen Saimouaa · Rating 1 out of 5]

So many f* numbers #nodisrespect

[Gerard Van Elzen · Rating 5 out of 5]

Wat krijgen we nou? Ik snap economie!

[Emmanuel · Rating 5 out of 5]

Leest als een trein, dankzij een boeinde relaas en een zeer logische opbouw. De kijk van Peter Mertens op de manier hoe de Europese commissie de concurrentie tussen de lidstaten steeds opkrikt was voor mij een openbaring. Deze politiek, ingegeven door BusinessEurope, zorgt voor competitieve slagkracht tov andere werelddelen, maar gaat ten koste van de verarming van alle burgers, behalve die 1% aandeeelhouders en topmanagement van de grootste bedrijven. Ook andere hoofdstukken brengen een haarfijne analyse van de gang van zaken in onze wereld die volledig door de Financiën wordt ingekleurd.
Echt boeiende lectuur, voor al wie wil begrijpen hoe onze economie werkelijk in elkaar zit.

[Gerrit · Rating 4 out of 5]

Peter Mertens definiëert socialisme op een maniier waar ik me als eerder liberale denker kan in vinden. Hij gaat wel zwaar te keer tegen het kapitaal en tot op zekere hoogte kan ik dat begrijpen maar dit is niet het thema van dit boek en hij wijdt daar dan ook niet verder over uit. Ik weet dan ook niet of ik begrijp wat hij bedoelt. Het boek heeft me alleszins een breder zicht gegeven op de huidige economische en financiele situatie in de wereld en ik kan het aan elke liberale denker aanraden de zaken toch ook even van uit dit standpunt te bekijken.

[De Ongeletterde · Rating 4 out of 5]

Ik twijfelde tussen 3 en 4: de analyse die Peter Mertens maakt van de huidige wereld is goed gedocumenteerd (ook uit niet-linkse bronnen as Trends, VN, IMF, EU,...) en wat hij tussendoor als alternatief voorstelt, klinkt goed. In de laatste hoofdstukken echter vervalt hij soms wat in drammerigheid. Toch stemt dit boek tot nadenken en dat is natuurlijk een heel belangrijke en nuttige verwezenlijking. En intussen blijft de actualiteit de waarheden van zijn analyse bevestigen voor wie niet blind is of wil zijn...

[Joost · Rating 4 out of 5]

Soms wat sloganesk, maar de feiten zijn ook wel om kwaad van te worden. Op het einde verliest het boek wat kracht als de auteur uitwijkt om ook zijn ideeën over racisme (nav de moorden van Hans Van Temsche) in het boek te wurmen. De oplossingen die Peter Mertens aandraagt zijn weinig uitgewerkt maar zoals hijzelf doorheen het boek opmerkt, hij opent tenminste een debat dat voor andere partijen onbespreekbaar lijkt. Een boek dat tot nadenken stemt.

[Kristof · Rating 3 out of 5]

Sterk links geörienteerd boek dat voor de helft over de huidige economische crisis gaat.

Alhoewel het soms wat weg heeft van een pamflet, blijft het boek een terechte aanklacht van de huidige crisis en de manier waarop ze wordt aangepakt. En dit vanuit een politieke hoek die we weinig horen.

Ook aan te raden: "Planet Ponzi", een boek dat de economische crisis iets globaler bekijkt.

[Jan · Rating 3 out of 5]

Tegengif.

[Jo Hoornaert · Rating 4 out of 5]

Geeft te denken. Te lezen voor 14 oktober;)

[Kris · Rating 5 out of 5]

Fascinerend en leest zeer vlot. Je zou er bijna zelf communistisch van worden.

[Tim · Rating 5 out of 5]

must read!

[Erwin Van Steenvoort · Rating 5 out of 5]

Dit is een must-read. Het boek zou verplichte literatuur moeten zijn voor scholieren.