Πετάει ο γάιδαρος; Πετάει! Και μάλιστα μιλάει. Μόνο όμως με τον Γιάννη και την Ειρήνη ή αλλιώς τον Βάνια και την Ίρα, δυο αδέρφια που ζουν με τους γονείς τους εξόριστοι στη Μόσχα. Ένα πάνινο γαϊδουράκι, δώρο του θείου Πλάτωνα από την Ελλάδα, με ένα φερμουάρ στο στήθος που κρύβει μέσα μια κόκκινη καραμέλα, την καρδιά του, γίνεται ο αχώριστος φίλος των παιδιών στον οποίο λένε όλα τα μυστικά και τις σκέψεις τους. Με αρχηγό την πανέξυπνη και σοφή Ίρα καταστρώνουν ένα μεγάλο σχέδιο. Στην πορεία όμως θα αλλάξουν γνώμη…
One could say that our outstanding author Alki Zei (Greek: Άλκη Ζέη) has raised with her books lots of children, apart from bringing up two of her own. Today’s children in Greece have additionally the chance to know her work in their textbooks where her novels have been anthologized. Among the various national and international distinctions she has obtained for her work, the greatest recognition comes from the readers, who read passionately her books and place them in the top of the best seller lists. But what makes Alki Zei’s work really significant is the impression it evokes out of Greece. Her books have often been awarded abroad: Mildred Batchelder in the U.S.A. for Wildcat under glass, Petros’ war and The sound of the dragon’s feet, Acerbi Prize in Italy for Achille’s fiancée, Bookworms prize in France for Tina’s web. Above all Wildcat under glass which has marked contemporary Greek juvenile literature since it was first published in 1963. Through various trans-national republications, cataloguing for school study and frequent awards, it is considered to be one of the best books for children worldwide according to librarians, literary critics and teachers.
Alki Zei is therefore a precious asset for Greek contemporary literature. She may mainly write for children but she equally addresses to adults. Within the stories of her books she transforms her own experiences into novels, however always keeping enough distance from autobiography but allowing her heroes to view things through her own angle. As she belongs to a generation of people who have sacrificed their ambitions and private lives for the sake of collective dreams and fight for peace, freedom and democracy, having herself actively participated in Greece’s bitter historical moments of Resistance, persecutions and overthrows during and after World War II, she considers it her duty to record those important historical events so that younger generations know. But although her stories are set in really lived historical context, she is neither exhaustive in History account nor instructive towards readers. Her intention is to ensure awareness and give a chance for further questioning on a multitude of universal moral and social issues.
Naturally, the greatest virtue of her books remains their exquisite literary value which derives from masterly expression, perfect plot and a subtle sense of humour, thus resulting to breathless reading.
Αγαπώ πολύ την Άλκη Ζέη,συνειδητοποίησα όμως σήμερα ότι είναι πολλά τα βιβλία της που δεν έχω διαβάσει.Διορθώνω λοιπόν αυτή την έλλειψη,ξεκινώντας από το βιβλιαράκι αυτό! Δεν με ενθουσίασε,ούτε θα πρότεινα σε κάποιον που δεν έχει διαβάσει Άλκη Ζέη (μικρό ή μεγάλο) να ξεκινήσει με αυτό,είναι όμως μια αξιοπρεπής ιστορία.Δεν το προτείνω για μεγαλύτερες ηλικίες,καθώς είναι πολύ παιδικό.Η γραφή της Ζέη όπως πάντα εξαιρετική,και να σημειώσω ότι η πρώτη παράγραφος του βιβλίου είναι από τα καλύτερα ξεκινήματα παιδικού βιβλίου που έχω διαβάσει! Συνοπτικά ευχάριστο,μια χαρά για μικρές ηλικίες,όχι όμως από τα καλύτερα της Ζέη!
«Ο θείος Πλάτων» είναι ένα συγκινητικό, τρυφερό μυθιστόρημα για παιδιά από 11 ετών και πάνω που περιγράφει τις δύσκολες συνθήκες επιβίωσης των πολιτικών προσφύγων στη Μόσχα λίγα χρόνια μετά τον Εμφύλιο ιδωμένα μέσα από τα μάτια δυο μικρών παιδιών. Αστεία παιδικά καμώματα εναλλάσσονται με την ελπίδα των γονιών τους για επαναπατρισμό, πάμπολλες απορίες για όσα συμβαίνουν σε αυτήν την οικογένεια επεξηγούνται με τρόπο εύληπτο, ουσιαστικό μα πάνω απ’ όλα με αγάπη. Τι θα γίνει λοιπόν αν επιτρέψει τελικά η Ελλάδα την επιστροφή των προσφύγων; Με τι καρδιά θ’ αφήσουν έναν τόπο που προσπάθησαν ν’ αγαπήσουν και τους φίλους που έκαναν αυτό το διάστημα;
Την ιστορία αφηγείται ένας γαϊδαράκος-παιχνίδι, που φτάνει στα «ξυλιασμένα χέρια» της Ειρήνης και του Γιάννη, ως δώρο από τον θείο Πλάτωνα. Τα αδέλφια βαφτίζουν το παιχνίδι με το όνομα του ανθρώπου που τους το χάρισε κι έτσι ξεδιπλώνεται ένα τρυφερότατο μυθιστόρημα για μικρά και μεγάλα παιδιά που καταφέρνει να γίνει κατανοητό και αγαπητό σε όλους. Οι μικρότεροι αναγνώστες ίσως δυσκολευτούν να κατανοήσουν το ιστορικό υπόβαθρο όμως οι περιπέτειες των μικρών πρωταγωνιστών και η φροντίδα της συγγραφέως για ένα όμορφο και συναρπαστικό κείμενο δίνουν ένα άρτιο σύνολο κωμικοτραγικών καταστάσεων που κάθε παιδί μπορεί να κάνει κτήμα του, να διασκεδάσει, να μάθει, να κατανοήσει, να αγαπήσει.
Ο γαϊδαράκος είναι ένα πλάσμα που παρατηρεί τα πάντα γύρω του, προσπαθεί να τους δώσει ονόματα και να καταλάβει τον ρόλο τους στην καθημερινότητα των μικρών φίλων του, με τους οποίους φυσικά συνομιλεί κανονικά (μόνο παρουσία ενηλίκων δε μιλάει). Με αφορμή λοιπόν αυτήν την ιστορία ξεδιπλώνονται γλυκόπικρα περιστατικά ανθρώπων που εξορίστηκαν από την πατρίδα τους τα δύσκολα χρόνια μετά τον Εμφύλιο ενώ η λαμπρή ιδέα της αφήγησης από ένα φιλομαθές πλάσμα που τώρα εξερευνάει το περιβάλλον του, δίνει την ευκαιρία στη συγγραφέα να ξεδιπλώσει απλά και κατανοητά την τραγικότητα τέτοιων στιγμών: «-Και γιατί, αφού είστε Έλληνες, δε μένετε τότε στην Ελλάδα, απόρησα κι εγώ με το δίκιο μου. -Αυτό είναι μια πολύ μπερδεμένη ιστορία και θα σου την πω την άλλη φορά, τώρα δεν έχω καιρό, απαντά η Ειρήνη» (σελ. 13).
Η γραφή ζωντανεύει ολοκάθαρα και παραστατικά τη φιλομάθεια που έχουν τα μικρά παιδιά και μέσα από τις συνεχείς και πάμπολλες απορίες του Πλάτωνα ξεδιπλώνεται η πίκρα της ήττας από τον Εμφύλιο και η αγωνία της φυγής σε μια ξένη χώρα, μακριά από τα κακά του Εμφυλίου. Δε γίνεται να μη σταθείς στη φράση: «Από τη μια, πολεμούσανε Έλληνες που τους λέγανε στρατιώτες, κι από την άλλη, πάλι Έλληνες που τους λέγανε αντάρτες και στη μέση εγώ με την κουδούνα μου και την Κατερίνα μου και να μην ξέρω με ποιους να πάω» και να μη σκεφτείς ταυτόχρονα πόσο απλά δίνει στα παιδιά η συγγραφέας την κατάσταση του Εμφυλίου και πόσο λιτά τη δεινή θέση της Ελλάδας εκείνα τα χρόνια. Η συνήθεια μάλιστα των γονιών της Ειρήνης και του Γιάννη να μη λένε τη λέξη «Ελλάδα» αλλά να την αντικαθιστούν με την περίφραση «ο θείος Πλάτων» με συγκίνησε αφάνταστα. Επίσης, δε σταματώ να σκέφτομαι στιγμή πως η φράση «Άργησε πολύ η άνοιξη φέτος» δεν αναφέρεται τόσο στα καιρικά φαινόμενα όσο στην πιθανότητα επιστροφής στην Ελλάδα.
Τα υπέροχα καλολογικά στοιχεία της αφήγησης δίνουν το έναυσμα στους μικρούς αναγνώστες να σχηματίσουν έντονες και αληθινές εικόνες από μια μακρινή χώρα όπως η «Σοβιετική Ένωση» και ταυτόχρονα η παραστατικότητα και ο ρεαλισμός των σκηνών τα εξοικειώνουν με καταστάσεις που ζουν στη δική τους οικογένεια (παιχνίδια, ώρα φαγητού και ύπνου, αναπάντητες απορίες, οι πρώτες μέρες στο σχολείο κ. ά.). Κορυφαία στιγμή όλου του κειμένου είναι η θεατρική σκηνή που στήνουν τα δυο αδέλφια με τις φίλες της Ειρήνης, αναπαριστώντας τις τελευταίες στιγμές του Πούσκιν και απαγγέλλοντας ποιήματά του! Όλα αντικατοπτρίζουν στιγμιότυπα που έζησε η ίδια η συγγραφέας από το 1954 ως το 1964 στην Τασκένδη και τη Μόσχα, μικρολεπτομέρειες που σημάδεψαν μια δυνατή προσωπικότητα και συγκρότησαν ένα αξιέπαινο και βραβευμένο ταλέντο.
Η οικογένεια του Γιάννη και της Ειρήνης (ή Βάνια και Ίρα στα ρωσικά) συναναστρέφονται διάφορους ανθρώπους μέσω των οποίων ξεδιπλώνεται η καθημερινότητα στην παγωμένη, αφιλόξενη Μόσχα. Η Μπάμπουσκα που έχασε τους γιους της στον μεγάλο πόλεμο, η δασκάλα της Ίρα, Ταμάρα Σεργκέεβνα, ο σκαντζόχοιρος που λατρεύει το γιαούρτι Μπορίς Ιγνάντιεβιτς, ο ηλικιωμένος πραματευτής «Ντιν-νταν-Ντον» που κατέφυγε στη Μόσχα μαζί με τους γονείς των παιδιών και άλλοι είναι πλάσματα που στολίζουν τη ζωή των πολιτικών προσφύγων της ιστορίας, τους εντάσσουν στην καθημερινότητά τους και στα πιστεύω του ιδεαλισμού που κατατρύχει και τη δική τους ζωή κι έτσι δικαιολογείται απόλυτα το πείσμα της Ίρα να μείνει στη Μόσχα αν η Ελλάδα ανοίξει ξανά τα σύνορά της γι’ αυτούς καθώς και το φορτισμένο συναισθηματικά φινάλε που μου έφερε δάκρυα στα μάτια. Άνθρωποι που περνούν τις μέρες τους αναμένοντας το πράσινο φως για να γυρίσουν κι όταν ανάψει αυτό ψάχνουν τρόπο να αντέξουν το συναισθηματικό βάρος της νέας αλλαγής στη ζωή τους.
«Ο θείος Πλάτων», που εκδόθηκε το 1975, κυκλοφορεί ξανά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο ως ένα από τα βιβλία που περιέχονται στη συλλεκτική κασετίνα «Η Βιβλιοθήκη της Άλκης Ζέη». Πρόκειται για ένα σημαντικό απόκτημα για κάθε παιδί και έφηβο, μιας και περιέχονται τα αντιπροσωπευτικότερα μυθιστορήματα της κυρίας Άλκης Ζέη, που μεγάλωσαν, γαλούχησαν και επηρέασαν γενιές και γενιές ενώ χάραξαν το δικό τους μονοπάτι στη νεότερη μεταπολεμική πεζογραφία.
readathon17 book 13: a book that you bought despite of the ugly cover
My apologies to the designer, the cover is not that bad. Generally I like this series and I like Alki Zei's name logo and the colors, but this drawing is not that good. But the real reason I put it in this category is that I had two other categories in mind for it, but after reading it, it didn't fit in any of them (since the main character is a stuffed donkey and not uncle Platon or a child).
The book is for young children and it is good. Typical Alki Zei life story, about a family of greek communists that live in Moscow, but this time through the eyes of the stuffed donkey. The kids of the family are 6 and 4 years old.
Αγαπημένη η Άλκη Ζέη, αλλά δεν μου άρεσε αυτό το βιβλιο της ιδιαίτερα. Κάπως πρόχειρη και βιαστική δουλειά να έκανε εδώ. Δεν υπαρχει υπόθεση ουσιαστικά, είναι στιγμιότυπα από τη ζωή της οικογένειας όταν ήταν αυτοεξόριστη στη Ρωσία, με ιδιαίτερη έμφαση στην καθημερινότητα και τον χαρακτήρα των παιδιών της. Και... αυτό. Δεν υπάρχει υπόθεση, αρχή μέση τέλος. Ας μην πιάσω τώρα κάποιες φράσεις που εξιδανικεύουν την στάση των αριστερών στον εμφύλιο («παλικάρια οι αντάρτες κι όμως έχασαν κτλ κτλ), αυτά τα αναίρεσε και η ίδια σε μεταγενέστερα γραπτά και συνεντεύξεις της.
Το βιβλίο βρέθηκε τυχαία στα χέρια μου και όλως παραδόξως δεν περίμενα να μου αρέσει 💜 Δεν διαβάζω παιδική λογοτεχνία,άλλωστε βρίσκομαι και σε μια ηλικία που τα αναγνώσματα μου είναι διαφορετικά αλλά δεν σημαίνει ότι αν βρεθεί κάποιο βιβλίο στα χέρια μου δεν θα το διαβάσω και πίστεψτε με,όταν έχεις μικρότερα μέλη στην οικογένεια τέτοια βιβλία βρίσκονται συνέχεια. Ήξερα για την Άλκη Ζεη και ειχα δι αασει άλλο ένα βιβλίο της σε μικρότερη ηλικία για το σχολείο αλλά το συγκεκριμένο ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για εμένα καθώς μου άρεσε πολύ!Η αύρα του βιβλίου ήταν μαγευτική και είναι άκρως παιδαγωγικό διότι αναφέρει διαφορά ιστορικά γεγονότα το προτείνω ανεπιφύλακτα στους μικρούς μας αναγνώστες ❤
Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία μιας οικογένειας που αναγκάζεται να μεταναστεύσει στη Μόσχα λόγω του εμφυλίου πολέμου, αφήνοντας πίσω συγγενείς στην Ελλάδα, μεταξύ των οποίων και τον θείο Πλάτωνα. Το βιβλίο επικεντρώνεται στην εμπειρία της εξορίας και στην προσπάθεια επιβίωσης της οικογένειας στη νέα χώρα, ενώ παράλληλα διατηρείται η σύνδεση με την Ελλάδα μέσω του θείου Πλάτωνα, ο οποίος συμβολίζει την πατρίδα και την απώλεια. Ένα πάνινο γαϊδουράκι, δώρο των παιδιών από τον θείο Πλάτωνα, λειτουργεί ως αφηγητής και συνδετικός κρίκος μεταξύ των δύο κόσμων.
Εντάξει, όχι και από τα καλύτερά της, πολύ παιδικό (καθώς και τα παιδιά που πρωταγωνιστούν είναι κι αυτά προσχολικής ηλικίας) και δεν έχει ακριβώς υπόθεση. Διηγείται τη ζωή μιας οικογένειας Ελλήνων που έχουν μεταναστεύσει στη Ρωσία ως πολιτικοί πρόσφυγες και κάποια στιγμή εμφανίζεται η ευκαιρία να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Μόνο για το γλυκό γράψιμο 3 αστέρια αντί για 2, αλλά ευτυχώς που το αγόρασα σχεδόν τζάμπα και σίγουρα δε θα το ξαναδιαβάσω.
Ένα υπέροχο βιβλίο που απευθύνεται σε κυρίως παιδιά, αλλά ταυτόχρονα μας ταξιδεύει σ' έναν άλλο τόπο και σε μια άλλη εποχή, παρέχοντάς μας με γλαφυρό τρόπο εικόνες από την ζωή και την καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην ΕΣΣΔ. Οι τελευταίες σελίδες ήταν πραγματικά συγκινητικές!
Ένα ευχάριστο ανάγνωσμα για παιδιά. Εμένα μου φάνηκε σαν παραμύθι ... θα πρότεινα να το διαβάσετε στα παιδάκια σας ή να τους το κάνετε δώρο αν είναι μεγαλύτερα και μπορούν να διαβάσουν μόνα τους.
Δεν είναι και από τα πιο γνωστά της Άλκης Ζέη και κατά τη γνώμη μου ούτε από τα καλύτερά της, αλλά γενικά είναι πολύ καλό. Για παιδιά ηλικίας 7-11 είναι υπέροχο βιβλίο, όμως η παιδικότητά του μπορεί να κουράσει ορισμένους εφήβους. Πάντως το προτείνω είναι εξαιρετικό!