Wobec zła

by Maria Janion

Wobec zła Marii Janion to głęboka i przenikliwa analiza jednego z najważniejszych wątków polskiej kultury i tożsamości – zmagania ze złem, zarówno w wymiarze narodowym, jak i metafizycznym. Autorka, jedna z najwybitniejszych polskich humanistek, prowadzi nas przez fascynujący labirynt idei, tropów literackich oraz historycznych dramatów, które kształtowały polską wyobraźnię i podejście do kwestii moralnych.

W centrum uwagi znajduje się figura “szalonego patrioty”, archetypowego bohatera narodowych tragedii, symbolu polskiego prometeizmu i ofiarnego buntu wobec niesprawiedliwości. Janion pokazuje, jak postacie takie jak Rejtan czy bohaterowie Dziadów Mickiewicza stawały się nie tylko literackimi ikonami, ale także nośnikami narodowych traum i nadziei.

Autorka mistrzowsko łączy analizę literacką z filozofią i historią, stawiając pytania aktualne dla współczesnych czytelników i czytelniczek: Jakie miejsce ma zło w naszej kulturze i świadomości? Czy radykalizm poświęcenia może prowadzić do szaleństwa? Jak polska historia kształtowała nasze rozumienie moralności i wolności?

Wznowienie Wobec zła to nie tylko intelektualna uczta, ale także wyzwanie dla naszych przekonań o narodowej tożsamości. To książka, która inspiruje do refleksji i na nowo definiuje pojęcie polskiego patriotyzmu.

Genres: Nonfiction

208 pages, Paperback

First published January 1, 1989

About the author

Literature historian, literature critic, famous feminist. A professor at The Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences specialising in romanticism.

Reviews

[Monika · Rating 4 out of 5]

Bardzo interesujacy zbior esejow o roli zla w literaturze romantycznej tworcow takich jak
Mickiewicz, Krasinski, Golding, Andrzejewski, Goethe czy Odojewski.
Natura ludzka, szalenstwo, wyzszy cel czy wreszcie miejsce (Polska-Ukraina) jako fatum.

Mialam to na liscie juz troche czasu; smutne okolicznosci sprawily ze siegnelam wczesniej, niz zamierzalam. Nie zaluje. Na pewno warto zapoznac sie z tworczoscia tej wybitnej humanistki.

[Maciej Bujanowicz · Rating 5 out of 5]

Jeden z najlepszych zbiorów esejów jaki czytałem. Poddane interpretacji romantyczne mity, fundamentalne dla polskiej kultury, pozwalają zupełnie inaczej spojrzeć na teksty polskich romantyków, ale także problemy naszego społeczeństwa.

W szczególności fascynujący jest mroczny, wampiryczny wątek polskiego romantyzmu, a także dokładna analiza zjawiska prometeizmu.

[Lidia Radzio · Rating 5 out of 5]

Maria Janion brawurowo reinterpretuje mity polskiego romantyzmu. Czy Konrad to bojownik o dobro ojczyzny czy spragniony krwi wampir?A patriota - Rejtan? Czy nie był przypadkiem zwykłym wariatem? W jaki sposób sekta Towiańczyków manipulowała życiem swoich wyznawców?

Motywy romantyczne są w polskiej kulturze wciąż żywe i podlegają licznym deformacjom. Ich mitotwórcza siła jest na tyle duża, że z powodzeniem trwają w oderwaniu od swoich literackich źródeł. Aby się o tym przekonać, wystarczy pobieżnie śledzić doniesienia ze świata polityki. I właśnie w kontekście burzliwych wydarzeń roku 2016 ta lektura zrobiła na mnie szczególne wrażenie. Polecam, zwłaszcza jeśli wciąż uważacie, że "Dziady" to nuda.

[Ada · Rating 5 out of 5]

Bardzo interesujący zbiór esejów Marii Janion. Szczególnie trzy pierwsze eseje na temat szaleństwa, Towiańskiego i wampiryzmu dają fascynującą perspektywę na ekscesy polskiego romantyzmu. Mimo że Janion analizuje tu twórczość Andrzejewskiego, Goldinga i Odojewskiego robi to przez pryzmat twórczości polskich romantyków.


Dla mnie szczególnie ważnym okazał się być esej na temat twórczości Krasińskiego- 'nie tyle o dekadentyzmie w sensie jakiejś powierzchownej predekadenckiej stylizacji robionej "do twarzy", ile o wszechstronnym wyrazie głęboko odczuwanego traumatyzmu bytu'. Był on dziwnie osobisty. Przypomniał mi fragment z 'The Rainbow' D.H. Lawrence'a 'in the superficial activity of her life, she was all English. She even thought in English. But her long blanks and darknesses of abstraction were Polish.'


Pełno jest w tym tomie aluzji do Kołakowskiego, szczególnie w przemyśleniach na temat prometeizmu (zdaniem Janion, Kołakowski 'rozprawia się z prometeizmem, ufundowanym na odrzuceniu grzechu pierworodnego i przekonaniu o nieskończonej możliwości samodoskonalenia się. Zaczyna się od deifikacji człowieka, a kończy na zbrodniczym "kulcie jednostki").

'Wobec Zła' polecam więc z czystym sumieniem wszystkim wielbicielom polskiego romantyzmu. tę krytykę literacką można czytać dla przyjemności.

[Marek Krajewski · Rating 3 out of 5]

I have as expecting it to be a big setting of accounts with the Polish history, but it turned out to be a collection of essays about the classic s of Polish literature written in more scholarly style. They all discuss the theme of evil (more or less), but there isn't an overarching narrative. "Polish Hamlet" is probably more like that book I imagined.

But I'll remember one sentence from it forever: "in Polish culture the hell is located in Ukraine but heaven is located in Lithuania/Belarus..." (or so)