Gelukkig zijn we machteloos

by Ivo Victoria

Een tuinfeest op een hete zomerdag. Een dochter die geen dochter wil zijn. Een oom die geen oom is. En twee families, verspreid over het perfect onderhouden gazon. Geslaagd in het leven, hun zorgen gedekt door een gevarieerd assortiment aan verzekeringspolissen, en grappen en verhalen die iedereen kent. In hun ogen de geheimen die hen met elkaar verbinden, als verdroogde lijm.

Genres: Fiction, Literature

241 pages, Paperback

First published January 1, 2011

About the author

Ivo Victoria is een Vlaamse schrijver.

Ivo Victoria in de Nederlandstalige Wikipedia


Ivo Victoria is a Flemish writer.

Reviews

[Evi · Rating 3 out of 5]

De titel op zich is vier sterren waard. Het verhaal aanvankelijk ook, maar verliest dan toch een ster gaandeweg. De vlotheid, waarmee Ivo in zwierige - op de achterflap bejubelde 'beeldende' - taal vertelt, geraakt verloren zodra Billie buiten westen gaat. Het is vanaf dan nog onduidelijk wie welke gevoelens heeft en waarom. De familie, die er nog één was toen Billie nog present was, werd plots uiteengerukt en benadrukt als twéé families. In plaats van me bezig te houden met de emoties die er gaande waren bedacht ik me (lees: ik zat in mijn hoofd) wie nu tot welke familie behoorde en waarom ze dan in Godsnaam op hetzelfde feest waren. Toen werd ik machteloos, maar niet 'gelukkig' machteloos. Als de Jan-van-gent en de walvis dan ook nog een actievere rol opnamen was ik te verward om me nog te laten meevaren. En wat is dat met de hoofdstuk-titels en benummering?

[André · Rating 4 out of 5]

Citaat : De situatie was hopeloos. Ik was machteloos. En ik deed nog zo mijn best. Ik voelde mij alsof ik krampachtig binnen de lijntjes probeerde te kleuren terwijl er iemand aan mijn elleboog zat te trekken en te duwen.
Review : In 2009 debuteerde Ivo Victoria (1971) met de goed ontvangen roman Hoe ik nimmer de ronde van Frankrijk voor min-twaalfjarigen won (en dat het me spijt). Met Gelukkig zijn we machteloos komt Victoria met een tweede, mysterieuze roman, een familietragedie op het Vlaamse platteland. Gelukkig zijn we machteloos begint sterk. Van meet af aan wordt de lezer meegezogen in het verhaal omdat hij voelt dat er iets staat te gebeuren. Het is zomer en het land is in de ban van onrustwekkende verdwijningen van jonge meisjes. Daar komt nog bij dat sommigen een vreemde ruis horen. Er zou een verband zijn. Tegen deze achtergrond vindt een familiefeest plaats, in het huis van Hilde en Dirk. We pendelen regelmatig van het feest naar de plaats waar ome Lex, ook één van de gasten, met het bewusteloze lichaam van een jong meisje ronddwaalt. Het desolaat landschap waarin een onheilspellende jan-van-gent.



In het oproepen van nieuwsgierigheid naar de toedracht van het drama in de velden is de auteur goed geslaagd. Er wordt op een aardige wijze gespot met familierituelen en het feestje zorgt voor wat grappige passages. Ivo Victoria gaat in heen en weer in zijn flashbacks, maar dat stoort nergens, integendeel het rekt de spanning.



Gelukkig zijn we machteloos is een bijzonder goed opgebouwd en geschreven werk dat nog sterker is dan zijn veelgeprezen debuut.

[janine · Rating 4 out of 5]

Ik begon met een vooroordeel te lezen. Een tuinfeest als belangrijkste plaats van handeling, een meisje, een dreigende ramp. Ik verwachtte een soort Tirza. En omdat ik na drie pogingen Grunberg te lezen heb besloten dat zijn werk me koud laat, was dat voor mij geen aanbeveling. Tijdens het lezen schoten me nog meer overeenkomsten te binnen, maar door een boek alleen zo te lezen doe je het geen recht.

Gelukkig zijn we machteloos

Er zijn inderdaad een tuinfeest, een getalenteerd meisje, Billie, en verontrustende nieuwsberichten, maar het gaat Ivo Victoria vooral om wat zich achter de façade, achter de rituelen afspeelt. De met klimop bekleedde muren van de tuin zijn eigenlijk een hek, een beveiligingsplan compleet met bewegingssensors en een alarm. De gasten, familieleden en vriend van de familie Ome Lex, zijn meer bezig met hun persoonlijke clichés - seks, dood - dan met wat er om hen heen gebeurt. Liefst trekken ze zich terug op het toilet of in de keuken. En angst, natuurlijk is er ook angst, ze voelen de dreiging allemaal hangen, als een walvis slechts gedragen door wat wolken, als een trein die door zijn ontwerp wel veel snelheid maakt maar niet remmen kan. Dan is er ook nog het landschap waar Billie en Ome Lex doorheen trekken. Een weids landschap, groen zover het oog reikt, alleen hier en daar onderbroken door een sloot. Ook eindeloos, zonder bakens, zonder uitgang.

De angst die hen met elkaar verbindt wordt werkelijkheid wanneer Billie en Ome Lex tijdens het tuinfeest verdwijnen. De reactie op deze ramp, wat eraan vooraf ging en wat er met Billie en Ome Lex gebeurde, wordt door elkaar gehusseld en met walvissen, treinen en vogels gegarneerd. Chronologie zul je zelf bij moeten houden. Door deze behandeling wordt je bepaald bij de angst, het niet-weten, de spanning die de personages voelen. Al doet het soms ook gewoon wat rommelig aan boeit het ene perspectief wat meer dan het andere.

En de personages, leer je die ondanks alle kijkjes achter de façade wel echt kennen? Ze kennen elkaar niet eens, gevangen in en verbonden door hun clichés. Wat weten ze bijvoorbeeld van Ome Lex? Hij beschrijft zichzelf zo:

... vanmiddag, toen ik nog een nonkel was, een oom, zo'n plezante, die van krabbels tekeningen maakt, die zijn beperkt oeuvre met zoveel aplomb kan doen weerklinken. Een charlatan! Zullen ze zeggen. Een charlatan die eerst nog vrolijk op de piano zat te timmeren. Alsof ik een keuze had. De waarheid is dat ik mezelf haat op dat soort momenten. Ik heb die rol ooit zelf bedacht. Dat is waar. Ik ken de kneepjes en de grappen en de situaties waarin ze passen. Het maakt mij onverdacht en ooit kwam dat goed uit, maar nu ben ik moe. Niets doet er nog werkelijk toe. Zoals ik daar zat, hoe mijn vingers over de zwarte en witte toetsen dansten. Een personage uit een roman, een berekenende antiheld die als een vermoeide circusartiest met zijn eigen opportunisme en kwetsbaarheid jongleerde ter vermaak van het publiek. Waar komt dat personage vandaan? Die clown. Waar komt die toch steeds vandaan, iedere keer wanneer een gezelschap zich tot publiek promoveert? Ik had me voorgenomen niets opvallends te doen. Ik was daar slechts om Martha gezelschap te houden, om haar gerust te stellen, dat is alles, dat is het hele verhaal. Maar ik zit klaarblijkelijk gevangen in een lichaam met andere plannen.

Is dat het hele verhaal? Verspreid door het boek zijn genoeg aanwijzingen te vinden om je een beeld te vormen van Ome Lex en van wat er met hem en Billie gebeurde, maar definitieve antwoorden zijn er niet, zoals het blijkbaar hoort.

Wat je wel krijgt: een prettig leesbaar boek, hier en daar wat warrig, met delen die het teruglezen waard zijn, alleen al om soms de draad van steeds wisselende perspectieven niet kwijt te raken, ook wat personages die alleen maar façade zijn, niet eens een naam hebben - De Militair, De Thaise Bruid. Er is veel moois, veel om aan elkaar te knopen, en genoeg stof voor mijn langste GR review ooit.

En nu moet ik nooit meer vergeten dat een jan-van-gent geen geit is, hoe vaak hij ook mekkert, dat maakt het lezen een wel erg vreemde ervaring.

[Robbe · Rating 2 out of 5]

Waar zijn eerste boek een mooie aanzet was naar meer, bleef ik bij dit boek echt op mijn honger zitten: Ivo Victoria besteedt belachelijk veel aandacht aan een achtergrondsituatie terwijl deze maar weinig van belang blijkt voor het eigenlijke verhaal, de structuur van het boek is mij niet duidelijk geworden, de apotheose was ronduit teleurstellend en ga zo maar door. Komt daar nog bij dat ik al vanaf dat ik vertrokken was in het boek een enorme hekel aan nagenoeg alle personages had.
Akkoord, er zit af een toe een interessante gedachte of een mooie zin in, en het is ontspannende lectuur die vlot leest, maar over het algemeen ging het boek echt nergens naar toe.
Tegenover zijn eerste boek vind ik dit een achteruitgang, dat begon tenminste nog met een leuke insteek, kon mij wat doen lachen, raakte me ook wel een beetje, maar verwaterde jammer genoeg naar het einde toe. Maar dit?
Het doet me wat denken aan toen ik ongeveer een jaar geleden Tirza van Grunberg las: ook daar vond ik het boek ronduit vervelend en was de gedachte die het vaakst bij me opkwam 'Moet dit nu?', maar daar zat het verhaal wel redelijk degelijk in elkaar.
Ik ben gewoonweg teleurgesteld in dit boek.

[Sofie · Rating 3 out of 5]

Wat ik van dit boek vond is een even groot mysterie als het verhaal zelf. In het begin dacht ik dat het ge'ruis'loos (ha ha, get it?) de revue zou passeren. Ik vond het saai en ingewikkeld, als een pilootaflevering van een serie die teveel personages in één keer wil introduceren. Gaandeweg werd het beter, maar op het einde liep ik gewoon mee verloren met Billie en Ome Lex. Uiteindelijk was ik vooral opgelucht dat het voorbij was.

[Rosa · Rating 2 out of 5]

holy ass, iedereen probeerde het kind te raggen en opeens is ze dood

[Shirley]

Ik heb het niet uitgelezen. Ik vond het begin maar niks. Ik ben tot pagina 46 geraakt en dat is al een wonder.

[Claartje Arl · Rating 1 out of 5]

Vond het nuttig om eens te kijken of andere boeken van Victoria wél de moeite waard zijn, maar helaas heb ik dit na 50 bladzijden terzijde moeten leggen: totaal onbelangrijk in een hele vervelende stijl. Misschien gewoon niet mijn smaak!

[Triatlonb · Rating 1 out of 5]

Banale en vervelende eenheidsworst.

[Janny · Rating 3 out of 5]

Een tuinfeest is de setting van zijn tweede roman. Het betreft een familiefeest. In huis staat de tv aan. Er is veel aandacht voor een verdwenen meisje, de zoveelste in een reeks. Degenen die in de buurt waren spreken allemaal over een vreemde ruis. Als vervolgens Billie, de adoptiefdochter van Hilde en Dirk lijkt te zijn verdwenen, slaat de angst toe. Vooral als men constateert dat ook Oom Lex, geen familie maar een vriend van de familie is verdwenen.

Ik heb een dubbel gevoel over het boek. Dat komt vooral door het moeizame begin en het onbevredigende einde. Het begin leest niet lekker weg. Ik ben al op blz 38 en ik heb eigenlijk nog geen idee wat er aan de hand is. Maar dan slaat het ineens om.
Het mag dan een familiefeest betreffen, de stemming is maar weinig feestelijk. Er is sprake van een gespeelde vrolijkheid, er heerst angst. Niet alleen door de berichtgeving over de verdwenen meisjes maar ook binnen de familie. Hilde blijft maar vragen of iemand Billie soms gezien heeft en niemand lijkt haar te horen. Dirk en Nonkel César lijken plezier te hebben maar zeggen steeds de verkeerde dingen. Er wordt voortdurend gesproken over "het kind", zonder ooit de naam te noemen. Martha denkt aan de geheimen die ze met de familie deelt, geheimen die invloed hebben op de familierelaties.

De sfeer is beklemmend, eigenlijk is het hele boek beklemmend, soms zinderend van spanning. Dat is wat ik knap vind aan het boek. De manier waarop Vitoria met het perspectief speelt, met de tijd, de gedetailleerde beschrijving van de gebeurtenissen en het daarmee opbouwen van de spanning en de beklemmende sfeer.
Maar aan het eind raak ik het spoor bijster en sla ik het boek uiteindelijk dicht met meer vragen dan antwoorden. Wat betekent toch "Mahatsuko", het woord dat Billie steeds roept? Wat is de betekenis van de walvis? Ik heb verschillende betekenissen kunnen vinden. De walvis als symbool van de verleiding en als symbool voor familie, harmonie, communicatie en bewustzijn. En dan de valk, symbool van de wijde en alziende blik en de Jan van Gent, de boodschapper van de storm. Dan de titels van de verschillende delen waarvan "Vliegt de blauwvoet, storm op zee" nog het eenvoudigst is te begrijpen. In ieder geval voor de Vlaamse lezers (Wikipedia). Misschien moet ik het boek nog maar een keer lezen. Ik kom alleen nooit aan het herlezen van boeken toe. Mijn oordeel, drie sterren.

[Koen Verbeken · Rating 4 out of 5]

In’t kort: we zitten op een zomers familiefeest, met alle stereotypen van dien: de Militair probeert krampachtig de touwtjes in handen te houden, de Weduwe (eigenlijk aangetrouwde familie, maar sinds het overlijden/de zelfmoord van haar echtgenoot mag ze toch naar de feestjes blijven komen) denkt er het hare van, de Broers kunnen het niet echt met elkaar vinden en proberen elkaar steeds de loef af te steken, de Gastheer is heel erg trots op zijn mooie tuin mét alarmsysteem (je weet immers nooit in deze tijd, met al die verdwijningen en zo), de Gastvrouw probeert wanhopig haar moeder naar de mond te praten, de pater familias dementeert, en uiteraard ontbreekt de Zatte Nonkel niet (hij heeft zelfs zijn Thaise Bruid meegebracht). Ook Ome Lex (niet echt een nonkel, maar het wordt niet duidelijk wat hij dan wel precies is) mag langskomen. ’s Avonds breekt er een onweer los. En dan verdwijnt Billie, de geadopteerde tienerdochter des huizes. En opeens is ook Ome Lex weg…

Mijn oordeel: de setting deed me heel erg denken aan ‘Festen’, maar de verhaallijn heeft daar verder eigenlijk weinig mee gemeen. Het verhaal wordt erg goed opgebouwd, met steeds wisselende vertelperspectieven, waarin door ironie, omkering en sarcasme de kleingeestige Vlaming met de grond gelijk wordt gemaakt.

Er waait ook nog een golf van mysterieuze verdwijningen van jonge meisjes doorheen het platteland, en volgens enkele vrouwen heeft dat te maken met een Geruis dat ze opeens horen, iets 'bovennatuurlijks'. De Gastheer is maar wát blij met zijn alarmsysteem, maar desondanks verdwijnt zijn ‘kleine meid’. Die verdwijning, eigenlijk pas na driekwart van het boek, wordt hoofdzakelijk door de ogen van Ome Lex bekeken, al rijst daarbij de vraag of we hem wel mogen geloven.

De laatste scenes van het boek zijn zo ongeveer de mooiste. De verklaring van het Geruis is echt betoverend, samen met het verhaal van de Valk en de Walvis.

Dit boek moet het niet hebben van zijn verrassende plotwendingen (al zijn die er wel, in beperkte mate) of van zijn sneltreinvaart. Wel is de gebruikte taal echt mooi, de beschrijvingen knap opgebouwd, met mooie symboliek, de sfeerschepping treffend, en de ironie weergaloos.
Een aanrader, zoals Standaard der Letteren vertelde.

[Chantal · Rating 3 out of 5]

Ik heb tegenstrijdige gevoelens over dit boek. Enerzijds is het knap geschreven, op zinniveau. Victoria begrijpt de kunst van mooie proza maken, hij schept het plaatje zonder dat hij letterlijk hoeft te vertellen wat hij bedoelt.

Desondanks vond ik het boek niet lekker lezen. Objectief gezien zat er een spanningsboog in, voerde hij onze nieuwsgierigheid telkens weer een stukje informatie. Maar vaak ontaarde het ook een beetje in symbolisch geneuzel en begreep ik niet goed waar hij nou heen wilde. We draaiden voor mijn gevoel in rondjes waarbij sommige thema's wel erg vaak opnieuw werden opgerakeld.

Ook veranderde mijn beeld van de hoofdpersonen regelmatig. Dan bleek na het halve boek dat iemand veel ouder of jonger was dan ik me had voorgesteld. Ik denk dat dit boek bij een tweede lezing beter is, als je al kennis hebt gemaakt met alle personages, maar ik weet nu al dat ik dat niet ga doen. Jammer.

[Sara Logghe · Rating 4 out of 5]

Twee verhalen in één: een familiefeest waarvan de familieleden zelfs niet eens allemaal een naam kregen maar een omschrijving zoals het kind of de Thaise Bruid en daarnaast de mysterieuze verdwijning van nichtje Billie en Ome Lex, die helemaal geen familie is. Het familiefeest zou perfect een nieuwe hit over het charmante Vlaanderen kunnen zijn, terwijl de tocht van Billie en Lex bevreemdend is inclusief een walvis die door een roofvogel wordt opgepikt en naar een heuvel gebracht. Soms wat moeilijk om de link tussen deze 2 verhalen te vinden, maar een boek hoeft niet altijd straightforward te zijn. De surreële weg van Billie en Lex en het niet volledig duidelijk slot, vond ik persoonlijk een meerwaarde voor de verhaallijn van het familiefeest. Mooie zinnen, spannende opbouw en net genoeg verwarring

[Cedric · Rating 1 out of 5]

Ik heb verder gelezen omdat de schrijver een leuke schrijfstijl heeft. Maar jammer genoeg stopt het daar bij. Het verhaal stelt niet veel voor maar hij dacht dat hij dat kon maskeren door het de lezer zo moeilijk mogelijk te maken. Jammer.

[Michaël · Rating 2 out of 5]

begreep het niet goed. traag tempo ook.

[Linjea · Rating 3 out of 5]

Dit boek viel me een beetje tegen. Ik had er, ook na zijn eerste boek, meer van verwacht. De beschrijvingen van personages zijn mooi, maar het verhaal was toch wat teleurstellend

[Bart Derwael · Rating 3 out of 5]

'Gelukkig zijn we machteloos' is een intrigerend boek, inhoudelijk beklemmend en erg beschrijvend. Een ode aan de suggestie. Filmisch ergens tussen Festen en Avant l'hiver. Graag en snel gelezen.

[Annick Esselen · Rating 2 out of 5]

Misschien iets te poetisch voor mij.