Η «Εντολή» της Διδώς Σωτηρίου είναι ένα βιβλίο πολιτικής λογοτεχνίας με καυτά βιώματα. Ζωντανεύει μυθιστορηματικά τις περιπέτειες της μεταπελευθερωτικής Ελλάδας ( 1944-1952 ), που δεν έπαψε να ‘χει τη μοίρα του Σίσυφου. Με πλαίσιο το χρονικό της σύλληψης, της δίκης και της εκτέλεσης του Κωστή, ενός παλικαριού που δεν αργούμε να μάθουμε πως είναι ο Νίκος Μπελογιάννης, παρακολουθούμε με σφιγμένη ανάσα να γκρεμίζονται στο χάος οι προσδοκίες, τα όνειρα και οι θυσίες του ελληνικού λαού για να στεριώσει το δρόμο του ο ιμπεριαλισμός στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εφιαλτικές πλεκτάνες ξένων και εγχώριων μυστικών υπηρεσιών, αντικομμουνιστική υστερία, δίκες, εκτελέσεις, τρόμος με στόχο το διαμελισμό των δημοκρατικών δυνάμεων. Η θυσία του Μπελογιάννη. Η αλήθεια για τον Πλουμπίδη. Τα λάθη της Αριστεράς και του Κέντρου. Ντοκουμέντα γνωστά και ντοκουμέντα που πρώτη φορά βλέπουν το φως της δημοσιότητας.
Η «Εντολή» χαρακτηρίστηκε σαν «συνταραχτικό μεγάλο έργο, πολιτικής ευθύνης». «Γραμμένο αντικειμενικά, τεκμηριωμένα και γι’ αυτό πειστικά, με μπρεχτικής μορφής αποστασιοποίηση, είναι τελικά ένας ύμνος στην παλικαριά, στον πατριωτισμό και στην εντιμότητα της περήφανης γενιάς της Αντίστασης που σφαγιάστηκε. . .»
Dido Sotiriou (Greek: Διδώ Σωτηρίου) was born in Aϊdini of Asia minor, in 1909, the daughter of Evangelos Pappas and Marianthi Papadopoulou. In 1919 she moved with her family to Smyrni (Izmir) but following the destruction of 1922 she fled to Greece. In Athens she completed her general education having as teachers the then literary figures Kostas Paroritis and Sophia Mayroeidis-Papadakis amongst others. She studied at the French Institute of Athens and in 1937 she briefly attended a course in French Literature at the University of Sorbonnis. In 1936 she officially turned to professionally practicing Journalism. She worked for the magazine “Gynaika” (Woman) (as editor-in-chief) and then went on to work for newspapers “Neos Kosmos” (New World) and “Rizospastis” (The Revolutionist) (again as editor-in-chief from 1944), while during the duration of the German Occupation collaborating with Melpo Aksioti, Elli Alexiou, Elli Pappa, Titika Damaskinou, Elektra Apostolou, Chrysa Chatzivasileiou and other Greek women who were members of the Resistance. In 1935 she took part in the congress of the Comity in Geneva, where she met Vladimir Ilyich Lenin’s comrade Alexandra Mikhailovna "Shura" Kollontai and in 1945 she took part in the founding congress of the Women’s International Democratic Federation in Paris. She first appeared on the literary scene in 1959 with the publication of her first novel “Oi Nekroi Perimenoyn” (The Dead Await). Her works have been translated into many foreign languages. Dido Sotiriou belongs to the Greek novelists of the 1920-1940 eras. Her work moves in the planes of realism with the presence of the self biographical element strong and the emotional participation of the author in the adventures of her protagonists. Her material is derived from the Asia Minor Disaster, the Civil War period and the period after the Civil War in Greece. With “Matomena Chomata” (published as Farewell,Anatolia in English) Sotiriou initiated her course towards a style of writing that combined fiction with her own distinct way of examining her issues from a historical aspect. A course which continued and bled into her next two novels “Entoli” (The Command) which had as a theme the case of Mpelogiannis and “Katedafizometha” (Shattered). She died in 2004.
Το βιβλίο αυτό είναι ένα από τα 3 πιο σπαρακτικά βιβλία που έχω διαβάσει ποτέ (τα άλλα δύο είναι "Τα Ματωμένα Χώματα" και το "Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο"). Παρόλο που ξέρεις το τέλος της δίκης του Μπελογιάννη, αν δε διαβάσεις την ιστορία απ'την αρχή, αν δε τη δεις με τα μάτια της Σωτηρίου, που είναι αδερφή της συντρόφου του Μπελογιάννη, Έλλης Παππά και κυρίως, αν δε διαβάσεις τα 3 γράμματα της ίδιας της Έλλης Παππά που έγραψε στο γιο της μέσα από τη φυλακή, δε θα κατανοήσεις τη σημασία αυτών των χρόνων στην ιστορία της Ελλάδας. Δυστυχώς εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να γίνουμε τα πιο αιμοβόρα και σαδιστικά όντα, για λόγους ασήμαντους στην ουσία. Κι όμως, μπορούμε να έχουμε και μεγαλείο. Θα πρότεινα αυτό το βιβλίο σε κάθε άνθρωπο, γιατί όλοι πρέπει να ξέρουμε τα εγκλήματα που οι ίδιοι διαπράξαμε στο παρελθόν μέσα σε αυτή τη χώρα. Και αφού το διαβάσετε, δείτε το βίντεο από τη Μηχανή του Χρόνου για τη δίκη του Μπελογιάννη και τη συνέντευξη της Διδώς Σωτηρίου και της Έλλης Παππά στην εκπομπή της Σεμίνα Διγενή Άνθρωποι.
Ιδεολογικά και συναισθηματικά φορτισμένο μυθιστόρημα, πυκνό σε ιστορικές μνήμες και γεγονότα, όπως καθετί που γράφει η Σωτηρίου. Η πρόζα κάθε άλλο παρά ανάλαφρη είναι και, παράλληλα με τη βαριά ατμόσφαιρα και την εμμονή στην ιστορική λεπτομέρεια, μεταφέρει άρτια το κλίμα της εποχής, την αβεβαιότητα, ασφυξία και το αδιέξοδο της μετεμφυλιακής περιόδου.
Δεν ήσουνα ένας άνθρωπος, μα μια γενιά, ένα κίνημα που νίκησε την ήττα του...
Ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα το οποίο όμως δεν μου δημιούργησε την συναισθηματική κορύφωση που με είχαν προϊδεάσει οι διάφορες κριτικές. Πάντως διαβάζεται ευχάριστα
5/5 Καταρχάς νομίζω ότι είμαστε τυχεροί, που μία τόσο καλή συγγραφέας ήταν όχι μόνο παρούσα αλλά και καίριο πρόσωπο σε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας. Ειδικά από τη στιγμή που 1) δεν διδάσκεται (ακόμα, και καλά) και 2) αν ποτέ μπει στα βιβλία της ιστορίας, θεωρώ ότι θα διαστρεβλωθεί σε μεγάλο βαθμό ώστε να μη φαίνεται ο αθλιότατος χειρισμός της κυβέρνησης και των στελεχών της.
Θεωρώ ότι αυτό το βιβλίο, μαζί με το "Οδός Αβύσσου αριθμός μηδέν" του Λουντέμη και το "καλά...εσύ σκοτώθηκες νωρίς" του Μίσσιου, πρέπει να διαβαστεί από όλο τον κόσμο που θέλει να ενημερωθεί για αυτή τη μαύρη περίοδο της μεταπελευθερωτικής Ελλάδας.
Εκεί που διαφέρει από τα προαναφερθέντα βιβλία, είναι ότι η περιγραφή γίνεται από ένα συγγενικό πρόσωπο των φυλακισμένων, επομένως βλέπουμε μια άλλη σκοπιά από αυτές που είχαμε συνηθίσει. Ο αγώνας, το άγχος, η αβεβαιότητα, η θλίψη, η μοναχικότητα, η απογοήτευση των αγαπημένων προσώπων εκτός των φυλακών αξίζει αντίστοιχη μνεία με αυτή των εντός. Ταυτόχρονα η Σωτηρίου παρέχει και το γενικό κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο που λαμβάνουν μέρος αυτά τα γεγονότα, δίνοντας μια πιο σφαιρική και ολοκληρωμένη ματιά στην ευρύτερη εικόνα.
Επίσης το γεγονός ότι αφορά μια γυναίκα κρατούμενη, ρίχνει παραπάνω φως σε μια περίοδο με περισσότερο αντρικές μαρτυρίες. Οι εξίσου τραγικές συνθήκες στις γυναικείες φυλακές, η αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια μέσα σε αυτές καθώς και οι γενναιότητα των κρατουμένων, είναι κάτι που δεν πρέπει να λείπει από τις γνώσεις μας.
Αυτή ίσως να είναι η πρώτη και τελευταία κριτική που γράφω στα ελληνικά. Αλλά δεν ξέρω και πώς αλλιώς να αποτυπώσω με σαφήνεια τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις συγκινήσεις και τέλος την ντροπή που μου προξένησε αυτό το βιβλίο. Ντράπηκα για την αμάθεια μου και την πλήρη άγνοια για την γενιά της αντίστασης και την ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας. Κοιτάμε στα σχολεία να διδάξουμε 5 και 6 φορές την αρχαία ιστορία, το δωδεκάθεο, τον Χρυσό αιώνα του Περικλή, το Βυζάντιο, την γέννηση της δημοκρατίας και το μόνο που καταφέρνουμε είναι να παράγουμε ημιμαθείς νέους που αγνοούν πλήρως τα διακυβεύσαντα και τις σύγχρονες θυσίες που έγιναν για να στεριώσει αυτός ο θεσμός. Σαν η δημοκρατία να είναι κληρονομιά και όχι κεκτημένο... Μα να μην έχω καμία απολύτως ιδέα στα 22 ποιος είναι ο Νίκος Μπελογιάννης; Ο άνθρωπος με το Γαρύφαλλο; Και το χειρότερο από όλα, να τον μαθαίνω κατά τύχη; Τον άνθρωπο που εκτέλεσαν για τις ιδέες του και όχι για τις πράξεις του οι συμπατριώτες του; Πραγματικά διάβαζα το βιβλίο και από την ένταση ζαλιζόμουνα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που έπρεπε να θυμίσω στον εαυτό μου ότι δεν διάβαζα μυθοπλασία αλλά γεγονότα που συνέβησαν ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΟΥ πριν 60 περίπου χρόνια. Οι παππούδες μας τα ζήσαν, οι γονείς μας τα γεύτηκαν και παρόλα αυτά κανείς δεν μας τα δίδαξε. Το αντεπιχείρημα; Ήταν δύσκολες εποχές για τους Έλληνες, και θέλουμε να τις ξεχάσουμε... Μα δεν καταλαβαίνουν ότι ο μόνος τρόπος να τιμωρήσεις τα μεγάλα κεφάλια είναι μέσω της γνώμης του λαού; Η Έλλη Μπελογιάννη κατέγραψε τους υπεύθυνους και είπε ότι έχει υποχρέωση η ιστορία να τους κηλιδώσει... Αν δεν μαθευτεί αυτή η ιστορία πώς θα στιγματιστούν οι ψυχροί εγκληματίες; Δεν ΑΞΙΖΟΥΝ να ξεχαστούν και για αυτό δεν έπρεπε να επιτρέψουμε την ιστορία και αυτή την φορά να την γράψουν οι νικητές. Πλέον, σπουδάζοντας στο Πολυτεχνείο με θλίψη αναφέρω ότι από αυτήν την γενιά της Αντίστασης έχει απομείνει μια σκονισμένη γενιά φοιτητών- παρίες, που έχουμε μάθει να τους αποφεύγουμε. Κανείς σχεδόν δεν ξέρει ποιος είναι ο Μπελογιάννης, ο άνθρωπος που τον γνώρισε όλη η υφήλιος (Γάλλοι, Κινέζοι, Άγγλοι, Ρώσοι, Ισπανοί- μέχρι και ο Πικάσο έκανε για αυτόν σκίτσο) για την λεβεντιά, το θάρρος, την τόλμη και την ανθρωπιά του. Αυτό το βιβλίο έχει ΕΥΘΥΝΗ και πολιτικό ΧΡΕΟΣ να το διαβάσει κάθε Έλληνας που θέλει να λέγεται σκεπτόμενος πολίτης.
Ένα βιβλίο που το κατατάσσω στα must read της ελληνικής λογοτεχνίας. Ιδανικό για να μεταφερθεις στην εποχή της μεταπευλεθερωτικής Ελλάδας. Εξαιρετικός τρόπος γραφής και τόσο μα τόσο ζωντανές εικόνες...
"Το μεγάλο, μου' γραφε, είναι να βρίσκεσαι μέσα στον αγώνα για μια καλύτερη ζωή, να αγωνίζεται στην πρώτη γραμμή. 'Οποιος δεν το κάνει σέρνεται πίσω από τη ζωή δειλά κι αναποφάσιστα. Το ωραίο είναι η δημιουργία και κάθε τι που πλουτίζει τη ζωή, η τέχνη, η επιστήμη. Το συγκλονιστικό είναι μια αγάπη σαν τη δική μας".
Δεν έχω λόγια για αυτό το βιβλίο. Με διέλυσε μόλις, έκανε κάτι πολύ έντονο μέσα μου, που δεν περιγράφεται καν.
Το έργο της Διδώς Σωτηρίου, ένα πολύτιμο δώρο για να γνωρίσουμε όσοι δεν ξέρουμε, και έπειτα να μην ξεχάσουμε ποτέ.
"Και οι άνθρωποι μας πρέπει να πεθαίνουν. Η μεγάλη γενιά της Αντίστασης πρέπει να εξαφανιστεί και μαζί της και η δημοκρατία. Να σβήσουν από τις μνήμες των ανθρώπων με τη φωτιά και το σίδερο. Αποπλάνηση, απελπισία, χάος, διαίρεση. Ποιος φταίει; Εκείνοι; Εμείς; Εσύ; Εγώ; Τεμαχίστε ευθύνες, προγράμματα, εγκλήματα και τεμαχίζοντας κατεβαίνετε χαμηλά, όλο και πιο χαμηλά.. Χρειαζόμαστε ασπόνδυλους ανθρώπους, φθαρμένες λέξεις, κίβδηλες ιδέες και πολλά τσίρκα και μπορντέλα και νεκροταφεία και κορμιά γυμνασμένα για Κορέες.."
Από τις πρώτες σελίδες ένιωσα ένα κόμπο στο λαιμό κι ένα σφίξιμο στην καρδιά. Αυτό το συναίσθημα σε ακολουθεί σε όλο το βιβλίο: πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, δηλώσεις μετανοίας, ανακρίσεις, Ασφάλεια, απομόνωση, φυλακές...
Ένα συγκλονιστικό βιβλίο για τη δίκη του Ανθρώπου με το γαρύφαλλο, του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του, μεταξύ των οποίων και της Έλλης Παππά - συντρόφου του Μπελογιάννη, μητέρας του παιδιού τους, και αδελφής της Διδώς Σωτηρίου. Ειδικά, το κεφάλαιο με τα γράμματα της "Αλεξάντρας", μιας φυλακισμένης αγωνίστριας από τις γυναικείες φυλακές, είναι συνταρακτικό - όπως επίσης και τα γράμματα της Έλλης Παππά στο τέλος του βιβλίου, στα οποία περιγράφει η ίδια τον εγκλεισμό της στα απομονωτήρια της ασφάλειας και στις διάφορες φυλακές. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου σου έχεις την αίσθηση ότι ζεις σε εκείνη τη σκοτεινή ψυχροπολεμική εποχή.
Το έργο αναδεικνύει, με ευαισθησία και τεκμηριωμένα στοιχεία, τη δραματική πορεία ενός εμβληματικού ανθρώπου, ο οποίος παρέμεινε αφοσιωμένος στις πεποιθήσεις του ως το τέλος.Ένα βαθιά συγκινητικό και ιδεολογικά φορτισμένο μυθιστόρημα που ζωντανεύει με ακρίβεια το ταραγμένο κλίμα της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Η αφήγηση, αν και βαριά, είναι άκρως ατμοσφαιρική και γεμάτη ιστορικές λεπτομέρειες που σε μεταφέρουν στην εποχή, με όλη την αβεβαιότητα και την ασφυξία της. Δεν είναι απλώς η ιστορία ενός ανθρώπου, αλλά το πορτρέτο μιας ολόκληρης γενιάς που στάθηκε όρθια, παρά την ήττα.
Η σύλληψη, δίκες και εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη μέσα από τα μάτια της αδελφής της Έλλης Παππά (και με τις επιστολές ντοκουμέντα μέσα από την φυλακή στο παιδί Νίκο Μπελογιάννη)
Βιβλίο που ενθουσιάζει ακόμα και τους φανατικούς αντικομμουνιστές τώρα που πλέον έχει αποδομηθει η ρομαντική ουτοπία του μαρξισμού.
Γκεστ σταρ ο "θείος" ή μπάρμπας. «Μια τραγωδία με ήρωα τον Πλουμπίδη, θα ήταν η τραγωδία της Σύγχρονης Ελλάδας» έγραψε κάποτε ο Ραφαηλίδης
Ένα συγκλονιστικό βιβλίο, κατά την Λένα Διβάνη το καλύτερο της Διδώς Σωτηρίου. Τι έχει περάσει αυτή η χώρα.... Και τόσο πρόσφατα μάλιστα.... Επανέρχομαι στο βιβλίο αφού έχω διαβάσει και τα υπόλοιπα της Διδώς: πιστεύω κι εγώ όπως και η πλειοψηφία των αναγνωστών ότι το καλύτερο βιβλίο της είναι τα Ματωμένα Χώματα. Μικρή σημασία έχει αυτό βέβαια, η Εντολή είναι ένα συγκλονιστικό βιβλίο. Μια παρατήρηση μόνο όσον αφορά τον τύπο του βιβλίου: το τελευταίο μέρος μοιάζει με ρεπορτάζ (και είναι νομίζω) ενώ το υπόλοιπο βιβλίο έχει μορφή μυθιστορήματος.