De uitvreter

by Nescio, Joost Swarte (Illustrator)

Het verhaal gaat over een wonderlijke man - Japi genaamd ("Zijn achternaam heb ik nooit geweten") - die van andermans geld leeft, pakken koopt die hij nooit betaalt, en zich oefent in 'versterven'. Japi heeft slechts één ideaal, en wel dat van de volmaakte bohemien zijn. Hij wil niet eens een kunstenaar zijn. "Ik ben Goddank helemaal niks," aldus Japi. Via schilder Bavink komt hij in contact met Koekebakker, ook wel bekend als Erik de Man, de ik-persoon van het boek. Japi staat al snel te boek als een profiteur, "die je sigaren oprookte" en "paraplu's leende die hij nooit terugbracht". Vandaar zijn bijnaam: de uitvreter. Japi, Bavink (die een niet-succesvol schilder is) en Koekebakker, een journalist, verzetten zich tegen de maatschappij, waarin mensen worden uitgebuit en zij zweren langzaam maar zeker het werken af. Van hun idealen komt echter niets: Koekebakker blijft werkzaam bij zijn kantoortje en verdient daar een aardig salaris, maar verliest wel al zijn idealen. Bavink wordt een steeds tragischer figuur, die Japi op een voetstuk zet maar zelf "mal" wordt. Japi zelf weet zich ook geen blijf. Hij trekt naar Friesland, België en Frankrijk, maar vindt nergens de betekenis en bevestiging die hij zoekt. Als zijn onbereikbare liefde Jeanne sterft en hij geen ideaal meer te verwezenlijken ziet, trekt hij naar Nijmegen. Later heeft Japi een baan, maar hij kan niet aarden in de burgermaatschappij - een bij Nescio regelmatig terugkerend thema - en ten slotte stapt hij van de spoorbrug over de Waal bij Nijmegen. Zijn reis naar Friesland is altijd onopgehelderd gebleven.
[Bron: wiki]

Genres: Fiction, Classics, Dutch Literature, Literature, Short Stories, School, Read For School

48 pages, Paperback

First published January 1, 1911

About the author

Jan Hendrik Frederik Grönloh was born in Amsterdam, the oldest of four children. After an idealistic youth, he joined the Holland–Bombay Trading Company in 1904, becoming director in 1926, suffering a nervous breakdown leading to a short hospitalization in 1927, and retiring at age fifty-five, on December 31, 1937; he married Aagje Tiket (b. 1883) in 1906 and had four daughters with her, born in 1907, 1908, 1909, and 1912. Meanwhile, as Nescio (Latin for “I don’t know”; he adopted a pseudonym so as not to jeopardize his business career, acknowledging his authorship publicly only in 1929), he wrote what is now considered perhaps the best prose in the Dutch language.

Reviews

[Adina · Rating 3 out of 5]

The Freeloader. Read in Found In Translation anthology

Nescio was a well known Dutch writer of Short Stories/novellas. The Freeloader (De Uitvreter) is the story of a human parasite, so to say, who lives from his father and others charity, sleeps in the houses of occasional friends and so on. His goal in life is to do nothing, stare aimlessly is his favorite pastime. His latest victim is a painter who finds the presence of the Freeloader lucky. The ending was sad and somehow it made me feel sorry for the guy.

[Annet · Rating 4 out of 5]

My second Nescio and return to classic Dutch literature. It's the story about Japie, a 'scrounger' or even parasite, living off others, eating their food, sleeping in their bed, drinking their 'jenever' and the friends accept it even. The guys from Titaantjes also feature in De Uitvreter. It's a tragicomedy and at the end I was surprised, a sad ending. The chapter in the middle of the story, when Japie turns up at the cheap rooms of 'Koekebakker', eats his bread and butter without any 'gene' (embarrasement), ends Koekebakker off in his wet coat in the rain to get some jenever alcohol (I'll pay you back later) and ends up staying, sleeping in his best 'sheets' and leaves in the morning saying: 'I already breakfasted, I think you're almost out of bread....' Don't know why I didn't read the Nescio books when at school.... Fun and sad and beautiful, poetic writing. Four stars, for my return to a classic in Dutch literature!

Hij had maar een wens... te versterven... onaandoenlijk te worden voor honger en slaap, voor kou en nat....

[Dijn Loorbach · Rating 4 out of 5]

Geboren om een uitvreter te zijn, geforceerd om tikkies te krijgen van €1,50

[Elena Potters · Rating 1 out of 5]

Wtf is dit boek

[Gert De Bie · Rating 4 out of 5]

De uitvreter was het verhaal waarmee Nescio in 1911 in De gids debuteerde en is 114 jaar later nog perfect leesbaar, amusant, tragisch en herkenbaar.

We volgen Japi, die zich als uitvreter (profiteur) laat kennen in een klein artistiek gezelschap met Bavink (schilder) en Koekebakker (journalist). Hoewel Japi zonder gêne hun sigaren oprookt of laatste brood verorbert, spreekt er toch een soort ontzag (jaloezie?) bij de heren voor de bohemien die Japi is: de man die zich nergens bindt, noch engageert en toch overeind lijkt te blijven.

Geschreven in kraakheldere (Hollandse) taal, sfeervol opgebouwd en met empathie voor alle personages, is dit een heerlijk literair kleinood.

[WillemC · Rating 5 out of 5]

Vandaag voor de derde keer "De uitvreter" gelezen. Los van opnieuw wat wennen aan Nescio's stijl en af en toe eens een woordje opzoeken, is dit een plezier om te lezen. Japi blijft één van de meest fascinerende personages uit de Nederlandstalige literatuurgeschiedenis. De profiteur, de parasiet, niet uit slechte wil, maar omdat hij niet gemaakt is voor het leven. G.v.d. Ziezoo.

"En toen met eenige variatie herhaalde i zijn oude rêverie over 't water. Van 't water dat altijd maar naar 't Westen stroomde, dat iederen avond naar de zon stroomde."

"Speciaal hield i zich bezig met in rivieren te staren."

"Jelui kerels zijn zo akelig wijs: alles moet een reden en een doel hebben."

"Ik wilde wel, maar ik kon niet, ik ben geen kerel om te werken."

[Janneke Rijpstra · Rating 4 out of 5]

Als luisterboek en Job Cohen als voorlezer en dan wandelen met je koptelefoon op. Alleen. Juist nu, nu het coronavirus ons isoleert. Een wonderlijk verhaal over Japi De Uitvreter en uithuizige mensen aan het het begin van de 20ste eeuw.

[Mischa Daanen · Rating 5 out of 5]

...

En wat Japi nu van plan was? of hij nog uitvrat? Z'n kantoor vrat i uit; iederen laatsten van de maand ging i zijn centen halen.
Of i van plan was nog weer eens zoo'n woeste werker te worden?
O nee. Te sappel had i zich gemaakt. Vijftien jaar ouder geworden was i in de laatste drie, vier jaar.
Toen stak i een versche sigaar op, van mij, een sigaar van een dubbeltje, met een bandje, ik was toen in goeden doen. Het bandje deed i er af.
Geploeterd hatti, misère gezien hatti. In Marchienne aux Ponts en Charleroi was het begonnen. Voor de aardigheid was i daar met Jeanne heen gegaan. Na drie dagen had ze er genoeg van gehad. Hij was gebleven. Een portretje liet i mij zien; een grijzend doodskopje, het dochtertje van een werkman uit een glasfabriek. Zeven kinderen gehad, vijf dood, het zesde stierf terwijl hij er in den kost lag, daar was dat portretje van. Daar hatti leeren kijken, gezien wat werken was. Geld uitgeven hatti altijd verdomde leuk gekund, anderen brachten 't op. Te sappel hatti zich gemaakt. Socialist had i willen worden. Voor z'n brood hatti gewerkt, voortgejaagd was i, voortgejaagd en gedrukt door menschen en de noodzakelijkheid zooals al die anderen. Nachten hatti gewerkt: om één, twee uur was i in Amsterdam van kantoor thuisgekomen en daarna hatti opgezeten, gepiekerd, gepend, heele romans hatti geschreven en de paperassen verbrand.
Wat kon i doen? Wat bereikten ze met hun allen? Te sappel hatti zich gemaakt, gloeiende speechen, woeste artikelen hatti gefantaseerd, terwijl i op kantoor zat en werkte voor den handel van zijn baas, hard werkte en iedereen zich verwonderde over de massa's werk, die i verstouwde. De wereld was blijven draaien, draaide precies zooals altijd, zou wel blijven draaien zonder hem. Te sappel had i zich gemaakt. Hij was nu wijzer.
Hij trok er zijn handen van af. Er waren kooplui genoeg en schrijvers en praters en lui die zich te sappel maakten, meer dan genoeg.
En altijd zaten ze in angst ergens voor en hadden verdriet ergens over. Altijd waren ze bang ergens te laat te komen of van iemand een standje te krijgen, of zij kwamen niet uit met hun tractement, of hun plee was verstopt, of ze hadden een zweertje, of hun Zondagsche pak begon te slijten, of de huur moest betaald worden; dit konden ze niet doen hierom en dàt moesten ze laten daarom. In zijn jongen tijd was i nog zoo dom niet geweest. Een sigaartje rooken, een beetje kletsen, wat rondkoekeloeren, je verheugen in het zonnetje als 't er was en in den regen als 't er niet was, en niet denken aan den dag van morgen, niets willen worden, niets te verlangen dan af en toe wat mooi weer.
Je kon 't niet volhouden. Dat wist i wel. Het kon nu eenmaal niet bestaan of je moest een bom duiten hebben. En die hatti niet. Wat zijn ouwe hem kon nalaten was de moeite niet waard. En hij, Japi vond het nu welletjes ook. Hij was nu bezig zijn tijd te verstaren. Bereiken kon je toch niets...

...Neen plannen hatti niet meer, en te sappel maken zou i zich niet emer. Daarvoor zou Japi wel oppassen. Een diner accepteerde i dien avond nog wel. Zelfs zong i een komiek liedje en stak een malle speech af, staande op een stoel.
Eenige maanden heeft Japi nog verstaard. Met zijn gezondheid ging het niet al te best en de toelage van zijn kantoor hield op. Den winter bracht i in Amsterdam door, waar ze druk bezig geweest waren, mooie huizen af te breken en er leelijke voor in de plaats te zetten, al tobbende.
In Mei trok i naar Nijmegen.
Daar schreef i me op een briefkaartje, dat Jeanne aan haar borstkwaal gestorven was. Daar hatti op gewacht, schreef i.
Op een zomermorgen om half vijf, toen de zon prachtig opkwam, is hij van de Waalbrug gestapt. De wachter kreeg hem te laat in de gaten. 'Maak je niet druk, ouwe jongen,' had Japi gezegd, en toen was i er afgestapt met zijn gezicht naar het Noord-Oosten. Springen kon je het niet noemen, had de man gezegd, hij was er afgestapt.

'De uitvreter', Nescio - De Gids, 1911.

[Jeroen · Rating 4 out of 5]

Vrij droevig boek, over een man die gelukkiger was in zijn eigen wereld dan in de realiteit.

[Aliza · Rating 2 out of 5]

Vage japi

[Paulina · Rating 4 out of 5]

Ah, mijn favoriete genre: verdrietige mannetjes

[Lara · Rating 3 out of 5]

I don't know. It's an old book so the language is very different from now, but I can see why it was such a good book back then. It was really weird tho and I don't really understand what happened in the book but yea lol

[Bart Van den Bosch · Rating 5 out of 5]

Herlezen en weer zeer mooi bevonden. Prachtige taal. Een zeer eigenaardig verhaal gegeven de tijd waarin het geschreven werd. Japi zou het in deze tijd nog moeilijker gehad hebben.

[Marit · Rating 4 out of 5]

Geinig en uiteindelijk treurig.

[Joselito Honestly and Brilliantly · Rating 3 out of 5]

This is supposed to be Nescio's most famous work but I like his Dichtertje (Little Poet) much better. It may be because while Japi, the freeloader here, was a rare being in Amsterdam at that time which Nescio found very peculiar, in my part of the world freeloaders are as plentiful as mosquitoes during hot, summer nights (a prevalent type was the object of my review of Saul Bellow's "The Dangling Man).

[Liza · Rating 2 out of 5]

Gods, this book was awful.
The only thing on my mind while reading this was how I would've kicked Japi out of my friend group after meeting him twice.
I have so much admiration for how his friends deal with him because he annoyed the crap out of me.
A rounded up 1,5/5 ☆

[Linde · Rating 2 out of 5]

It was very short, so that was interesting. There are big time gaps, and I had to read this for school. But it was fun to read.

[Emma Vermeulen · Rating 4 out of 5]

‘Zoo'n waterplas heeft 't maar goed, die golft maar en weerspiegelt de wolken, is aldoor anders en blijft toch gelijk. Heeft nergens last van.’

Droevig prachtig boek.

[Roon · Rating 3 out of 5]

“Goddank, zei Japie, en ik dicht ook niet en ik ben geen natuurvriend en geen anarchist. Ik ben Goddank heelemaal niks” ... “Ik ben niks en ik doe niks. Eigenlijk doe ik nog veel te veel. Ik ben bezig te versterven. Het beste is dat ik maar stil zit, bewegen en denken is goed voor domme menschen. Ik denk ook niet. ‘t Is jammer dat ik eten en slapen moet. Liefst zou ik dag en nacht blijven doorzitten”. Japie, tja, Japie, een inspirerende snuiter! Alle verlangens achterlaten en alleen maar zijn. Niet opgewassen tegen de harde realiteit.

[Angela Aagenborg · Rating 5 out of 5]

Een typische novelle die je lees. En herleest. Dan nogmaals leest en wederom herleest! Prachtig kort verhaal.

[Carlo Hagemann · Rating 5 out of 5]

Wat een verhaal!!!
De spreektaal, maar dan van honderd jaar geleden blijft overeind. En de man die bijna net zo vreemd is als de man die de Sarphatistraat de mooiste plaats ter wereld vond, blijft ook overeind. Of eigenlijk juist niet. Van een uitvreter wordt hij meer een gewone man, met een gewone baan en een vrouw. Ook al heeft hij iets bijzonders met Nijmegen en vooral met de Waal.
Het desastreuze, maar rustige einde is net zo in tegenspraak met zichzelf als het hele boek. De Uitvreter is de man we love to hate!

[Emma · Rating 3 out of 5]

Ik dacht de eerste helft, dit wordt niets, dit gaat over niets, waarom lees ik dit. Maar het gaat wel degelijk over wezenlijke zaken. En die spelen nog steeds. De inkijk in het arme Amsterdam aan het begin van de vorige eeuw was een kers op de taart.

[Wiesje Koster · Rating 5 out of 5]

Sinds ik dit verhaal heb gelezen, is Japi mijn hart aan het uitvreten.

"Zoo'n waterplas heeft het maar goed, die golft maar en weerspiegelt de wolken, is aldoor anders en blijft toch gelijk. Heeft nergens last van."

G.v.d. 6x, Ziezoo............

[Paul · Rating 5 out of 5]

Zo’n novelle die je eens in de paar jaar moet herlezen.

[Jaap Kamies · Rating 4 out of 5]

Verdraaid vermakelijk verhaal

[Livette · Rating 5 out of 5]

Grandioos

[Andre · Rating 3 out of 5]

Uit balans, lange intro en dan snel snel snel naar t einde. Levenswijsheid had van mij niet zo expliciet uitgeschreven hoeven zijn

[Joren Van Veen · Rating 3 out of 5]

Als luisterboek, en ik kon er niet helemaal inkomen. Het kabbelde heerlijk weg op de achtergrond, maar ik kreeg te weinig mee en had te weinig focus om er helemaal door gegrepen te worden...

[Annie · Rating 5 out of 5]

this story happened to me

[Ritzo ten Cate · Rating 1 out of 5]

Ik begrijp niet dat dit boek als zo'n mustread wordt gezien. Gelukkig was't in een uurtje uit.