Tο πολιτιστικό περιβάλλον καθορίζει τη φύση των ατόμων σε τέτοιο σημείο, ώστε να μην είμαστε πια σε θέση να το διακρίνουμε ακόμη κι όταν αποκρούουμε τις ρατσιστικές γνώμες όσων αποδίνουν σε σταθερή φυσική ιδιότητα τη συμπεριφορά κάποιου. Σε τέτοιες περιπτώσεις η πιο αυθόρμητη αντίδραση είναι συνήθως να αρνιόμαστε την υποθετική φυσική ιδιότητα. Σχεδόν όπως έκαναν οι φωτισμένοι δημοκράτες στην περίοδο της παρακμής τους, πριν λίγα χρόνια, μπρος στο ρατσιστή που περιγελούσε τους νέγρους για τα κατσαρά τους μαλλιά και την πλατσουκωτή μύτη τους: κατέβαλαν απεγνωσμένες προσπάθειες να αποδείξουν έμμεσα ότι οι νέγροι έχουν ίσια μαλλιά και ελληνόμορφες μύτες (μέχρις ότου το African Look και το σλόγκαν "Black is beautiful" βάλανε τα πράγματα στη θέση τους). (Απόσπασμα από το δοκίμιο "Το κουτσομπολιό σαν πολιτική αρετή")
Umberto Eco was an Italian medievalist, philosopher, semiotician, novelist, cultural critic, and political and social commentator. In English, he is best known for his popular 1980 novel The Name of the Rose, a historical mystery combining semiotics in fiction with biblical analysis, medieval studies and literary theory, as well as Foucault's Pendulum, his 1988 novel which touches on similar themes.
Eco wrote prolifically throughout his life, with his output including children's books, translations from French and English, in addition to a twice-monthly newspaper column "La Bustina di Minerva" (Minerva's Matchbook) in the magazine L'Espresso beginning in 1985, with his last column (a critical appraisal of the Romantic paintings of Francesco Hayez) appearing 27 January 2016. At the time of his death, he was an Emeritus professor at the University of Bologna, where he taught for much of his life. In the 21st century, he has continued to gain recognition for his 1995 essay "Ur-Fascism", where Eco lists fourteen general properties he believes comprise fascist ideologies.
Το διάβασα πριν 20 (και πλέον) χρόνια ως βοήθημά μου για την Έκθεση στις Πανελλήνιες, και επέστρεψα τυχαία σήμερα σε αυτό για να συνειδητοποιήσω με τρομερή χαρά, πόσο μα πόσο βιβλιάρα εξακολουθεί και είναι.
Ένα κράμα άρθρων του σπουδαίου καθηγητή σημειολογίας που αγγίζει πολλούς και διαφορετικούς μεταξύ τους τομείς. Είτε μιλά για τον αθλητισμό ως θέαμα, είτε για τους γραμματικοποιημένους και τους κειμενικοποιημένους πολιτισμούς, πάντα καθηλώνει με το χιούμορ, την ευθύτητα και τη διαύγεια του. Καλή επιλογή για όσους δεν έχουν ασχοληθεί με το επιστημονικό ή το λογοτεχνικό έργο του Έκο, αλλά σκοπεύουν να το πράξουν κάποια στιγμή στο μέλλον.
Το βιβλίο αυτό ουσιαστικά αποτελεί μια συλλογή άρθρων του Ουμπέρτο Έκο που κατά καιρούς δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά της Ιταλίας, τη δεκαετία του 1970.
Δεν μπορεί κανείς παρά να θαυμάσει την οξύτητα του πνεύματος του Έκο, καθώς και τις καίριες παρατηρήσεις του πάνω σε γεγονότα και φαινόμενα αυτής της εποχής. Ορισμένα άρθρα του παραμένουν ακόμα και σήμερα εξαιρετικά ενδιαφέροντα και επίκαιρα όπως είναι τα: Η ψευδαίσθηση της αλήθειας, Δύο οικογένειες πραγμάτων, Η αθλητική φλυαρία, Το παρελθόν εκβιάζει, Η μπριζόλα και η πολιτική, Το χρυσό βραβείο πορνογραφίας, ο Παύλος ο 6ος επιστρέφει στην 6η, Διαμάντια με τη σέσουλα, Τα λατινικά σαν τιμωρία, Σπαζοκεφαλιά.
Επίσης ορισμένες σκέψεις και περιστατικά που αναφέρονται από τον αρθρογράφο είναι πολύ έξυπνα και παιγνιώδη σε σημείο που σε κάνουν να χαμογελάς ασυναίσθητα, όπως είναι για παράδειγμα η απάντηση των αστροναυτών στην ερώτηση του Πάπα, αν είδανε τον Θεό και πως ήταν, Yes, she is black ή η αγαναχτισμένη κυρία με τον πίνακα του Ρέμι που πουλήθηκε 10 εκατομμύρια, που επάψε να είναι αγαναχτισμένη όταν έμαθε ότι ο Ρέμι ήταν ζωγράφος του 17ου αιώνα και όχι σύγχρονός της.
Παρόλα αυτά σίγουρα υπάρχουν μέσα στη συλλογή και αρκετά άρθρα που μου φάνηκαν αδιάφορα ή εν πάσει περιπτώσει όχι ιδιαίτερα επίκαιρα. Αυτό βέβαια είναι λογικό, μας χωρίζουν αρκετά χρόνια από τη δεκαετία του 1970. Πολλά πρόσωπα και αρκετά γεγονότα που αναφέρονται από τον Έκο μου ήταν άγνωστα, με συνέπεια να μην μπορώ να κατανοήσω εύκολα τους παραλληλισμούς που προσπαθεί να κάνει.
Μόνο λίγα από τα άρθρα του μου άρεσαν. Για παράδειγμα, αυτό με τους ποδοσφαιρικούς αγώνες (Η αθλητική φλυαρία, σελ. 93) και με τα λατινικά (Τα λατινικά σαν τιμωρία, σελ. 173). Τα υπόλοιπα μου φάνηκαν βαρετά και...όντως φλυαρίες!
Καταπληκτικό βιβλίο. Ειδικά το κείμενο "για έναν σημειολογικό ανταρτοπόλεμο" του 1967 πρέπει να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ιστορία των ιδεών. Ωστόσο επιμένει στο στοιχείο των ερμηνειών του κόσμου σε βάρος της αλλαγής του κόσμου. Όταν βρω χρόνο θα διαβάσω και το άλλο μισό.