Lá ngọc cành vàng

by Nguyễn Công Hoan

Unknown Binding

First published January 1, 1934

About the author

Tiểu sử

Nguyễn Công Hoan quê ở làng Xuân Cầu, xã Nghĩa Trụ, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên (thời ấy thuộc tỉnh Bắc Ninh). Ông sinh trong một gia đình quan lại xuất thân Nho học thất thế. Trong gia đình, từ nhỏ Nguyễn Công Hoan đã được nghe và thuộc rất nhiều câu thơ, câu đối và những giai thoại có tính chất trào lộng, châm biếm, đả kích tầng lớp quan lại. Điều đó ảnh hưởng mạnh mẽ đến phong cách văn chương của ông sau này. Ông có ba người em trai là Nguyễn Công Miều (Lê Văn Lương), Nguyễn Công Bồng và Nguyễn Công Mỹ.
Năm 1926, ông tốt nghiệp cao đẳng sư phạm, làm nghề dạy học ở nhiều nơi (như Hải Dương, Lào Cai, Nam Định,...) cho đến khi Cách mạng tháng Tám nổ ra. Nguyễn Công Hoan viết văn từ sớm, tác phẩm đầu tay Kiếp hồng nhan (viết năm 1920, được Tản Đà thư điếm xuất bản năm 1923) là một đóng góp cho nền văn xuôi Việt Nam bằng chữ Quốc ngữ.
Sau Cách mạng tháng Tám, ông giữ chức Giám đốc kiểm duyệt báo chí Bắc Bộ, kiêm Giám đốc Sở Tuyên truyền Bắc Bộ. Sau đó ông gia nhập Vệ quốc quân, làm biên tập viên báo Vệ quốc quân, giám đốc trường Văn hóa quân nhân, chủ nhiệm và biên tập tờ Quân nhân học báo. Ông là đảng viên Đảng Lao động Việt Nam từ năm 1948. Năm 1951 ông làm việc ở Trại tu thư của ngành giáo dục, biên soạn sách giáo khoa và sách Sử Việt Nam hiện đại từ Pháp thuộc đến năm 1950 dùng cho lớp 7 hệ 9 năm. Ông cũng viết bài cho báo Giáo dục nhân dân, cơ quan ngôn luận đầu tiên của Bộ Quốc gia giáo dục lúc bấy giờ. Từ sau năm 1954, ông trở lại nghề văn với cương vị Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam (khóa đầu tiên 1957-1958), ủy viên Ban Thường vụ trong Ban Chấp hành Hội nhà văn Việt Nam các khóa sau đó. Ông cũng là ủy viên Ban chấp hành Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam, chủ nhiệm tuần báo Văn (tiền thân của báo Văn nghệ).
Nguyễn Công Hoan mất ngày 6 tháng 6 năm 1977 tại Hà Nội. Tên ông được đặt cho một phố ở Hà Nội, đoạn giữa hai phố Ngọc Khánh và Nguyễn Chí Thanh. Nguyễn Công Hoan được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 1996.

]Tác phẩm

Ông để lại một di sản nghệ thuật với hơn 200 truyện ngắn, gần 30 truyện dài và nhiều tiểu luận văn học, các tác phẩm chính của ông là:
Kiếp hồng nhan (truyện ngắn, 1923)
Răng con chó của nhà tư sản (truyện ngắn, 1929; đăng Annam tạp chí số 23 năm 1931 với nhan đề Răng con vật nhà tư bản)
Hai thằng khốn nạn (truyện ngắn, 1930)
Thật là phúc (truyện ngắn, 1931)
Người ngựa, ngựa người (truyện ngắn, 1931)
Thế là mợ nó đi tây (truyện ngắn, 1932)
Xin chữ cụ nghè (truyện ngắn, 1932)
Tắt lửa lòng (truyện dài, 1933)
Lá ngọc cành vàng (tiểu thuyết, 1934)
Kép Tư Bền (tập truyện ngắn, 1935)
Cô làm công (tiểu thuyết, 1936)
Oẳn tà roằn (truyện ngắn, 1937)
Vợ (truyện ngắn, 1937)
Bước đường cùng (tiểu thuyết, 1938)
Tinh thần thể dục (truyện ngắn, 1939)
Phành phạch (truyện ngắn, 1939)
Cái thủ lợn (tiểu thuyết, 1939)
Nông dân và địa chủ (truyện ngắn, 1955)
Tranh tối tranh sáng (truyện dài, 1956)
Người cặp rằng hầm xay lúa ở ngục Côn Lôn 1930 (1960)
Hỗn canh hỗn cư (truyện dài, 1961)
Đống rác cũ (tiểu thuyết, 1963)
Ðời viết văn của tôi (hồi ký, 1971)
Tuyển tập Nguyễn

Reviews

[Lavie P · Rating 3 out of 5]

Cô Nga trong Lá ngọc cành vàng của Nguyễn Công Hoan là một người phụ nữ đẹp nhưng bất hạnh, sự bất hạnh đến từ chính những giàu sang, sung sướng mà cô được hưởng. Mỗi trang sách lúc nào cũng chưa đầy sự giằng xé giữa tình yêu và địa vị, giữ giàu và nghèo, giữ tình thương và lề lối phong kiến.
Ngôn ngữ và cách viết chuyện của Nguyễn Công Hoan rất khác so với cách viết hiện giờ, mang theo sự trần trụi, hiện thực đầy phũ phàng. Tự diễn biến câu chuyện cũng có thể nói lên quan điểm, cách nhìn và sự châm biếm của ông đối với xã hội phong kiến.
Câu cuối cùng của cuốn sách, một câu cảm thán, mang tính đầy buông bỏ, tổng kết lại số phận ngắn ngủi, sinh ra là lá ngọc cành vàng, mà đầy nghiệt ngã của Nga: "Thôi được, càng đỡ nhục"...

[Lâm Nguyễn · Rating 4 out of 5]

Dưới đây là review cọp lại để cá nhân ghi nhớ lại cốt truyện.

///


Trong đề tài chống lễ giáo phong kiến, tiểu thuyết “Lá ngọc cành vàng” cùa Nguyễn Công Hoan được dựng nén từ kết cấu tương phản bời mâu thuẫn giàu - nghèo, nhà văn trực tiếp đả kích quan niệm môn đăng hộ đối trong hôn nhân, đồng thời phê phán mạnh mẽ lực lượng bảo thù và nhửng kẻ có tiền có quyền đã chà đạp lên hạnh phúc chính đáng cùa thanh niên.

Nhà nghiên cứu vần học Vũ Ngọc Phan trong tác phẩm “Nhà vãn hiện đại” đã nhận định rằng:
““Lá ngọc cành vàng” là một trong những truyện hay nhất của nhà văn Nguyễn Công Hoan.”

Chuyện tình Nga và Chi

“Lá ngọc cành vàng” được đăng lần đẩu trên Tiểu thuyết thứ bảy năm 1935, tác phẩm gồm 16 chương, xoay quanh chuyện tình yêu đầy trái ngang của cô gái con nhà quan lại và chàng trai con nhà dân nghèo.

Nga yêu Chi.

Nga thân là lá ngọc cành vàng còn Chi chỉ là anh học trò nghèo, con trai bác đồ Sơn bán xôi chè ở phố chợ. Chuyện tình của họ là những ngày chủ nhật được nghỉ học, để ngóng trông, đế giận hờn, đễ gặp nhau, và để tương tư.

Và rồi, bố của Nga - ông Tri phủ - đã coi thứ tình yêu đó là một tội bất hiếu lớn, là đi ngược với luân lý. Con nhà quan thì không thể yêu đương cưới xin với con nhà nghèo phận tôi tớ, như vậy là trái lời tổ tiên, là nhục nhã. ông Phủ đã lạm dụng quyền làm cha và quyền làm quan với những luân lý đạo đức cứng nhắc lạc hậu, để đày đọa cô con gái và người yêu của cô, đế thẳng tay trừng trị và bắt Nga phải tuyệt giao ngay với Chi.

Vì quá thương nhớ người yêu, Nga hóa điên. Nhờ có chú của Nga làm hậu thuẫn, Chi được đến thàm, Nga khỏi bệnh nhưng lại có thai với Chi. ông Phủ bắt Nga phải uống thuốc phá thai và đánh đập cô đến chết. Mẹ con Chi cũng bị hành hạ dã man không kém.

“Lá ngọc cành vàng” mặc dù không tránh khỏi những nội dung chiều theo thị hiếu công chúng đương thời bằng câu chuyện tình đầy éo le mùi mẫn với các tình tiết ốm tương tư, chết chóc... Nhưng đây là tác phẩm có ý nghĩa đánh dấu sự chuyển biến tích cực trong ngòi bút của Nguyễn Công Hoan.

Kết cấu tương phản
Tương phản là hình thức đặt cạnh nhau những sự vật trái ngược về bản chất, nhằm giúp mỗi sự vật nối bật được đặc điểm đặc trưng riêng, hơn là thể hiện chúng một mình, một chiều, không đối chứng.

Trong văn học đã sớm xuất hiện hình thức tương phản thế hiện dưới nguyên tắc bổ đôi phân cực qua hệ thống nhân vật: trung thần - gian thần, cao cả - thấp hèn, mới - cũ, tốt - xấu, thiện - ác, giàu - nghèo.

Tiểu thuyết ‘Lá ngọc cành vàng” của Nguyễn Công Hoan được kết cấu trên trục tư tưởng tương phản này. Trong tác phẩm, sự xung đột giữa tình yêu của Nga - Chi với vợ chồng ông bà Phủ không chỉ là xung đột giữa mới với cũ, giữa tình yêu tự do với lễ giáo phong kiến, mà bao trùm chủ đạo đó là mối xung đột giàu - nghèo.

Lão Phủ ngăn cấm tình yêu của con gái một cách tàn ác đầy lạnh lùng, không phải chỉ vì tình yêu ngoài lễ giáo, mà nguyên nhân cốt lõi là vì Chi là con nhà “hèn hạ”, là thân “chất cỏ mình rơm”, là phận tôi tớ, không xứng với Nga “lá ngọc cành vàng” của dòng dõi trâm anh thế phiệt.

Đế rồi trước cái chết của đứa con gái ruột, lão ta buông thỏng một câu tàn nhẫn đến không thể tin được: “Thôi được, càng đỡ nhục!” - Câu cuối cùng của tác phẩm là giọt nước tràn ly, là cọng rơm cuối làm gãy lưng lạc đà, xé toạc và vạch trần bộ mặt càn rỡ vô nhân tính của tư tưởng hủ hậu bảo thủ phong kiến, được ngụy trang dưới danh nghĩa gia pháp, lễ giáo, luân lý, đạo đức.

Kết cấu tương phản giàu - nghèo trong “Lá ngọc cành vàng” đã góp phần thể hiện sự mâu thuẫn ngày càng gay gắt giữa cái tôi cá nhân và chế độ đại gia đình phong kiến, giữa hai phe mới - cũ trong thời kỳ xã hội lai căng. Điều này khá giống với tôn chỉ của Tự Lực vàn đoàn, nhưng điểm khác biệt điển hình chính là đa phần các tác giả của Tự Lực vàn đoàn đứng trên lập trường tư sản cải lương và dường như chắp nhận hiện thực, chỉ muốn cải cách đề sống chung chứ không đặt vấn đề phủ nhận như các nhà văn hiện thực phê phán - cụ thế ở đây là Nguyễn Công Hoan - nhà ván đứng hẳn về phía người nghèo bị ức hiếp trong khi châm biếm đà kích trực tiếp hạng quan lại lạm dụng quyền thế và tiền bạc để áp bức dân nghèo.

Bước ngoặt tiến bộ về tư tường cùa Nguyễn Còng Hoan

“Lá ngọc cành vàng” là tác phẩm đầu tiên tiêu biếu cho tư tưởng chống lễ giáo phong kiến bảo thủ của nhà văn Nguyễn Công Hoan. Trước đó, năm 1933 nhà văn có tiếu thuyết “Tắt lửa lòng” (nguyên tác của vở cải lương “Lan và Điệp”) cùng chủ đề với “Lá ngọc cành vàng”.

Tuy nhiên, “Tắt lửa lòng” còn tồn tại nhiều hạn chế. Sự phê phán quan lại trong “Tắt lửa lòng” rất dứt khoát và mạnh mẽ nhưng vẫn chưa là tác phầm hiện thực, Nguyễn Công Hoan chưa vượt qua khuynh hướng giáo huấn, chưa phản ánh hiện thực trên bình diện xã hội mà chỉ mới dừng lại ở bình diện đạo đức.

Tiểu thuyết “Lá ngọc cành vàng” đã vượt trội về mặt ý nghĩa tích cực cũng như nghệ thuật viết già dặn và sắc sảo hơn. Với “Lá ngọc cành vàng”, Nguyễn Công Hoan đã đề cập trực tiếp tới sự đụng độ giai cấp, sự xung đột giữa người giàu và người nghèo, và đặc biệt ông đã nghiêng hẳn về phía người nghèo bị xúc phạm. Lập trường xã hội này là minh chứng cho chiến thắng của nhà văn trước tư tường bảo thủ phong kiến cố hữu của chính bản thân mình, để có được những quan điểm tiến bộ trong tình yêu và hôn nhân.

Nguồn: https://taodan.com.vn/la-ngoc-canh-va...

[Huyen Chanel · Rating 3 out of 5]

Tình yêu thời nào cũng vậy! Nếu đã gặp người mình yêu sẽ sẵn sàng chết vì người yêu, đó mới là tình yêu thực sự!

[chanhxemsach · Rating 3 out of 5]

Với tư cách là một người phụ nữ sống trong thế kỉ 21, được hưởng nền giáo dục bình đẳng và ủng hộ phong trào nữ quyền thì khi đọc "Lá ngọc cành vàng", mình chỉ liên tưởng tới cụm từ 'ăn no dửng mỡ'. Nga-học sư phạm ở Hà Nội- con nhà quyền quý phải lòng Chi-chàng học trò trường Bưởi- con nhà bán xôi nghèo hèn hàng xóm, vốn mang trong mình bệnh tim/phổi và sau khi nghĩ rằng mình sẽ không được lấy Chi làm chồng thì cổ phát điên.
Tác giả muốn nói đến phân biệt giai cấp và sự quan trọng của đồng tiền trong xã hội thời ấy, tình yêu đôi trai gái nổi lên trên cái xấu xa ấy.
Không biết ngoài đời có câu chuyện này không, nhưng theo góc nhìn của mình thì một số chỗ không còn phù hợp nữa. Nga thà chết chứ không uống thuốc phá thai, biết rõ ràng cha mẹ sẽ không cho mình lấy Chi những vẫn ngoan cố, nghĩ sao thì nghĩ nhưng thời đó mà Nga làm loạn như thế bố mẹ không chịu nổi là đúng. Chi không yêu Nga nhiều đến thế, nếu nhiều thì hai người đã bỏ đi biệt xứ. Sau khi Nga chết thì Chi còn thương Nga chứ, hay bị bố Nga đánh chết, hay 2-3 năm sau sẽ cưới vợ với nguyên cớ là để 'có người chăm mẹ lúc mẹ về già'?
Truyện không hợp với mình, Nga quá dại dột, đời còn nhiều thứ tốt đẹp để theo đuổi hơn tình yêu trai gái.

[Suzy Vũ · Rating 5 out of 5]

Đọc đi đọc lại không biết bao nhiêu lần khung cảnh anh thư sinh bị hành hình (đọc lâu quá ko nhớ tên) và tình yêu ấy từ đầu đến cuối cả hai người luôn hướng về nhau nhưng xa cách bởi định kiến giàu nghèo. Một tình yêu đầy sự tiếc nuối, đau thương lại chính là cách phản ánh được xã hội ngày ấy với những xiềng xích thật ngột ngạt khiến con người ta đánh mất đi tình yêu và sự tự do của mình. Khóc hết nước mắt cho đôi uyên ương xa cách, đây là một trong những tác phẩm văn học đầu tiên mình đọc và đã đánh cắp mất trái tim của mình, ấn tượng và sâu sắc thật nhiều!

[Port Promptu]

Một đối xứng của Đoạn tuyệt (Nhất Linh).
Và như các truyện khác của Nguyễn Công Hoan, truyện này kết thúc bằng một câu thoại rất kịch.
NCH nhìn vào biểu hiện, NL nhìn vào ý niệm. Cả hai đều làm giàu cho đời sống tinh thần người Việt hiện đại thông qua những tường thuật về đời sống người Việt ở thời họ.

[thuỳ · Rating 4 out of 5]

đọc phân tích tác phẩm thấy tội cho Nga quá

[Minh Trí · Rating 3 out of 5]

Đến khổ

Chắc tình yêu của 90 năm trước nên mình không thể hiểu nổi cuốn sách này. Yêu thầm khổ đến thế này thì vừa phí, vừa lãng xẹt. 2 sao rưỡi thêm 0.5 văn học Việt Nam.

[Nguyệt Vi · Rating 4 out of 5]

Kết ngắn gọn nhưng không gọn chút nào.

[Huệ Nguyễn · Rating 5 out of 5]

ùi truyện này buồn gì mà buồn, hiện thực cay đắng và không chút hồng nào. Sự phân chia giai cấp và bộ mặt của một người rốt cục đã giết chết đôi tình nhân

[Duong Vu · Rating 5 out of 5]

Truyện ngắn nên cốt truyện khá nhanh. Tình tiết khá giống với truyện Con hủi của Helena Mniszkówna nhưng ở đây, cô gái là người có địa vị và chàng trai chỉ là anh nhà nghèo. Đọc truyện từ điểm nhìn của phụ nữ thế kỷ 21 thì mới hiểu mấy chữ "đấu tranh giai cấp" ngày xưa khó khăn thế nào. Là cha mẹ sẵn sàng để đứa con gái mới lớn hoá điên, để cô bé ấy chết, chứ không chịu nổi sự "nhục nhã" vì con gái yêu người không cùng giai cấp. Việc hôn nhân thời đại xưa là "trông ông bà ông vải, hoặc tiền của mà lấy nhau. (...) Chỉ là cái phú quý nó kết hôn với nhau mà thôi!" Sự khinh miệt giàu nghèo, giai cấp, sự cổ hủ khiến con người ta mù mắt, khiến cho những người trẻ kẹt giữa sự chuyển mình của thời đại phát điên. Người của thời đại ngày nay, nhất là phụ nữ, có sự tự do không chỉ về nhân quyền mà còn cả trong tư tưởng: có gì nghĩ đấy, mà nghĩ gì thì có thể nói nấy. Nhưng ngày xưa, chỉ dám nghĩ thôi đã là cả một sự đấu tranh dằn vặt. Một truyện ngắn hay, xéo xắt, và đâm trực diện vào sự tréo ngoe của thời bấy giờ.