What do you think?
Rate this book
Bernhards oorlog: Het leven van een prins in ballingschap
Een nieuwe, verhelderende kijk op de oorlogsgeschiedenis van prins Bernhard
Bernhards oorlog gaat over het wonderlijke en niet zelden spectaculaire leven van de Prins der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. De veelgeprezen biograaf Dik van der Meulen beschrijft Bernhard als een complexe figuur, die opportunisme paarde aan doodsverachting; een man die egocentrisch was en tegelijk loyaal aan zijn vrienden – hoewel niet altijd aan zijn eigen echtgenote Juliana, de toekomstige koningin.
Tijdens zijn ballingschap in Londen beleefde prins Bernhard een komeetachtige militaire carrière. Binnen vier jaar klom hij op van kapitein zonder bevoegdheden tot luitenant-generaal, en werd hij bevelhebber van het georganiseerde verzet in Nederland. Toch vonden koningin Wilhelmina en hijzelf dat er nóg meer in had gezeten.
Hoe is het mogelijk dat een in Duitsland geboren prins, die in 1936 nog een onbezoldigde kantoorbaan had, in 1945 een van de invloedrijkste en populairste Nederlanders was geworden? Dit boek bevat tal van nieuwe inzichten in het doen en laten van de prins in de Tweede Wereldoorlog. Het laat bovenal zien dat Bernhard, mede door toedoen van zijn schoonmoeder, een aanzienlijk veiligheidsrisico was.
Bernhards oorlog gaat over het wonderlijke en niet zelden spectaculaire leven van de Prins der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. De veelgeprezen biograaf Dik van der Meulen beschrijft Bernhard als een complexe figuur, die opportunisme paarde aan doodsverachting; een man die egocentrisch was en tegelijk loyaal aan zijn vrienden – hoewel niet altijd aan zijn eigen echtgenote Juliana, de toekomstige koningin.
Tijdens zijn ballingschap in Londen beleefde prins Bernhard een komeetachtige militaire carrière. Binnen vier jaar klom hij op van kapitein zonder bevoegdheden tot luitenant-generaal, en werd hij bevelhebber van het georganiseerde verzet in Nederland. Toch vonden koningin Wilhelmina en hijzelf dat er nóg meer in had gezeten.
Hoe is het mogelijk dat een in Duitsland geboren prins, die in 1936 nog een onbezoldigde kantoorbaan had, in 1945 een van de invloedrijkste en populairste Nederlanders was geworden? Dit boek bevat tal van nieuwe inzichten in het doen en laten van de prins in de Tweede Wereldoorlog. Het laat bovenal zien dat Bernhard, mede door toedoen van zijn schoonmoeder, een aanzienlijk veiligheidsrisico was.
- GenresNonfiction
320 pages, Hardcover
First published December 9, 2022
5 people are currently reading
26 people want to read
About the author
Dik van der Meulen
21 books1 followerDik van der Meulen (Neede, 1963) is een Nederlands neerlandicus, schrijver en biograaf.
Van der Meulen studeerde Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Leiden en schreef zijn doctoraalscriptie over Menno ter Braak en Hendrik Marsman. Hij werkte bij het Onderzoekinstituut voor Geschiedenis en Kunstgeschiedenis van de Universiteit Utrecht. De laatste twee, in 1995 verschenen delen (XXIV en XXV) van de Volledige Werken van Multatuli werden mede door hem geredigeerd. Zijn promotie in 2002 betrof een biografie van deze Eduard Douwes Dekker, waarvoor hij in 2003 de AKO Literatuurprijs won.
In 2014 was hij een van de drie auteurs van de reeks Koningsbiografieën waarvoor hij het deel over koning Willem III der Nederlanden schreef; in oktober 2014 won Van der Meulen de Libris Geschiedenis Prijs voor deze biografie.
Op 15 oktober 2017 werd zijn boek De kinderen van de nacht bekroond met de Jan Wolkers Prijs voor het beste Nederlandse natuurboek.
Van der Meulen studeerde Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Leiden en schreef zijn doctoraalscriptie over Menno ter Braak en Hendrik Marsman. Hij werkte bij het Onderzoekinstituut voor Geschiedenis en Kunstgeschiedenis van de Universiteit Utrecht. De laatste twee, in 1995 verschenen delen (XXIV en XXV) van de Volledige Werken van Multatuli werden mede door hem geredigeerd. Zijn promotie in 2002 betrof een biografie van deze Eduard Douwes Dekker, waarvoor hij in 2003 de AKO Literatuurprijs won.
In 2014 was hij een van de drie auteurs van de reeks Koningsbiografieën waarvoor hij het deel over koning Willem III der Nederlanden schreef; in oktober 2014 won Van der Meulen de Libris Geschiedenis Prijs voor deze biografie.
Op 15 oktober 2017 werd zijn boek De kinderen van de nacht bekroond met de Jan Wolkers Prijs voor het beste Nederlandse natuurboek.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 6 of 6 reviews
May 28, 2023
Teleurstelling overheerst bij mij na het boek uitgelezen te hebben. Vooral omdat er van een nieuwe verhelderende blik op Bernhard eigenlijk geen sprake is.
Dik van der Meulen is niet onervaren met het schrijven van een biografie, zijn werk over Willem III is van hoge kwaliteit, waardoor ik meer had verwacht. Het boek leest namelijk als een samenvatting van gebeurtenissen tijdens de oorlog waar Bernhard wel of geen invloed op heeft gehad.
De verhaallijn voelde een beetje als een historische grabbelton, de auteur pakt een gebeurtenis en springt in de tijd om mogelijke verklaringen te vinden wat niet zelden neer komt op speculatie. Daarnaast velt de auteur ook actief een oordeel over het verleden waarover hij schrijft:
'' Hij, maar ook iemand als de minister van Defensie Adriaan Dijxhoorn, had zich moeten verzetten... ''
Moeten verzetten? Op basis van de speculatie dat Bernhard onbetrouwbaar was volgens de auteur? Dik van der Meulen zou denk ik beter moeten weten dan dit soort zinnen op te schrijven.
De kritiek ter zijde, is het wel een informatief boek met interessante details over Bernhard zijn karakter. Ook de reacties van zijn directe omgeving schetsen een helder plaatje.
Voor wie meer over Prins Bernhard wil weten zou ik het boek eigenijk niet aanraden, slechts de oorlog belichten is immers niet genoeg voor een prins die zo lang heeft geleefd. Toch krijg je wel een inkijkje in het denken van Bernhard, wat interessant is voor iemand die benieuwd is naar de tijdsgeest en naar hoe Bernhard keuzes maakte.
Dik van der Meulen is niet onervaren met het schrijven van een biografie, zijn werk over Willem III is van hoge kwaliteit, waardoor ik meer had verwacht. Het boek leest namelijk als een samenvatting van gebeurtenissen tijdens de oorlog waar Bernhard wel of geen invloed op heeft gehad.
De verhaallijn voelde een beetje als een historische grabbelton, de auteur pakt een gebeurtenis en springt in de tijd om mogelijke verklaringen te vinden wat niet zelden neer komt op speculatie. Daarnaast velt de auteur ook actief een oordeel over het verleden waarover hij schrijft:
'' Hij, maar ook iemand als de minister van Defensie Adriaan Dijxhoorn, had zich moeten verzetten... ''
Moeten verzetten? Op basis van de speculatie dat Bernhard onbetrouwbaar was volgens de auteur? Dik van der Meulen zou denk ik beter moeten weten dan dit soort zinnen op te schrijven.
De kritiek ter zijde, is het wel een informatief boek met interessante details over Bernhard zijn karakter. Ook de reacties van zijn directe omgeving schetsen een helder plaatje.
Voor wie meer over Prins Bernhard wil weten zou ik het boek eigenijk niet aanraden, slechts de oorlog belichten is immers niet genoeg voor een prins die zo lang heeft geleefd. Toch krijg je wel een inkijkje in het denken van Bernhard, wat interessant is voor iemand die benieuwd is naar de tijdsgeest en naar hoe Bernhard keuzes maakte.
January 17, 2023
Eén ding staat vast: Prins Bernhard is tijdens de oorlogsjaren hyper actief geweest, voor zijn nieuwe vaderland en voor zichzelf, in veel gevallen met steun van zijn schoonmoeder. Sommige van zijn activiteiten blijven met vraagtekens omgeven ondanks het gedegen onderzoek van de auteur (642 voetnoten plus literatuurlijst).
January 3, 2023
Bernhards oorlog is een nieuw boek over een toch al veel besproken Prins Der Nederlanden. Een boek dat zich voornamelijk afspeelt in de oorlogsjaren, al begint het boek met een kleine levensbeschrijving van Bernhard tot aan zijn verloving van met Prinses Juliana. Prins Bernhard had toen al een bewogen leven.
De Prins en de Oorlog, ja in die tijd liep men nog weg met de Prins. Nu zoveel jaar na zijn overlijden lijkt dat echt minder te zijn geworden, nadat er meer feiten over de ware Bernhard naar boven zijn gekomen.
Feiten die in dit boek ook aan bod komen. Het begint al goed in het boek als men het licht laat schijnen over de Duitse / Nazi periode van Prins Bernhard. Na het lezen er van heb je toch wel vragen, zoals was het een bewuste keuze of een noodzakelijk keuze om op de maatschappelijke ladder verder te komen? Als je dan nog leest over de moeder en broer van de Prins en het feit ( althans volgens het boek) Bernhard al vroeg op de hoogte was van de plannen van Duitsland om Nederland binnen te vallen… Het maakt dat je gaat twijfelen aan Prins Bernhard in die tijd…
Het boek beschrijft de vele (oorlogs) handelingen van de Prins in oorlogstijd, zijn toch wel vele reizen in de oorlog, het verschijnen op plekken waar Bernhard niet zo mogen verschijnen, de grote tegenstand op de Prins van President Roosevelt, Eisenhower en Churchill… die liever geen functie voor Bernhard in de oorlog zagen. Er is ook aandacht voor de BNS waar Bernhard opperbevelhebber van werd. Een gedeelte wat je verbazing leest en je beeld van de BNS doet bijstellen.. helaas niet te goede….
Er wordt in het boek veel gebruik gemaakt van dagboekfragmenten van betrokkenen, briefwisselingen, biografieën van betrokken. Daar zal dan zeker wel een kern van waarheid inzitten, maar sommige punten voelen echt twijfelachtig zoals Bernhard’s contact met de spion Christiaan Lindemans beter bekend als ‘King Kong”. De prins heeft dat contact altijd ontkend…. Zo vielen er van dit soort zaken op… Wat te zeggen over zijn “verboden reis” in WWII naar Argentinië en daar een ontmoeting met ene Zorreguieta… juist ja toeval of niet?
Het boek is zeker interessant en de waarheid zal waarschijnlijk wel ergens in het midden liggen. Feit is echter wel dat je het beeld van de Prins met de pretoogjes bij gaat stellen.. Bernhards gedrag tegen over zijn vrouw, zijn vele avontuurtjes en zo is er meer op te noemen helaas… Echter, maakt het boek ook duidelijk dat de Prins ook goed werk deed, het is niet allemaal negatief. Daar wordt over het algemeen kort over gesproken. We leren dat Bernhard loyaal was aan zijn vrienden en zijn schoonmoeder Koningin Wilhelmina. Bernhard zocht nu eenmaal graag de grens op, zowel van het goede als het slechte.
Samengevat : Een boek dat Prins Bernhard in oorlogstijd goed doorlicht en eigenlijk de eerder verschenen boeken van de Prins in oorlogstijd doen verbleken. Vele feiten komen voorbij en ja papier is natuurlijk gewillig dus waar ligt ergens waarheid. De prins heeft tot aan zijn dood vele feiten ontkend… maar de bronnen/ bewijzen die in het boek voorkomen spreken dat weer tegen. Het maakt het lezen van het boek boeiend en interessant.
De Prins en de Oorlog, ja in die tijd liep men nog weg met de Prins. Nu zoveel jaar na zijn overlijden lijkt dat echt minder te zijn geworden, nadat er meer feiten over de ware Bernhard naar boven zijn gekomen.
Feiten die in dit boek ook aan bod komen. Het begint al goed in het boek als men het licht laat schijnen over de Duitse / Nazi periode van Prins Bernhard. Na het lezen er van heb je toch wel vragen, zoals was het een bewuste keuze of een noodzakelijk keuze om op de maatschappelijke ladder verder te komen? Als je dan nog leest over de moeder en broer van de Prins en het feit ( althans volgens het boek) Bernhard al vroeg op de hoogte was van de plannen van Duitsland om Nederland binnen te vallen… Het maakt dat je gaat twijfelen aan Prins Bernhard in die tijd…
Het boek beschrijft de vele (oorlogs) handelingen van de Prins in oorlogstijd, zijn toch wel vele reizen in de oorlog, het verschijnen op plekken waar Bernhard niet zo mogen verschijnen, de grote tegenstand op de Prins van President Roosevelt, Eisenhower en Churchill… die liever geen functie voor Bernhard in de oorlog zagen. Er is ook aandacht voor de BNS waar Bernhard opperbevelhebber van werd. Een gedeelte wat je verbazing leest en je beeld van de BNS doet bijstellen.. helaas niet te goede….
Er wordt in het boek veel gebruik gemaakt van dagboekfragmenten van betrokkenen, briefwisselingen, biografieën van betrokken. Daar zal dan zeker wel een kern van waarheid inzitten, maar sommige punten voelen echt twijfelachtig zoals Bernhard’s contact met de spion Christiaan Lindemans beter bekend als ‘King Kong”. De prins heeft dat contact altijd ontkend…. Zo vielen er van dit soort zaken op… Wat te zeggen over zijn “verboden reis” in WWII naar Argentinië en daar een ontmoeting met ene Zorreguieta… juist ja toeval of niet?
Het boek is zeker interessant en de waarheid zal waarschijnlijk wel ergens in het midden liggen. Feit is echter wel dat je het beeld van de Prins met de pretoogjes bij gaat stellen.. Bernhards gedrag tegen over zijn vrouw, zijn vele avontuurtjes en zo is er meer op te noemen helaas… Echter, maakt het boek ook duidelijk dat de Prins ook goed werk deed, het is niet allemaal negatief. Daar wordt over het algemeen kort over gesproken. We leren dat Bernhard loyaal was aan zijn vrienden en zijn schoonmoeder Koningin Wilhelmina. Bernhard zocht nu eenmaal graag de grens op, zowel van het goede als het slechte.
Samengevat : Een boek dat Prins Bernhard in oorlogstijd goed doorlicht en eigenlijk de eerder verschenen boeken van de Prins in oorlogstijd doen verbleken. Vele feiten komen voorbij en ja papier is natuurlijk gewillig dus waar ligt ergens waarheid. De prins heeft tot aan zijn dood vele feiten ontkend… maar de bronnen/ bewijzen die in het boek voorkomen spreken dat weer tegen. Het maakt het lezen van het boek boeiend en interessant.
February 18, 2023
Een intrigerend en boeiend verhaal over de oorlogsjaren van prins Bernhard. Ik had me niet eerder gerealiseerd dat hij, toen hij prins werd, zich eigenlijk gelijk in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog bevond. Ook dat hij daadwerkelijk lid is geweest van de NSDAP, de SA en de SS was nieuwe informatie voor mij.
Dat Bernhard vervolgens op een vrij hoog militair niveau letterlijk en figuurlijk toegang kreeg tot de Nederlandse strijdkrachten verbaasde me. Ook de rol van Wilhelmina wordt hier en daar kritisch bekeken. Zij maakte niet altijd de meest goede beslissingen en het is maar goed dat Nederland naast een monarchie ook een democratie was en is.
De schrijver neemt je goed mee door de Tweede Wereldoorlog, in het leven van prins Bernhard. Nota, verslagen, diverse gespreksverslagen en (naoorlogse) interviews komen aan bod ter ondersteuning van het narratief. Dit laat zien dat van der Meulen zijn onderzoek nauwkeurig heeft verricht.
Het hele boek draait eigenlijk vooral om de vraag of Bernhard schade heeft berokkend aan Nederland en de Geallieerden. Mede omdat deze vraag vaak terugkomt, valt de auteur vaak in herhaling. Dit is de enige storende factor in het boek.
Nogmaals, dit waarheidsgetrouwe en nauwkeurig onderzochte verhaal over prins Bernhard is de moeite waard om te lezen!
Dat Bernhard vervolgens op een vrij hoog militair niveau letterlijk en figuurlijk toegang kreeg tot de Nederlandse strijdkrachten verbaasde me. Ook de rol van Wilhelmina wordt hier en daar kritisch bekeken. Zij maakte niet altijd de meest goede beslissingen en het is maar goed dat Nederland naast een monarchie ook een democratie was en is.
De schrijver neemt je goed mee door de Tweede Wereldoorlog, in het leven van prins Bernhard. Nota, verslagen, diverse gespreksverslagen en (naoorlogse) interviews komen aan bod ter ondersteuning van het narratief. Dit laat zien dat van der Meulen zijn onderzoek nauwkeurig heeft verricht.
Het hele boek draait eigenlijk vooral om de vraag of Bernhard schade heeft berokkend aan Nederland en de Geallieerden. Mede omdat deze vraag vaak terugkomt, valt de auteur vaak in herhaling. Dit is de enige storende factor in het boek.
Nogmaals, dit waarheidsgetrouwe en nauwkeurig onderzochte verhaal over prins Bernhard is de moeite waard om te lezen!
January 12, 2023
Boeiend verslag van de gangen van prins Bernard in de oorlogsjaren. Een schelmenroman, maar dan op het toenmalig wereldtoneel.
August 10, 2025
3,5 ster. De auteur heeft geprobeerd feiten neutraal te benaderen, maar vergaloppeert zich regelmatig door PB zelf als serieuze bron te zien voor diens niet zo heel waarheidsgetrouwe uitspraken.
“Voor zijn avontuurlijke en krijgshaftige geest kwam dit niet slecht uit.”
Avontuurlijk was PB zeker, krijgshaftig zelfs teveel. Jammer dat de prins niet zelfs romans is gaan schrijven. Fantasie had hij genoeg en wist van iedere scheet een donderslag te maken. Ook een talent!
“Voor zijn avontuurlijke en krijgshaftige geest kwam dit niet slecht uit.”
Avontuurlijk was PB zeker, krijgshaftig zelfs teveel. Jammer dat de prins niet zelfs romans is gaan schrijven. Fantasie had hij genoeg en wist van iedere scheet een donderslag te maken. Ook een talent!
Displaying 1 - 6 of 6 reviews