Alexander's Gate, Gog and Magog, and the Inclosed Nations

by Andrew Anderson

Hardcover

First published January 1, 1932

Reviews

[Adamsloj]

Na moje nieszczęście starsze teksty naukowe i historyczne nie lubią tłumaczyć niektórych języków. Języki kongresowe i klasyczne pozostają w oryginale, oczekując ich znajomości lub translatora. Albo zignorowania. Niekoniecznie trzeba się ich nauczyć, by w pełni docenić tę pracę o Bramach (lub Wrotach) Aleksandra i ludach Goga i Magoga.

Na początku śledzimy motyw ludów Goga i Magoga. Anderson sprawnie przedstawia ich i ich interpretację z różnymi ludami z bardzo ładnym zestawieniem z kim w różnych źródłach są interpretowane te ludy. Pozostaje on chyba jednak przy nazwach źródłowych w przeciwieństwie do współczesnych zestawień. Potem pojawia się omówienie motywu Bramy Aleksandra i skąd się wziął, by następnie pokazać połączenie tych motywów.

W następnych rozdziałach kluczowe jest rozdzielenie na europejską i arabską tradycję Legendy o Aleksandrze i wynikające z tego konsekwencje. Co ciekawe Anderson nie znał jeszcze arabskiej wersji tej Legendy i znał elementy początkowe i końcowe. Manuskrypt tej wersji został odkryty z 3 lata przed tą książką, a niestety w tamtych czasach informacje tak szybko nie podróżowały. Nie utrudnia to dogłębnego pokazania ewolucji tych motywów w czasie. Ich relacji z kolejnym motywem – o Dziesięciu Zaginionych Plemionach Izraela.

Jednak co z tą dywergencją arabsko-europejską? Zestawienie Goga i Magoga z Morzem Kaspijskim i Bramami sprawiło, że w wyobraźni Europejczyków obie te rzeczy zaczęły dryfować za ludami Goga i Magoga. Według Ezechiela mieli być oni w najdalszych zakątkach północy, więc wraz z przesuwaniem się świadomości na temat północy przesuwały się ludy Goga i Magoga. Musiały być obce, a zatem mieszkać na skraju lub za granicą znanego świata. Morze Kaspijskie i Ludy Goga i Magoga zawędrowały razem nad Ocean Północny, co widać. m.in. na różnych średniowiecznych mapach.

U Arabów to powiązanie z Bramami Kaspijskimi i Morzem Kaspijskim nie zaszło. W wyniku różnych zawiłości w legendzie imię Aleksandra się zgubiło, zastąpione przez inne ("Władcę dwóch rogów"/ Dulcarnain/ Dhu al-Qarnayn). Z tego powodu nie wiązano zamknięcia z Górami Kaspijskimi. W dodatku ich bliskość utrudniała powiązania ich z apokaliptycznymi wyobrażeniami. Z tego powodu Bramy i Ludy przesunęły się z kolei na wschód i północny-wschód. Z tego powodu niektórzy zaczęli wysnuwać tę odnogę narracji o uwięzieniu Goga i Magoga z Wielkiego Muru Chińskiego, ale z pewnością była to nadinterpretacja. W Europie przesuwanie tych ludów na wschód i rozdzielenie od Kaukazu nastąpiło wraz z wyprawami na wschód w późnym średniowieczu.

Historia ta może być ciekawa do prześledzenia od starożytności do nowożytności, pozostałości tego mamy jeszcze na mapie Merkatora i wciąż gdzieniegdzie jest obecna. U Tolkiena i jego wyobrażeniach orków oraz Czarnej Bramy, w grze Heroes III, a nawet w wypowiedziach polityków – od Busha do Brauna. Mimo starości pracy sam autor wskazuje również sobie bliższe przykłady.

Mimo starości praca ta bardzo skutecznie streszcza konwergencję i ewolucję tych motywów. Nie jest może najprzyjemniejszą lekturą (to w końcu książka naukowa), ale warta przeczytania dla samodzielnego zrozumienia powyższych procesów. Powyższe to w sumie w dużej mierze bardziej streszczenie niż recenzja, ale boję się oceniać bardziej. Niech za tą książką poświadczy cytowanie na Wikipedii (może mniej) albo w edycji krytycznej Kosmografii Etyka z Istrii (2011) jednego z trzech podstawowych źródeł do tych motywów w Europie.

"Then, as the full light of modern day came on, the Alexander Romance ceased to be regarded as history, and with it Alexander’s Gate passed into the realm of fairyland", but did not cease to exist.

[Curt · Rating 3 out of 5]

be prepared for too many passages of untranslated Greek text; still, an interesting bit of the creation of the Antichrist Legend.