Οι λαοί της Μέσης Ανατολής

by Βασίλης Ραφαηλίδης

Κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς σημαίνει Μέση Ανατολή, ποιες ακριβώς χώρες θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνει, στη μέση ποιας ακριβώς γεωγραφικής έκτασης θα έπρεπε να βρίσκεται ώστε να δικαιολογείται επαρκώς ο χαρακτηρισμός «μέση», γιατί η «μέση» γεωγραφική περιοχή της Εγγύς Ασίας και της Βόρειας Αφρικής είναι ανατολική (ασιατική) και όχι δυτική (ευρωπαϊκή), αφού ο δυτικός πολιτισμός ανέτειλε κάποτε στην Ανατολή. Ακόμα και οι γεωγράφοι έχουν μπερδευτεί στην πιο περιπλεγμένη περιοχή της υδρογείου. Ο μάλλον γεωπολιτικός παρά γεωγραφικός όρος «Μέση Ανατολή» εμφανίζεται όψιμα, στις αρχές του αιώνα μας. Αρχικά όριζε μόνο τη γύρω από τον Περσικό Κόλπο περιοχή. Συνεπώς ο νεολογισμός «Μέση Ανατολή» είχε τότε μεγαλύτερη σχέση με τα πετρέλαια της Περσίας και του Περσικού Κόλπου και λιγότερη με μια κάποια δυσκαθόριστη μεσότητα, εκτός ίσως απ αυτήν που επιβάλλει ο συμβιβασμός ανάμεσα στις πετρελαϊκές εταιρείες, που δημιούργησαν τον όρο, μάλλον για να δηλώνουν έμμεσα πως τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής ενδιαφέρουν και τη Δύση και την Ανατολή, και το Βορρά και το Νότο. Κατά κάποιον τρόπο η Μέση Ανατολή είναι το γεωπολιτικό κέντρο ολόκληρης της υδρογείου.

Genres: History, Nonfiction

355 pages, Paperback

First published November 1, 1998

About the author

Ο Βασίλης Ραφαηλίδης ήταν Έλληνας κριτικός κινηματογράφου, δημοσιογράφος, συγγραφέας και δοκιμιογράφος.

Γεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 1934 στα Σέρβια του νομού Κοζάνης και πέθανε στις 8 Σεπτεμβρίου 2000 στην Αθήνα. Η καταγωγή του πατέρα του ήταν από την Κωνσταντινούπολη, την οποία και ο ίδιος αναγνώριζε ως πατρίδα του (κυρίως διότι του άρεσε ως πόλη). Εξάλλου είχε και άλλες "πατρίδες". Κατεξοχήν, την Καστοριά στην οποία πέρασε την εφηβεία, λόγω μετάθεσης των γονέων του. Σημειωτέον, οι γονείς του ήταν αμφότεροι εκπαιδευτικοί - φιλόλογος ο πατέρας (Απόστολος), δασκάλα η μητέρα του (Ελένη).

Σπούδασε το 1959 κινηματογράφο στη Σχολή Σταυράκου στην Αθήνα και μετά την αποφοίτησή του εργάστηκε σαν βοηθός του Νίκου Κούνδουρου και του Ροβήρου Μανθούλη, ενώ το 1962 γύρισε και ο ίδιος δύο ταινίες - ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, το Βυζαντινό μνημόσυνο και τους Γουναράδες της Καστοριάς και την τέχνη τους . Η πρώτη του ταινία, γυρισμένη με πενιχρά και πεπαλαιωμένα μέσα, ήταν εξαιρετικά φιλόδοξη, αλλά ο ίδιος την απέρριψε αμέσως ως αισθητικά απαράδεκτη και έκτοτε αδιαφόρησε παντελώς για την τύχη της παρότι βραβεύτηκε αργότερα από διεθνές φεστιβάλ.

Το 1963 αποφασίζει να εγκαταλείψει την προοπτική του επαγγελματία σκηνοθέτη για να γίνει επαγγελματίας κριτικός κινηματογράφου. Αρχικά εργάστηκε σ' αυτό το πόστο σε έντυπα της Αριστεράς στην οποία ιδεολογικά ανήκε, αρχικά την "Επιθεώρηση Τέχνης" και αργότερα στη "Δημοκρατική Αλλαγή". Στη συνέχεια εξέδωσε το περιοδικό "Ελληνικός Κινηματογράφος" το οποίο έκλεισε η Χούντα για να το επανεκδώσει στη συνέχεια με τον τίτλο "Σύγχρονος Κινηματογράφος".

Με τη Μεταπολίτευση εργάστηκε σε διάφορες εφημερίδες όπως "Το Βήμα" (1974 - 1983), το "Έθνος" (1983 - 1998) και η "Ελευθεροτυπία" (1998 ως το θάνατό του το 2000), μη περιοριζόμενος στην κριτική κινηματογράφου, αλλά γράφοντας σχόλια και επιφυλλίδες που άπτονταν ευρύτερων πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων.

Επίσης παρέδιδε σεμινάρια και δίδαξε κινηματογράφο στη Σχολή Σταυράκου, στη σχολή του Θεάτρου Τέχνης, στο Ινστιτούτο Γκαίτε και αλλού. Επιπλέον εργάστηκε και σε ραδιοφωνικό σταθμό σε εκπομπές διαλόγου. Στη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας των συνταγματαρχών βασανίστηκε και εκτοπίστηκε στις φυλακές της Αίγινας. Υπήρξε συνειδητοποιημένος μαρξιστής-κομμουνιστής και μέσα από τα βιβλία του ανέλυσε τη μαρξιστική θεωρία με τρόπο απλό αλλά όχι απλουστευτικό.

Απεβίωσε το 2000 σε ηλικία 66 ετών από καρκίνο και κηδεύτηκε στην Πάτρα. Κατοικούσε στα Εξάρχεια επί της οδού Ιπποκράτους.

Reviews

[Dimis · Rating 4 out of 5]

Αυτό που με εντυπωσιάζει σε κάθε βιβλίο του Ραφαηλίδη είναι αυτή η διεισδυτικη ματιά που έχει για τα πράγματα, η γεωπολιτική του πείρα και η τρομακτική αλήθεια για πράγματα που συμβαίνουν τώρα και τα είχε προβλέψει 25 με 30 χρόνια πριν.
Το βιβλίο με τίτλο "Οι λαοί της Μέσης Ανατολής" είναι και αυτό ένα βιβλίο που ασχολείται με την ιστορία των λαών σε αυτή την ταραγμένη περιοχή της γης και με το πως εξελίχθηκαν τα πράγματα. Προσπαθεί και να εξηγήσει, γιατί συμβαίνουν αυτά που συμβαίνουν εκεί και είναι τρομακτικά κάποια πράγματα που αναφέρει και βγάζει συμπεράσματα και μας επηρεάζουν εμάς σήμερα. Παράλληλα κάνει εύστοχους συνειρμούς και υπέροχα καυστικά σχόλια για πράγματα και καταστάσεις.
Ο Βασίλης Ραφηλίδης και σε αυτό το βιβλίο έβαλε όλη την αγάπη του, για να μας περιγράψει έναν κόσμο τόσο ξένο προς εμάς σε πολιτιστικά στοιχεία και να δείξει, ότι η ανθρωπότητα δεν είναι τόσο διαφορετικοί, αν δεν υπήρχαν τα μεγάλα συμφέροντα, που προσπαθούν να μας χωρίσουν.
Ακόμα ένα υπέροχο βιβλίο του, που είχα την τιμή να το διαβάσω.