What do you think?
Rate this book
Το υπόγειο στην Οδό Ήρας 12
«… Δύσκολο πράμα να είσαι γυναίκα. Κι αν τα σπλάχνα σας αθέλητα καρπίσουν, μη βγάλετε άχνα σε παπά.
Με την καρδιά και το μυαλό σας κουβεντιάστε το. Και μη θαρρείτε πως θα κάνετε φονικό και θα πάτε στην Κόλαση, αν κρίνετε πως άλλη λύση δεν υπάρχει.
Αγγελοποιοί είμαστε να λέτε. Στέλνουμε αγγελούδια στον Παράδεισο για να μη ζήσουν στην Κόλαση αυτού του κόσμου».
Έτσι έγραφε το τεφτέρι της Παγώνας, της νεκρής μαμής του Παράδεισου, του χωριού όπου μεγάλωσε η Ανθή, η κόρη του πανούργου παπα-Δρόσου τη δεκαετία του ’60.
Από αυτό το κειμήλιο και από τη Λούλα την πόρνη γύρεψε απελπισμένα βοήθεια για να σωθεί από το δίλημμα στο οποίο βρέθηκε άθελά της εγκλωβισμένη.
H ηρωίδα θα βρει αναπάντεχα την άκρη στη μονή της Αγίας Λεχούσας χάρη στις γνώσεις της μοναχής Υακίνθης και στην αυτοθυσία του δάσκαλου Στρατή Κλωναρίδη.
Έκτοτε μάχεται στο υπόγειο της οδού Ήρας 12 για το δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν την καρδιά και το σώμα τους.
Μόνο που ως τα στερνά της τη βασανίζει η αρχέγονη αμφιβολία αν είναι φόνισσα ή... αγγελοποιός, αν η αυτοδιάθεση και η ελευθερία είναι αμαρτία ή δικαίωμα.
Ένα βιβλίο που αποδεικνύει ότι η γυναίκα είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό σε κάθε νόημα της ζωής.
Η γυναίκα δεν είναι απλώς το συμπλήρωμα στη ζωή του άντρα, κάτι σαν το παράρτημα σ’ ένα κείμενο.
Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου.
Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου.
Με την καρδιά και το μυαλό σας κουβεντιάστε το. Και μη θαρρείτε πως θα κάνετε φονικό και θα πάτε στην Κόλαση, αν κρίνετε πως άλλη λύση δεν υπάρχει.
Αγγελοποιοί είμαστε να λέτε. Στέλνουμε αγγελούδια στον Παράδεισο για να μη ζήσουν στην Κόλαση αυτού του κόσμου».
Έτσι έγραφε το τεφτέρι της Παγώνας, της νεκρής μαμής του Παράδεισου, του χωριού όπου μεγάλωσε η Ανθή, η κόρη του πανούργου παπα-Δρόσου τη δεκαετία του ’60.
Από αυτό το κειμήλιο και από τη Λούλα την πόρνη γύρεψε απελπισμένα βοήθεια για να σωθεί από το δίλημμα στο οποίο βρέθηκε άθελά της εγκλωβισμένη.
H ηρωίδα θα βρει αναπάντεχα την άκρη στη μονή της Αγίας Λεχούσας χάρη στις γνώσεις της μοναχής Υακίνθης και στην αυτοθυσία του δάσκαλου Στρατή Κλωναρίδη.
Έκτοτε μάχεται στο υπόγειο της οδού Ήρας 12 για το δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν την καρδιά και το σώμα τους.
Μόνο που ως τα στερνά της τη βασανίζει η αρχέγονη αμφιβολία αν είναι φόνισσα ή... αγγελοποιός, αν η αυτοδιάθεση και η ελευθερία είναι αμαρτία ή δικαίωμα.
Ένα βιβλίο που αποδεικνύει ότι η γυναίκα είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό σε κάθε νόημα της ζωής.
Η γυναίκα δεν είναι απλώς το συμπλήρωμα στη ζωή του άντρα, κάτι σαν το παράρτημα σ’ ένα κείμενο.
Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου.
Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου.
528 pages, Paperback
Published May 4, 2023
69 people want to read
About the author
Πασχαλία Τραυλού
23 books70 followersΗ ΠΑΣΧΑΛΙΑ ΤΡΑΥΛΟΥ γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας. Μέχρι τα δεκαοκτώ της έζησε σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Το 1988 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, όπου σπούδασε ελληνική κλασική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή. Τότε έκανε και τις πρώτες συγγραφικές της απόπειρες με μικρά διηγήματα που εκδόθηκαν σε τοπική εφημερίδα της Βέροιας. Ασχολείται με τη μουσική και τη ζωγραφική και ταξιδεύει συχνά. Είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν με μεγάλη επιτυχία τα οκτώ μυθιστορήματά της: ΜΕ ΜΠΑΛΑΝΤΕΡ ΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ, ΗΘΕΛΑ ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΑΝΤΙΟ, Η ΜΑΤΖΙΚΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, ΚΛΕΙΔΩΜΕΝΟ ΣΥΡΤΑΡΙ, ΦΤΕΡΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΞΙ, το οποίο ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών 2008,ΕΣΤΩ ΜΙΑ ΦΟΡΑ, Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΦΑΡΟΥ και ΤΑ ΡΟΔΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ, καθώς και το δοκίμιο ΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 20 of 20 reviews
November 8, 2023
3* στην αφήγηση, 4,5* στο βιβλίο
Το άκουσα σε audiobook μέσω του Jukebooks. Παρ' όλο που η αφηγήτρια δε με ικανοποίησε στο 100%, το βιβλίο το έκανε και με το παραπάνω! Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα κοινωνικό μυθιστόρημα για τη γυναίκα και το αναφαίρετο δικαίωμα διάθεσης του κορμιού και της ζωής της. Μια πολυεπίπεδη ιστορία αγάπης και μίσους, φόβου και ελπίδας, παθών και λύτρωσης. Πραγματικά αξίζει το χρόνο που θα του αφιερώσει κανείς. Αναζητήστε το!
Το άκουσα σε audiobook μέσω του Jukebooks. Παρ' όλο που η αφηγήτρια δε με ικανοποίησε στο 100%, το βιβλίο το έκανε και με το παραπάνω! Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα κοινωνικό μυθιστόρημα για τη γυναίκα και το αναφαίρετο δικαίωμα διάθεσης του κορμιού και της ζωής της. Μια πολυεπίπεδη ιστορία αγάπης και μίσους, φόβου και ελπίδας, παθών και λύτρωσης. Πραγματικά αξίζει το χρόνο που θα του αφιερώσει κανείς. Αναζητήστε το!
September 22, 2024
Κοινωνικό θέμα, "καυτή πατάτα". Προβληματισμοί, διλήμματα και αγωνίες που περνούσαν και περνούν οι γυναίκες.
Βρήκα πολύ ενδιαφέρον το γεγονός του σατράπη παπά, κυρίως επειδή τελευταία έχουμε απογοητευτεί από ανθρώπους της "προσφοράς"... Σε συνδυασμό δε με το μοναστήρι - εργαστήριο, έρχεται και δένει, παρότι είναι εξαιρετικά ανατριχιαστικό...
Βρήκα πολύ ενδιαφέρον το γεγονός του σατράπη παπά, κυρίως επειδή τελευταία έχουμε απογοητευτεί από ανθρώπους της "προσφοράς"... Σε συνδυασμό δε με το μοναστήρι - εργαστήριο, έρχεται και δένει, παρότι είναι εξαιρετικά ανατριχιαστικό...
This entire review has been hidden because of spoilers.
August 31, 2023
Στο κοινωνικό αυτό βιβλίο διαπιστώνεις πόσα αναγκάστηκαν να υποφέρουν οι γυναίκες πριν από σένα απλά και μόνο επειδή γεννήθηκαν γυναίκες.
Δεν ένιωσα ότι στο τέλος έφτασε η δικαίωση που περίμενα…
Δεν ένιωσα ότι στο τέλος έφτασε η δικαίωση που περίμενα…
November 6, 2023
Τι γράφει το τεφτέρι της Παγώνας, της μαμής που σκοτώθηκε πηγαίνοντας στο μοναστήρι μαζί με τα εργαλεία της; Τι θα έκανε εκεί; Πώς μπορεί μια γυναίκα να γλυτώσει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ή να ρίξει το έμβρυο; Με τι συνέπειες στην υγεία της; Πόσο άσχημα είναι τα πράγματα σε μια κλειστή κοινωνία της δεκαετίας του 1950; Έχουν αλλάξει τα πράγματα ουσιαστικά; Υπάρχει πλέον ελευθερία βούλησης για το σώμα και το πνεύμα μιας γυναίκας; Τι συμβαίνει στο υπόγειο του σπιτιού της Ήρας 12; Τι οδήγησε την Ανθή να καταστρώσει ολόκληρο σχέδιο για να το σκάσει από το χωριό και τον βάναυσο πατέρα της; Θα πετύχει να πραγματοποιήσει τα όνειρά της;
Η Πασχαλία Τραυλού έγραψε ένα συγκλονιστικό, πολυεπίπεδο μυθιστόρημα για την αυτοδιάθεση της γυναίκας και για τις σκληρές, απάνθρωπες συνθήκες που αυτή βιώνει ακόμη και σήμερα, στην προοδευτική υποτίθεται κοινωνία μας. Με αφορμή τις παράνομες δουλειές και τον απάνθρωπο χαρακτήρα του παπα-Δρόσου, τη μοίρα που περιμένει την κόρη του, Ανθή, να ακολουθήσει την πορεία των γυναικών του χωριού (γάμος, παιδιά, νοικοκυριό και άφθονο ξύλο), τα ανομολόγητα μυστικά της ηγουμένης Ζαμπίας, τον πολύτιμο ρόλο του γιατρού Μόραλη και τον προοδευτικό δάσκαλο Στρατή Κλωναρίδη ξεδιπλώνεται ένα μυθιστόρημα-ποταμός γεμάτο μυστικά, απάτες, βία, κινδύνους και ιστορικά στοιχεία γύρω από τις αμβλώσεις, το γυναικείο κίνημα και όχι μόνο. Σε πάνω από 500 σελίδες ξετυλίγεται μια ιστορία με καλούς και κακούς χαρακτήρες, με στερεότυπα που διαιωνίζονται και ελάχιστοι άνθρωποι καταφέρνουν να τα σπάσουν, με σκληρές σκηνές, με αναπάντεχες εκπλήξεις και με λιτούς διαλόγους. Καλολογικά στοιχεία βρίσκουν χώρο να τρυπώσουν στο κείμενο σε μια δύσκολη προσπάθεια να ομορφύνουν τα όσα διαδραματίζονται ενώ οι εξελίξεις είναι ραγδαίες από κεφάλαιο σε κεφάλαιο.
Όλα ξεκινάνε τη δεκαετία του 1950 στον Παράδεισο, ένα χωριό της βόρειας Ελλάδας κάπου μεταξύ Θράκης και Μακεδονίας: «Τόπος μικρός, συφοριασμένος και κακορίζικος, με ανθρώπους που ήθελαν τις γυναίκες υποταγμένες στις εντολές της φαμίλιας τους. Οι πατεράδες και τα αδέρφια τους ήταν τα αφεντικά που όριζαν τις ψυχές και τα κορμιά τους και καμία δεν τολμούσε να σηκώσει ανάστημα. Τις λογόδιναν πάνω στην κολτσίνα ή την πρέφα δίχως να πάρουν τη γνώμη τους, τις παζάρευαν σαν να ήταν εμπόρευμα παινεύοντας την ομορφιά, τη νοικοκυροσύνη και την προίκα τους και τις έδερναν αν τολμούσαν να ερωτευτούν, να αντιμιλήσουν ή να γυρέψουν να μάθουν γράμματα. Αποκούμπι τους το δάκρυ, η προσευχή και το όνειρο, το λουφαγμένο στα μάτια τους όταν έπλεναν, μαγείρευαν ή κεντούσαν ώσπου η ψυχή να κουραστεί και να αφεθεί στη μοίρα της» (σελ. 7). Άντρες «Τάχα θρήσκοι και συνάμα θεριακλήδες, μετρώντας το αντριλίκι τους με τις φορές που γονιμοποιούσαν το κορμί της γυναίκας τους, έπειτα από τα οργώματα, τα σκαλίσματα, τα ραντίσματα, τις βοσκές, τα αρμέγματα, τα κυνήγια και τα μεθύσια, ήθελα να εκτονώνουν δίχως έγνοια τη φούντωσή τους…» (σελ. 76), ένα σύνολο «…μουλαρωμένοι χωριάτες που ρούπι δεν ήθελαν να κάνουν απ’ όσα πίστευαν» (σελ. 206). Και οι γυναίκες; «…η δύσμοιρη νύφη, που, ως πιο νέα και πιο ανθεκτική, έπαιρνε τη σκυτάλη της σκλαβιάς και η πεθερά έβγαζε το άχτι της πάνω της, μαθαίνοντάς τη να είναι μια φρόνιμη και πειθήνια δούλα στον άντρα αφέντη και τους γονιούς του» (σελ. 77). «…η ισόβια αγωνία τους και το αδιάκοπο τρέξιμο για να τα βγάλουν πέρα με χωράφια, σπίτι, παιδιά, πεθερικά και άντρα, παράλληλα με το αλύπητο ξύλο…» (σελ. 77).
Σε αυτόν τον τόπο πρυτανεύουν το ξύλο, η βία, η υποταγή, η υπακοή, με το ξυλοφόρτωμα μέχρι λιποθυμίας να θεωρείται απλώς ένα καβγαδάκι που γίνεται κάπου κάπου! Τον Παράδεισο εξουσιάζει ο παπα-Δρόσος, που λύνει και δένει περισσότερο από τον πρόεδρο του χωριού, μια μαριονέτα στα χέρια του ιερέα «για να μην τον ζαλίζει με κατάρες, αφορισμούς και τα ρέστα». Ταυτόχρονα, κοντά στο χωριό, στην πιο απόμακρη αετοράχη του Παγγαίου, υψώνεται το μοναστήρι της Αγίας Λεχούσας, με ηγουμένη τη Ζαμπία, αδελφή του παπα-Δρόσου, το οποίο ο πατέρας τους, ο παπα-Διονύσης, ίδρυσε και έκανε γνωστό με πλάγιους και ύποπτους τρόπους («εργολαβία τα ιερατικά αξιώματα στο σόι τους»). Ολόκληρη επιχείρηση το μοναστήρι της Αγίας Λεχούσας, την οποία επικαλούνταν όλες οι ετοιμόγεννες και αντίστοιχα χρύσωναν με τάματα οι κάτοικοι του χωριού. Κανείς δεν έψαξε για την Αγία Λεχούσα όμως, κανείς δεν τόλμησε να μιλήσει για το τι γίνονταν τα τάματα αυτά και για τους πραγματικούς λόγους που έπαιρνε νεαρές κοπέλες για καλόγριες η μονή. Μόνο κάπου κάπου άφηνε υπονοούμενα ο παπα-Ζαφείρης απ’ το διπλανό χωριό της Νικήσιανης, κι αυτά μόνο στις κουβέντες του με τον καινούργιο δάσκαλο Στρατή Κλωναρίδη!
Η Ζαμπία, πρώην Ελένη, βρέθηκε, μετά τον θάνατο του πατέρα της, μαραζωμένη και εξαντλημένη από τις βαριές δουλειές που την έβαζε να κάνει η μάνα της, μια χοντροκομμένη χριστιανή που ξέσπασε όλα τα απωθημένα από τον συζυγικό βίο στα παιδιά της. Είναι από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες του μυθιστορήματος, μιας και βαδίζει στα χρώματα του γκρίζου, δείχνοντας αυστηρή και υπάκουη, απαραίτητο συμπλήρωμα στις δουλειές του παπα-Δρόσου, να όμως που η ψυχή της δε λερώθηκε, μόνο μαύρισε λίγο εκεί στα ξέφτια γιατί η ηγουμένη κάνει τα πάντα για να προστατεύει και να προσέχει την ανιψιά της, την Ανθή, με τον αδερφό της να σκοτώνονται συχνά για κείνη αλλά και μια αμοιβαία συμφωνία να τους κρατά στις γωνίες τους. Με σκουριασμένες και απαράδεκτες ιδέες αλλά με πιο ανοιχτό μυαλό ως προς την ανιψιά της λόγω της τρομοκρατίας που βιώνει στο σπιτικό της, εξ ου και την έχει από κοντά και την υποστηρίζει. Ο παπα-Δρόσος είναι αυστηρός, απόμακρος, απόλυτος, δεν αφουγκράστηκε ποτέ την καρδιά του παιδιού του κι έτσι βρήκε ευκαιρία ο διάβολος κι έβαλε την ουρά του για να ταράξει τη γαλήνη του χωριού, όπως κάνει σε κάθε Παράδεισο! Θανάσιμος εχθρός του παπά από τότε που κατέδωσε τον πατέρα του στους ταγματασφαλίτες, με τους οποίους τα είχε κάνει πλακάκια στον εμφύλιο, είναι ο γεωπόνος Νώντας Σιδέρης, δηλωμένος κομμουνιστής, παρορμητικός και αψίκορος, με γυάλινο μάτι αλλά όμορφος. Επίσης, στο σπιτικό της Ανθής δουλεύουν οι ψυχοκόρες Βγενιώ και Θεανώ, με τη μία να συντρέχει και να υποστηρίζει την κυρά της, την Ανθή, και την άλλη, φίδι κολοβό, να μη χάνει ευκαιρία να κάνει την καλή στον ιερέα για να ξεφύγει από τη μαύρη της μοίρα κολακεύοντάς τον και καρφώνοντάς του ό,τι αφορά την κόρη του.
Μα πόσους και πόσο ενδιαφέροντες χαρακτήρες περιέχει αυτό το μυθιστόρημα! Άλλος ένας μίσχος που αγωνίζεται για το φως είναι η πόρνη Λούλα, με τραγικό και δύσκολο παρελθόν, έχει αυτοπεποίθηση, ξέρει τι κάνει, εκμεταλλεύεται το σώμα της εν γνώσει της, η ψυχή της όμως παραμένει σαν παιδιού. Και μέσα σε αυτόν τον φαύλο κύκλο βίας, παρανομίας και κακοποίησης παρακολουθούμε τους αγώνες του δασκάλου από το διπλανό χωριό να αποτινάξει από τα μυαλά των χωριανών τις προκαταλήψεις και τις δεισιδαιμονίες, να ανοίξει τα μυαλά των κοριτσιών, να διδάξει σωστά τα μαθήματά του, να βοηθάει στην πράξη τους ανήμπορους χωρίς ανταμοιβή, εξ ου και μαθαίνει γράμματα στη Λούλα κι ας τον κατηγορούν πως την επισκέπτεται για το ακατανόμαστο! Πράος, βοηθητικός αλλά και αυστηρός με την ξεροκεφαλιά, αδιάφορος για όσα του σούρνουν πίσω από την πλάτη του, στο πλάι του πάντως βρίσκεται παραδόξως ο παπα-Δρόσος που χρησιμοποιεί τις άκρες του στην Αρχιεπισκοπή για να μην τον απομακρύνει το Υπουργείο μετά τις σωρείες αναφορών και καταγγελιών. «Η συμπόνια και η καλοσύνη λουστράριζαν το κοίταγμά του και το έκαναν να μοιάζει ουράνιο» (σελ. 245). Κι όταν η ιστορία αρχίζει να διαδραματίζεται στην Αθήνα, βρίσκουμε τον γιατρό Αλέξανδρο Μόραλη, ένα υπόδειγμα επιστήμονα και άντρα που δε διστάζει να αντιπαρατεθεί με τους νόμους της εποχής του, να σταθεί στο πλάι των κατατρεγμένων γυναικών και να κρύβει μια χρυσή καρδιά πίσω από το αυστηρό, επαγγελματικό του προσωπείο στο ιατρείο του και στις παραδόσεις της Σχολής. Πώς θα σπάσει άραγε αυτό το προσωπείο από μια γυναίκα, όταν απαιτεί από αυτήν ήθος, ωριμότητα και αξιοπρέπεια, να σιγουρευτεί πως θέλει να αφοσιωθεί σε μια επιστήμη που θα τη δεσμεύει για πάντα, απομακρύνοντάς την από οικογένεια, παιδιά, έρωτες;
Την άνοιξη του 1955 λοιπόν η Ανθή, η κόρη του παπα-Δρόσου, το έσκασε από το χωριό και από τη σκληρή ζωή των γυναικών: «Έτσι απλά γίνονται οι επαναστάσεις και αλλάζει ρότα ο κόσμος» (σελ. 8). Η Ανθή που διέφερε, που δεν την καταλάβαιναν, που είχε όνειρα αταίριαστα στη μοίρα των γυναικών του Παράδεισου με μια της κίνηση πυροδοτεί εξελίξεις που δεν ξέρεις πού θα οδηγήσουν στη συνέχεια. Στο χέρι της κρατούσε το τεφτέρι της Παγώνας, «εγχειρίδιο διαχείρισης της γυναικείας απόγνωσης», κάτι παραπάνω από θησαυρός μαγείας και μαντζουνιών! Βρήκα έξυπνη και αληθινή τη σκέψη της Ανθής να απευθυνθεί στο πρόσωπο που διάλεξε για βοήθεια και συμπαράσταση στα σχέδιά της, δημιουργώντας έτσι μια συγκινητική φιλία και ταυτόχρονα μια απρόσμενη εξέλιξη. Οι συνθήκες που οδήγησαν την Ανθή σε αυτήν την απόφαση, το σχέδιό της να δραπετεύσει, η απρόσμενη βοήθεια που δέχτηκε και πολλά άλλα συγκροτούν μια καλοσχεδιασμένη πλοκή γεμάτη ανατροπές, εμπόδια, ελπίδα αλλά και σκότος, προδοσίες, μυστικά και φυσικά, πάντα, βία. Η συγγραφέας περνάει χιλιάδες μηνύματα μέσα από τις γραμμές, μου χάρισε αξέχαστες αναγνωστικές στιγμές, πολλούς προβληματισμούς πάνω στα ανθρώπινα γενικότερα και της γυναίκας ειδικότερα δικαιώματα. Με κοφτερή πένα καταγράφονται τα γνωρίσματα της κακοποίησης (σκοτεινιασμένο βλέμμα, αφηρημάδες, σιωπή, σβησμένα γέλια, τρίψιμο με σφουγγάρι να φύγει η αίσθηση της
βρωμιάς κ. ά.) αλλά το χειρότερο είναι που: «…οι αισθήσεις έχουν αμείλικτη μνήμη και αρνούνται σθεναρά να ξεχάσουν» (σελ. 69), οδηγώντας στην αυτοτιμωρία, στην αίσθηση πως φταίει το θύμα κι όχι ο θύτης: «Ένιωθε την ψυχή της μπουκωμένη τύψεις σαν ξέχειλο αμπάρι» (σελ. 70).
Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα και σκληρή ιστορία, που γεννήθηκε από την ανάγκη να προστατευτούν οι γυναίκες από τις συνέπειες της αντροκρατίας και της πατριαρχίας, μιας και το τελευταίο διάστημα έχει αυξηθεί υπερβολικά ο αριθμός των γυναικοκτονιών και να χρησιμεύσει ως μέτρο προστασίας τους, ως λιμάνι και καταφύγιό τους, με πρότυπο μια γυναίκα σαν κι αυτές, που έζησε την κόλαση αλλά κατάφερε να ξεφύγει. Σκληρές σκηνές, γυναίκες-θύματα, γυναίκες-σκιές που ψάχνουν αυτήν τη θρυαλλίδα που θα αλλάξει το ριζικό τους και θα κατατροπώσει την πατριαρχία στη σκιά της οποίας μεγαλώνουν με πόνο, βάσανα, στερήσεις. Μικρά πρωθύστερα, καλογραμμένοι διάλογοι, αφήγηση που κυλάει σα νερό γεμάτη μεταφορές και παρομοιώσεις, ρεαλισμός και ανατροπές είναι μερικά μόνο από τα θετικά χαρακτηριστικά του μυθιστορήματος. Ανατρίχιασα με τις προσπάθειες μιας γυναίκας με ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη να ρίξει το παιδί της με φαρμάκια και κόλπα ενώ ταυτόχρονα του μιλούσε ζητώντας του συγχώρεση και εξηγώντας του τους λόγους που το έκανε! Από την άλλη θύμωνα με τα πρακτικά προβλήματα που δημιουργούνταν από τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και με τα αληθοφανέστατα επιχειρήματα που δεν υποστήριζαν άλλα παιδιά (η φτώχεια, τα προβλήματα υγείας κλπ.) αλλά ο παπα-Δρόσος να επιμένει στις κατάρες και στα αναθέματα για όποιον συζητά για εκτρώσεις ή ακόμη και προφυλάξεις, θεωρώντας την υπακοή στον άντρα και στο θέλημα του Θεού αρετή! Η αποχή, η συζήτηση, ακόμη και η έκτρωση απαγορεύονταν δια ροπάλου ή μάλλον άνευ μετανοιών και Θείας Κοινωνίας! Δεν είναι στόχος όμως του βιβλίου η Εκκλησία, απλώς έτυχε ως κεντρικός ήρωας και κινητήριος μοχλός των εξελίξεων να είναι ο παπα-Δρόσος λόγω της θέσης ισχύος του που βοηθάει πολύ συγγραφικά. Το παράλογο ενάντια στη λογική, η αντρική επιθυμία ενάντια στη γυναικεία, αυτά είναι τα δίπολα που παλεύουν λυσσαλέα σε όλο το μυθιστόρημα!
Τα πάντα για τους αγώνες της γυναίκας σε προσωπικό και σε συλλογικό επίπεδο περνάνε από αυτό το μυθιστόρημα. Η έκτρωση από ηθικής, θρησκευτικής, κοινωνικής και ιατρικής πλευράς, το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, η ανάγκη να γίνει σεβαστή η επιθυμία της γυναίκας στον ερωτικό και στον οικογενειακό τομέα, το δικαίωμά της στη μόρφωση, η ανάγκη να θεωρείται ισότιμο μέλος της κοινωνίας, να γίνει αποδεκτή στον επαγγελματικό τομέα, να γίνει σεβαστή η αξία της και να αναδειχθούν τα ταλέντα της και τα προσόντα της, να καταξιωθεί στον χώρο εργασίας της κλπ. Η συγγραφέας είναι ξεκάθαρη: «Την ελευθερία του γυρεύει ο άνθρωπος σε όλη του τη ζωή. Μόνο που οι γυναίκες δεν ξέρατε καν τι σήμαινε η λέξη. Δεν προφταίνατε να την ψάξετε. Σας έπεισαν πως είναι ντροπή να την αποζητά η καρδιά σας. Την καταχώνιαζαν σε απίστευτες κρυψώνες για να μην τη βρείτε ποτέ. Μέσα στα γράμματα που δεν ξέρατε, κάτω από τις στοίβες με τα άπλυτα και τα ασιδέρωτα ρούχα του αφέντη, κάτω από τα κλάματα των παιδιών που γεννούσατε» (σελ. 372). «Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12» είναι ένα δυνατό, ανατρεπτικό, γεμάτο ιδέες, αλήθειες και ανατροπές μυθιστόρημα που χαρίζει απλόχερα σφαιρική γνώση και καταρρίπτει μυθεύματα και δόγματα που απλώς αυξάνουν τον τρόμο και συσκοτίζουν την αλήθεια και την αυτοδιάθεση. Είναι γεμάτο «Οδηγίες διάσωσης… τρόπους για να προστατευτούν οι γυναίκες, όσο γινόταν, την ψυχή και το σώμα τους, σ’ έναν κόσμο φτιαγμένο από άντρες για άντρες που ήθελαν να έχουν τα θηλυκά μαριονέτες στα αδίστακτα χέρια τους» (σελ. 84). Άλλωστε: «Ανίκητη η δύναμη της συνήθειας και αναπόφευκτη η υποταγή του ανθρώπου στην εξουσία που του ασκούν οι φόβοι του. Όπως είναι αναπόδραστη και η σκλαβιά του στον φόβο κάθε εξουσίας» (σελ. 225). Και: «Μόνο τολμώντας να αντιδράσεις μπορείς να λιάσεις τα φτερά σου στο φως της ελπίδας» (σελ. 8).
Πρώτη δημοσίευση στο site μου: https://www.vivliokritikes.com/%cf%85...
Η Πασχαλία Τραυλού έγραψε ένα συγκλονιστικό, πολυεπίπεδο μυθιστόρημα για την αυτοδιάθεση της γυναίκας και για τις σκληρές, απάνθρωπες συνθήκες που αυτή βιώνει ακόμη και σήμερα, στην προοδευτική υποτίθεται κοινωνία μας. Με αφορμή τις παράνομες δουλειές και τον απάνθρωπο χαρακτήρα του παπα-Δρόσου, τη μοίρα που περιμένει την κόρη του, Ανθή, να ακολουθήσει την πορεία των γυναικών του χωριού (γάμος, παιδιά, νοικοκυριό και άφθονο ξύλο), τα ανομολόγητα μυστικά της ηγουμένης Ζαμπίας, τον πολύτιμο ρόλο του γιατρού Μόραλη και τον προοδευτικό δάσκαλο Στρατή Κλωναρίδη ξεδιπλώνεται ένα μυθιστόρημα-ποταμός γεμάτο μυστικά, απάτες, βία, κινδύνους και ιστορικά στοιχεία γύρω από τις αμβλώσεις, το γυναικείο κίνημα και όχι μόνο. Σε πάνω από 500 σελίδες ξετυλίγεται μια ιστορία με καλούς και κακούς χαρακτήρες, με στερεότυπα που διαιωνίζονται και ελάχιστοι άνθρωποι καταφέρνουν να τα σπάσουν, με σκληρές σκηνές, με αναπάντεχες εκπλήξεις και με λιτούς διαλόγους. Καλολογικά στοιχεία βρίσκουν χώρο να τρυπώσουν στο κείμενο σε μια δύσκολη προσπάθεια να ομορφύνουν τα όσα διαδραματίζονται ενώ οι εξελίξεις είναι ραγδαίες από κεφάλαιο σε κεφάλαιο.
Όλα ξεκινάνε τη δεκαετία του 1950 στον Παράδεισο, ένα χωριό της βόρειας Ελλάδας κάπου μεταξύ Θράκης και Μακεδονίας: «Τόπος μικρός, συφοριασμένος και κακορίζικος, με ανθρώπους που ήθελαν τις γυναίκες υποταγμένες στις εντολές της φαμίλιας τους. Οι πατεράδες και τα αδέρφια τους ήταν τα αφεντικά που όριζαν τις ψυχές και τα κορμιά τους και καμία δεν τολμούσε να σηκώσει ανάστημα. Τις λογόδιναν πάνω στην κολτσίνα ή την πρέφα δίχως να πάρουν τη γνώμη τους, τις παζάρευαν σαν να ήταν εμπόρευμα παινεύοντας την ομορφιά, τη νοικοκυροσύνη και την προίκα τους και τις έδερναν αν τολμούσαν να ερωτευτούν, να αντιμιλήσουν ή να γυρέψουν να μάθουν γράμματα. Αποκούμπι τους το δάκρυ, η προσευχή και το όνειρο, το λουφαγμένο στα μάτια τους όταν έπλεναν, μαγείρευαν ή κεντούσαν ώσπου η ψυχή να κουραστεί και να αφεθεί στη μοίρα της» (σελ. 7). Άντρες «Τάχα θρήσκοι και συνάμα θεριακλήδες, μετρώντας το αντριλίκι τους με τις φορές που γονιμοποιούσαν το κορμί της γυναίκας τους, έπειτα από τα οργώματα, τα σκαλίσματα, τα ραντίσματα, τις βοσκές, τα αρμέγματα, τα κυνήγια και τα μεθύσια, ήθελα να εκτονώνουν δίχως έγνοια τη φούντωσή τους…» (σελ. 76), ένα σύνολο «…μουλαρωμένοι χωριάτες που ρούπι δεν ήθελαν να κάνουν απ’ όσα πίστευαν» (σελ. 206). Και οι γυναίκες; «…η δύσμοιρη νύφη, που, ως πιο νέα και πιο ανθεκτική, έπαιρνε τη σκυτάλη της σκλαβιάς και η πεθερά έβγαζε το άχτι της πάνω της, μαθαίνοντάς τη να είναι μια φρόνιμη και πειθήνια δούλα στον άντρα αφέντη και τους γονιούς του» (σελ. 77). «…η ισόβια αγωνία τους και το αδιάκοπο τρέξιμο για να τα βγάλουν πέρα με χωράφια, σπίτι, παιδιά, πεθερικά και άντρα, παράλληλα με το αλύπητο ξύλο…» (σελ. 77).
Σε αυτόν τον τόπο πρυτανεύουν το ξύλο, η βία, η υποταγή, η υπακοή, με το ξυλοφόρτωμα μέχρι λιποθυμίας να θεωρείται απλώς ένα καβγαδάκι που γίνεται κάπου κάπου! Τον Παράδεισο εξουσιάζει ο παπα-Δρόσος, που λύνει και δένει περισσότερο από τον πρόεδρο του χωριού, μια μαριονέτα στα χέρια του ιερέα «για να μην τον ζαλίζει με κατάρες, αφορισμούς και τα ρέστα». Ταυτόχρονα, κοντά στο χωριό, στην πιο απόμακρη αετοράχη του Παγγαίου, υψώνεται το μοναστήρι της Αγίας Λεχούσας, με ηγουμένη τη Ζαμπία, αδελφή του παπα-Δρόσου, το οποίο ο πατέρας τους, ο παπα-Διονύσης, ίδρυσε και έκανε γνωστό με πλάγιους και ύποπτους τρόπους («εργολαβία τα ιερατικά αξιώματα στο σόι τους»). Ολόκληρη επιχείρηση το μοναστήρι της Αγίας Λεχούσας, την οποία επικαλούνταν όλες οι ετοιμόγεννες και αντίστοιχα χρύσωναν με τάματα οι κάτοικοι του χωριού. Κανείς δεν έψαξε για την Αγία Λεχούσα όμως, κανείς δεν τόλμησε να μιλήσει για το τι γίνονταν τα τάματα αυτά και για τους πραγματικούς λόγους που έπαιρνε νεαρές κοπέλες για καλόγριες η μονή. Μόνο κάπου κάπου άφηνε υπονοούμενα ο παπα-Ζαφείρης απ’ το διπλανό χωριό της Νικήσιανης, κι αυτά μόνο στις κουβέντες του με τον καινούργιο δάσκαλο Στρατή Κλωναρίδη!
Η Ζαμπία, πρώην Ελένη, βρέθηκε, μετά τον θάνατο του πατέρα της, μαραζωμένη και εξαντλημένη από τις βαριές δουλειές που την έβαζε να κάνει η μάνα της, μια χοντροκομμένη χριστιανή που ξέσπασε όλα τα απωθημένα από τον συζυγικό βίο στα παιδιά της. Είναι από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες του μυθιστορήματος, μιας και βαδίζει στα χρώματα του γκρίζου, δείχνοντας αυστηρή και υπάκουη, απαραίτητο συμπλήρωμα στις δουλειές του παπα-Δρόσου, να όμως που η ψυχή της δε λερώθηκε, μόνο μαύρισε λίγο εκεί στα ξέφτια γιατί η ηγουμένη κάνει τα πάντα για να προστατεύει και να προσέχει την ανιψιά της, την Ανθή, με τον αδερφό της να σκοτώνονται συχνά για κείνη αλλά και μια αμοιβαία συμφωνία να τους κρατά στις γωνίες τους. Με σκουριασμένες και απαράδεκτες ιδέες αλλά με πιο ανοιχτό μυαλό ως προς την ανιψιά της λόγω της τρομοκρατίας που βιώνει στο σπιτικό της, εξ ου και την έχει από κοντά και την υποστηρίζει. Ο παπα-Δρόσος είναι αυστηρός, απόμακρος, απόλυτος, δεν αφουγκράστηκε ποτέ την καρδιά του παιδιού του κι έτσι βρήκε ευκαιρία ο διάβολος κι έβαλε την ουρά του για να ταράξει τη γαλήνη του χωριού, όπως κάνει σε κάθε Παράδεισο! Θανάσιμος εχθρός του παπά από τότε που κατέδωσε τον πατέρα του στους ταγματασφαλίτες, με τους οποίους τα είχε κάνει πλακάκια στον εμφύλιο, είναι ο γεωπόνος Νώντας Σιδέρης, δηλωμένος κομμουνιστής, παρορμητικός και αψίκορος, με γυάλινο μάτι αλλά όμορφος. Επίσης, στο σπιτικό της Ανθής δουλεύουν οι ψυχοκόρες Βγενιώ και Θεανώ, με τη μία να συντρέχει και να υποστηρίζει την κυρά της, την Ανθή, και την άλλη, φίδι κολοβό, να μη χάνει ευκαιρία να κάνει την καλή στον ιερέα για να ξεφύγει από τη μαύρη της μοίρα κολακεύοντάς τον και καρφώνοντάς του ό,τι αφορά την κόρη του.
Μα πόσους και πόσο ενδιαφέροντες χαρακτήρες περιέχει αυτό το μυθιστόρημα! Άλλος ένας μίσχος που αγωνίζεται για το φως είναι η πόρνη Λούλα, με τραγικό και δύσκολο παρελθόν, έχει αυτοπεποίθηση, ξέρει τι κάνει, εκμεταλλεύεται το σώμα της εν γνώσει της, η ψυχή της όμως παραμένει σαν παιδιού. Και μέσα σε αυτόν τον φαύλο κύκλο βίας, παρανομίας και κακοποίησης παρακολουθούμε τους αγώνες του δασκάλου από το διπλανό χωριό να αποτινάξει από τα μυαλά των χωριανών τις προκαταλήψεις και τις δεισιδαιμονίες, να ανοίξει τα μυαλά των κοριτσιών, να διδάξει σωστά τα μαθήματά του, να βοηθάει στην πράξη τους ανήμπορους χωρίς ανταμοιβή, εξ ου και μαθαίνει γράμματα στη Λούλα κι ας τον κατηγορούν πως την επισκέπτεται για το ακατανόμαστο! Πράος, βοηθητικός αλλά και αυστηρός με την ξεροκεφαλιά, αδιάφορος για όσα του σούρνουν πίσω από την πλάτη του, στο πλάι του πάντως βρίσκεται παραδόξως ο παπα-Δρόσος που χρησιμοποιεί τις άκρες του στην Αρχιεπισκοπή για να μην τον απομακρύνει το Υπουργείο μετά τις σωρείες αναφορών και καταγγελιών. «Η συμπόνια και η καλοσύνη λουστράριζαν το κοίταγμά του και το έκαναν να μοιάζει ουράνιο» (σελ. 245). Κι όταν η ιστορία αρχίζει να διαδραματίζεται στην Αθήνα, βρίσκουμε τον γιατρό Αλέξανδρο Μόραλη, ένα υπόδειγμα επιστήμονα και άντρα που δε διστάζει να αντιπαρατεθεί με τους νόμους της εποχής του, να σταθεί στο πλάι των κατατρεγμένων γυναικών και να κρύβει μια χρυσή καρδιά πίσω από το αυστηρό, επαγγελματικό του προσωπείο στο ιατρείο του και στις παραδόσεις της Σχολής. Πώς θα σπάσει άραγε αυτό το προσωπείο από μια γυναίκα, όταν απαιτεί από αυτήν ήθος, ωριμότητα και αξιοπρέπεια, να σιγουρευτεί πως θέλει να αφοσιωθεί σε μια επιστήμη που θα τη δεσμεύει για πάντα, απομακρύνοντάς την από οικογένεια, παιδιά, έρωτες;
Την άνοιξη του 1955 λοιπόν η Ανθή, η κόρη του παπα-Δρόσου, το έσκασε από το χωριό και από τη σκληρή ζωή των γυναικών: «Έτσι απλά γίνονται οι επαναστάσεις και αλλάζει ρότα ο κόσμος» (σελ. 8). Η Ανθή που διέφερε, που δεν την καταλάβαιναν, που είχε όνειρα αταίριαστα στη μοίρα των γυναικών του Παράδεισου με μια της κίνηση πυροδοτεί εξελίξεις που δεν ξέρεις πού θα οδηγήσουν στη συνέχεια. Στο χέρι της κρατούσε το τεφτέρι της Παγώνας, «εγχειρίδιο διαχείρισης της γυναικείας απόγνωσης», κάτι παραπάνω από θησαυρός μαγείας και μαντζουνιών! Βρήκα έξυπνη και αληθινή τη σκέψη της Ανθής να απευθυνθεί στο πρόσωπο που διάλεξε για βοήθεια και συμπαράσταση στα σχέδιά της, δημιουργώντας έτσι μια συγκινητική φιλία και ταυτόχρονα μια απρόσμενη εξέλιξη. Οι συνθήκες που οδήγησαν την Ανθή σε αυτήν την απόφαση, το σχέδιό της να δραπετεύσει, η απρόσμενη βοήθεια που δέχτηκε και πολλά άλλα συγκροτούν μια καλοσχεδιασμένη πλοκή γεμάτη ανατροπές, εμπόδια, ελπίδα αλλά και σκότος, προδοσίες, μυστικά και φυσικά, πάντα, βία. Η συγγραφέας περνάει χιλιάδες μηνύματα μέσα από τις γραμμές, μου χάρισε αξέχαστες αναγνωστικές στιγμές, πολλούς προβληματισμούς πάνω στα ανθρώπινα γενικότερα και της γυναίκας ειδικότερα δικαιώματα. Με κοφτερή πένα καταγράφονται τα γνωρίσματα της κακοποίησης (σκοτεινιασμένο βλέμμα, αφηρημάδες, σιωπή, σβησμένα γέλια, τρίψιμο με σφουγγάρι να φύγει η αίσθηση της
βρωμιάς κ. ά.) αλλά το χειρότερο είναι που: «…οι αισθήσεις έχουν αμείλικτη μνήμη και αρνούνται σθεναρά να ξεχάσουν» (σελ. 69), οδηγώντας στην αυτοτιμωρία, στην αίσθηση πως φταίει το θύμα κι όχι ο θύτης: «Ένιωθε την ψυχή της μπουκωμένη τύψεις σαν ξέχειλο αμπάρι» (σελ. 70).
Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα και σκληρή ιστορία, που γεννήθηκε από την ανάγκη να προστατευτούν οι γυναίκες από τις συνέπειες της αντροκρατίας και της πατριαρχίας, μιας και το τελευταίο διάστημα έχει αυξηθεί υπερβολικά ο αριθμός των γυναικοκτονιών και να χρησιμεύσει ως μέτρο προστασίας τους, ως λιμάνι και καταφύγιό τους, με πρότυπο μια γυναίκα σαν κι αυτές, που έζησε την κόλαση αλλά κατάφερε να ξεφύγει. Σκληρές σκηνές, γυναίκες-θύματα, γυναίκες-σκιές που ψάχνουν αυτήν τη θρυαλλίδα που θα αλλάξει το ριζικό τους και θα κατατροπώσει την πατριαρχία στη σκιά της οποίας μεγαλώνουν με πόνο, βάσανα, στερήσεις. Μικρά πρωθύστερα, καλογραμμένοι διάλογοι, αφήγηση που κυλάει σα νερό γεμάτη μεταφορές και παρομοιώσεις, ρεαλισμός και ανατροπές είναι μερικά μόνο από τα θετικά χαρακτηριστικά του μυθιστορήματος. Ανατρίχιασα με τις προσπάθειες μιας γυναίκας με ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη να ρίξει το παιδί της με φαρμάκια και κόλπα ενώ ταυτόχρονα του μιλούσε ζητώντας του συγχώρεση και εξηγώντας του τους λόγους που το έκανε! Από την άλλη θύμωνα με τα πρακτικά προβλήματα που δημιουργούνταν από τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και με τα αληθοφανέστατα επιχειρήματα που δεν υποστήριζαν άλλα παιδιά (η φτώχεια, τα προβλήματα υγείας κλπ.) αλλά ο παπα-Δρόσος να επιμένει στις κατάρες και στα αναθέματα για όποιον συζητά για εκτρώσεις ή ακόμη και προφυλάξεις, θεωρώντας την υπακοή στον άντρα και στο θέλημα του Θεού αρετή! Η αποχή, η συζήτηση, ακόμη και η έκτρωση απαγορεύονταν δια ροπάλου ή μάλλον άνευ μετανοιών και Θείας Κοινωνίας! Δεν είναι στόχος όμως του βιβλίου η Εκκλησία, απλώς έτυχε ως κεντρικός ήρωας και κινητήριος μοχλός των εξελίξεων να είναι ο παπα-Δρόσος λόγω της θέσης ισχύος του που βοηθάει πολύ συγγραφικά. Το παράλογο ενάντια στη λογική, η αντρική επιθυμία ενάντια στη γυναικεία, αυτά είναι τα δίπολα που παλεύουν λυσσαλέα σε όλο το μυθιστόρημα!
Τα πάντα για τους αγώνες της γυναίκας σε προσωπικό και σε συλλογικό επίπεδο περνάνε από αυτό το μυθιστόρημα. Η έκτρωση από ηθικής, θρησκευτικής, κοινωνικής και ιατρικής πλευράς, το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, η ανάγκη να γίνει σεβαστή η επιθυμία της γυναίκας στον ερωτικό και στον οικογενειακό τομέα, το δικαίωμά της στη μόρφωση, η ανάγκη να θεωρείται ισότιμο μέλος της κοινωνίας, να γίνει αποδεκτή στον επαγγελματικό τομέα, να γίνει σεβαστή η αξία της και να αναδειχθούν τα ταλέντα της και τα προσόντα της, να καταξιωθεί στον χώρο εργασίας της κλπ. Η συγγραφέας είναι ξεκάθαρη: «Την ελευθερία του γυρεύει ο άνθρωπος σε όλη του τη ζωή. Μόνο που οι γυναίκες δεν ξέρατε καν τι σήμαινε η λέξη. Δεν προφταίνατε να την ψάξετε. Σας έπεισαν πως είναι ντροπή να την αποζητά η καρδιά σας. Την καταχώνιαζαν σε απίστευτες κρυψώνες για να μην τη βρείτε ποτέ. Μέσα στα γράμματα που δεν ξέρατε, κάτω από τις στοίβες με τα άπλυτα και τα ασιδέρωτα ρούχα του αφέντη, κάτω από τα κλάματα των παιδιών που γεννούσατε» (σελ. 372). «Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12» είναι ένα δυνατό, ανατρεπτικό, γεμάτο ιδέες, αλήθειες και ανατροπές μυθιστόρημα που χαρίζει απλόχερα σφαιρική γνώση και καταρρίπτει μυθεύματα και δόγματα που απλώς αυξάνουν τον τρόμο και συσκοτίζουν την αλήθεια και την αυτοδιάθεση. Είναι γεμάτο «Οδηγίες διάσωσης… τρόπους για να προστατευτούν οι γυναίκες, όσο γινόταν, την ψυχή και το σώμα τους, σ’ έναν κόσμο φτιαγμένο από άντρες για άντρες που ήθελαν να έχουν τα θηλυκά μαριονέτες στα αδίστακτα χέρια τους» (σελ. 84). Άλλωστε: «Ανίκητη η δύναμη της συνήθειας και αναπόφευκτη η υποταγή του ανθρώπου στην εξουσία που του ασκούν οι φόβοι του. Όπως είναι αναπόδραστη και η σκλαβιά του στον φόβο κάθε εξουσίας» (σελ. 225). Και: «Μόνο τολμώντας να αντιδράσεις μπορείς να λιάσεις τα φτερά σου στο φως της ελπίδας» (σελ. 8).
Πρώτη δημοσίευση στο site μου: https://www.vivliokritikes.com/%cf%85...
December 26, 2024
«Η γυναίκα δεν είναι απλώς το συμπλήρωμα στη ζωή του άντρα, κάτι σαν το παράρτημα σ’ ένα κείμενο. Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου. Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου».
Δεκαετίες του ’50 - ’60. Η ιστορία διαδραματίζεται σ’ένα χωριό ανάμεσα στις Σέρρες και την Καβάλα, τον Παράδεισο. Οι γυναίκες ήταν υποταγμένες στις εντολές της φαμίλιας. Οι πατεράδες και τα αρσενικά αδέρφια ήταν οι αρχηγοί, τα αφεντικά που όριζαν τις ψυχές και τα κορμιά των γυναικών. Γυναίκες – αντικείμενα, δίχως γνώμη, άποψη και φωνή, υποταγμένες στους άγραφους αλλά απαράβατους νόμους και κανόνες της τοπικής κοινωνίας. Πόσο ειρωνικό το όνομα του χωριού! Παράδεισος! Ένας Παράδεισος, που στην πραγματικότητα υπήρξε Κόλαση, φυλακή, καταδίκη.
Δολοπλοκίες, μηχανορραφίες, πισώπλατες μαχαιριές, «ατυχήματα» που οδήγησαν γυναίκες στο θάνατο, σαπίλα. Κάποιοι «άνθρωποι» θυσίαζαν στον βωμό του χρήματος και του συμφέροντος, ανθρώπινες ζωές, δίχως τύψεις, ενοχές ή ενδοιασμούς. Ένα τέτοιο παράδειγμα, όσο οξύμωρο και αν φαντάζει, λόγω της ιδιότητας και του σχήματός του, ήταν ο παπα-Δρόσος. Ο τραγόπαπας, όπως τον αποκαλούσαν κάποιοι συγχωριανοί του πίσω από την πλάτη του, γιατί μπροστά του δεν είχαν τα κότσια, ήταν ο φόβος και ο τρόμος, έλυνε και έδενε, έπρεπε όλοι να υπακούν στις εντολές του, όχι από σεβασμό, αλλά γιατί είχε όλη την εξουσία μαζεμένη στα χέρια του.
Πρωταγωνίστρια της ιστορίας μας είναι η Ανθή, η κόρη του σατανικού, ύπουλου, μοχθηρού, υποχθόνιου, βλοσυρού και ανελέητου παπα-Δρόσου. Η Ανθή είναι ένα υπέροχο κορίτσι, που όμως μεγάλωσε με τρομοκρατία και φόβο, έχοντας διαρκώς επάνω της το άγρυπνο και αυταρχικό βλέμμα του πατέρα της. Ένα κορίτσι με πολλά συναισθηματικά κενά, καθώς στερήθηκε την μητρική αγάπη, την ασφάλεια, την τρυφερότητα, που προσπαθούσε να τα καλύψει τις Κυριακές η θεία της, η μοναχή Ζαμπία, που ερχόταν από το μοναστήρι της Αγίας Λεχούσας.
Η Ανθή είναι ένα κορίτσι που ξεχωρίζει. Οι περισσότερες κοπέλες της ηλικίας της ονειρεύονταν να βρουν ένα καλό παλικάρι και να κάνουν μαζί του οικογένεια με πολλά παιδιά. Τα όνειρα της Ανθής όμως διέφεραν. Εκείνη λαχταρούσε να σπουδάσει, να γίνει γιατρός και ήταν αποφασισμένη να κάνει τα πάντα προκειμένου να πετύχει τον στόχο της.
Όμως, ένα τραγικό γεγονός θα φέρει τα πάνω – κάτω στη ζωή της Ανθής και την αναγκάζει να έρθει αντιμέτωπη με τον εαυτό, τα πιστεύω της, την συνείδησή της, την ψυχή της την ίδια. Το δίλημμα μεγάλο, η απόφαση δύσκολη και επίπονη, οι συνέπειες ολέθριες, που θα στεκόντουσαν τροχοπέδη στα όνειρα και το μέλλον της.
Μια πόρνη και ένας δάσκαλος θα ενώσουν τις δυνάμεις τους και θα κάνουν τα πάντα για να σώσουν την Ανθή από τον όλεθρο. Θα χαρίσουν στο κορίτσι το εισιτήριο της φυγής και της ελευθερίας, δίνοντάς της την ευκαιρία να πραγματοποιήσει το όνειρό της. Και πράγματι, η Ανθή όταν φτάσει στην Αθήνα διαβάζει πυρετωδώς και καταφέρνει να περάσει στην Ιατρική. Στόχος της να γίνει γυναικολόγος για να μπορεί να βοηθάει γυναίκες που βρίσκονται σε αδιέξοδο από μια ανεπιθύμητη ή απρογραμμάτιστη εγκυμοσύνη, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να απαλλαγούν από το ανεπιθύμητο φορτίο με ασφαλή τρόπο, αποφεύγοντας την κοινωνική κατακραυγή και την διάλυση της ζωής τους.
Ο γιατρός αλλά και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής Αθηνών, ο Αλέξανδρος Μόραλης, θα γίνει ο μέντοράς της, προσφέροντας στην Ανθή όλες τις γνώσεις και τα απαραίτητα εφόδια για να εκπληρώσει τους στόχους της. Συνοδοιπόροι, συνεργάτες και συνένοχοι, στο υπόγειο στην οδό Ήρας 12, οι δυο αυτοί άνθρωποι γίνονται αγγελοποιοί…
«Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12» είναι ένα συγκλονιστικό κοινωνικό βιβλίο που θα σας καθηλώσει και δεν θα θέλετε να το αφήσετε από τα χέρια σας. Οι περιγραφές, τόσο των ανθρώπων όσο και των τόπων, είναι τόσο παραστατικές, που οι εικόνες ζωντανεύουν μπρος στα μάτια σου. Γραφή μοναδική, που ξεχωρίζει, αφήγηση που σε μαγνητίζει, σε καθηλώνει, σε μαγεύει. Χάνεσαι στις σελίδες του βιβλίου, γίνεσαι ένα με τους ήρωες της ιστορίας. Νιώθεις, μυρίζεις, αγγίζεις. Όλες σου οι αισθήσεις είναι ενεργές. Τα συναισθήματα που σε κατακλύζουν είναι ποικίλα και αντιφατικά. Χαρά και πόνος, αγάπη και μίσος, εκδίκηση και συγχώρεση – λύτρωση, γέλιο και κλάμα, απελπισία και ελπίδα.
Τα φλέγοντα κοινωνικά θέματα – ταμπού που θίγονται, πιέζοντας το μαχαίρι βαθιά μέχρι το κόκαλο είναι:
📌α) η μειονεκτική θέση της γυναίκας, οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσής της, αλλά και η άδικη αντιμετώπισή της από τον κοινωνικό περίγυρο.
📌β) Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος, δηλαδή το δικαίωμα που έχει η κάθε γυναίκα να ορίζει το σώμα και την ζωή της.
📌γ) Το δικαίωμα που έχει κάθε γυναίκα να προχωρήσει σε άμβλωση, αν για οποιονδήποτε λόγο δεν θέλει να φέρει στον κόσμο ένα παιδί και ο τεράστιος αγώνας που έγινε παγκοσμίως για την νομιμοποίηση των αμβλώσεων.
Τελικά, «δύσκολο πράγμα να είσαι γυναίκα», όπως είχε πει και η Παγώνα, η μαμή του Παραδείσου. Μέσα από αυτό το βιβλίο γνωρίσαμε γυναίκες πονεμένες, δυστυχισμένες, ταπεινωμένες, εξευτελισμένες, με σάρκα λεηλατημένη και ψυχή κατακρεουργημένη. Γυναίκες που αφέθηκαν στην σκληρή τους μοίρα, αλλά και κάποιες, με απίστευτη δύναμη, που πάλεψαν με Θεούς και δαίμονες και διεκδίκησαν όσα δικαιωματικά τους ανήκαν, όπως το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης, το δικαίωμα να λέγονται και αυτές άνθρωποι.
Θερμά συγχαρητήρια👏👏👏 στην κ. Τραυλού για το εξαιρετικό της πόνημα! Είναι ένα βιβλίο με δύσκολο και πρωτότυπο θέμα, που σας προβληματίσει και θα θυμάστε για καιρό!
10 / 10💯💯💯
Δεκαετίες του ’50 - ’60. Η ιστορία διαδραματίζεται σ’ένα χωριό ανάμεσα στις Σέρρες και την Καβάλα, τον Παράδεισο. Οι γυναίκες ήταν υποταγμένες στις εντολές της φαμίλιας. Οι πατεράδες και τα αρσενικά αδέρφια ήταν οι αρχηγοί, τα αφεντικά που όριζαν τις ψυχές και τα κορμιά των γυναικών. Γυναίκες – αντικείμενα, δίχως γνώμη, άποψη και φωνή, υποταγμένες στους άγραφους αλλά απαράβατους νόμους και κανόνες της τοπικής κοινωνίας. Πόσο ειρωνικό το όνομα του χωριού! Παράδεισος! Ένας Παράδεισος, που στην πραγματικότητα υπήρξε Κόλαση, φυλακή, καταδίκη.
Δολοπλοκίες, μηχανορραφίες, πισώπλατες μαχαιριές, «ατυχήματα» που οδήγησαν γυναίκες στο θάνατο, σαπίλα. Κάποιοι «άνθρωποι» θυσίαζαν στον βωμό του χρήματος και του συμφέροντος, ανθρώπινες ζωές, δίχως τύψεις, ενοχές ή ενδοιασμούς. Ένα τέτοιο παράδειγμα, όσο οξύμωρο και αν φαντάζει, λόγω της ιδιότητας και του σχήματός του, ήταν ο παπα-Δρόσος. Ο τραγόπαπας, όπως τον αποκαλούσαν κάποιοι συγχωριανοί του πίσω από την πλάτη του, γιατί μπροστά του δεν είχαν τα κότσια, ήταν ο φόβος και ο τρόμος, έλυνε και έδενε, έπρεπε όλοι να υπακούν στις εντολές του, όχι από σεβασμό, αλλά γιατί είχε όλη την εξουσία μαζεμένη στα χέρια του.
Πρωταγωνίστρια της ιστορίας μας είναι η Ανθή, η κόρη του σατανικού, ύπουλου, μοχθηρού, υποχθόνιου, βλοσυρού και ανελέητου παπα-Δρόσου. Η Ανθή είναι ένα υπέροχο κορίτσι, που όμως μεγάλωσε με τρομοκρατία και φόβο, έχοντας διαρκώς επάνω της το άγρυπνο και αυταρχικό βλέμμα του πατέρα της. Ένα κορίτσι με πολλά συναισθηματικά κενά, καθώς στερήθηκε την μητρική αγάπη, την ασφάλεια, την τρυφερότητα, που προσπαθούσε να τα καλύψει τις Κυριακές η θεία της, η μοναχή Ζαμπία, που ερχόταν από το μοναστήρι της Αγίας Λεχούσας.
Η Ανθή είναι ένα κορίτσι που ξεχωρίζει. Οι περισσότερες κοπέλες της ηλικίας της ονειρεύονταν να βρουν ένα καλό παλικάρι και να κάνουν μαζί του οικογένεια με πολλά παιδιά. Τα όνειρα της Ανθής όμως διέφεραν. Εκείνη λαχταρούσε να σπουδάσει, να γίνει γιατρός και ήταν αποφασισμένη να κάνει τα πάντα προκειμένου να πετύχει τον στόχο της.
Όμως, ένα τραγικό γεγονός θα φέρει τα πάνω – κάτω στη ζωή της Ανθής και την αναγκάζει να έρθει αντιμέτωπη με τον εαυτό, τα πιστεύω της, την συνείδησή της, την ψυχή της την ίδια. Το δίλημμα μεγάλο, η απόφαση δύσκολη και επίπονη, οι συνέπειες ολέθριες, που θα στεκόντουσαν τροχοπέδη στα όνειρα και το μέλλον της.
Μια πόρνη και ένας δάσκαλος θα ενώσουν τις δυνάμεις τους και θα κάνουν τα πάντα για να σώσουν την Ανθή από τον όλεθρο. Θα χαρίσουν στο κορίτσι το εισιτήριο της φυγής και της ελευθερίας, δίνοντάς της την ευκαιρία να πραγματοποιήσει το όνειρό της. Και πράγματι, η Ανθή όταν φτάσει στην Αθήνα διαβάζει πυρετωδώς και καταφέρνει να περάσει στην Ιατρική. Στόχος της να γίνει γυναικολόγος για να μπορεί να βοηθάει γυναίκες που βρίσκονται σε αδιέξοδο από μια ανεπιθύμητη ή απρογραμμάτιστη εγκυμοσύνη, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να απαλλαγούν από το ανεπιθύμητο φορτίο με ασφαλή τρόπο, αποφεύγοντας την κοινωνική κατακραυγή και την διάλυση της ζωής τους.
Ο γιατρός αλλά και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής Αθηνών, ο Αλέξανδρος Μόραλης, θα γίνει ο μέντοράς της, προσφέροντας στην Ανθή όλες τις γνώσεις και τα απαραίτητα εφόδια για να εκπληρώσει τους στόχους της. Συνοδοιπόροι, συνεργάτες και συνένοχοι, στο υπόγειο στην οδό Ήρας 12, οι δυο αυτοί άνθρωποι γίνονται αγγελοποιοί…
«Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12» είναι ένα συγκλονιστικό κοινωνικό βιβλίο που θα σας καθηλώσει και δεν θα θέλετε να το αφήσετε από τα χέρια σας. Οι περιγραφές, τόσο των ανθρώπων όσο και των τόπων, είναι τόσο παραστατικές, που οι εικόνες ζωντανεύουν μπρος στα μάτια σου. Γραφή μοναδική, που ξεχωρίζει, αφήγηση που σε μαγνητίζει, σε καθηλώνει, σε μαγεύει. Χάνεσαι στις σελίδες του βιβλίου, γίνεσαι ένα με τους ήρωες της ιστορίας. Νιώθεις, μυρίζεις, αγγίζεις. Όλες σου οι αισθήσεις είναι ενεργές. Τα συναισθήματα που σε κατακλύζουν είναι ποικίλα και αντιφατικά. Χαρά και πόνος, αγάπη και μίσος, εκδίκηση και συγχώρεση – λύτρωση, γέλιο και κλάμα, απελπισία και ελπίδα.
Τα φλέγοντα κοινωνικά θέματα – ταμπού που θίγονται, πιέζοντας το μαχαίρι βαθιά μέχρι το κόκαλο είναι:
📌α) η μειονεκτική θέση της γυναίκας, οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσής της, αλλά και η άδικη αντιμετώπισή της από τον κοινωνικό περίγυρο.
📌β) Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος, δηλαδή το δικαίωμα που έχει η κάθε γυναίκα να ορίζει το σώμα και την ζωή της.
📌γ) Το δικαίωμα που έχει κάθε γυναίκα να προχωρήσει σε άμβλωση, αν για οποιονδήποτε λόγο δεν θέλει να φέρει στον κόσμο ένα παιδί και ο τεράστιος αγώνας που έγινε παγκοσμίως για την νομιμοποίηση των αμβλώσεων.
Τελικά, «δύσκολο πράγμα να είσαι γυναίκα», όπως είχε πει και η Παγώνα, η μαμή του Παραδείσου. Μέσα από αυτό το βιβλίο γνωρίσαμε γυναίκες πονεμένες, δυστυχισμένες, ταπεινωμένες, εξευτελισμένες, με σάρκα λεηλατημένη και ψυχή κατακρεουργημένη. Γυναίκες που αφέθηκαν στην σκληρή τους μοίρα, αλλά και κάποιες, με απίστευτη δύναμη, που πάλεψαν με Θεούς και δαίμονες και διεκδίκησαν όσα δικαιωματικά τους ανήκαν, όπως το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης, το δικαίωμα να λέγονται και αυτές άνθρωποι.
Θερμά συγχαρητήρια👏👏👏 στην κ. Τραυλού για το εξαιρετικό της πόνημα! Είναι ένα βιβλίο με δύσκολο και πρωτότυπο θέμα, που σας προβληματίσει και θα θυμάστε για καιρό!
10 / 10💯💯💯
July 27, 2025
Ένα συγκλονιστικο κοινωνικό μυθιστόρημα που θίγει το δικαίωμα της γυναικας στο να ορίζει η ίδια το κορμί της. Μέσα στο βιβλιο παρουσιάζονται προβληματισμοι, διλήμματα αλλά και οι αγωνίες που περνούσαν την εποχή εκείνη οι γυναικες που οι άντρες αποφάσιζαν τη μοίρα του κορμιού τους.
August 7, 2023
Πολύ ωραίο βιβλίο που καταπιάνεται με ένα ευαίσθητο θέμα. Χάνει αστεράκια από τον Ρυθμό του. Ξοδεύει πάνω από το μισό βιβλίο για να περιγράψει τη ζωη της Ανθής στο χωριό ενώ καταστάσεις στη συνέχεια τις περνάει ταχύτατα. Θα ήθελα επίσης να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα και στο κομμάτι της ελευθερίας των νέων κορίτσιων και της αντισύλληψης πριν φθάσουν στην έκτρωση. Οι χαρακτήρες της μοναδικοί όπως πάντα.
June 5, 2024
Η Πασχαλία Τραυλού υπογράφει ένα συγκινητικό, πολυεπίπεδο μυθιστόρημα για το αναφαίρετο δικαίωμα κάθε γυναίκας να αποφασίζει η ίδια για τον εαυτό της.
Το βιβλίο με τίτλο « Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα, είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα , έντονα συναισθηματικό, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο τους αγώνες των γυναικών στο θέμα της άμβλωσης.
Κεντρική ηρωίδα του βιβλίου η Ανθή και η ιστορία της που ξεδιπλώνεται μέσα στις σελίδες του μυθιστορήματος. Την Άνοιξη του 1955 δραπετεύει από ένα απομακρυσμένο χωριό, αφήνοντας πίσω την σκληρή επιρροή του πατέρα της, την κλειστή κοινωνία τους, έχοντας βαθιά χαραγμένα στην μνήμη του κορμιού της έντονα τα σημάδια της κακοποίησης. Η ανάγκη να ξεφύγει από μια ανδροκρατούμενη και πατριαρχική εξουσία, την αναγκάζει να δραπετεύσει, προκειμένου να πραγματοποιήσει τα όνειρα της και να αλλάξει το μέλλον της.
Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, μια δραματική ιστορία που ξετυλίγεται αργά μέσα στις σελίδες του βιβλίου, κάνοντας μας κοινωνούς στα ανυπέρβλητα εμπόδια που είχαν οι γυναίκες εκείνη την εποχή, μην έχοντας την προσωπική ελευθερία να αποφασίζουν οι ίδιες για το πως θα διαθέτουν τον εαυτό τους.
Η Πασχαλία Τραυλού με αφήγηση που ρέει αβίαστα προσεγγίζει με ιδιαίτερη ευαισθησία τα θέματα της γυναικείας γονιμότητας, περνώντας από το τότε στο σήμερα, από τα κακοτράχαλα σοκάκια της δεισιδαιμονίας στα μονοπάτια της επιστήμης.
Μια δυνατή ιστορία γεμάτη ανατροπές, που καυτηριάζει τον ανδροκρατούμενο κόσμο μιας εποχής που αντιμετωπίζει και χρησιμοποιεί την γυναίκα σαν εργαλείο, σαν αντικείμενο, σαν επένδυση, σαν ον κατώτερο, που είναι γεννημένο για να υπηρετεί τον άνδρα. Οι σκληρές συνθήκες που βίωναν οι γυναίκες εκείνης της εποχής, το ξύλο, η βία, η υποταγή στον αφέντη άντρα – πατέρα δεν αφήνουν περιθώρια για ένα θηλυκό της εποχής να αποφασίσει και να πράξει αυτά που πραγματικά επιθυμεί.
Η πλοκή του μυθιστορήματος κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και η συγγραφέας με την μοναδική της πένα περνά σημαντικά μηνύματα στον αναγνώστη καθώς περιγράφει την θέση της γυναίκας από την δεκαετία του 50 και μετά, τις κοινωνικές προκαταλήψεις και το επίκαιρο θέμα των αμβλώσεων.
…Η γυναίκα δεν είναι απλώς το συμπλήρωμα στη ζωή του άντρα, κάτι σαν το παράρτημα σ’ ένα κείμενο.
Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου.
Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου…
Ένα υπέροχο μυθιστόρημα που συγκλονίζει θέτοντας στη σωστή βάση το δικαίωμα της κάθε γυναίκας να της ανήκει ο εαυτός της και να αποφασίζει η ίδια για αυτόν. Ο αγώνας της να ορίζει το σώμα της, σε ένα κόσμο αφιλόξενο, ζωντανεύει, δυναμώνει, μέσα από το λόγο της Πασχαλιάς Τραυλού, που άλλοτε είναι συγκινητικός και άλλοτε καυστικός.
Η ρεαλιστική απόδοση της γυναικείας "αιχμαλωσίας" παρουσιάζεται "γυμνή" στα μάτια του αναγνώστη. Μέσα από τις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος ξεπηδά η σκληρότητα με την οποία αντιμετωπίστηκε η γυναίκα σε όλη αυτή τη δύσβατη διαδρομή των ετών, που η γυναίκα ήταν έρμαιο του κάθε αφέντη...
Το βιβλίο με τίτλο « Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα, είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα , έντονα συναισθηματικό, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο τους αγώνες των γυναικών στο θέμα της άμβλωσης.
Κεντρική ηρωίδα του βιβλίου η Ανθή και η ιστορία της που ξεδιπλώνεται μέσα στις σελίδες του μυθιστορήματος. Την Άνοιξη του 1955 δραπετεύει από ένα απομακρυσμένο χωριό, αφήνοντας πίσω την σκληρή επιρροή του πατέρα της, την κλειστή κοινωνία τους, έχοντας βαθιά χαραγμένα στην μνήμη του κορμιού της έντονα τα σημάδια της κακοποίησης. Η ανάγκη να ξεφύγει από μια ανδροκρατούμενη και πατριαρχική εξουσία, την αναγκάζει να δραπετεύσει, προκειμένου να πραγματοποιήσει τα όνειρα της και να αλλάξει το μέλλον της.
Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, μια δραματική ιστορία που ξετυλίγεται αργά μέσα στις σελίδες του βιβλίου, κάνοντας μας κοινωνούς στα ανυπέρβλητα εμπόδια που είχαν οι γυναίκες εκείνη την εποχή, μην έχοντας την προσωπική ελευθερία να αποφασίζουν οι ίδιες για το πως θα διαθέτουν τον εαυτό τους.
Η Πασχαλία Τραυλού με αφήγηση που ρέει αβίαστα προσεγγίζει με ιδιαίτερη ευαισθησία τα θέματα της γυναικείας γονιμότητας, περνώντας από το τότε στο σήμερα, από τα κακοτράχαλα σοκάκια της δεισιδαιμονίας στα μονοπάτια της επιστήμης.
Μια δυνατή ιστορία γεμάτη ανατροπές, που καυτηριάζει τον ανδροκρατούμενο κόσμο μιας εποχής που αντιμετωπίζει και χρησιμοποιεί την γυναίκα σαν εργαλείο, σαν αντικείμενο, σαν επένδυση, σαν ον κατώτερο, που είναι γεννημένο για να υπηρετεί τον άνδρα. Οι σκληρές συνθήκες που βίωναν οι γυναίκες εκείνης της εποχής, το ξύλο, η βία, η υποταγή στον αφέντη άντρα – πατέρα δεν αφήνουν περιθώρια για ένα θηλυκό της εποχής να αποφασίσει και να πράξει αυτά που πραγματικά επιθυμεί.
Η πλοκή του μυθιστορήματος κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και η συγγραφέας με την μοναδική της πένα περνά σημαντικά μηνύματα στον αναγνώστη καθώς περιγράφει την θέση της γυναίκας από την δεκαετία του 50 και μετά, τις κοινωνικές προκαταλήψεις και το επίκαιρο θέμα των αμβλώσεων.
…Η γυναίκα δεν είναι απλώς το συμπλήρωμα στη ζωή του άντρα, κάτι σαν το παράρτημα σ’ ένα κείμενο.
Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου.
Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου…
Ένα υπέροχο μυθιστόρημα που συγκλονίζει θέτοντας στη σωστή βάση το δικαίωμα της κάθε γυναίκας να της ανήκει ο εαυτός της και να αποφασίζει η ίδια για αυτόν. Ο αγώνας της να ορίζει το σώμα της, σε ένα κόσμο αφιλόξενο, ζωντανεύει, δυναμώνει, μέσα από το λόγο της Πασχαλιάς Τραυλού, που άλλοτε είναι συγκινητικός και άλλοτε καυστικός.
Η ρεαλιστική απόδοση της γυναικείας "αιχμαλωσίας" παρουσιάζεται "γυμνή" στα μάτια του αναγνώστη. Μέσα από τις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος ξεπηδά η σκληρότητα με την οποία αντιμετωπίστηκε η γυναίκα σε όλη αυτή τη δύσβατη διαδρομή των ετών, που η γυναίκα ήταν έρμαιο του κάθε αφέντη...
August 15, 2023
[...]«Κοιτάζει πρώτα το παρόν. Την κοιλιά που γουργουρίζει και το κορμί που τρέμει από το κρύο. Δεν υπάρχει επιβίωση χωρίς τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις. Κάθε υποψήφια μάνα χρειάζεται αγάπη, χρήματα και φροντίδα. Απλά και απτά πράγματα. Δεν θα είναι δυστυχισμένο ένα παιδί αν δεν έχει στέγη, πάνες, φωτιά, γάλα και μια γελαστή μητέρα; Όλοι μαντεύουμε τι θα συμβεί όταν η μάνα του είναι διαλυμένη και ανέτοιμη να το φέρει στον κόσμο και να το αναθρέψει. Οι γυναίκες δεν είμαστε μηχανές, ούτε πρόβατα προορισμένα να δίνουμε το κρέας, το μαλλί και το γάλα μας. Έζησα σε ένα σπίτι με αυτές τις ιδέες και με έναν πατέρα που αναμασούσε κάθε μέρα πως ο Θεός είναι αυτός που αποφασίζει για τον καρπό της κοιλίας μας και πως στην ουσία θα μας κλείσει την πόρτα κατάμουτρα αν δεν σκύψουμε το κεφάλι ακόμα και στα ανήκουστα. Μα πλέον δεν δίνω δεκάρα γι' αυτές τις στρεβλώσεις που οδηγούν στην παράνοια. Πιστεύω πως κάποιοι προσαρμόζουν στα μέτρα τους ακόμα και τα δόγματα και πως τα θεία λόγια είναι απλούστερα απ' όσο φαίνονται. Μας μιλούν για αγάπη. Λένε πως πρέπει να τιμούμε και να σεβόμαστε το σώμα μας. Πως το κορμί είναι ο ναός που κατοικεί η ψυχή μας, κι επομένως ο Κύριος. Πώς είναι δυνατόν να επιτρέπουμε σε κάθε νόμο γραπτό ή άγραφο και σε κάθε εισβολέα να του φέρεται με ασέβεια: Ένας λόγος, επομένως, παραπάνω για να ενώσουμε τις δυνάμεις μας».[... ]
September 14, 2023
Τι συμβαίνει στο υπόγειο της οδού Ήρας 12; Μια ιστορία καθηλωτική και ανατριχιαστικά επίκαιρη μέχρι και σήμερα.
Η γυναίκα δεν είναι απλώς το συμπλήρωμα στη ζωή του άντρα, κάτι σαν το παράρτημα σ’ ένα κείμενο.
Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου.
Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου.
✍️
Το υπόγειο της οδού Ήρας 12 της εξαιρετικής Πασχαλιας Τραυλού είναι ένα δυνατό μυθιστόρημα, πλούσιο σε συναισθήματα, ανατροπές και κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα με κυρίαρχο το θέμα των αμβλώσεων που έχει απασχολήσει έντονα όλες τις κοινωνίες των περασμένων χρόνων και συνεχίζει να απασχολεί και να αφήνει το στίγμα του μέχρι και σήμερα .
Μέσα από μια δραματική, κοινωνική ιστορία, που εξελίσσεται μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου και κυριότερα μέσα από την κεντρική ηρωίδα της της Ανθής η συγγραφέας κατορθώνει να περάσει πολλά σημαντικά μηνύματα στον αναγνώστη της με σπουδαιότερο την διεκδίκηση της προσωπικής Ελευθερίας και βούλησης ως αναφαίρετο δικαίωμα κάθε γυναίκας που δεν πρέπει να είναι στα χέρια των άλλων, αλλά μόνο στα δικά της Πρέπει εκείνη να τα διαχειρίζεται, να τα εξασφαλίζει να τα διασφαλίζει και να μην τα διαπραγματεύεται ποτέ με και με κανέναν.
Η γυναίκα δεν είναι απλώς το συμπλήρωμα στη ζωή του άντρα, κάτι σαν το παράρτημα σ’ ένα κείμενο.
Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου.
Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου.
✍️
Το υπόγειο της οδού Ήρας 12 της εξαιρετικής Πασχαλιας Τραυλού είναι ένα δυνατό μυθιστόρημα, πλούσιο σε συναισθήματα, ανατροπές και κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα με κυρίαρχο το θέμα των αμβλώσεων που έχει απασχολήσει έντονα όλες τις κοινωνίες των περασμένων χρόνων και συνεχίζει να απασχολεί και να αφήνει το στίγμα του μέχρι και σήμερα .
Μέσα από μια δραματική, κοινωνική ιστορία, που εξελίσσεται μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου και κυριότερα μέσα από την κεντρική ηρωίδα της της Ανθής η συγγραφέας κατορθώνει να περάσει πολλά σημαντικά μηνύματα στον αναγνώστη της με σπουδαιότερο την διεκδίκηση της προσωπικής Ελευθερίας και βούλησης ως αναφαίρετο δικαίωμα κάθε γυναίκας που δεν πρέπει να είναι στα χέρια των άλλων, αλλά μόνο στα δικά της Πρέπει εκείνη να τα διαχειρίζεται, να τα εξασφαλίζει να τα διασφαλίζει και να μην τα διαπραγματεύεται ποτέ με και με κανέναν.
July 20, 2023
Υπεροχο βιβλίο! Καταδυεται σε εναν τοπο κι ενα χρονο που δεν υπαρχει πια και προσεγγιζει με ευαισθησια τα θεματα της γυναικειας γονιμοτητας απο τοτε ως σημερα. Απο τη δεισιδαιμονια στην επιστημη. Η πλοκη του μυθιστορηματος κραταει το ενδιαφερον αμειωτο, οι ιστορικες πληροφοριες που μοιραζεται ειναι απιστευτες και μοναδικες. Φερνει μια συχρονη, ισορροπημενη, απενοχοποιημενη οπτικη σε ενα θεμα που ακομα και σημερα αποτελει ταμπου και κατανοει τις γυναικες που αναγκαστηκαν να λαβουν δυσκολες αποφασεις.
Αξιζει να διαβαστει. Απο γυναικες αλλα και απο αντρες..
Αξιζει να διαβαστει. Απο γυναικες αλλα και απο αντρες..
August 26, 2023
Είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο.Περιγραφει την θέση της γυναίκας από την δεκαετία του 50 και μετά, τις κοινωνικές προκαταληψεις και το επίκαιρο θέμα των αμβλώσεων. Ένα βιβλίο γραμμένο από γυναίκα, για την γυναίκα αλλά και για τον άντρα που θέλει να αφουγκραστει την θέση μας σε έναν κόσμο που μας στερεί τα αυτονόητα,την αξιοπρέπεια, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.
December 17, 2023
2,5.
Χαίρομαι που νέα βιβλία στην Ελλάδα καταπιάνονται από το ζήτημα της άμβλωσης και της γυναικείας αυτοδιάθεσης, ιδίως υπό το πρίσμα των γεγονότων στην Αμερική. Όμως το βιβλίο με κούρασε στη μέση (θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί κάποια κεφάλαια) και ήταν πολύ απλοϊκά γραμμένο για τα γούστα μου.
Χαίρομαι που νέα βιβλία στην Ελλάδα καταπιάνονται από το ζήτημα της άμβλωσης και της γυναικείας αυτοδιάθεσης, ιδίως υπό το πρίσμα των γεγονότων στην Αμερική. Όμως το βιβλίο με κούρασε στη μέση (θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί κάποια κεφάλαια) και ήταν πολύ απλοϊκά γραμμένο για τα γούστα μου.
November 11, 2024
Εάν είχε επιπλέον αστέρια, θα τα έδινα. Ένα βιβλίο, που προσεγγίζει ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως αυτό της άμβλωσης. Δυστυχώς, πάντα επίκαιρο, αφού πάντα οι άνθρωποι θέλουν να "κυριαρχήσουν" στο σώμα άλλων, δίχως να τους νοιάζουν οι επιπτώσεις! Τελείωσε το βιβλίο κι ακόμη έχω την αίσθησή του, στο στομάχι, μα και στην καρδιά. Αξίζει να είναι στη βιβλιοθήκη, κάθε σπιτιού.
August 22, 2023
Αξιζει να διαβαστει απο καθε γυναικα
September 10, 2023
Απίστευτα απλοϊκό βιβλίο για ένα απίστευτα περίπλοκο θέμα.
December 7, 2023
Μια ιστορία με πολύ δυνατό κοινωνικό μήνυμα για την ζωή των γυναικών και το δικαίωμα τους για την μητρότητα.. πρέπει να υπάρχει στη βιβλιοθήκη κάθε γυναίκας και όχι μόνο..
December 19, 2023
Ένα υπέροχο βιβλίο που με ταξίδεψε, με ξάφνιασε και με μάγεψε. Μπράβο στην συγγραφέα που ασχολήθηκε με ένα τέτοιο θέμα.
September 28, 2024
Ένα από τα καλύτερα βιβλία της Πασχαλίας Τραυλού κρατάει το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος και περιγράφει την πραγματικότητα της εποχής.
February 3, 2025
Άλλο ένα διαμάντι της κας Τραυλού!
Displaying 1 - 20 of 20 reviews