Rico's vleugels

by Rascha Peper

Het rijke echtpaar Eduard en Cecile Rochel leeft uitsluitend voor zijn schelpencollectie - zo lijkt het althans. Als zij vanuit de roerige Filipijnen naar Nederland terugkomen om de wereldberoemde verzameling veilig aan een museum over te dragen, zijn ze in een afgelegen villa voor het laatst met de schelpen alleen. Het afscheid lijkt een ode aan de oceaanschatten te worden ... totdat de veertienjarige brommerfanaat Rico Gabrieli opduikt. Binnen een week weet hij de zwijgzame Eduard tot een passie te brengen waaraan deze zich met huid en haar overlevert. Alle schelpen ter wereld verbleken bij de loensende ogen en de smalle heupen van Rico. Rochels allesverterende verliefdheid heeft dramatische gevolgen ...

Genres: Dutch Literature, Fiction, Literature, Roman, School, Young Adult

238 pages, Paperback

First published January 1, 1993

About the author

Rascha Peper (pseudoniem van Jenneke Strijland) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Amsterdam. Na haar studie werkte ze enige tijd als lerares. Ze verhuisde in 1983 vanwege het werk van haar partner naar Wenen. Daar begon ze met schrijven. In 1990 debuteerde ze met de verhalenbundel De waterdame. Haar eerste roman, Oesters, verscheen in 1991. De roman Rico's vleugels werd in 1994 genomineerd voor de AKO Literatuurprijs. In 1996 won ze de Multatuliprijs voor Russisch blauw. In het najaar van 1999 verhuisde ze naar New York. Haar roman Vingers van marsepein (2008) gaat over Frederik Ruysch (1638-1731). Ze schreef regelmatig columns in het NRC Handelsblad.

In 2010 stapte ze over van uitgeverij Nieuw Amsterdam naar Querido.
Enkele van haar boeken zijn in het Duits vertaald. De vertaling van Russisch blauw verscheen in 1997 onder de titel Russisch Blau. Van Oesters verscheen in 2002 een vertaling onder de titel Das Mädchen, das vom Himmel fiel; van Wie scheep gaat verscheen in 2006 een vertaling onder de titel Visions of Hanna.

In oktober 2012 gaf ze in een interview in het NRC aan een ongeneeslijke vorm van alvleesklierkanker te lijden. Ze overwoog een collega schrijver te vragen de tweedelige roman, waar al jaren werk in zat, te voltooien. Uiteindelijk heeft ze het eerste deel nog zelf kunnen omwerken tot zelfstandig te lezen roman en van het tweede deel maakte ze een synopsis gereed.

Reviews

[Laurence · Rating 4 out of 5]

Met een ogenschijnlijk simpel verhaal (dit gaat over een schelpencollectie, dedju) weet Rascha Peper toch ontzettend veel te vertellen. Zonder zware filosofische uitweidingen of een uiteenzetting van ideeën zet dit boek je toch aan het denken. Hoe het lot sommigen van ons bedeelt, waarbij niet iedereen het juiste lotje trekt. Over de kracht van passies, en het vernietigende ervan.
Op onopvallende wijze een origineel boek, dat ongetwijfeld nog lang blijft nazinderen.
(4,5 sterren)

[Dolf Patijn · Rating 4 out of 5]

Het blijkt maar weer eens wat een verlies de dood van Rascha Peper is voor de Nederlandse literatuur. Tot nu toe heb ik geen enkel boek van haar gelezen dat ik slecht vond, integendeel: alles wat ik van haar heb gelezen vind ik van hoog niveau. Zo ook Rico's vleugels. Mooi geschreven en een goed verhaal. Ondanks dat ik me ongemakkelijk voelde bij de liefde van Rochél voor de 14 jarige Rico, kreeg ik geen echte hekel aan de man. Ik voelde eigenlijk voor beiden medelijden. Een aanrader.

[BookLovingLady (deceased Jan. 25, 2023...) · Rating 5 out of 5]

Zie ook Group Read #45 van de Netherlands & Flanders groep.

Wat een ontzettend goed boek! Het beschrijft maar een week en het geheel verloopt traag (en het begin is zelfs zodanig dat het lijkt alsof het verhaal niet op gang komt) maar het einde...? Wauw! De bedrieglijke traagheid van het verhaal is een (perfecte) aanloop tot het einde...

Ik moet er even over nadenken voor ik er een bericht over schrijf, want het is een boek dat enig 'herkauwen' vraagt ;-) Wordt vervolgd dus.

Aanvulling:
Ik had een vervolg beloofd, en hier is het dan :-) De zeer rijke Cecile en Eduard (Eddy) Rochèl hebben vrijwel hun gehele leven schelpen verzameld en doordat geld geen probleem was hebben ze een collectie waar een museum van kan watertanden, iets dat dr Ernst Bol, het hoofd van het Seba museum, dan ook prompt doet. Cecile en Eddy hebben een huis op de Filipijnen waar ze hun schelpencollectie hadden, maar doordat het op de Filipijnen niet langer veilig is besluit Cecile om, tijdens hun leven, de collectie cadeau te doen aan dr Bol, iets dat normaal zou gebeuren als Cecile of Eddy zou komen te overlijden. Voorwaarde is wel dat alle schelpen nog een keer door hun handen gaan, om ontbrekende documentatie toe te voegen, voor zij ze ‘afstaan’ aan het museum. Hierdoor wordt de schelpencollectie van de Filipijnen naar een huis in de duinen in Nederland getransporteerd, in plaats van rechtstreeks van de Filipijnen naar het Nederlandse museum te gaan.

Het verhaal begint als Cecile en Eddy, en hun enorme schelpencollectie, al in het gehuurde huis in Nederland zijn. Cecile’s zus, Titia, is zwaar ziek en Cecile reist, na enige aarzeling, af naar Menton om bij Titia te kunnen zijn in haar laatste dagen. Er is dagelijk telefooncontact tussen Eddy en Cecile, waardoor Cecile, die haar man door en door kent, exact op de hoogte is van wat er speelt, ook al draait Eddy eromheen.

Eddy Rochèl houdt van jongens, van jonge jongens om precies te zijn; jongens die nog niet de leeftijd hebben bereikt waarop ze meerderjarig zijn... De 60-jarige Eddy komt, in afwezigheid van zijn vrouw Cecile met wie hij 38 jaar getrouwd is, bij toeval in aanraking met de 14-jarige Rico Gabrieli en het verhaal ontwikkelt zich door de aantrekkingskracht die Rico, een ‘straatschoffie’, heeft op de zeer rijke Eddy. Het verhaal beschrijft maar een week uit het leven van Rico en Eddy, en het ontwikkelt zich traag; zelfs in het zeer explosieve laatste hoofdstuk is de traagheid niet helemaal verdwenen. Maar toch, terugkijkend, is er ontzettend veel om over na te denken.

De hele affaire tussen Rico en Eddy had iets waardoor ik absoluut wilde weten hoe het afliep. Ik had iets van ‘pfff, gelukkig’ toen bleek dat er niets seksueels gebeurde, maar het onverwachtse terugkomen van Cecile heeft wel degelijk gevolgen, hetgeen wordt beschreven in het laatste hoofdstuk, waarin de zeer verwarde Rico uithaalt.

Het was voor mij onmogelijk om sympathie te voelen voor één van de karakters uit het boek; een vaag gevoel van medelijden had ik aan het eind slechts met Rico, omdat hij geestelijk zo ontzettend in de knoop zit.

Het stond al járenlang op mijn verlanglijst voordat ik het een paar jaar geleden kocht, maar ik was een beetje huiverig vanwege het onderwerp; het boek is echter ontzettend goed. Officieel mag het dan, volgens Wikipedia, niet helemaal pedofilie zijn gezien de leeftijd van Rico, maar toch.... Het is echter ontzettend boeiend om niet alleen Rico's kant van het geheel te zien maar ook Eddy's). En dan Cecile... 't Boek heeft natuurlijk aanzienlijk meer in zich dan alleen hetgene dat ik heb vermeld. Vandaar ook het 'herkauwen', waar ik overigens nog steeds mee bezig ben :-) Het is echt zo'n boek waar je naderhand tijden lang over nadenkt (ik dan, tenminste).

[Marijn · Rating 5 out of 5]

Het boek gaat over de veertienjarige jongen Rico. Hij krijgt een baantje aangeboden bij een koppel met een enorme schelpenverzameling. Als de de vrouw van het koppel plots naar Frankrijk moet voor haar stervende zus blijft Rico alleen over met meneer Rochèl. Meneer Rochèl heeft al eerder een voorval gehad met verliefd worden op minderjarige jongens toen hij voor de Nederlandse ambassade werkte in Tunesië. Cecile heeft hem er van behoed dat het nog een keer zou gebeuren. Maar zij wist niet dat Rico Eduard zou helpen met het inpakken voor de schelpen op voorbereiding tot de overdracht aan een museum. Eduard en Rico hebben een paar dagen alleen met schelpen inpakken en Eduard blijft suggestieve hints geven. Rico realiseerd zich plots dat Eduard een "Flikker" is oftewel Eduard is gay. Rico ziet er voordeel in want ook al zou hij geen seksuele interacties willen met deze man zou hij daar wel geld mee kunnen verdienen. Rico begint ook Eduard hints te geven en volgens mij begint hij langzaam verliefd te worden. Cecile heeft via de telefoon van Eduard gehoord dat hij een jonge jongen had angenomen, en ze is er bezorgd over. Wanneer ze te horen krijgt dat haar zus Titiana niet meer wakker gaat worden uit haar coma vliegt ze abrubt terug naar Nederland. Ze komt aan net wanneer die dag Eduard rico er op elkaar gesteld waren. Cecile weet dat dit weer net zoals als met de jongen uit Tunesië is. Eduard is lijkbleek en hij is erg geschrokken van Celciles abrubte terugkeer. Cecile laat hem rusten op bed en zegt dat ze hem zo wakker maakt. Ze stuurt Rico weg betaalt hem voor een dag extra en zegt dat hij nooit meer terug hoeft te komen. Rico is boos op haar, hij begon Eduard erg te mogen en had zelfs gevraagd of hij met Eduard terug mocht naar de Filepijnen waar Cecile en Eduard eerst woonden. Rico is verward en gaat maar naar een van zijn vrienden in de gokhal, hij is een dealer en hij geeft Rico pillen om er boven op te komen want hij ziet dat er iets mis is ookal zegt Rico niets. Eduard is wakker geworden en vraagt waar Rico is aan Cecile. Zij zegt dat hij weg is en Eduard loopt meteen weg van het huis en gaat Rico zoeken. Cecile huurt en taxi en vindt uiteindelijk Eduard weer. Als ze thuis zijn loopt hij weer weg maar deze keer komt hij terug. Cecile en Eduard beginnen weer met werken aan het inpakken van schelpen maar ze weten niet dat Rico met een vriend naar hun huis komt. Rico is helemaal verward van de pillen, jaloezie op Cecile en verliefdheid. Hij zegt dat Cecile een heks is en dat ze moet branden, hij steekt het huis in brand. Zijn vriend raakt in paniek en rijdt weg op zijn motor. Eduard en Cecile hebben niks door totdat Rico een steen door de ruit gooit. Eduard rent de tuin in want hij weet dat Rico hier is. Eduard zoekt hem maar Cecile probeert hem tegen te houden. Rico is zo boos dat hij zijn stiletto-mes pakt en probeert Cecile neer te steken maar Eduard houdt hem tegen. Rico zegt: "ze moet dood". Maar Eduard zegt: "Nee". Rico voelt zich extreem verraden en steekt Eduard in zijn buik. Rico rent weg naar de duinen en het strand en Eduard komt hem achterna. Eduard valt neer door zijn verwondingen en hij kijkt naar hoe Rico wegrent. Rico komt terug met een zeepaardje met blaadjes, het mooiste in de zee zoals Eduard zei. Rico zegt: "hier is het mooiste". En Eduard zegt: "nee jij bent de mooiste". Eduard sterft op het strand en Rico gaat weg.

"Rochèl glimlacht gelukzalig, alsof in de dood zijn diepste verlangen was vervuld"

Toen ik terugdacht aan dit boek realiseerde ik mij dat Rico de personificatie is van de dodelijke schaaldieren in de mooie schelpen. Eduard vindt hem mooi net zoals de schelpen maar hij weet eigenlijk zelf ook wel dat het gevaarlijk is om van hem te houden, aangezien hij veel jonger is. Ook bewijst Rico dat hij dodelijk kan zijn met het neersteken van Eduard. Daarbij vallen de schelpdieren aan als ze uit hun vertrouwde omgeving worden gehaald en Rico deed precies hetzelfde. Hij werd weggstuurd door Cecile van de plek waar hij zich fijn voelde, bij Eduard thuis en viel toen aan.

[Marieke · Rating 2 out of 5]

Een exorbitant rijk stel, dat jarenlang schelpen heeft verzameld, besluit de collectie alvast over te dragen aan een museum omdat het steeds onrustiger wordt (of voor hen lijkt te worden) in de Filipijnen, waar ze wonen.
Eerst willen ze alle schelpen echter nog een keer door hun handen laten gaan onder het mom van het aanvullen van notities. Dit doen ze in een huis in de duinen.
De vrouw moet echter naar haar zus, die op sterven ligt. Omdat ze de collectie niet achter willen laten blijft de man in Nederland. De bedoeling is datze met behulp van een medewerker van het museum verder gaan met catalogiseren. De medewerker wordt echter met een hartaanval opgenomen in het ziekenhuis. Hier komt Rico in het spel: een spijbelende puber die op het verkeerde pad dreigt te raken (of al is geraakt).

Uiteraard gaat het boek echter over iets heel anders dan schelpen: de relatie van de man, in het verleden al eens verwikkeld in een schandaal, en de jongen staat hier centraal. Verder is dit moeilijk te omschrijven zonder echt spoilers weg te geven.

Het onderwerp an sich is zeer interessant en de schrijfstijl was plezierig. Toch kon het boek als geheel mij niet heel erg bekoren. Op zich begint Peper goed door een ongemakkelijk gevoel te creëren over op zichzelf onschuldige gebeurtenissen/handelingen tussen Rico en Rocher (de oude man). Ook in de beschrijving van de relatie tussen meneer en mevrouw Rocher (zoals beschreven in het boek door curator Bol) is goed getroffen.
Dit verandert echter op het moment dat Bol achter het schandaal komt waarin Rocher verwikkeld is geweest. Naar mijn mening maakt Peper alles dan té expliciet, waardoor juist het spanningsveld tussen schijnbaar onschuldige zaken en het ongemakkelijke gevoel verdwijnen. Ook het einde van het boek is naar mijn mening te erg over de top en abrupt.

[Astrid · Rating 3 out of 5]

Het was mij initieel niet duidelijk waar dit boek precies over ging. Waar ik het meest op afga bij het kiezen van een boek is de titel en deze titel vond ik erg mooi. Verder stond er iets over liefde, dramatische gevolgen, schelpencollectie... maar dat het uiteindelijk over een pedofiel, of eigenlijk een hebefiel ging, en überhaupt over de mannenliefde, wilde ik het bijna afkappen, want dit zijn geen onderwerpen waar ik graag over lees. Al helemaal niet over hebefilie/pedofilie. Niemand anders dan Nabokov kan daar zo meesterlijk over schrijven, en Lolita is dan ook het enige acceptabele werk voor mij hierover, ook omdat dat nog veel verder en dieper gaat dan: oudere man houdt van jonge, weerloze kinderen. Punt.
Maar goed. Toch uitgelezen en ik heb het wel even moeilijk gehad. Ik vond het gewoon walgelijk, die ouwe vent met zo'n jonge jongen, het is een psychische ziekte waar ik absoluut geen empathie voor kan opbrengen. Zulke kerels zijn gewoon roofdieren. Überhaupt voelde ik voor geen van de personages enige empathie.
Dit verhaal gaat niet over "liefde" want dit soort roofdierengedrag voor jonge jongens uit een kansloos milieu is allesbehalve liefde. Het was een dappere poging hierover te schrijven, maar het is het 'm gewoon niet.

[Stef Smulders · Rating 5 out of 5]

Enerverend, spannend, soms hilarisch, dan weer ontroerend verhaal, op een perfecte manier verteld. Eenvoudige maar effectieve en glasheldere stijl, die sterk doet denken aan W.F. Hermans. Alles klopt aan het verhaal, voelt natuurlijk aan, zoals de presentatie vd voorgeschiedenis, de afwisseling van perspectief (elke scene strikt vanuit één personage), de opeenvolging van de gebeurtenissen. Aan het eind permitteert dd auteur zich nog een raadseltje: het zakje water, waar komt dat vandaan? Zeer aanbevolen!

[Yara Verstappen · Rating 3 out of 5]

3.5*
Beter dan ik verwacht had. Hij klonk een beetje saai en aan het begin vond ik hem ook niet echt leuk, maar naarmate ik verder kwam wilde ik steeds meer blijven lezen. En er zat zeker een plottwist in het verhaal die ik niet verwachtte

[Merel · Rating 3 out of 5]

Er gebeurt vrij weinig in dit boek, tot het laatste hoofdstuk, waarin opeens alles tegelijk gebeurt. Toch vond ik het boek mooi geschreven en was het een leuk boek om te lezen.

[Margreeth · Rating 4 out of 5]

Moeilijke thematiek uitstekend met gevoel verteld.

[Laura · Rating 3 out of 5]

Het verhaal van de schelpencollectie wist me direct te boeien. Het was zo toegankelijk (makkelijk) geschreven dat ik het in een dag uit had. Toch sneed het boek een thema aan waar ik nog wat langer over nadacht: pedofilie. Eigenlijk is het een thema waar veel vooroordelen over zijn en waar dit boek je een totaal andere kijk in geeft. Ook de symboliek die erdoorheen was geschreven lieten je nog nadenken.
Ondanks dat ik de liefde tussen de mannen met enkele moeite kon begrijpen, vond ik de eindscène met het vuur een beroerde keuze.

[Geertje Bruijn · Rating 4 out of 5]

Wat ik zo mooi vind aan dit boek is dat het je dwingt om met een open blik te lezen. Als dit boek nu geschreven zou worden -zeg door een Pim Lammers- zou het land echt veel te klein zijn. Maar Rascha Peper komt er mee weg. Dit boek daagt je uit om je oordeel uit te stellen en belicht zo mooi de complexiteit van de mens dat je gegrepen wordt door alle kanten van dit verhaal.