Laten we vader eruit gooien

by Mary Dorna

Simon Carmiggelt schreef over dit boek in het voorwoord: "Dit werk is niet gedateerd en zal het ook nooit zijn, omdat het geen toontje aanslaat, dat meestal snel verbleekt, maar warmbloedig leeft uit een rijke, hoogst persoonlijke stijl en een volstrekt zuivere emotionaliteit die een zelden voorkomende modus vivendi heeft gevonden met de glimlach."

158 pages, Paperback

First published January 1, 1967

About the author

Mary Dorna, pseudoniem van Mary Jeanette Tenkink-Stoppelman (1891–1971), was een Nederlandse schrijfster van korte verhalen en cursiefjes. Ze groeide op in een welgesteld joods gezin, was eigenzinnig en had een hekel aan de bekrompen burgerlijkheid van haar milieu. Op 19-jarige leeftijd ontvluchtte ze het huis.

Op 24 april 1926 debuteerde ze als Mary Wille in Het Volk met het verhaal ‘Een storende verschijning’. Sindsdien schreef ze als M. Dorna verhalen voor kranten als Het Vaderland, Het Volk en Voorwaarts. In 1933 kwam haar eerste, gunstig ontvangen verhalenbundel uit: Wanordelijkheden rondom een lastig kind. Haar column in De Groene Amsterdammer was een succes en in 1938 verscheen Onmaatschappelijke voorkeur, haar tweede bundel. In totaal schreef Dorna in de jaren twintig en dertig ca. 160 verhalen. In 1940 en 1941 verschenen nog wel de verhalenbundel Vingeroefeningen en de novelle Mijn oom Ricardo, maar de publicaties bleven onopgemerkt.

Alle spanningen van de bezetting en haar voortdurende gebruik van slaappillen met soms grote hoeveelheden alcohol bezorgden Mary Dorna in de winter van 1944 een zenuwinzinking. In de jaren die volgden kampte ze met verlammingsverschijnselen, longontstekingen, botbreuken en verschillende ontwenningskuren. In 1961 werd ze na een oogaandoening volledig blind.

Aan het einde van haar leven kwam Mary Dorna opnieuw in de belangstelling door Laten we vader eruit gooien (1967), een selectie uit haar vroegere verhalenbundels die ze uit geldnood samenstelde. Dat boek was de opmaat naar nieuwe bundels en enkele nieuwe verhalen. Op 19 maart 1971 stierf Mary Dorna op 79-jarige leeftijd aan een hersenbloeding.

Reviews

[Fabian · Rating 4 out of 5]

Laten we hopen dat deze herdruk niet enkel een kortstondige heropleving is, maar juist een opmaat voor iets groters, een verzameld werk bijvoorbeeld – een suggestie die haar biograaf al in 1977 deed – of misschien wel een verfilming van Mary Dorna’s bijzondere en veelbewogen levensloop.

Dit en meer schreef ik voor De Reactor: https://www.dereactor.org/teksten/lat...

[WillemC · Rating 5 out of 5]

In deze selectie van een vijftiental verhalen ontmaskert een wat tegendraads meisje de hypocrisie en de smoelentrekkerij van de volwassenen en de burgerlijke samenleving. Op ironische wijze schetst ze de wereld rond haar als een neppe plaats vol schone schijn waar ze door haar eerlijkheid en naïviteit steeds mee in botsing komt. Alles wat buiten de lijntjes kleurt - stelende dienstmeisjes, inbrekers, excentrieke hotelgasten, ... - lijkt haar veel interessanter. Ik moest tijdens het lezen vaak denken aan "Een dwaze maagd" van Ida Simons, een auteur waar Dorna wel wat verwantschap mee vertoont. Voor mij alvast een grote ontdekking! Bedankt FixDit... 4.5/5! Spijtig dat de editie die ik las (2021) ontsierd wordt door een hele hoop vervelende taalfouten, ongetwijfeld veroorzaakt door een te groot vertrouwen in tekstherkenningssoftware na het inscannen van een eerste druk.

"[...] ik vond het iets heel bijzonders, dat je in dezelfde winkel kruiden voor lekkere augurkjes en tegen galstenen kon krijgen."

"Moeilijk was alles te begrijpen - één mens apart was aardig en toeschietelijk, en een paar mensen of kinderen (kinderen ook) bij elkaar werden vervelend of aanstellerig."

"Het werd helemaal een beetje armenhuis bij me op een gezellige manier. Mijn deftige kennissen kwamen niet meer bij me, dat had ik dus ook al aan juffrouw Leida te danken."

"Ik dacht ingespannen over de ongelukkige varkens na en over de lastige gemeenheid der mensen."

"Er schijnt in een ijzerwinkel nog een heel andere kou te heersen, dan op welke koude plaats ter wereld ook."

[Gijs Zandbergen · Rating 4 out of 5]

Vooroorlogse, autobiografische verhalen van een vergeten schrijfster. Naar ik begrijp heeft Dorna zo'n 160 verhalen geschreven. Als die allemaal zo zijn als in deze bloemlezing komen ze op mijn verlanglijstje. Eigenzinnig, onbevooroordeeld, naïef en stoutig meisje (later vrouw) uit welgesteld gezin beschrijft zichzelf en haar omgeving op een manier die doet denken aan Sylvia Witteman als die zou zijn geboren in 1891. Carmiggelt was een bewonderaar en navolger van Dorna. Diens stijl en onderwerpen zijn inmiddels wat oubollig en ouderwets en dat geldt voor Dorna uiteraard in nog sterkere mate, maar als je daar eenmaal aan gewend bent, is dat geen enkel bezwaar.

[Sabine · Rating 4 out of 5]

Heerlijke verzameling van anekdotes over de bekrompenheid van het burgerlijke bestaan aan het begin van de 20e eeuw. Mary Dorna is een ten onrechte vergeten auteur. Laten we haar weer lezen op de middelbare school! Spreekt de meesten ongetwijfeld meer aan dan Bordewijks Bint (waar overigens helemaal niks mis mee is, maar voor zestienjarigen gewoon niet zo geschikt).

[Brigitte · Rating 3 out of 5]

Ik vond het leuk. Taalgebruik van de Annie MG Schmidt tijd, leuke anekdotes

[Annemarie · Rating 4 out of 5]

Fijn absurdistisch realisme met een vleugje naïviteit. Het deed mij ook denken aan Franz Pointl. Favorieten: 'Beleefd verzoek', 'Voorjaarskermis' en Een zekere juffrouw Leida'.

[Joke Benjamins · Rating 3 out of 5]

Geeft een goed beeld van het Interbellum. Toch geen must

[Hans van der Veeke · Rating 3 out of 5]

Bij vlagen leuk door de naïviteit van de hoofdpersoon (een jong meisje) maar uiteindelijk bleek het toch een worsteling om het boek uit te krijgen.

[Willy · Rating 5 out of 5]

De verhalenbundel die ik heb gelezen (De wereld van Mary Dorna) stond niet in de lijst van Goodreads, maar bevat wel verhalen uit 'Laten we vader eruit gooien' (ook uit 'Een heer om port mee te drinken' en 'Trammelant met de familie'). Ik heb het boek gevonden op Boekwinkeltje.nl, er staat geen jaartal in (wel twee mooie gedroogde blaadjes van een vorige eigenaar). De verhalen zijn grotendeels geschreven in de eerste helft van de twintigste eeuw, en gaan over een jonge vrouw die zich ontworstelt aan een benepen, burgerlijk milieu en een liefdeloze vader, en haar eigen, niet altijd even gemakkelijke, weg gaat. "De thee was bruinig warm water, doch de Schoonzicht-familie dronk ze blijmoedig tevreden met kleine voorzichtige teugjes. Ze deden alles voorzichtig: voorzichtig de kamer verwarmen (de haard was aan het uitgaan, maar het was zacht weer, vonden ze), voorzichtig geld opsparen en voorzichtig leven. Ze zouden, als het even kon, ook voorzichtig sterven aan het kleine lichte attaque'je, dat in de familie traditie was geworden." De ik-persoon, die haar weinige geld liever uitgeeft aan kunst, reizen en lekker eten dan aan een begrafenispolis, loopt het huis met de bruine kamers met clivia's en "koekjes van vijf cent een ons" uit en gaat om de hoek een groot stuk Reine de France-taart van vier verdiepingen halen. En ze denkt aan de geur van de jasmijn, "die zoet en sterk is als de zomer, het leven en de liefde". De jasmijn plukt ze uit de tuin als de familie op vakantie is.
De verhalen gaan goeddeels over Mary Dorna zelf, en zijn met ironie, mededogen en een geweldig gevoel voor detail geschreven. Simon Carmiggelt en Annie M.G. Schmidt waren fan. Ik nu ook.

[Natasha · Rating 5 out of 5]

Verhalen van die maffe Dorna blijven leuk hoe vaak ze ze ook in verschillende vormen uitventte.

[Barbara Droesbeke · Rating 3 out of 5]

3.5