Jump to ratings and reviews
Rate this book

Parallax: Re-visions of Culture and Society

Heterocosmica: Fikce a možné světy

Rate this book
V Kanadě žijící významný český bohemista profesor Lubomír Doležel čtenáře podrobně seznamuje s významnou literárně-teoretickou školou – teorií fikčních světů umění, jejímž je spoluzakladatelem. Na rozdíl od klasického výkladu je podle teorie fikčních světů literární dílo otevřeno nespočetným výkladovým úrovním. Mezi literárním dílem (fikcí) skutečností tak může probíhat neustálá interakce. Heterocosmica představuje závažný lingvistický příspěvek k postmoderním literárním teoriím.

312 pages, Paperback

First published April 2, 1998

8 people are currently reading
207 people want to read

About the author

Lubomír Doležel

22 books2 followers
Lubomír Doležel (b. 1922) is a literary theorist and one of the founders of the "fictional worlds" theory. He received his Ph.D. in Slavic Philology from the Czechoslovak Academy of Sciences. He studied under several members of the Prague School, an influential centre of inter-war structuralist and semiotic thought.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
39 (37%)
4 stars
41 (39%)
3 stars
19 (18%)
2 stars
4 (3%)
1 star
1 (<1%)
Displaying 1 - 9 of 9 reviews
Profile Image for Chiara Marcelli.
84 reviews3 followers
April 6, 2022
una analisi dei mondi finzionali sulla base di una logica formale; una teoria dei mondi non attualizzati che abitano il campo delle possibilità, di ciò che è al di là dello specchio
Profile Image for Kris.
177 reviews32 followers
December 14, 2017
"(...) čtenář musí odsunout do pozadí znalost svého vlastního domova a stát se kognitivním občanem fikčního světa, který navštěvuje v aktu čtení."


Jestli to má na počet 300 stran, na obsah je to dvojnásobné. Doležel postupuje rychle. Možná dokonce rychleji, než se mu dá stačit. Jasně vymezí pojmy (slovníček připojen), zmíní své kolegy (kvanta citací a odkazů), navrhne cesty, kudy se vydávat při čtení a interpretaci narativů, ale jeho výčet není vyčerpávající... ostatně koncepty se vyvíjí a spolupráce s fikčními světy je tvořivá činnost. Dokládá na "vysoké" i "nízké" literatuře delšího rozsahu. Jeho přístup není omezující, ale naopak inspirativní - jak pro čtení samotné, tak pro interpretování a kritiku (nevím ale, jestli také pro psaní fikce). Už v průběhu čtení teorie možného čtení prosakovala do narativů, které mi zůstaly v hlavě. Je zábavné být při tom.

V úvodu Doležel navrhuje, že knihou lze listovat a číst jen téma, které zrovna přijde vhod. S tím souhlasím. Postupovala jsem lineárně, ale ani přeskakování z pojmu na pojem by neměl být problém.

Ale hey, nejsem literární vědec. Heterocosmica jsem četla jako mapu území s mnoha oblastmi, které je třeba ještě upřesnit či odhalit. (A map is not the territory...)
Profile Image for Poiq Wuy.
166 reviews2 followers
October 14, 2025
Leído algo por encima.
## Resumen
El libro hace un acercamiento a las teorías literarias en la línea del estructuralismo/[[narratología]] desde el punto de vista de que la narración refleja un [[mundos posibles|mundo posible]].

> Considerar las ficciones como mundos posibles vincula la teoría literaria a una red interdisciplinacia dinámica y le proporciona el modelo de la *poiesis* que no podíamos encontrar en la narratología «clásica». El universo de los mundos posibles se amplía y diversifica constantemente gracias a la incesante actividad constructora de mundos de las mentes y las manos humanas. La ficción literaria es probablemente el laboratorio exprimental más activo de la actividad constructora de mundos.
> p.9.

Comenta por qué este recurso puede ayudar a construir una crítica y teoría literaria mejor que otras (especialmente señala a la crítica basada en el concepto de [[mímesis]], que al considerar la ficción una replicación/imitación del mundo real viene a ser la antagonista de la crítica basada en mundos posibles, p.10).

### Definición

La narración expone un mundo ficcional, que es un tipo de mundo posible. Un mundo ficcional

> es un pequeño mundo posible, moldeado por limitaciones globales concretas, que contiene un número finito de individuos que son composibles.
> p.42

### Mundos ficcionales son incompletos

Los mundos ficcionales nunca están completamente detallados, son *coarse-grained* o *incompletos* (término que emplea el autor, p.45). Los textos que exponen mundos ficcionales son los textos narrativos, y son *textos que construyen mundos*, en oposición a *textos que describen el mundo* (actual) (p.48). El hecho de que los mundos ficcionales sean incompletos es resultado de que sean mundos construidos por humanos (p.241).(Pero, ¿por qué un mundo construido, si es lo bastante «pequeño», no puede ser completo?).

### Mundos imposibles
La narración ficcional es incluso capaz de tratar [[mundos imposibles]]. No es necesario que un mundo sea posible para que se puedan decir cosas, quizá contradictorias, sobre él (p.235).

### Requisitos para una historia
Para que haya una historia, debe haber (p.57-60).
- Estados del mundo posible
- Fuerzas naturales que provocan eventos, esto es, pasos de un estado del mundo a otro.
- Al menos una persona con estados mentales que se relacione con los estados del mundo.

## Estructura

La parte de teoría de fondo filosófico, bien estética bien metafísica, es más bien escueta. El grueso del libro se dedica a la presentación y análisis de ejemplos de obras concretas desde el punto de vista de los mundos posibles, y la teorización de corte clasificatorio/narratológico: qué tipos de mundos posibles hay (con un actor, con varios actores, etc.), cómo se manifiestan en el texto (en exposición+diálogo, etc.), y construcciones sobre estos elementos (verificación, ironía, metaficción, etc.).

## Comentarios sueltos

Idea interesante: los autores primero conocen el mundo posible de manera extensiva —mediante su imaginación— y realizan una labor de traducción a una exposición intensiva del mundo —el texto narrativo—; el lector realiza el proceso inverso al partir del texto leído/intensión al mundo posible-imaginado/extensión (p.207).
This entire review has been hidden because of spoilers.
Profile Image for Joan J.  Pons.
73 reviews5 followers
February 12, 2023
Domezel es un erudito, 35 páginas de bibliografía! una primera lectura no permite interiorizar muchos conceptos, lo releeré en un par de meses. De todos modos, en cuanto a la configuración teórica del concepto de ficción, se intuye que Domezel es clave.
Profile Image for Robin.
31 reviews4 followers
September 18, 2012
Dolezel is a master of making things as complicated as possible. That said, once you get used to the heavy academic language, it's a pretty good read.
Profile Image for Dan.
Author 16 books155 followers
October 20, 2014
Impeccable and impressive scholarship, for sure. But it also reads more often than not like a clever satire of the most tedious kind of academic writing.
Displaying 1 - 9 of 9 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.