Devridaim

by Ezgi Tanergeç

“Keşke sözcükler insanlara zekâları, vicdanları, eğitimleri, asalet ve zarafet seviyelerine göre paylaştırılsa. Dil herkese eşit verilmese, sözcükler dervişi cahil karşısında, mazlumu zalim karşısında âciz ve savunmasız bırakmasa.”
İstanbul’un sofistike ve bir o kadar berduş ilçesi Beşiktaş’ta damacana su işiyle iştigal eden Serkan, giderek tuhaflaşan ve onu her geçen gün daha çok sarsan rüyaların etkisindedir. Safdil Macit, su gibi ömründe Işık’ına kavuşmak için ortalığı birbirine katarken, 68 Kuşağına imzasını en fiyakalı şekliyle atacağının farkında değildir. İstanbul’da su dağıtımı işinin Dersaadet Anonim Su Şirketi’ne devredilme sancıları yaşanırken, bu mühim meseleyi kendine dert edinen azledilmiş Ahmet Vefik Paşa, ne fevkalade bir zat olarak tarihe geçeceğinden bihaber, köşesinde Zor Nikâhı adlı oyunu yazmakla meşguldür.
Yolunu kaybetmiş bir taş ve bir mektup, zamanın “devridaimi” içinde insanların hayatına sızar. Ve belki de bu insanların farklı zamanlarda aynı yerde yaşamış olmak dışında birbiriyle hiç ilgisi yoktur...
Ezgi Tanergeç, 2022 Turgut Özakman İlk Roman Yarışması ödülünü kazanan Devridaim’de, ilham aldığı günlük, sıradan deneyimlerin arkasındaki sarsıcı olayları ve birbiriyle ilgisiz görünen insanları suyun izinden giderek usta bir kurguyla birbirine bağlıyor. Akıcı dili ve canlı anlatımıyla okuyucuyu kimi zaman puslu zamanlarda bir ömrün üzerine örtülen eski bir gazete kâğıdına, kimi zaman bir Paşa’nın konağındaki Hereke sabahlığa, kimi zaman sokak sokak gezen bir damacana suya götürüyor.

240 pages, Paperback

Published May 23, 2023

Reviews

[Meltem Sağlam · Rating 5 out of 5]

Yazar bu romanı ile 2022 Turgut Özakman İlk Roman Yarışması Birincilik Ödülü’nü ve 2024 Orhan Kemal Roman Ödülü’nü aldı.

Kitabın ilk sayfasından, son sayfasına kadar heyecanla okudum. Çok güzel bir Türkçe ile yazılmış. Metin sürükleyici, merak uyandırıcı ve heyecanlı. Karakterleri çok sevdim, hepsini sıcak ve gerçekçi buldum. Müthiş bir kurgusu olduğunu özellikle vurgulamak istiyorum. Finali çok ince düşünülmüş ve etkileyici.

Uzun bir süreden beri Türkiye’de verilen edebiyat ödüllerinden, roman ve öykü ödülü kazanmış eserleri okuyorum. Bence okuduklarım içinde, bu roman ön sırada yer almayı hak ediyor.

Yazarın ilk romanı olmasına rağmen usta işi bir metin ortaya çıkarmış. Tebrik ediyorum ve yeni eserlerini merakla bekliyorum.

Çok keyifli bir okumaydı, öneririm.

[Gulcin · Rating 4 out of 5]

Ezgi'nin ilk romani. Bir ilk roamn icin cok basarili.
Ic ice hikayeler, birbirine baglanan karakterler ve akip giden hikayeler.
Romandaki baglantilar benim cok icime sindi. Bazi karakterler sonradan ne yaptilar, nasil yasamaya devam ettiler cok merak ettim. Devami olsa ayni heyecanla okumaya devam ederim,

[Erkan Yıldız · Rating 3 out of 5]

Hiçbir yere varamayan hikâyeler var içinde. Bu kadar dallanıp budaklanmasa daha iyi bir roman olurmuş zannımca. 1800'lere, oradan 70'lere ve zamanımıza yapılan sıçramalar bir yerden sonra yorucu olmuş. Bir başka şey de güzel kaybediş hikâyeleri ne kadar iyi yazılırsa yazılsın, içinden geçtiğimiz karanlığın ağırlığı altında kalıyor.

[figuratifspiker · Rating 1 out of 5]

limonata edebiyatı, nitelikli bir Wattpad eseri, bir sezondan sonra iptal edilecek Netflix dizisi materyali...

iki sayfada bir "bu neden burada" vb. sorgulamalara itmesiyle inanmayışımı gönüllüce askıya alma çabalarımı devamlı baltalayan bir anlatım, maalesef.

hakkının verilmesi gereken nokta, anlatıyı çekip çeviren, evreni birleştiren bir kök metafor, bir mesele olması. Satantangonun örümceği, Satürnün Halkalarının ipekböceğine benzer şekilde su anlatının bölük pörçüklüğünü bir arada tutan bir iplik gibi çalışıyor. fakat üslup o kadar sessiz, seçilen olaylar o kadar sıradan, bağlantısallık o kadar keyfî ki dikiş izleri belli oluyor.

bu neden burada dediklerim: Esma, onun bakış açısının detayları, Müzeyyen karakteri (tamam iki Müzeyyen, paralellikler de neden bu kadar sahnesi var onun?), paşanın kızı, CEO karakterin bir yere 45 dakika önce gitmesi, tekrar ediyorum, CEO karakterin bir yere 45 dakika önce gitmesi, telefonunun asla çalmaması, kimi pasajlar... bazıları o kadar çiğdi ki fiziksel olarak acı verdi, o derece. bir örneğini bırakıyor, çağdaş Türk yazarları okumayı uzun bir süreliğine askıya almayı kararlaştırıyor (Oyal, Gürbüz ve Aksarıya şans verecek, bir ara da bir Pelit romanı devirecek gibiyim gerçi) ve gidiyorum:

Doğru cümleleri kurup doğru tepkiyi verebilirse Yeşim'in gözüne girebilir, onunla bir çeşit dostluk kurabilirdi. Ama tek yanlış bütün doğruları götüreceğinden ve vereceği cevaptan da emin olmadığından soruyu boş bırakmayı tercih etti.

aldığı ödüller için kendisini tebrik ediyor, ödülleri veren kurullara üzülüyorum.

[Hakan Tagmac · Rating 4 out of 5]

Orhan Kemal Ödülü herhalde ilk defa bir ilk romana verilmiş, çok sevindirici ve bence sonuna kadar hak ediyor. Yazar bir sürü biriktirdiğini özenle romanın bir parçası yapmış. Roman suyun ve kuşakların birbiriyle bağının hikayesi. Herbir satırında sudan izler var, öyle ki sudan bahsetmediği yerlerde bile okuyucunun zihninde su ile ilgili sözler, düşünceler beliriyor.
Tek yadırgadığım, İstanbul’da geçen ve suyu merkeze koyan bu romanda, İstanbul Boğazı’nın kendine bir yer bulamamış olması. Ağrı’da geçen, dağlardan bahseden bir hikâyede Ağrı Dağı’nı görmezden gelmek gibi bir şey bu… Tatlı su başka, tuzlu su başka tabii; özellikle böyle de olabilir. Ancak bunun özellikle böyle olduğu, çok ustalıkla yazılmış bir-iki sayfayla açıklanabilir ve Boğaz’a, akıntısına, balıklarına, balıkçısına, vapurlarına vs. selam durulabilir, boğaza romandaki terzinin diktiği elbise kadar yer açılabilirdi.

[Ipek · Rating 3 out of 5]

Kadıköy'ün Rumelihisarindan görülmesinin olası olmadığı, sucu Serkan karakterinin tam oturmadığı, Müzeyyen adına aynı apartman içinde 2 kere karşılaşma olasılığının çok çok düşük olduğu ve buna benzer bazı olumsuzlukları ilk roman olmasına verip, Ezgi hanımın ıkinci romanını da okumayı düşünüyorum. Bir de tabii keşke keşke ve yine iyi bir editör elinden geçseydi.

[Mine · Rating 4 out of 5]

Kitabın dili oldukça akıcı. Kurgusu da ilginç. Üç ayrı zamanda geçen birbiri ile bağlı üç ayrı hikayeden oluşuyor. Kitaplar için Bechdel testi olsa zar zor geçerdi gibi. Üç öykünün de ana karakterleri erkek. Özellikle kitaptaki detaylı anlatım çok hoşuma gitti. Mesela su elementinin kitap boyunca farklı şekillerde kullanmasını çok beğendim.