Dandy

Det stora århundradet #2

by Jan Guillou

Två unga, eleganta gentlemän anländer en junidag år 1901 till det ståtliga slottet i grevskapet Wiltshire i södra England. Den ene är lord Albert, som återvänder från sina ingenjörsstudier i Dresden för att bli släktens överhuvud, tillika den 13:e earlen av Manningham. Den andre heter Sverre, och de har bestämt sig för ett liv tillsammans.

Det har gått många år sedan Sverre och hans bröder Lauritz och Oscar växte upp i en fattig fiskarfamilj på Vestlandet i Norge. Deras ovanliga tekniska talanger förde dem via välgörenhet och stipendier till dåtidens förnämsta examen som diplomingenjörer vid universitetet i Dresden.

Lauritz återvände till Norge, Oscar försvann till Tyska Östafrika – och Sverre befinner sig nu med sin älskade lord i ett England där hans konstnärliga talang kan slå ut i full blom. Hans tavlor skildrar livet på och kring Manningham. Flera av godsets invånare står modell för hans porträtt.

De båda gentlemännen rör sig även bland Londons konstnärer och bohemer, där den frigjorda Bloomsburygruppen sätter stora avtryck på både tiden och Sverre.

Genres: Historical Fiction, Fiction, Swedish Literature, Historical, Roman, Novels, LGBT

396 pages, Hardcover

First published September 5, 2012

About the author

Jan Oscar Sverre Lucien Henri Guillou (born 17 January 1944) is a Swedish author and journalist. Among his books are a series of spy fiction novels about a spy named Carl Hamilton, and a trilogy of historical fiction novels about a Knight Templar, Arn Magnusson. He is the owner of one of the largest publishing companies in Sweden, Piratförlaget, together with Liza Marklund and his common-law wife, publisher Ann-Marie Skarp.

Guillou's fame in Sweden was established during his time as an investigative journalist. In 1973, he and co-reporter Peter Bratt exposed a secret intelligence organization in Sweden, Informationsbyrån (IB). He is still active within journalism as a column writer for the Swedish evening tabloid Aftonbladet.

In October 2009, it was revealed that Guillou had been recruited by the KGB in 1967. The exposure of his activities came after the tabloid Expressen requested the release of documents from the Swedish Security Service (Säpo) and published information from the Säpo files along with information gained through interviews with former KGB Colonel Oleg Gordievsky about Guillou's case. The records showed that Guillou's involvement with the KGB continued for five years, until 1972.

From Wikipedia

Reviews

[Ivana Books Are Magic · Rating 3 out of 5]

Published in 2012, Dandy is a novel that starts with the imprisonment of Oscar Wilde, an event that marked an end of an era. Dandy was my first novel by Jan Guillou. I previously haven't even heard of this French- Swedish author, so I didn't have any expectations when it came to this book. I wasn't even aware that Dandy was a second novel in the series. Not until I have finished reading this book and looked it up, that is. Once I had read, I obviously knew there must be a sequel. From what I gathered, there are more sequels to follow (five I think?). Jan Guillou has written a whole series devoted to The Great Century (20th century) and Dandy is the second book in the row.

I'm not sure is there an English translation or not. Obviously, I hadn't read it in the original since I don't speak the language. I opted for a Croatian translation that seemed fine (not that there is any way I could know for sure). At any rate, the language was quite beautiful (whether this is credit to the translator or the author, I can't say). As soon as I started reading Dandy, I found myself immersed into the story. The plot opened with three Swedish brothers who are at crossroads of their life, sort of speak. One of the brothers, an engineer that has fallen in love with an English lord while they were studying engineering in Germany, has left his family to come live with the mentioned lord.

The first novel in the series seems to deal with the childhood of the three brothers, but it was not hard to follow this book as it explains their background pretty well and I had a feeling I knew them. Anyway, the youngest Swedish brother finds himself in a noble gentleman's house, where he had expected a simple village home. Completely unprepared for meeting the family of his partner, the young Swede has to navigate complex social structure of English society. All of this happening soon after Oscar Wilde was imprisoned, hence the title dandy. At start, I literally couldn't put the novel down. I was very much interested in their love story. That fascination lasted until page 200 or so, with a few ups and downs, but it went downhill from there. The author seemed to worry more about pushing his own political agenda and his own interpretation of historical events then he cared about the characters and the plot, which is a shame because it started as a great novel.

I won't get into too much detail, because there is no way I can open certain topics without writing about them in length, but basically I think that Jan Guillou got a little carried away with his interpretation of history and hence the novel wasn't as successful as it could have been. It failed to be a great family saga (maybe other sequels will prove better), but it was still a very enjoyable read. The first part of the novel is outstanding, the second is pretty good and the third is pretty bad.


Towards the end, I found it really hard to emphasize with the characters. The so-called pacifist and quasi artists living the life in the villa while the other English people were starving, actually cheering for Germany and idolizing it (????!!!). You can see how I didn't see them as heroes, right? I do understand that some of these characters were sincerely against the war as such and also unhappy about certain unjust things that were happening in England, but at least you could have helped your country in some way- work the fields if nothing else.

There was one thing I did like a lot, and that was the development of the young Swede as an artist/painter. The passages about his painting and his development as a painter were so sincere and well written they were a joy to read! I could literally see the paintings he created before my eyes. It is such a shame that both he and his beloved lord palled away before history reflections and politics. I wanted to know more about their love life and their personal stories, but after a great start, the author just left it there and moved onto other subjects.


Maggie, the sister of the lord, was a characters that didn't make much sense and to be honest she seemed terribly similar to one sister character in Maurice, a novel by E.M Foster. Now that I think of it, some other things seems to have been taken from Maurice, that famous first English gay novel. A bit to much for my liking, to be sincere. I'm not using the word plagiarism because they are quite different novels, but a bit of originality in describing homosexual love wouldn't have hurt. So, as you can see, I have quite mixed feelings about this one. Still, I would recommend Dandy because it was, for most part, a very enjoyable read. Just don't take it as a great historical novel. The author seems very bias to me, and it gets into the way of his writing. For most part, this novel is set in England and let's just say I think England deserved more. That's the most simple way I can put it.

[Eva Dillner · Rating 5 out of 5]

One of Sweden's best writers. This is the second book in his new series of historical fiction set in the 20th century. He's a master storyteller and weaves characters and events with ease while educating the reader on the incredible transformation and evolution of Europe in the 1900's. A page turner from from the very first to last page...

I love how he captures the essence of the countries, the attitudes, the personalities... we learn about art and literature, life in the colonies, war and its absurd logic, get acquainted with the greatest minds and technoligal feats of the time ... while swept along on a great read that lets the imagination soar. These books would make great movies.

[Helene Jeppesen · Rating 3 out of 5]

This sequel was good, but not as good as the first book. I found the stories a bit boring and uninteresting, and the book lacked the tension we get in the first book. Still, it was interesting to continue on with the story and see everything from a different point of view - I'm very eager to continue with the third book :)

[Nathalie · Rating 4 out of 5]

In Dandy uit het noorden, het tweede boek uit de Grote Eeuw-reeks van Jan Guillou, volgen we het verhaal van de jongste broer, Sverre, die we in het eerste boek even uit het oog verloren. We worden meegenomen doorheen diezelfde jaren als in het eerste boek maar dan vanuit Brits perspectief, weliswaar door pacifistische ogen bekeken.

Hij trekt dan ook met zijn grote liefde Albie, die hij in Dresden leerde kennen, naar Engeland. Bij aankomst in Engeland kan hij niet geloven wat hij ontdekt: Albie is eigenlijk Lord Manningham, na de dood van zijn vader, de erfgenaam van het ‘kasteel’ en het landgoed van zijn familie. Albie’s vader heeft echter altijd een voorliefde gehad voor de Duitse staat: getuige daarvan zijn opleiding, en ook het feit dat hij en zijn drie zussen altijd Duitse gouvernantes hebben gehad, en ze dus allemaal het Duits zeer goed onder de knie kregen. Maar Albie blijft in hart en nieren een kunstliefhebber. Dankzij de inkomsten van zijn landgoed dat hij zal moderniseren, kan en zal hij kunstenaars, waaronder Sverre die zich verder ontwikkelt als schilder, en tentoonstellingen financieren als mecenas.

Sverre en Albie sluiten zich samen met Albies zuster, Margrete of Margie, aan bij de Londense Bloomsburry-groep als ze in het wereldse Londen zijn. En wie zitten er allemaal in deze groep kunstenaars, filosofen en intellectuelen aan het begin van de 20ste eeuw, die in de Bloomsburry wijk in Londen samenkomen? Onder andere de zussen Vanessa Bell-Stephen, de latere kunstschilderes en binnenhuisarchitecte, en Virginia Woolf-Stephen, de jongste zus die haar eerste stappen zet naar haar wereldvermaarde schrijverschap, kunstschilder en kunstcriticus Roger Fry, de econoom John Maynard Keynes (die nieuws meebrengt uit Versailles), de essayist Lytton Strachey, de dichter Rupert Brooke, de filosoof George Edward Moore, enz. Ook buiten die groep duizelt het je van Britse referenties uit die tijd. 'Albie' heeft voordat hij met Sverre samen zou aankomen, een schriftelijke getuigenis neergeschreven van zijn zijdelingse ervaring van het proces tegen Oscar Wilde, die een tijdje eerder voordat de Bloomsbury-groep samenkwam, plaats vond, daar hij hierdoor een groot liefdesverdriet ondervond voordat hij naar Dresden afreisde. Een verslag dat trouwens een prachtige liefdesverklaring omvat.

Sverre neemt Albie mee naar Noorwegen en ze nemen als ‘chaperonne’ Margie mee zodat ze meer een gezamenlijk vriendengroepje lijken en Sverre en Margie zelfs af en toe doen alsof ze een relatie hebben. Echter niet tegenover Sverre’s moeder, want tussen hen wil Sverre eerlijk zijn en haar zijn vriend leren kennen, en andersom wil hij zijn levensvriend zijn geboortegrond tonen natuurlijk. Dit echter niet zonder zeker te weten dat hij zijn oudste broer niet zal tegenkomen, waarvan hij zijn afkeuring dient te vrezen omdat hij er vandoor ging. Op het einde loopt het bijna mis omdat ze te horen krijgen dat Lauritz onderweg zou zijn naar zijn moeder. Ze maken er zich dan ook zeer snel uit te voeten vooraleer de grond onder hen te warm wordt, ondanks dat Sverre er nog een duidelijke getuigenis van zichzelf achterlaat.

Ook in dit boek wordt er naar Afrika gereisd, naar voormalig Brits Oost-Afrika, oftewel Kenia welteverstaan. Zo plaatst Guillou als spiegeling onze twee hoofdpersonen, Sverre en Albie, zonder dat ze het weten, dicht in de buurt van de oudere broer Oskar uit Bruggenbouwers, die aan de andere kant van de grens zit, zowel in hun eerste gezamenlijke reis als later in het boek Albie alleen, als hij probeert zijn naam te gaan ‘zuiveren’ door in Oost-Afrika aan Britse zijde te gaan vechten tegen het Duitse rijk …

Al in de tijd dat Sverre en Albie deel uitmaken van de Bloomsbury-groep, steunen ze de Engelse groep The Congo Reform Association, opgericht door de Britse diplomaat Roger Casement en de Liverpoolse journalist Edmund Morel, een Britse vereniging die strijdt tegen de brutale wijdverspreide schendingen door koloniale ambtenaren in de Kongo-Vrijstaat, toen in privé-eigendom van de Belgische Koning Leopold II. Mede door het rapport van die Casement over wat er allemaal plaats vond in toenmalig Congo, wat een groot schandaal teweeg bracht in Europa, zou de Belgische staat Congo overnemen, wat uiteindelijk het doel zou zijn geweest van deze groep, en waarna deze werd opgeheven. Er is zoveel dat ik kon bijleren van dit boek! Casement, van Ierse afkomst, heeft zich ook in Brazilië als consul ingezet tegen het koloniale systeem en er gevochten tegen de slavernij. Daardoor werd hij trouwens ter dood veroordeeld door het Britse rijk voor landverraad, spionage en collaboratie met het Duitse Rijk en in 1916 opgehangen.

Als je veel dingen begint op te zoeken waarnaar de auteur refereert in dit boek, lees je er een volledig boek bij. Hoewel de oorlog een zeer zwarte schaduw over dit boek gooit, zowel in Europa als in Afrika, gaat het in dit boek toch vooral over de kunst, en passeren enorm veel namen van Britse, Franse en Duitse kunstenaars de revue. Vooral de Franse kunstenaars vallen bij Sverre en Albie in de smaak, dus we komen samen met hen ook in Parijs terecht. Ze zijn uiteraard ook opera-liefhebbers en in sommige theaterzalen die ze bezoeken, breekt er zelfs tumult uit. Enkele jaren voordat de eerste wereldoorlog uitbreekt, roert de Britse (roddel)media de oorlogstrom tegen de Fransen. Nadien zullen ze van vijand wisselen en alles wat naar Duitsland ruikt, slaan ze in de ban, net als kunstenaars, homoseksuelen, en andere liberale stromingen (zoals voor het vrouwenstemrecht) die zich in Groot-Brittannië al licht gemanifesteerd hadden. Voor Sverre en Albie wordt het wel heel heet onder de voeten, en het is daarom dat Albie zich wil manifesteren als rechtgeaarde patriot en zich uiteindelijk zal aansluiten bij de Britse strijdkrachten in Oost-Afrika. Als lezer met voorkennis van het eerste boek, weet je dan letterlijk dat Albie wordt beschoten door Oskar en zijn collega’s aan de andere kant van de vuurlinie … De gevolgen zijn ook zeer zwaar in dit boek, zowel op menselijk als op ‘kunstminnend’ vlak. Ook de noodlottige vaart van de Titanic gooit nog eens roet in het eten.

Opnieuw neemt Guillou je mee in de Europese geschiedenis, en daarmee ook de Europese-Afrikaanse koloniale geschiedenis, en laat hij de lezer kennis maken met belangrijke culturele, kunst- en politieke stromingen die de kop opsteken, voornamelijk in Engeland, maar ook in de rest van Europa. Soms krijg je misschien wel het gevoel dat het wat te veel is, want hoewel het verhaal van de Lauritzen’s het belangrijkste blijft, is de tijdreis door de geschiedenis zo allesomvattend waardoor je soms het gevoel krijgt dat er wel heel wat allemaal toevallig wordt bij gesleurd. Je bent echt een tijdreiziger die alles door de ogen van de Lauritzen in kwestie volgt, en daardoor verschillende perspectieven aangeboden krijgt. Bovendien krijgt Guillou het gedaan om de opvattingen van de lezer ook even door elkaar te schudden op de manier waarop vooral in dit boek wordt ingezoomd op de verschillende blikken die Albie en Sverre werpen op Albie’s feodale voorgangers en ze zelf toch nog enige laat-feodale trekjes vertonen voor laat-twintigste eeuwse lezers, waardoor je best eigenlijk je zelf even in de spiegel bekijkt en je je kan afvragen hoe volgende generaties over ónze tijd gaan nadenken. De milde ironische observerende toon die Guillou eigen is, blijft behouden in dit deel en mildert dit ietwat zwakke punt en zo blijft dit boek enorm sterk werk.

[Daniel Bratell · Rating 2 out of 5]

Det här är andra boken i Jan Guillous serie om 1900-talet och den här utspelar sig i första hand i England och med Bloomsburygruppens medlemmar som biroller och med Sverre Lauritzen, den tredje brodern Lauritzen, som huvudperson. När de andra bröderna 1901 tog sig till Norge och Tyska Östafrika så åkte Sverre med sin älskare till en brittisk herrgård.

Det är tyvärr väldigt svårt att bli engagerad i historien eftersom den dels håller en distans till personerna som gör det svårt att sätta sig in i deras liv, dels saknar tydlig spänningstema.

En annan bidragande faktor till bokens oförmåga att engagera mig är att den behandlar globala händelser tillräckligt nära i tiden för att inte tillföra speciellt mycket ny information (här är Arn-böckerna mycket bättre på att framkalla nyfikenhet) samtidigt som det som skulle vara stötande och kontroversiellt inte längre är det (homosexualitet, kritik av den egna staten, kommunism och så vidare) utan accepterat eller ålderdomligt.

Vad är då bra, ja, gillar man Jan Guillous stil så kommer man känna igen sig och kanske gilla den här boken också. Det finns överpresterande människor, name dropping, självsäkra politiska uttalanden (lättare med facit), etikett, vinlistor, jakt och en och annan medalj eller titel. Allt det är kryddat med en stor portion konstnärer och konst vilket jag inte kommer ihåg från andra böcker av författaren.

Jag vet inte hur många böcker Jan Guillou tänker sig skriva i den här serien, och kanske kommer jag köpa och läsa nästa också, men det kommer inte vara högt upp på min lista.

[Hans · Rating 4 out of 5]

What Mr. Guillou does absolutely brilliant in this book is to describe the British Aristocracy obsolete ways and he catches the "time spirit" to the point.
I have of course read stories about the ludicrous and cruel ways of the British Empire before, and this book just confirms that, sometimes hilarious and sometimes with pure evil. The many references to real characters and events just makes the whole book more true and complete. For me, the actual story line is in second place here, cause I find the "historical dokumentastion" absolutely magnificent.
Having said that, Mr. Guillou is a great story teller. I feel I can hear his voice in my head, telling me what happens and very often giving away whats going to happen at the start of the chapter, only with one sentence, and then maneuvering me trough the events that leads to the conclusion already revealed. I very much appreciated this way of telling the story. Cant wait to pic up the last book of the trilogy.

[Tanja Berg · Rating 3 out of 5]

Book challenge 2015, category "a book about one or more persons from a sexual minority".

This is an interesting social commentary on upper class life in England in 1910's. I learned a lot about persecution of sexual deviants at that time an age. Somehow I can't really find anything else to say. It was good from a historical perspective and I rooted for the two main characters - but somehow not very much happened. Despite this it was good enough that I immediately started listening to the next book in the series.

[Sebastian Sampallo · Rating 4 out of 5]

I enjoyed Dandy quite a lot, although I found it weaker than Brobyggarna. I think the main reason for that is that Dandy to a large extent focuses on art and the Bloomsbury group (which I btw had never heard about prior to this book). I'm not really interested in art, and therefore was unable to muster the same level of enthusiasm as with the previous books.

Notwithstanding the focus on art, many of the things which I found brilliant with Brobyggarna is also present in Dandy. Guillou's writing is great. I really like the language, which flows well and is detailed (albeit not to an absurdum, which is sometimes the case - yes, I am looking at you Virginia). The characters were also very interesting and likable, and the setting (i.e. turn of the century-England) was depicted in a very accurate way (or well, I think so, but what the hell do I know).

One thing I like with this series is that it feels very well researched and in line with actual historic events. As a result, I learned a lot. For example, I had no idea that Great Brittain actually used cavalry charges in WW I. That is crazy.

Overall, a great book in a great series. I will most definitely keep on reading the series.

[Arja · Rating 3 out of 5]

Har man läst en bok av Guillou har man läst alla... Trots viktigt innehåll och historiebeskrivning blir man lite trött på hans - alter ego - omnipotenta hjältar som är tvärsgenom goda människor med omänskliga förmågor i allting. Dessutom ser dom ut som grekiska godar, men tänker som moderna människor. Finns det någon uppfattning eller tankeidé som inte dessa hjältar hade kommit på långt före alla andra..?

[Barbara Eberhart · Rating 4 out of 5]

Mycket bra, ännu bättre än den första i serien. Temat homosexualitet behandlas med varsam hand och respekt. Spännande läsning om livet i norra Europa före och under första världskriget, något som jag har vetat mycket lite om. Konsten, de politiska diskussionerna, kvinnornas första försök till frigörelse, allt är otroligt intressant och får en att förstå sin samtid bättre! Bra jobbat Jan Guillou!

[Karoliina Loukari · Rating 4 out of 5]

Hieman yllättäen pidin tästä Suuri vuosisata -sarjan kakkososasta enemmän kuin ensimmäisestä. Voi olla, että se johtui tematiikan keskittymisestä taiteen, kulttuurin ja yhteiskunnan ilmiöihin ensimmäisen osan loputtomien rakennusteknisten yksityiskohtien sijaan - mitä vähän etukäteen pelkäsin. Mutta tämä osa oli myös tunnelmallisempi ja syvempi, kuvatessaan kahden miehen välistä rakkaustarinaa maailman muutoksen puristuksessa. Inhimillisten yksityiskohtien kautta lukijan eteen avautuvat 1900-luvun alun eurooppalaiset kulttuurivirtaukset ja niistä käytävät salonkikeskustelut sekä liberaalin ja konservatiivisen elämäntavan yhteentörmäykset. Kylmäävällä tavalla tarina kuvaa myös, miten yhteiskunnallisen ilmapiirin kiristyminen sodan kynnyksellä lietsoo suvaitsemattomuutta, vastakkainasettelua ja ihmisten luokittelemista. Jos olet yhtä, olet väistämättä myös jotain toista. Voisi kysyä, olemmeko oppineet ihmiskuntana paljoakaan...

Tämä kirja, kuten edellinenkin, etenee kyllä varsin rauhallisesti, paikoin jopa hieman puuduttavan rauhallisesti. Mutta paranee edetessään. Ja kiehtovia valopilkkuja tuovat mukaan tarinassa vilahtevat merkkihenkilöt, kuten Edgar Degas, Virginia Woolf ja John Maynard Keynes.

[Stian Lindseth · Rating 3 out of 5]

For all del en god bok, men til tider ikke like fengende som den første i serien. Det er spennende å følge Bloomsbury-gjengen og diskusjonene de har, men noen ganger føles namedroppingen litt Forrest Gump-aktig. Hovedpersonene i boken skal liksom på død og liv ha relasjoner til de historiske personene fra perioden, som ofte fører til interessant lesning, men som ofte også føles påtatt.

Det blir uansett moro å følge serien videre!

[William Myhre · Rating 3 out of 5]

Good book but a lot of art stuff I don’t really understand so perhaps it’s better when I learn more about that

[Dolf Patijn · Rating 4 out of 5]

Dit is het tweede deel uit deze serie. Het eerste deel ging over de oudste twee broers Lauritzen en dit boek richt zich op de jongste broer, Sverre. Het is een goed geschreven historische roman die laat zien hoe conservatief en preuts het Engeland van begin 20e eeuw was. Homoseksuele mannen en vrouwen waren hun leven niet zeker, de nieuwe industrialisatie vervuilde de stadslucht, moderne kunst werd gehekeld en schilders als Manet, Gauguin, Cezanne en van Gogh werden als charlatans gezien. De Titanic zinkt, de waanzin van de oorlogszucht in Europa neemt vorm aan waarbij dit boek vooral de Engelse kant laat zien en een minder mooie kant van een deel van de suffragettebeweging die opging in de White Feather beweging tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een ieder die nostalgisch is naar het verleden moet wel begrijpen dat het slechts voor een klein deel van de bevolking echt een mooie tijd was. Dandy uit het noorden is naast het verhaal van Sverre een mooi tijdsbeeld van het begin van de 20e eeuw in met name Engeland geworden. Een aanrader.

[Ash Gawain · Rating 3 out of 5]

In the second book of the The Great Century series (Unfortunately, not available in English), Jan Guillou focuses on the 3rd brother, Sverre, who has followed his beloved English lord to the UK. The story gravitates around the Bloomsbury Club, of which economist Maynard Keynes was a member. The English suffragette movement is observed with a critical eye, and the latent homophobia of some of the feminists highlighted.
Though the book is interesting, I often felt like a prisoner of the English upper-society, a harrowing experience for a commoner like me. Only the irony and cynicism displayed throughout the story saved me.

[Gitte · Rating 2 out of 5]

Man fik indsigt i 1900'tallets syn på homoseksuelle samt en frygtelig masse information om kunst, hvilket er mig gabende uinteressant. Slutningen bar præg af at forfatteren ønskede en hurtig slutning, som irriterer mig grænseløst - hvor sandsynligt er det at 3 mennesker mødes tilfældigt med 20 min mellemrum efter ikke at have set hinanden i 18 år ved Brandenburger Tor? Jeg læser bog nr 3, men det er kun fordi jeg VIL have en slutning med om de 3 brødres videre skæbne, for jeg er virkelig skuffet over denne trilogi, som jeg ellers havde glædet mig meget til at læse.

[Eleonor · Rating 2 out of 5]

Kunde ha blivit en angelägen och intressant bok, ämnet öppnar upp för det. Men, tyvärr lyfter aldrig historien. Personerna i boken blir inte levande och berättelsen har karaktär av en uppräkning av den, säkerligen gedigna, research som ligger till grund. Trots det, så läste jag ut boken, och kommer troligen att läsa uppföljaren.

[Christine · Rating 3 out of 5]

Svag 3:a. Man blir ju lite trött på Guillou. Sverre är inte bara den mest begåvade ingenjör världen sett, han är dessutom konstnär i nivå med Cezanne & van Gogh. Lite mindre storsvulstighet hade gjort berättelsen mer trovärdig. Och jag förstår inte heller i denna del vilket syfte all jakt fyller.

[Robert · Rating 4 out of 5]

Uppföljare till brobyggarna som jag verkligen gillade. Dandy gjorde mig inte besviken. Jag väntar med spänning på fortsättningen av Det stora århundradet.

[Ingegerd Blomberg-nilsson · Rating 2 out of 5]

Seg. Ämnet och historieskrivningen intressant. Men alldeles för utdraget.

[Quanti · Rating 4 out of 5]

Uáááá, ten konec! Musela jsem si opakovat "je to jenom knížka", jinak by mě to úplně zničilo. Neudělala na mě o nic menší dojem než Stavitelé mostů, je to výborná série a budu číst určitě dál.

[Lisbeth Sundman · Rating 5 out of 5]

Another great book by Jan Guillou!

[Yv · Rating 2 out of 5]

Volgt het leven van de minst interessante broer. Weinig herkenning en daardoor moeite met doorlezen. Het eind maakt echter wel nieuwsgierig naar het volgende boek.

[Gard Bråten · Rating 3 out of 5]

Boka føles litt som en mellometappe i en større fortelling. En bok man bør få med seg for å forstå serien videre, men som alene blir litt tam. Den tar seg opp mot slutten, men jeg slet lenge med å bli engasjert i fortellingen og det var lenge litt vanskelig å forstå hvor den ville gå.

[Kay · Rating 3 out of 5]

Jeg var usikker på om jeg skulle gi to eller tre stjerner til denne. Den er ikke dårlig skrevet; det er bare historien som er så kjedelig.

En svak 3-er.

[Vera VB · Rating 3 out of 5]

Tweede deel van de bruggenbouwers, deze keer ligt de focus op de derde broer, Sverre. Ook hij heeft zich niet aan de afspraak gehouden en is niet teruggegaan naar Noorwegen om daar zijn schuld af te lossen door een spoorweg mee aan te leggen. Hij is naar Engeland gegaan naar het landgoed van zijn geliefde vriend Albie. Albie is thuis Lord Manningham de baas van een landgoed om u tegen te zeggen. Sverre is ook weggelopen van de afkeuring van zijn broer Lauritz.
Het gaat de mannen eigenlijk wel voor de wind, al moeten ze hun geaardheid wel wat verbergen. Beetje bij beetje dwalen de mannen ook af van hun opdracht, namelijk ingenieurszaken doen, dingen maken, wat ze in het begin wel doen door een andere motor te maken en iets zodat de treinwielen niet zoveel deining veroorzaken, maar op een bepaald moment gaat de kunst toch de bovenhand voeren.
In het kunstenaarswereldje voelen de mannen zich wel thuis en kunnen ze ook zichzelf zijn.
Maar ook hier komt de grote oorlog met rasse schreden dichterbij en vooral Albie is bang dat hij opgeroepen zal worden om in België als kanonnenvoer te dienen. Om te anticiperen gaat hij naar Afrika om daar tegen de Duitsers te vechten, dezelfde Duitsers die in het eerste deel voorkomen.
In dit boek komt uiteraard de geschiedenis van Europa en enkele kolonieën in Afrika aan bod, maar toch ligt de nadruk hier vooral op de kunst in al zijn vormen, woord, beeld, theater en verschillende kunstenaars passeren de revue. Kunstenaars die toen zelf nog helemaal niet zo bekend waren of waarvan de schilderijen amper iets waard waren.

Ik kijk alweer uit naar het derde deel in deze reeks.

[Noel Ahnqvist · Rating 5 out of 5]

Den store Jan Guillou.

[Radosław Magiera · Rating 5 out of 5]

Od wielu, wielu, lat jestem wielbicielem twórczości powieściowej Jana Guillou - szwedzkiego pisarza, dziennikarza i scenarzysty urodzonego w 1944 roku. O dziwo, moja znajomość z jego dorobkiem nie zaczęła się od słowa pisanego, a od ośmioodcinkowego serialu telewizyjnego „Fiendens Fiende”, który kiedyś został wyemitowany w TVP pod tytułem „Wróg wroga”. Niepocieszony tym, iż nigdzie nie mogłem zdobyć polskiej ani angielskiej wersji językowej tej produkcji o Carlu Hamiltonie, szwedzkim klonie 007, sprawdziłem, czy nie wydano w naszym kraju powieści, na której film oparto. Wydano, i tak połknąłem bakcyla Guillou. Zawiedziony faktem, iż dotąd ukazały się u nas tylko trzy spośród wielu książek opowiadających o przygodach szwedzkiego agenta, doznałem jednak przyjemnego zaskoczenia, gdy nagle pojawiło się w naszych księgarniach „Zło”. Książka z całkiem innej półki; prawdziwe studium zła i przemocy. Potem było kolejne zaskoczenie. „Krzyżowcy” – saga rycerska o powstaniu państwa szwedzkiego. Niesamowity przeskok; prawie jakby Lem nagle napisał „Potop”. A teraz kolejna przepaść tematyczna pokonana; powstała saga „Złoty wiek”* opowiadająca o jeszcze innej epoce. Początek XX wieku. Czasy wielkich nadziei, wielkich przemian we wszelkich możliwych dziedzinach, od nauki, przez technologię, aż po politykę. Czas wielkich nadziei...

W pierwszej powieści cyklu, noszącej tytuł „Bracia z Vestland”, poznaliśmy trójkę półsierot z biednej norweskiej rodziny, której los dał ogromną szansę na zdobycie wykształcenia technicznego na najwyższym światowym poziomie, co i wtedy, i dzisiaj, jest przepustką do lepszego życia. W pewnym momencie los rozdzielił rodzeństwo i odtąd śledziliśmy losy tylko dwóch braci - Lauritza i Oscara. Było więc do przewidzenia, iż kolejna powieść serii, „Dandys”, ukaże nam losy trzeciego – Swerrego.

Skandynawowie mają dziwne predyspozycje do pisania sag. Wystarczy wspomnieć choćby „Krystynę córkę Lavransa” czy „Rudego Orma”. Napisać jednak dwie sagi, osadzone w kompletnie różnych epokach, to się chyba jeszcze nie zdarzyło, nawet u nich. Jakiego ogromu pracy musiało wymagać poznanie realiów! I to na poziomie, który pozwala pokusić się o całkowicie świeże, oryginalne podejście do tematu! Tak było w „Krzyżowcach” i tak jest w „Złotym wieku”.

Czytelnicy, którzy już poznali „Braci z Vestland”, zauważyli mistrzostwo i odwagę, z jaką Guillou przedstawił lata przed i sam czas Wielkiej Wojny z punktu widzenia Norwegów i Niemców. Wiedzą również, iż Swerre trafił do Wielkiej Brytanii, podążając tam za miłością swego życia.

Jestem stuprocentowo heteroseksualnym osobnikiem, co wcale nie jest tak częste, ani wśród ludzi, ani wśród zwierząt, jak się u nas twierdzi. Sama myśl o jakimkolwiek kontakcie z mężczyzną - z podtekstem seksualnym - budzi we mnie najgłębsze obrzydzenie. Jednocześnie nie mam nic przeciwko gejom i ich związkom. Uważam, że człowiek nie może mieć innym za złe jedzenia szpinaku, nawet jeśli ma odruch wymiotny na sam jego widok, ani tym bardziej nie ma prawa innym zabraniać takich praktyk, nawet jeśli dla niego samego choćby myśl o nich jest wstrętna. Od pierwszej strony „Dandysa” wiemy, iż głównym wątkiem miłosnym powieści będzie homoseksualny związek między bohaterem a angielskim lordem Albertem z Manningham. A ja pierwszy raz spotkawszy się z takim tematem jako wątkiem wiodącym, zastanawiałem się jak, i czy w ogóle, to strawię.

„Dandys” to powieść prawdziwie natchniona. Ani razu nie poczułem się zniesmaczony, mimo tematu absolutnie mi obcego. Guillou pokazał się jako mistrz w ukazaniu tego, w końcu nawet dzisiaj dość nieszablonowego, związku. Ukazał go z wyczuciem i absolutnie przekonująco, w dodatku na tle londyńskiej bohemy i wolnomyślicieli. Staremu powiedzeniu, iż nie ważna jest płeć, a ważne jest uczucie, nadał nowe, piękne znaczenie. Ponieważ zaś większość wydarzeń rozgrywa się w Wielkiej Brytanii, kraju jednak znacząco odmiennym od reszty świata, w którym w dodatku miłość helleńska była wówczas nie tylko zakazana, ale i mocno penalizowana, więc jeszcze bardziej rzuca się w oczy maestria, z jaką autor przedstawia różne środowiska i grupy społeczne oraz ich klimat, ducha czasów i presję wydarzeń. Charakterystyczne też jest, może to cecha ogólnoszwedzka albo ogólnoskandynawska nawet, iż na wiele rzeczy patrzy całkiem inaczej niż reszta świata, że o Polakach nie wspomnę. Jego spojrzenie na Anglików, wojnę, przemiany społeczne i wiele innych aspektów rzeczywistości ma całkiem odmienną perspektywę od naszej.

„Dandys” niesie potężny antywojenny przekaz, porównywalny z najbardziej poruszającymi dziełami o podobnym wydźwięku. Zarazem jest niestety mocno pesymistyczny w dalszej wymowie. Przed rokiem 1914 wielu myślało, co Guillou pięknie ukazuje, iż niespotykane wcześniej przyspieszenie rozwoju nauk, techniki i technologii, z jednej strony doprowadzi do powszechnego dobrobytu i oświecenia, a z drugiej zmusi ludzi do zaprzestania wojen, gdyż nowoczesna wojna pochłonęłaby hekatombę ofiar. A gdy się w końcu zdarzyła, większość myślała, że Wielka Wojna jest ostatnią z wojen, gdyż taka masakra nigdy więcej nie może się powtórzyć. To stwierdzenia często przytaczane przez historyków, ale słabo zapadające w pamięć i nie budzące z reguły głębszych refleksji. Tymczasem autor, grając na uczuciach czytelnika niby na dobrze nastrojonym instrumencie, dociera z tymi samymi prawdami nie przez rozum, ale przez serce. A to dużo poważniejsze przeżycie. I nasuwa się pytanie, jak to możliwe, że nadal, nawet w Polsce, która tak doświadczona jest ludobójstwem, wciąż nawet wśród ludzi wykształconych i z pozoru mądrych, jest tylu orędowników „pięknych wojen”, tyle nienawiści i nietolerancji? I obrazy z pierwszej wojny światowej, gdy ludzie uważani za inteligentnych na ochotnika szli na wojnę, która nie była ich wojną, i z której w większości nie wracali, kojarzą się z dniem dzisiejszym. Z XXI wiekiem, w którym w tej materii tak naprawdę nic się nie zmieniło. Siła antywojennej wymowy „Dandysa” przywodzi na myśl skojarzenia z powieściami Ericha Marii Remarque’a i budzi refleksje nad powszechnością, mimo upływających wieków, ksenofobii, podatności na manipulację, głupoty i krótkowzroczności.

Fabuły oczywiście nie będę zdradzał. Może nie jest specjalnie zaskakująca czy wielowątkowa, ale ma w sobie nieodparty urok, który sprawia, iż czytelnik wiedząc, że to fikcja, zarazem ma nieodparte wrażenie autentyczności. Wrażenie, które wzmacniają perełki szczegółów oraz wielkie zindywidualizowanie postaci, przy zachowaniu autentyzmu funkcjonowania różnych grup społecznych tej tak niesamowitej epoki. Te szczegóły męskiej mody w wyższych sferach; te konwenanse. Prawdziwa uczta dla czytelnika.

Dotąd postrzegany jako mistrz prozy spod znaku pięści, miecza i pistoletu, czyli świata prawdziwych twardych mężczyzn, Guillou zaskakuje wprowadzeniem mocnego i obszernego wątku świata sztuki. I czyni to na najwyższym poziomie, przypominającym klimat wątku malarskiego ze znanej powieści Stephena Kinga „Ręka mistrza”.

W „Dandysie” znajdziemy głębie, jakich trudno się było spodziewać po autorze, który sławę zdobywał jako twórca rzeczowych i konkretnych, ale jednak odpowiedników opowieści o Bondzie. Powieść jest niewątpliwie wciągająca i trudno się od niej oderwać, choć niełatwo określić, co najbardziej przykuwa do niej czytelnika. Przygody, których nie brak było w tamtych niespokojnych czasach? Czy wątek miłosny? A może niesamowicie oddany klimat epoki, czy też jeszcze coś zgoła innego?

Przyjemnym zaskoczeniem jest też forma, w jakiej książkę wydano. Okładka idealnie wprowadza czytelnika w nastrój świata, w którym utonie on na czas lektury, a po jej zakończeniu stanowi miłe przypomnienie klimatu przeczytanej opowieści i zachętę, by kiedyś znów do niej powrócić. Nawet literówek, tej zmory dzisiejszych wydań, prawie udało się uniknąć. Tym bardziej zastanawia dziwna maniera, która niemile zaskoczyła mnie już w pierwszej powieści cyklu, a której wydawca konsekwentnie się trzyma, mianowicie brak spisu treści. Ciekaw jestem, czemu to ma służyć?

Można jednak powiedzieć, że nie ma róży bez kolców. To oczywiście tylko o wydaniu, nie o treści. A że powieść jest naprawdę wspaniała, pełna nowatorskich ujęć tematu czasów, które i tak, same z siebie, są dla dzisiejszego czytelnika fascynujące, więc już nie mogę się doczekać ciągu dalszego. I z każdą nową lekturą spod jego pióra, którą mam za sobą, coraz lepiej rozumiem, dlaczego Guillou jest tak popularny w Szwecji, iż jego książki można zobaczyć w prawie każdym domu w tym kraju.

recenzja pierwotnie opublikowana na blogu klub-aa.blogspot.com dokąd zapraszam na wymianę wrażeń z lektury i nie tylko

[Nick · Rating 3 out of 5]

Efter bokens första hälft tänkte jag ge de två stjärnor i betyg, den var lite väl tjatig i sina beskrivelser av brittiskt överklassliv och Sverre är inte den mest upphetsande karaktären. Men den tog sig när första världskriget närmade sig. Jag önskar att det gick att ge två och en halv stjärna i betyg, vilket skulle vara mer rättvisande.

Parallellerna mellan propagandans roll inför Det stora kriget och mer i tiden närliggande krig som i Irak och Ukraina är slående. Våra fria och självständiga mediers roll att piska upp en hatfylld stämning med demonisering av "våra" motståndare, må de vara irakier eller ryssar, vars innehåll inte skiljer sig särskilt från bokens bilder av grisar och gorillor annat än till ytan, lever kvar. Nyttiga idioter är nyttiga idioter.

Men som jag skrev i min recension av det första boken i serien, Brobyggarna, så är det lite synd att huvudkaraktärerna (åtminstone så här långt) återigen lider av Guillous bästsyndrom. Precis som Hamilton var bäst på vin, affärer, slåss, simma, skjuta, och tala ryska, och Arn var bäst på att rida, sjunga och skjuta pilbåge, och Ewa Tanguy var bäst på förhör och juridisk analys, och bröderna i Brobyggarna var bäst på att cykla, räkna, segla, skjuta, tala tyska, döda brittiska soldater, bygga båtar och broar, så måste givetvis Sverre i den här boken vara bäst på att måla. Och likt de andra ekonomiskt oberoende (må vara indirekt genom sitt förhållande med en miljonär). Det blir inget vidare tuggmotstånd när huvudkaraktären i alla böcker är stenrika A-barn. Det räcker inte med att de är bra, de måste alltid vara bäst.

Kanske aningen stereotypt att just brorsan som är bög blir konstnär. Kanske lite väl Forrest Gump att bröderna alltid råkar bli kompis med riktiga historiska personer. Kanske aningen bekvämt att alla tre bröderna som inte har sett varandra på nästan två decennier springer på varandra i Berlin av en slump i slutet av boken.

Hoppas den tredje boken i serien, Mellan rött och svart, är bättre.

[Herdis Marie · Rating 3 out of 5]

Jeg var i utgangspunktet litt overrasket over at jeg likte denne boken noe dårligere enn den forrige.

Misforstå meg rett: dette er ingen dårlig bok. Jeg synes bare den mangler noe av den driven og spenningen man finner i "Brobyggerne".

Her møter vi igjen Sverre, som vi kun fikk høre om relativt perifert i den forrige boken. Sverre har dratt til London med sin kjæreste, Albie, eller Lord Albert Manningham. De planlegger tekniske forbedringer til den britiske jernbanen og til jordbruket, men det blir snart kunsten som overtar det meste av deres oppmerksomhet. De blir en del av den frigjorte Bloomsburykretsen, men må likevel leve i skjul. 1. verdenskrig melder sin ankomst, og alt blir straks mye vanskeligere.

Denne boken er hovedsaklig interessant, etter min mening, som et slags portrett både av kunsten, og av hvordan det var å leve som homofil på begynnelsen av 1900-tallet. Spesielt sistnevnte. Seksualitetens historie er noe som har interessert meg lenge, og jeg syntes derfor denne boken var fascinerende, dog også frustrerende, gitt datidens strenge, moralistiske holdninger, og gitt bokens egne begrensninger.

Man føler med karakterene i det de må gjennomgå, men jeg skulle ønske at vi kom enda litt nærmere Sverre og Albie i psykologisk forstand. Jeg skulle kanskje også ønske at boken hadde brukt litt mindre tid på filosofiske grublerier og litt mer tid på skildring og handling. "Dandy" faller dessverre også i fella som mange beretninger om homofile par gjør, idet den ene parten ender opp med å bøte med livet. Dette har ofte blitt sett på som en slags "forsikring" mot alt for mye aksept, dvs. at de homofile handlingene ender opp med å få en slags negativ konsekvens. Jeg skulle ønske Guillou kunne spart seg for dette.

Jeg tror forøvrig noe av min skuffelse nok var grunnet veldig høye forventninger, og jeg gleder meg uansett til å lese fortsettelsen.