Εκείνος - Το κόκκινο γέλιο

by Leonid Andreyev, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ (Translator)

Ο παρών τόμος του Αντρέγιεφ συγκεντρώνει δύο αριστουργηματικές νουβέλες του συγγραφέα, σε σπουδαία μετάφραση από τα ρωσικά της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ.

Το παραληρηματικό αφήγημα "Εκείνος", γραμμένο το 1913, έρχεται σε απευθείας διάλογο με τον Έντγκαρ Άλλαν Πόου και το "Στρίψιμο της βίδας" του Χένρυ Τζέημς. Ένας άφραγκος φοιτητής της Πετρούπολης βρίσκει αναπάντεχα δουλειά ως οικοδιδάσκαλος σ' ένα απομονωμένο σπίτι σε κάποιο χωριό δίπλα στη θάλασσα, όπου κυριαρχούν η θλίψη και η μελαγχολία και όπου ο κύριος του σπιτιού γελάει παράδοξα στις πιο παράξενες καταστάσεις. Μία του κόρη έχει πνιγεί στα γκρίζα νερά της θάλασσας και η γυναίκα του, που δεν εμφανίζεται ποτέ, ακούγεται να παίζει πιάνο από κάποιο κλειστό δωμάτιο. Ώσπου εμφανίζεται στον νεαρό οικοδιδάσκαλο εκείνος, ένα φασματικό πρόσωπο με το οποίο αποκτά σχεδόν σωματική επαφή. Κι αρχίζει το αριστοτεχνικό παιχνίδι του συγγραφέα με τον ήρωά του και τον αναγνώστη, γύρω από την ύπαρξη του αλλόκοτου επισκέπτη και το σταδιακό παραλήρημα του φοιτητή.

Το "Κόκκινο γέλιο", που κυκλοφόρησε το 1905, είναι η πιο φιλόδοξη και πειραματική νουβέλα του Αντρέγιεφ. Αποτελείται από 19 αποσπάσματα και χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος ο αφηγητής είναι ένας αξιωματικός του ρωσικού στρατού που πολεμά στη Μαντζουρία, στον καταστροφικό Ρωσοϊαπωνικό πόλεμο του 1904. Τραυματίζεται βαριά και επιστρέφει στην οικογένειά του σωματικά αλλά και πνευματικά ανάπηρος.
Στο δεύτερο μέρος αφηγητής γίνεται ο αδελφός του αξιωματικού. Για τον Αντρέγιεφ οι αποτρόπαιες πράξεις της νέας μορφής πολέμου μαρτυρούσαν την υπέρτατη εξαχρείωση μιας κοινωνίας για την οποία ο ίδιος είχε ήδη βγάλει διάγνωση: ασθένεια ανίατη.
Στο "Κόκκινο γέλιο" κάνει την πρώτη της εμφάνιση εκείνη η τραχιά και νευρική, σχεδόν πυρετώδης γραφή που πολλοί κριτικοί τη θεώρησαν πρόδρομο του εξπρεσιονισμού. Ο Αντρέγιεφ ήθελε να εικονογραφήσει τη νουβέλα με αναπαραγωγές από τη σειρά χαρακτικών "Τα δεινά του πολέμου" του Γκόγια.

Ο Αντρέγιεφ καταφεύγει ολοένα περισσότερο στο πειραματικό, το φανταστικό και το εξπρεσιονιστικό στοιχείο για να αποδώσει ακέραιη τη φρίκη του προσωπικού του οράματος. Στο "Κόκκινο γέλιο" ο κόσμος είναι ένας εφιάλτης ιδωμένος με τα μάτια ενός ανθρώπου που γλίστρησε στην τρέλα. Η φωνή του αφηγητή είναι αποσπασματική, φοβισμένη και δύσπιστη, καθώς προσπαθεί απεγνωσμένα να κατανοήσει τις αλλεπάλληλες φρικαλεότητες, τον βίαιο θάνατο, την οδύνη και το αίμα. Ο φυσικός κόσμος έχει μολυνθεί από μια ανίατη ασθένεια· ο χρόνος έχει εκτροχιαστεί. Η μέρα και η νύχτα, το σωστό και το λάθος, ο φίλος και ο εχθρός είναι διακρίσεις ίδιες ενός άλλου κόσμου. Οι ατέλειωτες ερωτήσεις του αφηγητή καταλήγουν να επαναλαμβάνονται, με εμμονή. Το νόημα και η γλώσσα βυθίζονται στην τρέλα και αποσαθρώνονται.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί και ο τόμος με τις νουβέλες του Αντρέγιεφ Η σκέψη και Ο κυβερνήτης, σε μετάφραση από τα ρωσικά της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ.

Genres: Russian Literature, Fiction

208 pages, Paperback

First published January 1, 1913

About the author

Leonid Nikolayevich Andreyev (Russian: Леонид Николаевич Андреев; 1871-1919) was a Russian playwright and short-story writer who led the Expressionist movement in the national literature. He was active between the revolution of 1905 and the Communist revolution which finally overthrew the Tsarist government. His first story published was About a Poor Student, a narrative based upon his own experiences. It was not, however, until Gorky discovered him by stories appearing in the Moscow Courier and elsewhere that Andreyevs literary career really began. His first collection of stories appeared in 1901, and sold a quarter-million copies in short time. He was hailed as a new star in Russia, where his name soon became a byword. He published his short story, In the Fog in 1902. Although he started out in the Russian vein he soon startled his readers by his eccentricities, which grew even faster than his fame. His two best known stories may be The Red Laugh (1904) and The Seven Who Were Hanged (1908). His dramas include the Symbolist plays The Life of Man (1906), Tsar Hunger (1907), Black Masks (1908), Anathema (1909) and He Who Gets Slapped (1915).

Reviews

[°°°·.°·..·°¯°·._.· ʜᴇʟᴇɴ Ροζουλί Εωσφόρος ·._.·°¯°·.·° .·°°° ★·.·´¯`·.·★ Ⓥⓔⓡⓝⓤⓢ Ⓟⓞⓡⓣⓘⓣⓞⓡ Ⓐⓡⓒⓐⓝⓤⓢ Ταμετούρο Αμ · Rating 5 out of 5]

Αυτό το συγκλονιστικό έργο του Αντρέγιεφ είναι θυμωμένο, γραφικό, τρυφερό, σοκαριστικό,
μεγαλειώδες και τρελό όπως ακριβώς και ο ίδιος ο συγγραφέας.
Είναι ο εαυτός του, οι προφητείες του, τα ιδεώδη,
τα ανεκτίμητα της ψυχής του και οι αποκαλύψεις
ενός ευφυέστατου μυαλού που διακρίνει με ισχυρά κίνητρα την παράνοια της παρέας του κόσμου,
μιας οικουμενικής συντροφιάς με αρχηγό τον θάνατο
και την επιλέγει, απολυτρωτικά και απονενοημένα.

Το μυαλό του Αντρέγιεφ στρέφεται στα γεγονότα ενός είδους αποκάλυψης, που πηγάζει απο τη σάρκα και
την άγρια παγωμένη φρίκη που τρώει συνειδήσεις,
που φωτίζεται απο κάποια σκιά άμορφη και σιωπηλή, μια βαθιά χαράδρα μοναξιάς, τρέλας, φρίκης και σιωπής, η άμορφη σκιά, που ήταν ένοχη και ακατανόητη, υψωνόταν πάνω απο τον κόσμο.
Και ήταν μακελειό.
Και ήταν πυκνό σκοτάδι παντού,
ενώ τί παράξενο, δεκάδες ήλιοι είχαν ανατείλει
απο παντού και εκείνος
που δεν με συντρόφευε τραγουδούσε
πως άδικα ενδίδει ο άνθρωπος στο ακατανόητο,
διότι όλα είναι απλά και ξεκάθαρα,
χαρούμενα και αγαπημένα σαν τα παιδικά γέλια.

Τώρα το σύμπαν έπαιζε τέννις με τα αστέρια και τους πλανήτες,
τώρα η γη πλησίαζε περισσότερο τον ήλιο για να μην κάνει λάθος στο μέτρημα των νεκρών,
των τρελών και των μοναχικών.
Εκείνος, εκείνος και το κόκκινο γέλιο.
Απο το χάος και την ταπεινωτική δυστυχία που μυρίζει ποτιστικό αίμα στα χωράφια του πλανήτη, απο το ξεκλήρισμα της ανθρώπινης ράτσας, απο το βογγητό της γης και του ουρανού
στον
Ρωσο-Ιαπωνικό πόλεμο της ταπεινωτικής ήττας
Εκείνου με το κόκκινο γέλιο.

Ο Αντρέγιεφ αριστουργηματικά με τη γλώσσα των δακρύων μιλάει σε όσους ακούν τον θόρυβο της σιωπής που αντηχεί απο το κόκκινο γέλιο
και ρέει απο τις φλέβες σε μια λίθινη,
του τάφου ακινησία.
Ψυχανεμίζεται και απηχεί τις φρικαλεότητες που έπονται κατά την διάρκεια του Α’ΠΠ με το κόκκινο ξεδοντιασμένο γέλιο,, πραγματικά, ζοφερά και εφιαλτικά, όταν η γη τρελαίνεται, έτσι γελάει.

Στον 20ο αιώνα του Αντρέγιεφ δεν αρκούσε μόνο μια αντιπολεμική διατριβή συμπόνοιας, σύγκρουσης και αποκάλυψης.
Το έργο του γράφτηκε το 1904 και μια δεκαετία μετά συσσωρεύονται εκατομμύρια πτώματα που απειλούν να κατακλύσουν τον κόσμο.

Πτώματα, άσπρη και ροζ σάρκα πάνω σε κόκκινο χώμα που ξεβράζει κι άλλα πτώματα πριν προλάβουν να φυτρώσουν λουλούδια, πριν κλείσουν τα μνήματα, πριν ουρλιάξει η λογική στην τρέλλα,
πριν φωνάξει αυτός που ονειρεύεται μια αβάσταχτη φρίκη
για να ξυπνήσει τον κόσμο ολόκληρο.

Με συντάραξε για άλλη μία φορά, αξεπέραστα και απατηλά το βασανιστικό έργο του Αντρέγιεφ.
Με έκανε να αισθάνομαι ανίσχυρη ενώ με πλημμύρισε
με εκατοντάδες χιλιάδες δάκρυα που κυλούν απο τον γονατισμένο κόσμο.
Έναν κόσμο που αναρωτιέται
αν πρέπει να αυτοκτονήσει, να σκοτωθεί ή να τρελαθεί που ειναι πιο τιμητικό.

Ας τρελαθούμε, έτσι κι αλλιώς είναι κάτι που μοιάζει να πλησιάζει αμετάκλητα και σταθερά.
Αλλά, η αναμονή της παράνοιας,
αυτή η αίσθηση πως όλο κάτι τεράστιο πλησιάζει και πέφτετε μαζί στην άβυσσο βουβά και ανυπόφορα, δεν αντέχεται, μοιάζει σαν τον πόνο της νόησης!..
Ακούγεται σαν το κόκκινο γέλιο!...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ. ΤΩΡΑ. ΜΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙΤΕ ΑΡΓΟΤΕΡΑ.
🌈🌈🌟💫💥💥💥🌈🌈🌈🎄🎄🎄🎈💫💫💫
Καλή ανάγνωση.
Πολλούς ασπασμούς.

[Nickolas B. · Rating 5 out of 5]

EDIT 1

Δυο εξαιρετικά διηγήματα από τον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα.
Δυο διηγήματα τα οποία μου δημιουργούσαν ένα ρίγος στην σπονδυλική στήλη καθ' όλη την διάρκεια της ανάγνωσης.
Ο Αντρέγεφ υφαίνει τον υπαινικτικό τρόμο και οι ήρωες του είναι καταραμένοι. Καταραμένοι να ακροβατούν ανάμεσα στην λογική και την παράνοια, ανάμεσα στον κόσμο των νεκρών και των ζωντανών και ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα.
Σκληρός όπου χρειάζεται, λυρικός πολλές φορές ο Αντρέγεφ ήταν ένα μεγάλος διαφορετικός Ρώσος συγγραφέας.

Και το κυριότερο απ΄ όλα;
Είναι απαλλαγμένος από τις εμμονές του κράτους και της θρησκείας που διακατείχαν τους υπόλοιπους μεγάλους της Ρώσικης σχολής και διαπότιζαν τόσο έντονα το έργο τους.
5/5 για τα δυο αυτά μικρά λογοτεχνικά διαμάντια...

***Βλέπω πως το 2018 ετοιμάζεται ανιμέισον τρόμου βασισμένο πάνω στο "Κόκκινο γέλιο". Ελπίζω να είναι αντάξιο της νουβέλας του Αντρέγεφ...
http://www.imdb.com/title/tt5229444/

[Stefania · Rating 5 out of 5]

Βαθιά ποιητική και αριστουργηματική γραφή!

[Konstantinos · Rating 4 out of 5]

Διαμαντάκι

[Bookfreak · Rating 3 out of 5]

3.5

[Nikitas · Rating 4 out of 5]

Δυο κείμενα σε παραλήρημα.

[Manolis P. · Rating 3 out of 5]

Δεν ξέρω για κάποιο λόγο ενώ τα βρίσκω ωραία μετά δεν θυμάμαι σχεδόν τίποτα.
το πρώτο διήγημα καλύτερο

[Angeliki Boziki · Rating 5 out of 5]

Εκπληκτικό..Σκληρό και αληθινό.

[Sketos · Rating 5 out of 5]

Το κόκκινο γέλιο...