Tùy Bút Võ Phiến

by Võ Phiến

Võ Phiến
Tùy Bút Võ Phiến
(từ Võ Phiến Tuyển Tập )


Nhà phê bình Nguyễn Hưng Quốc đã viết về Võ Phiến:


“Nếu cần phải tìm cho Võ Phiến một nhãn hiệu, chúng ta có thể gọi ông là nhà văn của thế kỷ, thế kỷ XX.”


Cách đánh giá đó đã cho thấy chỗ đứng của Võ Phiến trong văn học Việt Nam. Thế kỷ XX là thời điểm mở màn một nền văn học mới tại Việt Nam, viết bằng chữ quốc ngữ, và người viết văn đã thoát ra khỏi ảnh hưởng văn học Trung Hoa đã chế ngự nước ta từ nhiều thế kỷ, để đến với nền văn học toàn cầu.


Võ Phiến tên khai sinh là Đoàn Thế Nhơn, sinh năm 1925 tại làng Trà Bình, huyện Phú Mỹ, tỉnh Bình Định. Thủa nhỏ ông học trường làng, học trung học tại Quy Nhơn. Tại đây ông đã được những vị thầy như Chế Lan Viên, Lam Giang sớm nhận ra tài năng và khuyến khích đi vào con đường cầm bút. Năm 1942 Võ Phiến đi Huế theo học trường Thuận Hóa, tại đây ông đặc biệt được giáo sư Đào Duy Anh giúp đỡ và hướng dẫn nhiều về học vấn. Sau cách mạng tháng Tám, ông ra Hà Nội để đi học tiếp, nhưng tháng 12 năm 1946 ông đã kịp trở về Bình Định trước khi cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ.
Trong thời kỳ chiến tranh chống Pháp, ông đi dạy học, bắt đầu viết lách. Năm 1948 ông thành hôn với bà Võ Thị Viễn Phố (bút danh Võ Phiến của ông là nói lái hai chữ Viễn Phố). Năm 1951 vì tham gia vào một tổ chức chống cộng, ông đã bị bắt và bị kết án năm năm tù giam. Nhưng đến tháng 9-1954, theo hiệp định Genève, ông được thả ra khỏi tù, và cuối năm ấy đã bỏ trốn ra Huế để tránh sự quản thúc của cán bộ Việt Minh.
Tại Huế, ông được nhận vào làm việc tại nha Thông tin Trung phần, rồi trưởng ty Thông tin Quảng Trị, một thời ngắn sau, ông xin thuyên chuyển về Bình Định cho gần nhà. Năm 1959 ông được đổi vào Sài Gòn làm chủ sự ở Văn hóa vụ bộ Thông Tin. Rồi có thời gian ông làm việc trong Thanh tra đoàn của bộ, nhờ vậy ông có dịp đi đến nhiều địa phương của miền Nam.
Năm 1975, ông bà Võ Phiến rời Việt Nam ngày 22 tháng 4. Sau vài lần dời đổi trên đất Hoa Kỳ, ông bà tìm được việc làm vững chắc ở Los Angeles County và mua nhà, định cư tại thành phố Highland Park. Năm 2003, ông bà dời nhà về thành phố Santa Ana, Orange County, miền Nam California, sống cuộc đời về hưu tại đây để gần gũi con cháu và cộng đồng người Việt Nam. Nhà văn Võ Phiến hiện nay an hưởng tuổi già, sức khỏe tương đối tốt, nhưng đã hoàn toàn ngừng viết.


Tác phẩm:
Mặc dù đã bắt đầu công việc viết lách từ thời còn đi học và trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, tác phẩm của Võ Phiến chỉ chính thức xuất hiện với Chữ Tình năm 1956 tại Bình Định. Từ đó cho đến 1975, ông đã xuất bản 24 cuốn nữa, dưới nhiều thể loại như truyện ngắn, truyện dài, tùy bút, tạp luận, dịch thuật...
Ra hải ngoại, bắt đầu từ 1976 với Thư Gửi Bạn, ông đã xuất bản khoảng 30 cuốn nữa, trong các thể loại truyện ngắn, truyện dài, tùy bút, đàm thoại, thơ và đặc biệt là bộ biên khảo Văn Học Miền Nam gồm nhiều tập. Và tác phẩm chót Cuối Cùng được xuất bản năm 2009.

1080 pages, Kindle Edition

First published June 30, 2011

About the author

Võ Phiến tên thật Đoàn Thế Nhơn là một nhà văn Việt Nam. Ông là tác giả của 4 tiểu thuyết, 9 tập tuỳ bút, nhiều tập truyện ngắn, một tập thơ và nhiều tác phẩm phê bình tiểu luận. Ông còn có bút danh là Tràng Thiên.

Tiểu sử
Võ Phiến là con của ông giáo Đoàn Thế Cần và bà Ngô Thị Cương. Ông có người em ruột là Đoàn Thế Hối (sinh 1932) cũng là nhà văn với bút hiệu Lê Vĩnh Hoà.
Khoảng 1933, bố mẹ cùng em ông xuống Rạch Giá còn ông vẫn ở lại Bình Định với bà nội. Ông theo học trường làng và trung học ở Quy Nhơn.
Năm 1942, ông ra Huế học trường Thuận Hóa và bắt đầu viết văn. Bài tùy bút đầu tiên Những đêm đông được ông viết năm 1943 và đăng trên báo Trung Bắc Chủ Nhật.
Năm 1945, Võ Phiến đi bộ đội cho đến năm 1946 thì ông ra Hà Nội học trường Văn Lang. Năm 1948, ông kết hôn với bà Võ Thị Viễn Phố và dạy học ở trường trung học bình dân Liên Khu V.
Cuối năm 1954, Võ Phiến ra Huế làm việc tại Nha Thông tin một thời gian rồi chuyển vào lại Quy Nhơn, tại đây ông tự xuất bản hai tác phẩm đầu là Chữ tình (1956) và Người tù (1957), gửi bài đăng trên hai tạp chí Sáng Tạo và Bách Khoa.
Sau tác phẩm Mưa đêm cuối năm (1958, Sài Gòn), Võ Phiến bắt đầu được biết đến. Ông vào làm việc tại Sài Gòn và cộng tác với các báo Sáng Tạo, Thế Kỷ 20, Văn, Khởi Hành, Mai, Tân Văn, Bách Khoa...
Năm 1962, Võ Phiến lập nhà xuất bản Thời Mới.
Sau 30 tháng 4 năm 1975, ông định cư tại Los Angeles, Hoa Kỳ.
Võ Phiến tiếp tục xây dựng nền văn học Việt Nam tại hải ngoại, xuất bản tập san Văn Học Nghệ thuật từ 1978 đến 1979, và từ 1985 đến 1986.
Ông sống tại Quận Cam, California, Hoa Kỳ.
Ông qua đời lúc 7 giờ tối ngày 28/09/2015 tại Santa Ana, California, Hoa Kỳ, hưởng thọ 90 tuổi.