Devlet Kuşu

by Orhan Kemal

Çok az yazar henüz hayattayken klasikler arasındaki yerini alır. Orhan Kemal de bu yazarlarımızdan biri ve aradan geçen bunca yıl da asla onun değerinden ve okuruyla kurduğu yakın ilişkiden bir şey eksiltmedi. Bugün yazılmış kadar taze metinleri ve yıllar öncesinden bugünü de çözümleyebilen derin gözlemciliğiyle Orhan Kemal, Devlet Kuşu adlı bu kitabında da pay alamadığı zenginlikten yer kapmaya çalışanların çelişkili hikâyelerini anlatıyor. Günümüzde de güncelliğini yitirmeyen bir sınıf atlamakla sınıfta kalmak mücadelesi...

Orhan Kemal'in kitapları bir okurun hayatta rastlayabileceği o çok nadir hazineler arasında yer alır. Çok az yazar okurunun dünyasında onun kadar iz bırakır, okurunu onun kadar biçimlendirir. Orhan Kemal umudu ve iyimserliği yeniden kazanmamız için yol gösterir bize. Edebiyatımızın en değerli ustalarından biri olan Orhan Kemal'in kitaplarını yayımlamaktan onur duyuyoruz.

Genres: Turkish Literature, Roman

245 pages, Paperback

Published January 1, 2010

About the author

Orhan Kemal, (Mehmet Raşit Öğütçü) writer of short stories and novels was born in Adana in 1914 and died in Sofia in 1970. His father, Abdülkadir Kemali, was an MP from Kastamonu during the first term parliament of the Turkish Republic. Abdülkadir Kemali, a lawyer by profession, established The Ahali Party which was dissolved causing its founder to have to flee to Syria. In order to accompany his father, Orhan Kemal had to miss his final year of secondary school. Orhan Kemal stayed in Syria for a year, returning to Adana in 1932. He worked as a laborer, weaver and clerk in cotton gin mills. During his military service he was sentenced to 5 years imprisonment for his political opinions. Bursa prison became a turning point in his life and art work as he met Nazım Hikmet who greatly influenced him. On his release in 1943, Orhan Kemal, moved to Istanbul (1951), where he worked as a labourer, a vegetable transporter and then as a clerk for the Tuberculosis Foundation.From 1950 onwards he tried to live upon the income gained from writing. Orhan Kemal died in Bulgaria. His body was returned to Turkey and buried in Zincirlikuyu cemetery.

Kemal’s first poem was published in Yedigün under the name of Raşit Kemal (Duvarlar 25.04.1939) Further poems written under the same pen name are Yedigün and Yeni Mecmua 1940. On meeting Nazım Hikmet, Kemal wrote under the name of “Orhan Raşit” (Yeni Edebiyat 1941) Impressed by Nazım Hikmet, Kemal concentrated on stories as opposed to poems. His first story, “Bir Yılbaşı Macerası”, being published in 1941. In 1942 he adopted the name Orhan Kemal when writing stories and poems in Yürüyüş. He found fame through stories in Varlık in 1944, his first collection of short stories “Ekmek Kavgası”, and first novel “Baba Evi”, was published in 1949. Early works depicted characters form the immigrant quarters of Adana Kemal described the social structure, worker employer relationships and the daily struggles of petty people from industrialised Turkey. He aimed to present an optimistic view through the heros of his stories. He never changed his simple exposition and thus became one of the most skilful names of Turkish stories and novels. He also wrote film scripts and a play called “İspinozlar”. Dramatisations have been made of “72.Koğuş”, “Murtaza”, “Eskici Dükkanı”, “Kardeş Payı”. After his death a novel award was arranged in his name (1971).

Reviews

[Behçet Necatigil]

Orhan Kemal’in romanı (1958) • İstanbul’da Kumkapı taraflarında bir göçmen ailesi. Baba kapıcılıktan ayrılmış, boşta. İki kız, iki erkek, dört evlât. Kızlar Unkapanı’nda tütün fabrikasında çalışmaktalar. Erol okulda, Avare Mustafa askerliğini bitirmiş, işsiz aylak ve günlerini Taşkasaplı’nın kahvesinde geçirmekte. Kafadarları: Sülü, Çingene, Bayram. Yakışıkh Avare Mustafa, komşuları Aynur’a tutkun. Fakat Mustafa’­nın anası, oğlunu zengin bir kızla evlendirip rahata erme sevdasında. Gü­nün birinde evlerinin karşısındaki arsada, eskiden kaymakam, şimdi karaborsacı Zülfikar Bey, bir apartman yaptırmaya başlar, çirkin kız Hülya da Mustafa’ya âşık olur. Aile, zenginliği dolayısıyla Hülya’ya talip olmasını isterlerse de Mustafa, önce yanaşmaz buna; fakat annesinin de kendinden yüz çevirdiğini görünce, gidip Zülfikar Bey’in yanında çalışmayı kabul eder. Apartman biter, zemin kat Mustafa’lara verilir. Arkadaşı Sülü’nün de ısrarlarıyla Mustafa, Hülya ile evlenir. Cebi para görmüş, fakat hürriyetinden olmuştur; aklı fikri Aynur’dadır. Mustafa, yeni durumunu benimseyemez, Zülfikar Bey’in kendisini uşak gibi kullanmak istemesini onuruna
yediremez bir türlü. Sonunda evi terk eder. Kansı Hülya merdivenden düş­müş, çocuğunu düşürmüş, hastaneye kaldırılmıştır, belki de ölecektir. Biricik kızının acısıyla perişan Zülfikar Bey, Mustafa’yı bulur. Hülya’yı bir kerecik olsun görmesi için yalvanr, paralar saçar Mustafa’nın ayaklarına. Sü­lü toplar paraları, adama geri uzatır: İnsanlıklarını parayla satmayacaklardır. Zülfikar Bey’i getirmiş olan taksi, Mustafa’yı, Sülü’yü, Çingene’yi de alarak geri döner: Mustafa, Hülya’yı görmeye gitmektedir. ’Taşkasaplı, kahve bahçesinin kapısında, yaş yaş parlayan kirpikleriyle arkalarından bakıyordu." • Orhan Kemal, sonradan bu romanı oyun biçimine de sokmuş (İspinozlar, 1965), eser ayrıca Avare Mustafa adıyla filme de alınmıştır (1961).

[M.Akif GÜNGÖREN · Rating 4 out of 5]

Kariyerine şair olarak başlayan, ancak Bursa cezaevinde birlikte yattıkları Nazım Hikmet tarafından öykü ve roman yazmaya teşvik edilen toplumcu yazarımız Orhan Kemal’in, bir gecekondu mahallesinde yaşananları anlattığı, bir çoğumuzun kendi ya da yakınının hayatından kesitler bulduğu, su gibi akan çok güzel bir roman “Devlet Kuşu”.

[Ergin ŞEN · Rating 3 out of 5]

Orhan Kemal, yine yoksul ama onurlu insanları anlatmış. Yine bir düzen eleştirisi. Parayla insanlığını satmayan insanların romanı. İki kere de film olmuş bir roman. Muhacirlerin ağız özellikleri de cabası.