Πολιτεία, τόμος 2

Republic / Πολιτεία #2

by Plato, Πλάτων, Θεόδωρος Γ. Μαυρόπουλος (Translator)

Η Πολιτεία είναι δημιούργημα του Πλάτωνα, όταν αυτός βρισκόταν στο μεσουράνημα της δημιουργικής ανάπτυξης του στοχασμού του.

Κεντρικός πυρήνας του έργου είναι το θέμα της δικαιοσύνης. Πεποίθηση του Πλάτωνα είναι ότι μια ιδανική πολιτεία θα επιτευχθεί από τη λειτουργία του ήθους αρχόντων και αρχομένων.

Υπογραμμίζει τη σημασία της παιδείας για την ανάπτυξη των κοινωνικών αρετών και ιδιαίτερα της δικαιοσύνης. Η μελέτη της Πλατωνικής Πολιτείας μας ανοίγει διάπλατα το δρόμο για μια ζωή φιλοσοφημένη.

Genres: Philosophy, Classics, History

844 pages, Hardcover

First published January 1, 381

About the author

Plato (Greek: Πλάτων), born Aristocles (c. 427 – 348 BC), was an ancient Greek philosopher of the Classical period who is considered a foundational thinker in Western philosophy and an innovator of the written dialogue and dialectic forms. He raised problems for what became all the major areas of both theoretical philosophy and practical philosophy, and was the founder of the Platonic Academy, a philosophical school in Athens where Plato taught the doctrines that would later become known as Platonism.
Plato's most famous contribution is the theory of forms (or ideas), which has been interpreted as advancing a solution to what is now known as the problem of universals. He was decisively influenced by the pre-Socratic thinkers Pythagoras, Heraclitus, and Parmenides, although much of what is known about them is derived from Plato himself.
Along with his teacher Socrates, and Aristotle, his student, Plato is a central figure in the history of philosophy. Plato's entire body of work is believed to have survived intact for over 2,400 years—unlike that of nearly all of his contemporaries. Although their popularity has fluctuated, they have consistently been read and studied through the ages. Through Neoplatonism, he also greatly influenced both Christian and Islamic philosophy. In modern times, Alfred North Whitehead famously said: "the safest general characterization of the European philosophical tradition is that it consists of a series of footnotes to Plato."

Reviews

[Matt Lenzen · Rating 5 out of 5]

Feels weird for an amateur to review the foundational work of western philosophy. Theres nothing I can say that hasn’t been said a thousand times before. People kept recommending stopping at book VII, but I’m glad I didn’t. I’ll be thinking about this book for a long time

[Manuel · Rating 3 out of 5]

Like with most movie sequels, this second volume of The Republic, comprising books 6 through 10, turned out to be a letdown. Plato's basic argument ends in book 4, where he says that justice is nothing but the harmony of the parts of the soul (which could arguably be equated with "mental health", in naturalistic terms). His conclusion is premised on the idea that the ordering of the soul is mirrored in the ordering of the city-state. In a just city-state, the citizens, separated into castes, stick to their assigned roles; no one asks for or takes anything that is not necessary for their life/work, and everyone gets his due. This order is maintained by the philosopher-king, conveniently enough. Likewise in the soul, no part steps outside its bounds, and reason rules. This is what justice as a virtue consists in a person. To a modern reader, this is all very questionable, to say the least. Books 5 and 6 of The Republic flesh out what the city-state might be like: an overly rigid, nightmarish place. Plato knows that human nature, as it is, would stand in the way of his city, so he comes up with the most fascistic ideas on how to transform it, e.g. abolishing the nuclear family and expanding it to include the whole of the city, and abolishing art and replacing it with propaganda to maintain conformity of thought. As if this were not bad enough, book 7 tells us that the kind of rulers the just city will have is the kind that in reality would be most unfit, because instead of being wise in practical matters, they would be trained in purely theoretical disciplines, at the end of which they would be able to contemplate "Justice as it is in itself" or, which is the same, justice in the absolute, whose value is not relative in any way. But then how can one make a connection between this rarefied view of justice and the "relative" justice that holds between citizens and the parts of the soul? Plato has lost the thread. Books 8 and 9 are perhaps the more ludicrous, for here Plato wants to describe how it is that the perfectly just city/person becomes the perfectly unjust city/person by means of the worst kind of armchair psychology. The perfect city/person will degenerate first to timocracy, then to oligarchy, democracy and, finally, tyranny. It is all very forced, and I could not help rolling my eyes a few times. Also in book 9, Plato finally answers the challenge from Glaucon of whether being just has good consequences for the person, even when one can get away with injustice unseen. Plato says that the good consequence is happiness, for the soul is well-ordered; while being unjust brings unhappiness for the opposite reason. For myself, I reject Plato's definition of justice as psychic harmony. It's obvious to me that psychic harmony is not justice but mental health. Book 10, according to most scholars, is the odd one out. It begins by bashing poetry as deceitful, then it argues that being just also has divine rewards in the afterlife, and ends with the myth of "Er", in which the virtue of justice is said to have positive effects in our future reincarnations. The Republic is considered by many to be a classic of Western literature, and I would agree, with the following qualification: if you want a serious, philosophical discussion on the nature of justice, read the first 4 books. It is not that the rest are worthless; they can spark interesting discussions too (as is the case with the allegory of the Cave in book 7), but the good bits are buried in so much fantasy and faulty reasoning that you will probably get frustrated with the reading. By the middle of this second volume, I lost patience not a few times. But, who knows, maybe you are more patient than I am.

[Fernando Ferreira · Rating 5 out of 5]

"Plato is philosophy, and philosophy, Plato". R. W. Emerson.

A República, de Platão, é sem sombra de dúvidas um dos livros fundamentais da humanidade. Sua importância, seu valor, sua força inspiradora já foram testemunhados por muitos ao longo desses dois últimos milênios.

E, a despeito de todas as transformações, a despeito do que pode ser considerado a dissolução final do Ocidente, Platão e sua obra continuarão influenciando decisivamente as gerações do porvir.

Isso porque, enquanto houver inteligência sobre a terra, enquanto a voz do Espírito for ouvida neste baixo mundo e os homens buscarem guiamento para viverem uma vida mais de acordo com sua essência última, Platão será um farol, uma luz a iluminar o caminho a ser trilhado na direção do Agathon.

[Mz · Rating 2 out of 5]

https://bookpress.gr/kritikes/idees/2...

[Argiris Fakkas · Rating 4 out of 5]

Στο πέμπτο βιβλίο ο Σωκράτης προτείνει την κοινοκτυμοσύνη γυναικών και παιδιών για τους φύλακες και αναρωτιέται γιατί αναθέτονται σε θηλυκά σκυλιά η φύλαξη του κοπαδιού, θα πρέπει λοιπόν και οι γυναίκες να αθλούνται γυμνές. Στο έκτο βιβλίο υπάρχει η εικόνα του καραβοκύρη που τον εξαπατούν οι ναύτες του καραβιού, η εικόνα του ήλιου και της γραμμής. Στο έβδομο βιβλίο παρουσιάζεται η αλληγορία του σπηλαίου και εξετάζονται τα μαθήματα της ιδανικής πολιτείας. Στο όγδοο βιβλίο εξετάζονται τα πολιτεύματα και πως γίνεται η εκφύλισή τους από τη βασιλεία, στην αριστοκρατία, στην ολιγαρχία, τη δημοκρατία και την τυραννία. Στο προτελευταίο βιβλίο αντιστοιχούνται τα πολιτεύματα με τις ανθρώπινες προσωπικότητες. Στο τελευταίο βιβλία κυριαρχεί ο μύθος του Ηρός.



Πέμπτο βιβλίο: Ο Πολέμαρχος παραμερίζει τον Αδείμαντο και όταν ο Σωκράτης ρωτά τον λόγο, του λένε ότι θέλουν να τους εξηγήσει τα πάντα γύρω από την κοινοκτημοσύνη γυναικών και παιδιών, που ανέφερε προηγουμένως. Ο Σωκράτης προειδοποιεί ότι θα ανοίξουν μεγάλο θέμα, τονίζει τη δυσκολία του και ζητά την επιείκεια τους αν κάνει λάθος.

Αναφέρεται το παράδειγμα των θηλυκών σκυλιών που έχουν τις ίδιες αρμοδιότητες με τα αρσενικά όσον αφορά τη φύλαξη των κοπαδιών για να τονιστεί ότι οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν την ίδια εκπαίδευση με τους άντρες. Θα πρέπει λοιπόν να μπαίνουν γυμνές μέσα στις παλαίστρες· το παράξενο και ανοίκειο του πράγματος σιγά-σιγά θα εκλείψει.

Ο φιλόσοφος συνοψίζει ότι οι φυσικές ικανότητες είναι με όμοιο τρόπο φυτεμένες και στα δύο φύλα αν και γενικά η γυναίκα είναι πιο αδύναμη από τον άντρα. Επομένως η φυσική καταλληλότητα της γυναίκας και του άντρα είναι ίδια, αλλά στη μια περίπτωση είναι πιο αδύναμη, στην άλλη πιο δυνατή. Δεν είναι αντίθετο με τη φύση να δοθεί στις γυναίκες η δυνατότητα για πνευματική καλλιέργεια και σωματική άσκηση. Πρέπει να έχουν ίδια εκπαιδευτική αγωγή με τους άντρες. Διατυπώνεται επίσης η άποψη για κοινοκτημοσύνη γυναικών και παιδιών για την κατηγορία των φυλάκων της πολιτείας. Προβάλλονται δύο ενστάσεις από τον μαθητή του φιλοσόφου όσον αφορά την ωφελιμότητα και το εφικτό της πρότασης.

Ο Σωκράτης επισημαίνει ότι όπως ωθούν τα καλύτερα σκυλιά ή άλογα να ζευγαρώνουν για καλύτερους απογόνους, έτσι οι καλύτεροι άντρες πρέπει να ζευγαρώνουν με τις καλύτερες γυναίκες. Τα παιδιά που γεννιούνται ανάπηρα θα πρέπει να αφήνονται να πεθάνουν, οι κατάλληλες ηλικίες για τεκνογονία των φυλάκων ορίζονται από 20–40 για τις γυναίκες και 30-55 για τους άντρες. Μετά από αυτές τις ηλικίες θα αφήνονται να συνευρίσκονται με όποιον/όποια θέλουν, εκτός από τους συγγενείς. Η αιτία για αυτήν την ιδανική πολιτεία θα είναι η κοινοκτημοσύνη γυναικών και παιδιών, η οποία θα περιορίσει πολύ τις διενέξεις μέσα στην ηγετική ομάδα.

Τα παιδιά θα πρέπει να ακολουθούν τους γονείς τους στον πόλεμο για να σκληραγωγηθούν. Γίνεται διάκριση ανάμεσα στον όρο πόλεμος για διαμάχη Ελλήνων και βαρβάρων και στάση για εσωτερική ελληνική διαμάχη. Οι Έλληνες δεν πρέπει να κάνουν δούλους άλλους Έλληνες, δεν υπάρχει όμως αντίστοιχη απαγόρευση για τους βαρβάρους.

Ο Σωκράτης υπογραμμίζει τη διαφορά θεωρίας και πράξης. Ο Σωκράτης τονίζει ότι δεν μπορούν να τερματιστούν τα κακά των πόλεων αν δεν συμπέσουν στο ίδιο πρόσωπο η πολιτική δύναμη και η φιλοσοφία.

Για τον Σωκράτη αληθινοί φιλόσοφοι είναι όσοι χαίρονται να αντικρίζουν την αλήθεια. Πρέπει να έχει τη νοητική ικανότητα να αντικρίζει την καθαυτό φύση των πραγμάτων, πρέπει να έχει γνώση και όχι γνώμη. Η γνώση είναι η πιο δυνατή απ’ όλες τις δυνάμεις, ενώ γνώση και γνώμη δεν ταυτίζονται. Η γνώμη βρίσκεται ανάμεσα στη γνώση και την άγνοια. Τα αντικείμενα του αισθητού κόσμου έχουν από οντολογική άποψη ενδιάμεση θέση. Οι φιλόσοφοι είναι όσοι ατενίζουν το καθαυτό πραγματικό.

Έκτο βιβλίο: Οι φιλόσοφοι κυβερνήτες θα πρέπει να στρέφουν τη ματιά τους στο απολύτως αληθινό. Οι φιλόσοφοι θέλουν να γνωρίσουν τη σοφία είτε στο σύνολο των πραγμάτων είτε σε ένα τμήμα· αποστρέφονται το ψέμα και επιθυμούν την αλήθεια. Άλλα χαρακτηριστικά ενός φιλοσόφου είναι η σωφροσύνη, η αφιλοχρηματία, η αφοβία στον θάνατο. Η διαπίστωση της φιλοσοφικής ή όχι ψυχής θα γίνεται από μικρή ηλικία. Ο Αδείμαντος επισημαίνει τη γνώμη μερικών ότι όσοι ασχολούνται με τη φιλοσοφία γίνονται παράξενοι άνθρωποι. Υπάρχει αντίφαση για τους φιλοσόφους βασιλείς; Ο Σωκράτης του απαντά με μια παραβολή, εκείνη των στασιαστών ναυτών που από φιλοδοξία αφαιρούν από τον καραβοκύρη τον ηγετικό ρόλο του. Ο Σωκράτης θέλει να πει ότι οι αληθινοί φιλόσοφοι δεν έχουν εκτίμηση από τις πόλεις τους. Μένουν ανεκμετάλλευτοι χωρίς να φταίνε.

Το λογιστικό δεν λυτρώνεται παρά μόνο όταν αγγίξει το ον, την απόλυτη υπόσταση των πραγμάτων. Πολλά είναι τα αίτια που αποσπούν από τη φιλοσοφική θεώρηση, όπως η ομορφιά, ο πλούτος, η ��ώμη, η επιρροή από τους συγγενείς. Η επιδείνωση των καλών στοιχείων ενός προικισμένου από τη φύση ανθρώπου είναι χειρότερη από ενός μη προικισμένου. Γι’ αυτήν την επιδείνωση υπαίτιοι μεταξύ άλλων ήτ��ν και οι σοφιστές. Ο Σωκράτης επισημαίνει ότι όσοι είναι ταιριαστοί για φιλοσοφική ενασχόληση αφήνουν τη φιλοσοφία παραμελημένη και ζουν ζωή που δεν τους ταιριάζει. Αντίθετα κάποιοι τυχοδιώκτες που βλέπουν να ερημώνει αυτός ο χώρος, που είναι όμως γεμάτος με ωραία ονόματα και τιμητικούς τίτλους, προσπαθούν να επωφεληθούν και να περάσουν για φιλόσοφοι. Ο Αδείμαντος ρωτά ποιο από τα πολιτεύματα της αρχαιότητας ταιριάζει με τη φιλοσοφία. Ο Σωκράτης δεν δίνει καθαρή απάντηση, όμως επισημαίνει ότι οι νέοι δεν πρέπει να ασχολούνται με τη δύσκολη φιλοσοφία και να απογοητεύονται. Η αρνητική εικόνα για τη φιλοσοφία οφείλεται σε μερικούς άσχετους σοφιστές.

Η ματιά του φιλοσόφου είναι στραμμένη στα αιώνια και αναλλοίωτα. Η πλατωνική πολιτεία αιωρείται μεταξύ μύθου και λόγου. Η συζήτηση επανέρχεται στην εκπαίδευση των φιλοσόφων. Θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμασίες για να διαπιστωθεί η ευχέρειά τους στη μάθηση, το καλό μνημονικό και η σταθερότητα του χαρακτήρα τους. Ο Αδείμαντος θέλει να μάθει ποια μαθήματα θα καλύπτουν το αναλυτικό πρόγραμμα. Πρέπει να αγωνίζεται κανείς για να αποκτήσει ότι είναι σημαντικότερο, δηλαδή τη γνώση της ιδέας του αγαθού. Χωρίς αυτήν την κορυφαία ιδέα η γνώση πολλών πραγμάτων είναι ανώφελη. Για τον πολύ κόσμο αγαθό είναι η ηδονή, ενώ για τους φιλοσόφους ο στοχασμός.

Ξεκινά η εικόνα του ήλιου, με την οποία παραλληλίζεται το αγαθό του νοητού κόσμου με τον ήλιο του αισθητού κόσμου. Η ιδέα του αγαθού είναι η αιτία της γνώσης και της αλήθειας. Αυτά τα δύο είναι σχετισμένα με το αγαθό αλλά ούτε το ένα, ούτε το άλλο ταυτίζονται με αυτό. Στην εικόνα της γραμμής δύο άνισα τμήματα παριστάνουν το ορατό και το νοητό. Με την ανάλυση της εικόνας της γραμμής γίνεται φανερό ότι υπάρχουν τέσσερις καταστάσεις: η νόηση στο ανώτερο τμήμα, ακολουθεί η διάνοια, η πίστη και η εικασία.

Έβδομο βιβλίο: Το βιβλίο αυτό ξεκινά με την αλληγορία του σπηλαίου. Σε αυτήν ο Πλάτωνας εξεικονίζει με μια ομάδα δεσμωτών αλληγορικά την εξοικείωση του ανθρώπου που αγνοεί την έξω από αυτόν πραγματικότητα. Είναι συνδυασμός πυθαγόρειων και ορφικών αντιλήψεων.

Την πόλη δεν μπορούν να την κυβερνήσουν ούτε άνθρωποι ακαλλιέργητοι, ούτε όμως και όσοι περνούν τη ζωή τους μελετώντας. Πρέπει να εξαναγκαστούν όσοι φιλοσοφούν να κατέβουν κοντά στους υπόλοιπους δεσμώτες και να τους κάνουν να δουν την αλήθεια. Ο Σωκράτης επισημαίνει ότι αυτό που ενδιαφέρει τον νόμο δεν είναι πως θα ευτυχήσει μια συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών αλλά ολόκληρη η πόλη. Επίσης οι φιλόσοφοι στην πλατωνική πολιτεία θα πρέπει να αναλάβουν τη διακυβέρνηση, έστω κι αν είναι επίπονη προσπάθεια.

Στη συνέχεια εξετάζονται τα μαθήματα που πρέπει να πλαισιώνουν το αναλυτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης των υποψηφίων φιλοσόφων πριν την διαλεκτική. Ο Σωκράτης παρατηρεί ότι το μάθημα που ψάχνουνε δεν θα πρέπει να είναι άχρηστο στους πολεμιστές. Η γυμναστική, οι πνευματικές ασκήσεις και οι τέχνες δεν είναι το μάθημα που ψάχνουν αλλά επισημαίνεται πόσο σημαντική είναι η αριθμητική.

Η λογιστική και η αριθμητική κάνουν ακόμη και τα βραδυκίνητα μυαλά να γίνουν πιο κοφτερά, ενώ αναγκάζει την ψυχή να κάνει χρήση της νόησης και να στραφεί στην καθαυτή αλήθεια. Αυτό είναι λοιπόν το πρώτο μάθημα. Το δεύτερο θα είναι η γεωμετρία η οποία είναι πολύ χρήσιμη στους στρατιωτικούς. Επόμενο μάθημα είναι η αστρονομία, ο Σωκράτης όμως επισημαίνει ότι ξέχασαν να προσθέσουν τη στερεομετρία. Η αστρονομία συνεπώς είναι τέταρτο μάθημα. Η σπουδή για τον ουράνιο διάκοσμο θα πρέπει να είναι παράδειγμα για τη σπουδή των αμετάβλητων ιδεών, αφού τα άστρα είναι αισθητά.

Οι μουσικοί κάνουν ότι και οι αστρονόμοι· αναζητούν τους αριθμούς που υπάρχουν στις αρμονικές σχέσεις των ήχων. Κατά ανάλογο τρόπο με τη διαλεκτική συλλαμβάνει κανείς το καθαυτό αγαθό. Στη συνέχεια ακολουθεί η μελέτη της διαλεκτικής, η οποία κάνει εμφανή τη χρησιμότητα των επιστημών. Παρόλα αυτά εκτός από τη διαλεκτική όλες οι άλλες επιστήμες του ανθρώπου στρέφονται σε πράγματα που γεννιούνται ή κατασκευάζονται. Χρησιμοποιούν υποθέσεις. Ο φιλόσοφος παρατηρεί ότι το πρώτο τμήμα είναι η γνώση, το δεύτερο η διάνοια και ακολουθούν πίστη και εικασία. Τα δύο πρώτα είναι νόηση, τα άλλα γνώμη, γίγνεσθαι και είναι αντίστοιχα. Η διαλεκτική πρέπει να είναι το ανώτατο μάθημα αφού βοηθά στον προσδιορισμό του αγαθού.

Στη συνέχεια διευκρινίζονται ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχουν όσοι λάβουν τα μαθήματα αυτά. Πρέπει να έχουν ευχέρεια στη μάθηση, καλό μνημονικό και να είναι φιλόπονοι. Θα πρέπει να αγαπάει εξίσου τη σωματική και την πνευματική άσκηση. Ο φιλόσοφος παρατηρεί ότι η εκπαίδευση πρέπει να γίνεται από μικρή ηλικία και όχι με αναγκαστική μάθηση γιατί κανένα μάθημα με εξαναγκασμό δεν θα μείνει σταθερό στην ψυχή.
Ο Σωκράτης καθορίζει τη διάρκεια της εκπαίδευσης των φυλάκων σε πέντε έτη θεωρητικής έρευνας και δεκαπέντε πρακτικών εφαρμογών. Στα πενήντα τους θα πρέπει να επιστρέψουν στον κόσμο της άγνοιας (συμβολικά οι δεσμώτες της σπηλιάς) και να κάνουν την πρακτική τους.

Όγδοο βιβλίο: Γίνεται περίληψη των όσων προαναφέρθηκαν για την κοινοκτημοσύνη των καθηκόντων των αρχόντων της ιδανικής πολιτείας. Αναγνωρίζεται το ξεστράτισμα στα προηγούμενα τρία βιβλία. Ο Γλαύκων υπενθυμίζει στον Σωκράτη την υπόσχεσή του ότι θα μιλήσει για τα τέσσερα πολιτεύματα (λακωνικό-κρητικό, ολιγαρχικό, δημοκρατία, τυρρανίδα). Ο Σωκράτης επισημαίνει ότι τα πολιτεύματα προκύπτουν με βάση τα ήθη των κατοίκων, άρα πέντε θα είναι και οι τύποι ψυχικής ιδιοσυστασίας. Ο άνθρωπος που είναι όμοιος με το αριστοκρατικό πολίτευμα είναι δίκαιος, ο τυραννικός άδικος.

Ο εκφυλισμός των πολιτευμάτων γίνεται από διχοστασία στην ηγετική ομάδα. Εξετάζεται πως από την αριστοκρατία εκπέφτουμε στην ολιγαρχία. Στον Ησιόδο, το χρυσό γένος αναμίχθηκε με το χάλκινο και το ασημένιο με το σιδερένιο. Αποφάσισαν να μοιράσουν την κοινή περιουσία, κι έτσι απέκτησαν ιδιωτική, άρα εκφυλίστηκε η ηγετική ομάδα. Έπειτα περιγράφεται το τιμοκρατικό πολίτευμα, που είναι ανάμεσα στο αριστοκρατικό και το ολιγαρχικό. Ο πολίτης που προσιδιάζει σ’ αυτό το πολίτευμα θα κυριαρχείται από το θυμοειδές του, θα έχει καλά και κακά στοιχεία. Τη σκυτάλη στη συζήτηση παίρνει ο Αδείμαντος.

Περιγράφεται η μετάβαση από το τιμοκρατικό στο ολιγαρχικό. Ο φιλόσοφος επισημαίνει ότι ολιγαρχία είναι το πολίτευμα που βασίζεται στην εκτίμηση των περιουσιών, κυβερνούν οι πλούσιοι μόνο. Έτσι οι πολίτες θεωρούν πιο σημαντικό το χρήμα, παραμελούν την αρετή. Θεσπίζεται νόμος με τον οποίο ορίζεται ένα χρηματικό ποσό για τη συμμετοχή κάποιου στο ολιγαρχικό πολίτευμα και η πόλη χωρίζεται σε δύο (φτωχοί – πλούσιοι). Συγκρίνονται οι άποροι με κηφήνες, άλλοι έχουν κεντρί (κακοποιοί) και άλλοι όχι (ανήμποροι). Στην ψυχή του ολιγαρχικού νέου κυριαρχεί το επιθυμητικό. Ο ολιγαρχικός άνθρωπος σκέφτεται μονίμως το χρήμα, το επιθυμητικό κυριαρχεί. Στη συνέχεια εξετάζεται πως γίνεται η μετάβαση στη δημοκρατία. Κάποιοι γίνονται φτωχοί, επαναστατούν, ανατρέπουν την ολιγαρχία και εγκαθιδρύουν δημοκρατία. Το νέο καθεστώς δεν είναι αξιολογικό, οι άρχοντες κληρώνονται.

Στη δημοκρατία όλοι είναι ελεύθεροι. Φαίνεται ότι είναι το πιο όμορφο πολίτευμα, είναι όμως ένα ιμάτιο παρδαλό. Δίνει κάποια ισότητα αλλά εκτρέφει τον αφανισμό του. Ο δημοκρατικός άνθρωπος προέρχεται από τον ολιγαρχικό και στηρίζεται στην ικανοποίηση των επιθυμιών του. Ο ολιγαρχικός νέος εξελίσσεται σε δημοκρατικό όταν ανατραφεί σε ένα κλίμα απαιδευσίας και τσιγκουνιάς και αντιπαλεύει μέσα του ό,τι προήλθε από την ολιγαρχική αγωγή του. Ο δημοκρατικός νέος γίνεται πλέον έρμαιο των επιθυμιών του.

Ο τύπος του τυραννικού πολιτεύματος εξετάζεται. Αυτή κορυφώνεται με την εξίσωση των δούλων με τους αφέντες τους. Με αυτόν τον τρόπο η δημοκρατία εξελίσσεται σε τυραννία. Τονίζεται ότι η τυραννία προέρχεται λόγω της σήψης της δημοκρατίας. Η αρρώστια του δημοκρατικού πολιτεύματος γίνεται εμφανής αν χωριστεί η πόλη σε τρία τμήματα (πολιτικά κυρίαρχο τμήμα, οικονομικά ισχυροί, δήμος). Ο τύραννος θα προσπαθεί να είναι αρεστός σε όλους τους πολίτες, μοιράζοντας υποσχέσεις. Έπειτα υποκινεί πολέμους για να γίνει αρχηγός. Ο τύραννος θα δημιουργήσει σώμα σωματοφυλάκων. Όταν ξοδέψει τα ιερά χρήματα της πόλης θα στραφεί στην πατρική περιουσία και δεν θα σεβαστεί καθόλου τον πατέρα του.

Ένατο βιβλίο: Ο Σωκράτης εξετάζει πως ο τυραννικός τύπος αλλάζει από δημοκρατικός. Ο φιλόσοφος ισχυρίζεται ότι κάποιες επιθυμίες που είναι παράνομες καταστέλλονται από το λογιστικό, όταν όμως ο άνθρωπος κοιμάται έρχονται στην επιφάνεια εξαιτίας του επιθυμητικού. Όταν ο δημοκρατικός τύπος αποκτήσει έναν γιο, αυτός θα παρασυρθεί από φίλους του σε ακολασία, μην έχοντας σωφροσύνη. Ο έρωτας θα θρονιαστεί στην ψυχή του τυράννου και θα τον υποκινεί σε όργια. Ο νέος δεν θα δίσταζε να σηκώσει το χέρι ακόμα και προς του γονείς του. Στο τέλος δεν θα διστάσει να επιβουλευτεί ακόμα και την ίδια την πατρίδα του.

Αντιδιαστέλλεται η βασιλευόμενη πόλη (η πιο ευτυχισμένη) και η τυραννική (η πιο δυστυχισμένη). Σε μια πόλη εξουσιαζόμενη από τύραννο, οι ��ερισσότεροι πολίτες είναι σκλαβωμένοι, το ίδιο ισχύει για τον τυραννικό άνθρωπο, η ψυχή του είναι σκλαβωμένη. Και οι δυο φοβούνται. Ο πιο δυστυχισμένος άνθρωπος δεν είναι ο τυραννικός, αλλά αυτός που έχοντας τυραννική φύση καταλαμβάνει εξουσία. Όταν ένας πλούσιος δουλοκτήτης μεταφέρεται σε μια ερημιά τότε θα πρέπει να καλοπιάνει τους δούλους, όχι να διατάζει.

Από άποψη ευδαιμονίας πρώτος είναι ο βασιλικός άνθρωπος, ο αριστοκρατικός, ο ολιγαρχικός, ο δημοκρατικός και ο τυραννικός. Όπως η πόλη είναι διαιρεμένη σε τρία τμήματα, το ίδιο συμβαίνει με την ψυχή. Το ένα τμήμα είναι αυτό μέσω του οποίου ο άνθρωπος μαθαίνει (φιλομαθές), με το άλλο διεγείρεται η θυμική του διάθεση (φιλόνικο), το τρίτο κυριαρχείται από ηδονές και χρήματα(φιλοκερδές). Ο Γλαύκων επισημαίνει ότι ο φιλομαθής θα έχει εμπειρία από άλλες ηδονές, ενώ ο φιλοχρήματος δεν θα έχει γευτεί τις ηδονές της μάθησης.

Ο φιλόσοφος επισημαίνει ότι οι άνθρωποι που υποφέρουν βλέπουν την κατάσταση ηρεμίας ως κατάστασης ηδονής. Επίσης οι άνθρωποι που χαίρονται βλέπουν την ενδιάμεση κατάσταση ως λύπη. Όταν κάποιος κινείται από κάτω προς το μέσον φαντάζεται ότι κινείται προς τα επάνω. Το ίδιο αν κινούνταν προς τα κάτω. Όσοι δεν έχουν αρετή κινούνται συνεχώς από κάτω ως το μέσον, δεν γνωρίζουν την ύπαρξη ανώτερων ηδονών.

Το ίδιο συμβαίνει με το θυμοειδές όταν παίρνει την κυριαρχία, κυριαρχεί το πάθος για φιλοδοξία με στοιχεία βίας. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Σωκράτη ο τύραννος ζει σε σύγκριση με τον βασιλικό άνδρα 729 φορές δυσάρεστα τη ζωή του. Το επιθυμητικό εξομοιώνεται με πολυκέφαλο τέρας, το θυμοειδές με λιοντάρι, το λογιστικό με άνθρωπο. Αυτός που ισχυρίζεται ότι συμφέρει τον άνθρωπο να αδικεί, ταΐζει τα δύο αγρίμια. Αυτός που υποστηρίζει το δίκαιο, θρέφει τον άνθρωπο. Υποστηρίζεται ότι συμφέρει έναν άδικο να τιμωρείται αφού έτσι αποκοιμιέται το ζωώδες στοιχείο. Στην επισήμανση του Γλαύκωνα ότι η ιδανική πολιτεία ίσως να μην υπάρχει, ο Σωκράτης απαντά ότι αυτό δεν έχει καμία σημασία εφόσον ο πολίτης λειτουργεί σύμφωνα με τους νόμους της.

Δέκατο βιβλίο: Ο Σωκράτης επισημαίνει ότι καλά έκαναν και εξόρισαν την ποίηση, αυτή έχει μιμητικό χαρακτήρα. Παρά το σεβασμό στον Όμηρο, η αλήθεια πρωτεύει. Ο κλινοποιός δεν κατασκευάζει την ιδέα, αλλά απλώς κάποιο ανάκλιντρο, κάτι σαν το ον. Το αληθινό ον το κατασκεύασε κάποιος θεός. Εξετάζεται η τραγωδία και ο Όμηρος. Αν ο ποιητής είχε αληθινή γνώση για όσα μιμείται, θα παρήγαγε έργα, όχι μιμήσεις. Ο Σωκράτης επισημαίνει ότι αν ο Όμηρος και ο Ησίοδος λέγανε χρήσιμα και ηθικά πράγματα, τότε θα είχανε μαθητές. Ο τεχνίτης της μίμησης δεν έχει καμία αξιόλογη γνώση για τα πράγματα που μιμείται.

Η μίμηση απέχει από την αλήθεια τρεις φορές. Πολλές φορές τα αντικείμενα φαίνονται διαφορετικά όπως ότι είναι καμπυλωτά όταν είναι μέσα σε νερό. Αυτό το εκμεταλλεύεται η ζωγραφική. Μέτρηση και αρίθμηση επινοήθηκαν για την αντιμετώπιση αυτής της δυσκολίας. Οι ποιητές τοποθετούνται μαζί με τους ζωγράφους, όλοι αυτοί θρέφουν τον επιθυμητικό, αφανίζοντας το λογιστικό. Οι καλύτεροι άντρες επαινούν τον Όμηρο για τις θρηνητικές σκηνές του, θα απέφευγαν όμως να κάνουν μια αντίστοιχη συμπεριφορά. Το ίδιο συμβαίνει με τις κωμωδίες όπου γελάει κανείς με τις βωμολοχίες. Στην ιδανική πολιτεία μόνο ύμνοι προς τους θεούς και εγκώμια ηρώων θα γίνονται αποδεκτά.

Ο Σωκράτης λέει ότι η ψυχή είναι αθάνατη. Κάθε πράγμα το αφανίζει το κακό που είναι σύμφυτο με αυτό κι αν δεν το αφανίσει αυτό τίποτε άλλο δεν μπορεί να το κάνει. Το αγαθό δεν μπορεί να αφανιστεί από κάτι. Η ψυχή παρότι κάποια πράγματα την κάνουν κακή όπως η αδικία δεν αφανίζεται σαν το σώμα. Δεν μπορεί να αφανιστεί ούτε εξαιτίας μιας έμφυτης διαδικασίας, ούτε εξαιτίας μιας εξωτερικής επενέργειας. Η ψυχή είναι απλή, όχι σύνθετη. Μοιάζει με τον θαλασσινό θεό Γλαύκο, στο σώμα του φυτρώνουν οστρακόφυτα, έτσι γίνεται με τα κακά της ψυχής.

Οι θεοί ενδιαφέρονται για τον δίκαιο, κάνουν να βγαίνουν σε καλό οι δοκιμασίες του. Οι άδικοι μοιάζουν με δρομείς που τρέχουν γρήγορα στην αρχή, μένοντας από δυνάμεις μετά. Ο Σωκράτης για να δείξει τι περιμένει δίκαιους και άδικους μεταθανάτια, αφηγείται την ιστορία του Ηρός. Ενώ ήταν στη νεκρική πυρά μεταφέρθηκε σε έναν τόπο με δικαστές. Έπρεπε να γίνει ο αγγελιοφόρος των όσων συνέβαιναν εκεί. Ορισμένοι άντρες έπιαναν τους τυράννους τους έγδερναν και τους πήγαιναν στον Τάρταρο. Καθισμένες ήταν οι Μοίρες, κόρες της Ανάγκης, Λάχεσης, Κλωθώ και Άτροπος.

Η κάθε ψυχή έπρεπε να συγκρίνει διάφορα στοιχεία βίου και να επιλέξει. Ένας προφήτης τους προειδοποιεί να διαλέξουν συνετά. Ο πρώτος διαλέγει μια μεγάλη τυραννίδα αμέσως όμως μετανιώνει, ήταν ζωή στην οποία θα είχε πολλά κακά. Ο Ορφέας γίνεται κύκνος, ο Αίαντας λιοντάρι, ο γελωτοποιός Θερσίτης πίθηκος, ο Οδυσσέας απλός άνθρωπος. Πηγαίνουν στην πεδιάδα της Λήθης πίνουν νερό του ποταμού Αμέλητα. Γίνεται σεισμός, ξεκινούν τη ζωή τους. Ο Ήρας δεν ήπιε νερό, συνήλθε στην πυρά. Πρέπει όλοι οι άνθρωποι να ενθυμούνται αυτά και να επιλέγουν να ζουν με δικαιοσύνη.

[Stinger · Rating 4 out of 5]

Wow! This is a book that, in order to profit in the highest degree, requires reading more than once-likely several times. What may be a surprise to lay readers like me, this book is not about politics. Rather it is about being a good person, namely, justice. And unlike other books on the subject of philosophy, this one is not boring because it is told as a dialogue.

[Betsy · Rating 4 out of 5]

Only read Book 7.