შუშანიკის წამება

by Iakob Tsurtaveli

Şuşanik, Gürcistan’ın Aşağı Kart’li bölgesini yöneten Prens Varsken’in İran Şahı I. Füruz’a bağlılığı, din değiştirmesi ile başlayan süreci ve karısı Şuşanik’in çektiği sıkıntıları anlatıyor.
Şaha bağlılığını ilan ettikten sonra Zerdüştlük’ü benimseyen Prens Varsken Şüşanik’in de Zerdüşt olması yönünfr baskısıyla başlar olaylar. Şuşanik ise bu baskılara dayanamayıp küçük bir evde çile çekmeye yönelir. Bizlere bu anlatıyı aktaran İakob Tsurtaveli ise azizenin rahibi. Açıkçası yazar, bizatihi olayların içindedir.
Şuşanik, M.S. 6. yüzyılda yazılmış roman nitelikleri gösteren ilk yapıtı. Bu anlamda, halihazırda yapılmaya devam eden roman anlayışına yakın durarak ve Don Kişot’un varlığımı soruşturarak okurun zihnini karıştıracak düzeyde.

Genres: Georgian, Nonfiction, Biography, Religion

90 pages, Unknown Binding

First published January 1, 483

About the author

Jacob of Tsurtavi (Georgian: იაკობ ცურტაველი, Iakob Tsurtaveli) also known as Jacob the Priest (იაკობ ხუცესი, Iakob Khutsesi) was the 5th-century Georgian religious writer and priest from Tsurtavi, then the major town of Gogarene and the Lower Iberia.

A personal priest of Saint Shushanik and an eyewitness of her martyrdom at the hand of her spouse, bidaxae Varsken, Jacob compiled her life in his hagiographic novel the Martyrdom of the Holy Queen Shushanik, the oldest surviving work of the Georgian literature written between 476 and 483. Except for scarce information obtained from his work, nothing more is known about Jacob’s life.

Reviews

[სამფეხა ქვაბი · Rating 1 out of 5]

მორიგი, პროპაგანდისტული ტექსტი. დიდის ამბით, კი გვტენიდნენ სკოლაში. ამას და კიდევ რამდენიმეს.

[Davit · Rating 5 out of 5]

ქართულ პროზაში ასეთი ექსპრესიული სხვა არაფერი დაწერილა, მგონი. ჟანრის კონვენციებს რომ თავი დავანებოთ და თანამედროვე თვალით შევხედოთ, სრულებით გადასარევია: ოჯახური ძალადობა, უდიდესი ეჭვიანობის დრამა, მანიპულატორი სახელმწიფო, რომელიც ეჭვიანი ქალის ვნებებს თავის სასარგებლოდ იყენებს, სიყვარულ-სიძულვილის მონაცვლეობა ვარსქენსა და შუშანიკს შორის, ორი ჯიუტი და უტეხი ხასიათის პერსონაჟის უკომპრომისო ბრძოლა... რომელი ერთი ჩამოვთვალო. აღარაფერს ვამბობ ულამაზეს და უმძაფრეს მხატვრულ ენაზე, როგორი ბრუტალური სცენებია. მოკლედ, ნამდვილი საგანძურია. ასე რომ, გამოდით სკოლის ასაკიდან, ბლიად, ზრდასრული ადამიანების თვალით შეაფასეთ.

[Gia Jgarkava · Rating 4 out of 5]

აი გუშინ ვითომ ოთხიანი ხო დავუწერე რეიტინგად, მარა დღეს დავფიქრდი - XXI საუკუნეში საერთოდ რანაირად უნდა შეაფასო V საუკუნეში დაწერილი ნაწარმოები, რომელიც ითვლება იმ ენაზე დაწერილ პირველ რომანად, ეხება ისეთ თემატიკას, რომელიც სასერთოდ უცხოა დღევანდელობისგან, საერთოდ სხვა მენტალობა აქვს ავტორსაც და პერსონაჟებსაც... პახოდუ მთელი 2-3 წელი სკოლაში რომ გაზუთხინებენ გააზრების გარეშე? ხო იასნია რომ ყველანი თან აზრზე არ ვართ ეს წიგნი რაზეა და როგორ (თუ ვინმე მოწამე წმინდანი არაა ჩვენ შორის), თან ვართ ძალიან biased (როგორაა ეს ქართულად?)... ჰა? თუმცა ერთის მხრივ საქართველოში ბევრი ქალის მდგომარეობიდან გამომდინარე შეიძლება ძალიანაც გასაგებია. აქვს რამე მნიშვნელობა რელიგიურ თუ რამე სხვა საყოფაცხოვრებო ნიადაგზე მოხდება წამება? არა აქვს.

ადრე, სკოლის მერე უკვე მეგონა (და ზოგადად სხვებისგანაც გამიგია), რომ ცოტათი აქვს ვარსქენის საქციელს გამართლება, იმიტორო აი აუჯანყდა *საკუთარი* ცოლი და რა ექნა? სკოლაში მახსოვს ასე არ გვაწვდიდნენ, მაგრამ ეყობა თანამედროვე საზოგადოება მაინც არის სექსისტური... არა რო არის ეგ ხო იასნია, მარა ვგულისხმობ, რომ ასე ძალიან. ჟალь. თუმცა, ამასთან შუშანიკი რა შუაშია? ალბათ არის.

სუფთა ლიტერატურული კუთხით კი რა თქმა უნდა, რომ მაგარია - იმდენად, რომ მართლაც ძალიან საეჭვოა ეს იყოს პირველი მხატვრული ნაწარმოები ქართულად.

[Giorgi · Rating 5 out of 5]

Ყელსაბამს რომ იხსნის, მიუტანეთ იმ ბედოვლათსო, მანდ damn girl

#badass

[Ketevan Kanchashvili · Rating 5 out of 5]

განვისაჯნეთ მე და ვარსქენ პიტიახში მუნ, სადა-იგი არა არს თუალ-ღებაჲ წინაშე მსაჯულისა მის მსაჯულთაჲსა და მეუფისა მის მეუფეთაჲსა, სადა არა არს რჩევა მამაკაცისა და დედაკაცისა, სადა მე და მან სწორი სიტყუაჲ ვთქუათ წინაშე ღმრთისა ჩუენისა იესუ ქრისტესა.

<3

[Jax Teller · Rating 1 out of 5]

პროპაგანდისტული ნეხვი. შუშანიკი საშინელი ფანატიკოსი და ეგოისტია. ოდნავ საინტერესო პერსონაჟი ვარსქენი იყო მაგრამ მანაც ვერ გადაარჩინა ეს ნაწარმოები. ტანჯვის რომანტიზირების, ფანატიზმის და გოდების გარდა თითქმის არაფერია ბატონი იაკობის ნაშრომი.

[Davit Jintcharadze · Rating 5 out of 5]

21-ე საუკუნის საქართველოში აქტუალურია, როგორც არასდროს.
1600 წლის წინ იაკობ ცურტაველმა აღწერა არა მარტო შუშანიკის, როგორც ქრისტიანი წმინდანის, არამედ როგორც, შეიძლება ითქვას, მეხუთე საუკუნის მებრძოლს ქალთა უფლებებისთვის.

შუშანიკი ხედავს, რომ ვარსქენი ოჯახის და რჯულის ინტერესზე მაღლა აყებებს პირად პოლიტიკურ ამბიციებს და უჩნდება კიდევაც პროტესტის გრძნობა. ამ პროტესტის გრძნობას კი, თავის მხრივ, გამოხატავს ისეთი ფორმით, როგორითაც ზოგიერთი ქალი დღესაც ვერ ბედავს - ქმრისგან წამოსვლა, განშორება და პრინციპული უარი მასთან სარეცლის გაყოფაზე.
შუშანიკისთვის აზრი არავის უკითხავს, მის დაცვას რელიგიური პირებიც კი ვერ ბედავენ, თუმცა ის საკუთარ აზრს მაინც გამოხატავს და სულიერი ღირებულებებისთვის ხორციელი ტანივის გასავლელად მზადაა, რაც კიდევ ერთხელ მეტყველებს ამ ქალის სიმამაცეზე.

ჩემთვის შუშანიკი არის არა თუ მხოლოდ რელიგიური ხასიათის ნაწარმოები, არამედ მამაცი ქალის, პრინციპულობის, შეუპოვრებისა და ფემინიზმის ისტორია. საამაყოა, რომ შუშანიკმა საკუთარი აზრისა და პრინციპებისთვის ბრძოლა მეხუთე საუკუნეში მოახერხა და ამის ისტორიული საბუთიც გვაქვს.

[AnRy Shengelia · Rating 4 out of 5]

ერთ-ერთი საუკეთესო ჰაგიოგრაფიული ნაშრომი, რაც ოდესმე წამიკითხავს ! გენიალურია <3 !

[Max Erebus · Rating 1 out of 5]

შუშანიკის საქციელი/ცხოვრება რელიგიულად გამართლებულია, თუმცა შვილებისადმი გულგრილობა ჩემთვის და ზოგადი ეთიკის თანახმადაც საკმაოდ ამორალურია.

[Dimitri Shiukashvili · Rating 3 out of 5]

პატივს ვცემ რწმენას, მოთმინებას და პატივისცემას მაგრამ... ბევრი მაგრამებია.

[Mayk Can Şişman · Rating 4 out of 5]

gürcü edebiyatına düşmeye başladım gerçekten. kıyıdan köşeden çaktırmadan iyi metinlere sahipler. bu kitap da sürpriz yapanlardan biriydi.

[So Yeon · Rating 1 out of 5]

ერთი ეგოისტი ქალია, რომელსაც არც შვილები ანაღლებს და არც არავინ! როდის ამოიღებენ სასწავლო პროგრამიდან ამ ვითო "შედევრს"? კიდევ რამდენი ხანი უნდა აწვალონ ბავშვები?!

[Milana · Rating 5 out of 5]

მეორედ ვკითხულობ ამ ნაწარმოებს ,როგორც აბიტურიენტი...
შუშანიკის თავდადება სამაგალითო და აუცილებელია ქართველი ერისთვის რათა არ დავკარგოთ რწმენა. ნაწარმოების განმავლობაში მკითხველი შეხვდება და თავად გახდება იმ დიდი საქმის და წამების მომსწრე,რომლის გადატანაც მოუწია შუშანიკს . მომწონს იაკობის ეპითეტები თუ როგორ ამკობს ის შუშანიკს,,სძალი ქრისტესი" და ვარსქენს:მგელი, ცოფიანი, ურწმუნო...
ხუცესი ცალკე გენიაა,კაცი რომელიც არასოდეს არ ჩერდება და მუდამ მოძრაობაშია...
ვარსქენი -მტერი ქართველთა,ადამიანი, რომელმაც საკუთარი თავიც კი არ დაინდო და რელიგიაც კი პოლიტიკურ, კარიერულ იარაღად გამოიყენა.მისი გეგმების მსხვერპლი თავად გახდა და ვირუსივით მოუსპო ყოფა შუშანიკსაც და მის შვილებსაც ...
შუშანიკის ნეშტი მეტეხის ტაძარშია ,თუ ოდესმე მოვხვდები მინდა მოვინახულო მისი საფლავი.
შუშანიკის თავდადება და სიმტკიცე გამორჩეულია და სამაგალითო (ყოველშემთხვევაში ჩემთვის).
მინდა ეს ნაწარმოები, როგორც სტუდენტმა ისე წავიკითხო და უფრო ახალი აღმოვაჩინო ...
წარმატებები ჩემს თავს ❣️
პს. ვფიქრობდი და ჩემთვის ხელოვნური იყო შვილების გამაზდეანობის ამბავი თითქოს ზედაპირულად გადმოსცა ავტორმა მისი სულიერი მდგომარეობა ალბად ის ნაწილი დაიკარგა....

[Sabarnrnr Reads · Rating 5 out of 5]

Tears just dont stop. 😭

[elene · Rating 4 out of 5]

1 წაკითხვა 2.5⭐️ - 12 ოქტ 2023
2 წაკითხვა 3.75⭐️ - 24 სექ 2025

[Sofia · Rating 3 out of 5]

პირველად რომ წავიკითხე, საერთოდ ვერ მივუხვდი საზრისს. ახლა აბიტურიენტი ვარ და მეორედ მომიწია წაკითხვა. სიმართლე რომ გითხრათ, ნეიტრალური დამოკიდებულება მაქვს ამ ნაწარმოების მიმართ. პირადად, ვიტყოდი რომ ფანატიკოსობაა. შუშანიკი თითქოს იდეალური პერსონაჟია, მაგრამ მისი ბევრი ნაკლი დავინახე. ვარსქენი კი საკმაოდ საინტერესო პერსონაჟად მომევლინა. დიახ, ის მოძალადე და მოღალატეა (რასაც ადასტურებს ის ფაქტი, რომ იგი ვახტანგ გორგასალმა სიკვდილით დასაჯა მოღალატეობისთვის), თუმცა მაინც ვხედავთ ტექსტში ზოგიერთ "გამოჟონილ" მომენტებს, რომლებიც გვაფიქრებს მის ქცევებზე და სხვადასხვანაირი ვარაუდის შესაძლებლობას გვაძლევს. შუშანიკი კი ძალიან ერთფეროვანი პერსონაჟი იყო. ზოგადი თვალსაზრისით კი, "შუშანიკის წამება" უძველესი ჰაგიოგრაფიული ნაწარმოებია რაც მოგვეპოვება და მესმის რატომაც გვატენიან სკოლებში. ასევე უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ვითარება ხდება V საუკუნეში და რელიგია ადამიანების ამოსავალი წერტილია. ამიტომ ვარ ნეიტრალური დამოკიდებულების და მივცემდი 3⭐️

[Mari Chubinidze · Rating 4 out of 5]

ბავშვობის მერე კიდევ ერთხელ გადავხედე, კარგად დაწერილია. ძალიან საინტერესო იქნებოდა მისი შუშანიკის ბავშვობის შესახებ ამბავი რაც ამბობენ რომ არსებობდა, უბრალოდ შუშანიკის წამებას სკოლის პროგრამაში არ შევიტანდი, ეს გაუკუღმართებული რწმენის და შუშანიკის როგორც ამ ყველაფრის მატარებელი არ ვფიქრობ რომ ბავშვის ფსიქიკისთვის ჯანსაღია, დასასრული შემზარავი.

[Levan Shakulashvili · Rating 5 out of 5]

სხვა რო არაფერი, მარტო ასტამი უხეთქნას გამო უნდა დაუწერო 5 ვარსკვლავი.

[RoseMary · Rating 4 out of 5]

ფავ ჰაგიოგრაფია

[ilovethesmellofbooks · Rating 5 out of 5]

რა თქმა უნდა…

[Gio Gio · Rating 3 out of 5]

Not the biggest fan of religious text

[Ketevan Malania · Rating 5 out of 5]

"ესე ყოველი ცხოვრება, ვითარცა ყვავილი ველთაი, წარმავალ არს და დაუდგრომელ. და ვინც, სთესა, მოიმკო, ვინც განაბნია გლახაკთათვის, შეიკრიბა"...

[Kristy Mika · Rating 2 out of 5]

ერთიანს არ ვუწერ მისი მნიშვნელობიდან გამომდინარე ქართული ლიტერატურის ისტორიაში.

[s4lrs · Rating 1 out of 5]

მე პირადად განათლების მინისტრი რო ვიყო მეთორმეტე კლასის მოხსნის მაგივრად ამ ქალთმოძულე და კერპთაყვანისმცემლურ ტექსტს ამოვიღებდი პროგრამიდან.

[Nika Meshveliani · Rating 5 out of 5]

არაჩვეულებრივი მწერალია იაკობი, შუშანიკის მარტვილობა ოქრო-ვერცხლით შეუმკია და ისე შეუნახია მომავალი თაობებისთვის.

“უჟამოდ ნაყოფნი ჩემნი მოისთულნა და სანთელი ჩემი დაშრიტა და ყუავილი ჩემი დააჭნო”

[ლუკა წიქორია · Rating 3 out of 5]

ყველა ერს ახასიათებს რამე თავისის გაბუქება და ზედმეტად გაფეტიშება, ისევე როგორც მშობლებს თავიანთი შვილების მიღწევების, ჰოდა რა გასაკვირია, რომ ქართველებიც გამოვიდებთ ხოლმე თავს მაგ კუთხით.

ამიტომ სულაც არ მიკვრის იაკობ ცურტაველის -ეს ჰაგიოგრაფიული ნაწარმოები იმაზე უფრო დიდ სიმაღლეზე რომ არის აყვანილი, ვიდრე რეალურად იმსახურებს. აქვე დავამატებ, რომ ვინც იმას გაიძახის, რომ ეს ნაწარმოები არანაირ ღირებულებას არ ატარებს- ანუ როგორც სულიერს ისე ლიტერატურულს- მაგათ პირდაპირ მივახლი, რომ ძალიან ცდებიან!

არ მესმის როგორ შეიძლება, სავარაუდოდ მე-5 საუკუნეში დაწერილ ჰაგიოგრაფიულ მოთხრობას რატომ უნდა მოსთხოვო განს���კუთრებული ღრმა შინაარსი ან მხატვრული ხერხებით მაღალ ტექნიკურად გაჯერებული ტექსტი ? სიგიჟე და არაობიექტურობა მსგავსი მოთხოვნების წაყენება ამ წიგნისთვის. ქართველი დამსაქმებლები, რომ საოცარ კრიტერიუმებს უწესებენ დასასაქმებელ ხალხს, ისინიც კი უფრო ადეკვატურნი ჩანან, ვიდრე ის ხალხი ამ ნაწარმოებს რომ სთხოვენ იმას, რაზეც ზემოთ დავწერე.


აქვე არ შეიძლება არ აღინიშნოს, რომ სიუჟეტი საკმაოდ თანამედროვე და ასე ვთქვათ ისეთი აქვს კარგ სერიალის სცენარსაც რომ გაუწევს კონკურენციას :დ ამ წიგნის ეკრანიზაციას დასავლეთში დიდი ხნის წინ მოჰკიდებდნენ ხელს.

ხარბი და მატერიალისტი მამრი, რომელიც პირადი სარგებლის მიზნით ყველაფერზე არის წამსვლელი და მას წინ აღუდგება მდედრი, რომელიც მისი ცოლია და მიდის ოჯახური კონფლიქტი, სადაც კარგად ჩანს ქალს რა უფლებები ჰქონდა იმ დროინდელ სოციუმში და ჩვენს შუშანიკს იმედი აქვს იმ ქვეყნად ქალიც და კაციც თანასწორი ვიქნებითო. პირველი ფემინისტური მანიფესტი ? ჰა ? :დ


აქვე დავამატებ ადაპტირებული ვერსიის გარეშე ორიგინალში ვინც გაიგეთ ბოლომდე და აზრი ზუსტად გამოიტანეთ- ყოჩაღ თქვენ!!! მე ორიგინალში სადღაც 70 პროცენტი გავიგე რა ხდებოდა და შემდეგ ადაპტირებული ვერსია წავიკითხე.


ისე ის ხალხი ვინც გაიძახის სკოლაში არ უნდა ისწავლებოდეს-ო- ეგენიც ძაან ატრაკებენ :დ
ჯერ ერთი პატარაა, მერე მეორე შენი ქვეყნის მწერლობა აქედან იწყება და ეგ თუ არ უნდა ისწავლებოდეს, აბა რაღა უნდა ასწავლო? ანუ საძირკველი როგორ ჩაეყარა შენი ერის ლიტერატურას ხომ უნდა იცოდე კაცმა ? თან სიუჟეტიც საინტერესოა და თანამედროვეც კი არის, უბრალოდ უნდა იყოს კრიტიკულად განიხილვა და ისე ზედაპირულად და შაბლონურად არა, როგორც ჩვენ გვასწავლიდნენ- ანუ შუშანიკი კარგი ტიპი, ხოლო ვარსქენი ბოროტი და მორჩა დანარჩენი დავიზეპიროთ.


ისე ვარსქენის მიმართ რატომ აქვს ზოგიერთს სიმპათია- ყოვლად გაუგებარია.
ქრისტიანობამ მოგვწონს თუ არა, ქართული სახელმწიფოს ჩამოყალიბებაში და ქართველი ერის შექმნაში მთავარი წვლილი შეიტანა და სწორედ ქრისტიანობა იყო იდენტობის გამსაზღვრელი და ასიმილირებისგან მთავარი თავდაცვითი იარაღი და სწორედ- ეგ იარაღი რომ აღარ გამოდგება რუსეთის წინააღმდეგ და პირიქით მოგვიბუნდა, იმიტომაც ვერ ვიშორებთ ამ რუსეთს. შუშანიკი ეროვნებით ქართველი არ იყო, მაგრამ ის არის სწორედ ქართველობის იდენტობის დამცველი ამ ნაწარმოებებში მიუხედავად იმისა, რომ ქართველი, როგორც ასეთი ერის არ არსებობდა ჯერ.

არის, რა თქმა უნდა შუშანიკის ქცევებში ფანატიზმი და ისეთი ეგოიზმის გამოვლინება, რაც ქრისტიანობაში არ ჯდება და სწორედ ქრისტეს მოძღვრებას ცდება. მაგრამ, სამწუხაროდ ქრისტეს გზას ძალიან მალე აცდა მთელი ქრისტიანობა თორემ ზუსტად რომ გაყოლოდა კაცობრიობა, ამაზე უკეთესი სამყარო ნამდვილად გვექნებოდა. ასე რომ, ტანჯვისგან გამწარებულ შუშანიკს მაგაზე გაუტრაკო, არ არის რელევანტური.

წმინდა ლიტერატურული კუთხით- არის პოეტური ჩართვები, მაგრამ ზოგი რომ გაიძახის ერთი დიდი პოეზია ეს ნაწარმოებიო, აი ეგ ისეთივე ტყუილია, როგორც 2012 გვაჯახეს "ქვეყნის გადამრჩენელებმა" :დ

[Tiko · Rating 1 out of 5]

სრული გაფეტიშება და გარომანტიზება ტანჯვის. მხოლოდ რელიგიური, კონკრეტულად, ქრისტიანი მკითხველისთვის გულის მოსაგები წიგნია, იგივე სიტუაცია რომ იყოს აღწერილი,მაგრამ მოწამე იყოს სხვა აღმსარებლობის, ხოლო ვინც აწამებს ქრისტიანი (რაც სრული რეალობაა), არამგონია ასეთი აღფრთოვანებით შეხვდეს ხალხი, არამგონია ხალხს მოსწონებოდა თუ ქრისტიანი ქალი საკუთარ შვილებს უარყოფდა მუსულმანური ან სხვა რელიგიის მიღების შემდეგ, პირიქით, ყველა ამ ქალს გალანძღავდა, მაგრამ ესაა ბრბო.
რაც შეეხება ვარქსენს, ჩვეულებრივი მოძალადეა, რომლისთვის რელიგია მხოლოდ მიზეზი იყო, იგივენაირად მოიქცეოდა ნებისმიერ დაპირისპირებაზე. ტყუილად გახადეს ანტი-გმირი მხოლოდ რელიგიური შუქით.
თვითონ იაკობ ხუცესი ან სხვა მღვდლები რას აკეთებდნენ იმისთვის რომ დახმარებოდნენ დედოფალს? რატომ თავადაც არ ეტანჯნენ? იმ სპარს კაცს კიდევ რას ერჩოდნენ არ ვიცი. მოკლედ, ნერვების მომშლელი წიგნია.