Me hubiera encantado haber leído este libro hace unos tres o cuatro añitos. Hubiera dado forma a muchos pensamientos y planteamientos políticos que el autor consigue organizar y transmitir de una manera muy potente. La crítica al frentepopulismo es absolutamente acertada y feroz (como ha de serlo), pese a que focaliza algunos de sus argumentos en los debates del PTA (Albania) y del revisionismo de los años 80, quedando algo desactualizado en ese sentido. Pero vamos, superrecomendable.
PD: Me sorprende sus posicionamientos algo ambiguos sobre Stalin, como que todo lo que focaliza (de manera algo personalista he de decir) en la figura de Dimitrov, se convierte en algo más de moderación en relación con Stalin y supongo que tendrá que ver con su análisis histórico de la Unión Soviética y su estrategia política, que no conozco mucho y que tampoco plasma del todo en el libro en realidad.
Pensei que, ao levar xa bastante tempo falando deste tema nesta liña en certa organización que empeza por C, resultaríame repetitivo ou simplista pero non, está moi ben escrito.
A idea é sinxela: desmontar o frente-populismo de Dimitrov. En 1935, Dimitrov realiza un chamamento á unidade de todas as forzas obreiras, populares e democráticas contra o feixismo. Esta idea, lanzada no contexto do 7º Congreso da Internacional Comunista, pervive a día de hoxe e curiosamente, no contexto dun movemento socialista convulso e fragmentado, foi sempre o único punto no que todo comunista semellaba estar dacordo.
Os comunistas non rechazamos, nin asumimos, ningunha estratexia por principio e debemos desconfiar sempre de calquera que pretenda sacar libretos de normas das experiencias históricas pasadas. Rechazara estratecia frente-populista, en favor de que sexa o proletariado como movemento organizado quen se erixa como forza contra o feixismo non significa que en todo momento, en calquera contexto, todo comunista deba rechazar calquera alianza de clase. Non é unha receta, senón un obxectivo: ante a amenaza do fascismo os comunistas debemos traballar por que sexa o proletariado como clase organizada "para si" quen o derrote.
Non facelo así e pretender que sempre as comunistas, ante un momento de amenaza reaccionaria, claudiquemos dos nosos obxectivos en favor dunha unidade impostada e sostida sobre os principios doutros movementos políticos é condenar ao comunismo a ser unha continxencia histórica. Algo que está guai nos momentos de paz pero que cando as cousas se poñen serias ten que deixarse para máis tarde.
O resto do libro é un análise (quizás ás veces algo repetitivo) desta cuestión e ás súas ramificacións.
Parécenme interesantes as súas reflexións sobre o nacionalismo. Que os marxistas rexeitemos o nacionalismo non significa que non nos podamos servir dos estados-nación existentes ou de xerar unha ruptura nos mesmos para facer a revolución. Significa que non existe unha forma particular de facelo que sexa unha condición necesaria para a revolución socialista. Se nun contexto revolucionario ou pre-revolucionario é preciso crear o Estado Socialista da Coruña benvido sexa e Forza Depor. Rescato unha cita ao respecto do nacionalismo que me pareceu interesante:
"Pero como esto no se podía decir, tomó aquí la precaución de defenderse con una argumentación flotante y ecléctica, sugiriendo de memoria lo que no podía asumir abiertamente sin romper con el marxismo. El fascismo tenía una gran «fuerza de contagio ideológico» porque sabía erigirse en defensor de la nación y heredero de las gestas «sublimes y heroicas» del pasado. Por tanto, los comunistas debían saber disputar esos valores, tener en cuenta la «particular psicología nacional de las masas», «vincular la lucha actual de la clase obrera a sus tradiciones y a su pasado revolucionario», en resumen, saber «aclimatar» el internacionalismo a los aires de la nación.
Así es como Dimitrov justificó el acercamiento oblicuo al nacionalismo, en una maniobra tortuosa que es un verdadero tratado sobre el alma del centrismo. Fíjense en la ambigüedad de este argumento: defendemos el internacionalismo, pero no escupimos sobre los sentimientos nacionales de las masas trabajadoras; somos «adversarios irreconciliables» del principio del nacionalismo burgués en todas sus formas, pero no somos partidarios del nihilismo nacional; denunciamos el chovinismo de la burguesía, pero también demostramos que la revolución socialista significará la salvación de la nación y abrirá el camino a un mayor progreso.
Conclusión: somos internacionalistas, pero eso no nos impide ser los más abnegados servidores de la nación..."
Fuerte crítica al frentepopulismo desde su origen y que muestra las consecuencias de este ya no solo a un nivel más nacional sino internacional, mostrando como este grave error trajo consecuencias desastrosas al movimiento comunista internacional en su conjunto.
Sí que el meterse en los debates de la época pues ya queda un poco desactualizado, sinceramente no me esperaba leer cosas sobre Hoxha en pleno 2025 xd
"Medio siglo de dominio absoluto del oportunismo ha tenido la ventaja de demostrar la mentira de los caminos «más fáciles»; no hay alternativa al marxismo revolucionario, a la hegemonía del proletariado, a la revolución socialista, a la dictadura del proletariado."
ultra-esquerdista, com críticas injustas à experiência Yugoslava, mas com importante contribuição contra a linha Dimitroviana de combate ao fascismo; também me ajudou a entender exatamente quando e porquê foi plantada a semente do liquidacionismo dentro do movimento comunista internacional.