Işık Doğudan Gelir

by Cemil Meriç

Işık Doğudan Gelir, siyasî, felsefî, dogmatik herhangi bir inancın peşinde olmayan, başka milletlere, başka fikirlere, başka düşünce ve duyma tarzlarına sonsuz bir tecessüs besleyen bir Cemil Meriç klasiği, tüm diğer eserleri gibi. Medeniyetlerin “defter-i âmâli” olan ansiklopedilerden İslâm’ın kozmolojik dok-trinlerine; İbrani edebiyatından Kitab-ı Mukaddes’e; Herbelot’nun “muhteşem abidesi” Doğu Kütüphanesi’nden, oryantalizmlerin aydınlattığı yeni medeniyetlere; Michelet’nin ve Schuré’nin “her türlü yobazlıktan uzak”, İnsanlığın Kitab-ı Mukaddesi ve Doğu Mabetleri adlı eserlerinden, Erasmus’un Cinnete Methiye’sine, başka bir deyişle Akıl’dan Cinnet’e; hermetizmden “çağdaş düşüncenin kutuplarından biri” olan İbn Haldun’a... kanatlanan ve kanatlandıran emsalsiz bir düşünce serüveni.

Genres: Turkish Literature, Sociology

282 pages, Paperback

First published January 1, 1984

About the author

Yazar ve mütercim. 12 Aralık 1916’da Hatay Reyhanlı’da doğdu. Ailesi Balkan Savaşı sırasında Yunanistan’dan göçmüştü. Fransız idaresindeki Hatay’da Fransız eğitim sistemi uygulayan Antakya Sultanisi’nde okudu. Bir süre ilkokul öğretmenliği ve nahiye müdürlüğü, Tercüme kaleminde reis muavinliği yaptı.

1940’da İstanbul Üniversitesi’ne girip Fransız Dili ve Edebiyatı öğrenimi gördü. 1941’den başlayarak İnsan, Yücel, Gün, Ayin Bibliyografyası dergilerinde yazmaya başladı. 1942 ve 45 yılları arasında Elazığ lisesinde, 1952 ve 54 yılları arasında ise İstanbul`da Fransızca öğretmeni olarak çalıştı. Daha sonra İstanbul üniversitesi Edebiyat fakültesinde yabancı diller okutmanlığı görevinde bulundu, Sosyoloji bölümünde dersler verdi. Mükemmel düzeyde Fransızca okuyup yazan Meriç, İngilizceyi anlıyor, Arapçayı, kendi ifadesiyle, “söküyor”du.

1955’de gözlerindeki miyobunun artması sonucu görmez oldu, ama olağan üstü çalışma ve üretme temposu düşmedi. Talebelerinin yardımıyla çalışmalarını ölümüne kadar sürdürdü. 1974 yılında İstanbul üniversitesinden emekli oldu ve yıllarının birikimini ardarda kitaplaştırmaya girişti. 1984’te, önce beyin kanaması, ardından felç geçirdi, 13 Haziran 1987’de vefat etti.

Cemil Meriç`in ilk yazısı Hatay`da Yeni Gün Gazetesi`nde çıktı (1928). Sonra Yirminci Asır, Yeni İnsan, Türk Edebiyatı, Yeni Devir, Pınar, Doğuş ve Edebiyat dergilerinde yazılar yazdı. Hisar dergisinde “Fildisi Kuleden” başlığıyla sürekli denemeler yazdı. Meriç, gençlik yıllarında Fransızcadan tercümeye başladı. Hanore de Balzac ve Victor Hugo`dan yaptığı tercümelerle kuvvetli bir mütercim olduğunu gösterdi. Bati medeniyetinin temelini araştırdı. Dil meseleleri üzerinde önemle durdu. Dilin, bir milletin özü olduğunu savundu ve sansüre, anarşik edebiyata şiddetle çattı.

Reviews

[Ömer · Rating 4 out of 5]

Reyis yazmış, ben de okudum. Ne yapsaydım?

[Mstfa Gvnmz · Rating 5 out of 5]

Tek olumsuz tarafı, okuduktan sonra okuduğunuz kitapların yüzlercesinin çok sığ ve boş olduğu hissine kapılmanız. Cemil Meriç okuyunca "aydın" kelimesinin ne demek olduğunu O'nda görüp, artık bu ülkenin böyle bir aydını asla yetiştiremeyeceği umutsuzluğuna düşmeniz kaçınılmaz.

[Ruveyda Rana · Rating 5 out of 5]

Meşhurdur, fısk ile olmaz cihan harab,
Eyler anı müdahene-i aliman harab.

Işık doğudan gelir, mükemmel bir kitap ve bölüm ismi olmuş bu kitaba. Bu kitap aslında Cemil Meriç’in çevirdiği ansiklopedi bölümlerinden ve başka kaynaklardan yaptığı sentezleri barındırıyor. Yani aslında bir kitabı okurken yüzlerce kitabı okumuş oluyorsunuz. Bu da kitabın özümsenmesini biraz zorlaştırıyor. Hızlı okuyup bitirilebilecek bir kitap değil, fazla yemek yenince kusulması gibi bu kitabı da fazla okursanız muhtemelen okuduğunuz aklınızda kalmayacak. Böyle bir sentezi yaptığı için üstada tekrar teşekkür etmek gerek. Hayal ettiğin gibi bir dünyada yaşamıyoruz üstat, hala önyargılarla, hala özentiliklerle boğuşarak yaşıyoruz.

[Hasan Tursu · Rating 5 out of 5]

Cemil meric' in batiyi ve doguyu ne kadar iyi anladigini ve anlattigini gorelebileceginiz guzel bir eser
Dogu kendine gelmek icin ne kadar batiya muhtacsa batida hakikate varmak icin o kadar doguya muhtac.

[Özlem · Rating 3 out of 5]

İlgilisinin okuması gereken bir kitap. Ben ansiklopedilerden bahsedilen bölümlerde ve Bible yahut Kitabı Mukaddes bölümünü okurken sıkıldım mesela -ki kitabın neredeyse tamamını kaplıyordu ve bir ansiklopedide yayınlama amacıyla yazılmış oldukları için çok detaylı incelemelerdi. Ex Oriente Lux bölümü güzeldi. İhvan-ı Safa Risalelerini ilk kez duydum, bir de aklın ne olduğunun irdelendiği bölüm çok ufuk açıcıydı bence.

[sidana · Rating 4 out of 5]

Tarihi düzgün yazmış yazarlardan alıntılarla tarihten bugüne insanlık anlatmış Cemil Baba..

Her büyük kültür tektir ve her alanda kendi dilini konuşur,başka kültürlerin anlayamayacağı bir dil..

Unutmamız gereken bir hakikat şu: Düşünen ve temaşe eden varlığı yani insanı yeryüzünden kovarsak, o ulvi ve dokunaklı tabiat kasvetli ve dilsiz bir sahne olup çıkar.Kainat susar, her tarafı sessizlik ve gece kaplar. Geniş bir inzivagaya döner alem. Şahidi kalmayan olaylar, karanlık ve sağır, gelip giderler.İnsan olmasa varlıkların ne değeri kalırdı?

Dil, yeni bir düzene kavuşturulmadıkça düşünce de yenileşemez. Bütün ümitlerimizin temeli dil.O istikrara kavuşmaz ve gelecek nesillere bütün kemaliyle aktarılmazsa,yazdıklarımızın yarınından nasıl emin olabiliriz?

[Zeynep Tekin]

Cemil Meriç Jurnal'in de "Bize göre dava şu: bir yanda kafası işleyen, kainatın muammalarını anlamak için hem dinlerin hem felsefelerin ışıgından faydalanmak isteyen, bütün bilgilere, bütün düşüncelere açık olmak." Bu davanın özünü tüm çıplaklıgıyla Işık Dogudan Gelir de goruyoruz ve burada bizlere tanittıgı eserlerle çok farkli düsünceleri kucaklıyoruz.

[Mürekkepkalem · Rating 5 out of 5]

Cemil babanın diğer eserlerinden farklı bir eser. daha çok akıl ve düşünce tarihinin kısa ve kaliteli bir mürekkep damlası gibi..
fazlasıyla alıntılar mevcut içersin de. çok fazla eserden yapılmış olması bu eseri çok kıymetli kılmakta..

[Ece Aydın · Rating 5 out of 5]

it was beyond brilliant

[Fadime DURAK]

herhangi bir kalıplaşmış düşüncenin etkisinde olmayan, başka düsüncelerin başka fikirlerin peşinde koşan cemil meriç kitabıdır.

[Mehmet · Rating 5 out of 5]

Şahıslar; kitapları, düşünceleri...Onca araştırmanın ürünü olan onca referans ve fevkalade bir derleme. Tek bir düşünce zuhur etti bitince, o da: Daha derin denizlere açılmak elzemdir.