พุทธโคดม

by วรศักดิ์ มหัทธโนบล

หนังสือ "พุทธโคดม" นี้ ด้านหนึ่งเป็นการศึกษาเชิงพุทธศาสน์ศึกษา ในอีกด้านหนึ่งเป็นการศึกษาการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมของชมพูทวีปในสมัยพุทธกาล โดยเน้นการวิเคราะห์บริบทเชิงโครงสร้างและสภาพการณ์ที่แวดล้อมพุทธกิจ พุทธจารีต ตลอดจนพุทธสาวกในสมัยนั้น ข้อเสนอและข้อถกเถียงที่ปรากฏจึงเชื่อมโยงมิติทางรัฐศาสตร์เข้ากับปรากฏการณ์ที่สำคัญๆ ของพุทธประวัติและพุทธศาสนา อันประกอบด้วยความเข้าใจเกี่ยวกับรัฐ ระบบสังคม พลวัตทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรม เงื่อนไขทางการเมือง รัฐประศาสโนบาย รวมทั้งปฏิสัมพันธ์ระหว่างรัฐ จะทำให้นักศึกษาพุทธศาสน์ได้ข้อมูล ความรู้ มุมมอง คำถาม และความคิดเห็นที่น่าสนใจน่าพิจารณาพร้อมๆ กันไปด้วยอย่างแน่นอน

496 pages

First published January 1, 2012

Reviews

[Tanaporn · Rating 5 out of 5]

500 หน้าแห่งความคุ้มค่าของชีวิต

อ่านได้ เข้าใจไม่ยากอย่างที่คิด...แต่ก็ไม่ได้เข้าใจง่าย

เวลาอ่านต้องใช้สติ ค่อย ๆ ทำความเข้าใจว่าผู้เขียนต้องการสื่ออะไร แต่อาจจะด้วยพี่ชายที่แนะนำเรื่องนี้ถนัดและปูพื้นฐานเกี่ยวกับบุคคลในเล่มมาตั้งแต่เด็กทำให้อ่านแล้วพอตามต่อได้จนจบเล่ม

เราคิดว่าเล่มนี้เหมือนหนังสือหมอเอ้วเวอร์ชันพุทธประวัติ คือเป็นหนังสือวิชาการที่อ่านแล้วไม่น่าเบื่อ มีข้อมูลมาให้ขบคิดและพิจารณาจากข้อมูลเพื่อนำไปตั้งสมมติฐานทางประวัติศาสตร์ รวมถึงการวิเคราะห์จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์เท่าที่ปรากฏุถึงสาเหตุของเหตุการณ์ ช่วงเวลาที่เกิด โดยไม่ได้บังคับว่าเราต้องเห็นด้วยหรือเชื่อตามที่ผู้เขียนเขียน (ให้เราชั่งน้ำหนักข้อมูลเอง)

จุดเด่นสำหรับเราของหนังสือเล่มนี้คือเชิงอรรถจำนวนมาก (อ้างอิงแน่น) อีกจุดหนึ่งคือบทที่ 4 ที่ผู้เขียนปูพื้นฐานเรื่องมหาชนบท มีแผนที่และคำอธิบายชัดเจน ทำให้การอธิบายการวิเคราะห์พุทธประวัติต่อจากบทนั้นเข้าใจง่ายขึ้นมาก

[พุฒธินันต์ อวยพร · Rating 4 out of 5]

เป็นการวิเคราะห์ให้เห็น​พุทธศาสนา​ นอกเหนือไปจากตำนานทางศาสนา​ ทำให้เห็นถึงความอุตสาหะที่พระพุทธเจ้าต้องเผชิญ​ ทั้งในแง่ของชุดความเชื่อ​ กาารมือง​ เศรษฐกิจ

[เอกภพ สิทธิวรรณธนะ · Rating 5 out of 5]

พุทธโคดม

หลังจากผมได้เรียนรู้พุทธประวัติผ่านบทเรียนชั้นประถม มัธยมแล้ว พุทธประวัติเวอร์ชันอื่นๆ ค่อยผุดขึ้นให้ได้ศึกษาเพิ่มเติม เสริมแต่งแง่มุมที่หลากหลาย

พุทธโคดม เป็นหนังสือพุทธประวัติเล่มล่าสุดที่ได้อ่าน มีจุดเด่นที่เล่มนี้ ได้เพิ่มเติมแง่มุมทางประวัติศาสตร์-รัฐศาสตร์ เข้ามาช่วยเรียบเรียง เทียบเคียงไปกับพุทธประวัติที่เราคุ้นเคย ด้วยวิธีการเช่นนี้ ก็ทำให้ผมรู้แง่มุมและเปลี่ยนทัศนคติเก่าๆ อย่างหนึ่งไปโดยพลัน

นั่นคือ “ศาสนา ไม่เกี่ยวกับการเมือง”

นอกจากศาสนาพุทธ จะเกี่ยวกับการเมืองอย่างยิ่งแล้ว หนังสือเล่มนี้อธิบายว่า ศาสนากับการเมือง เป็นเรื่องที่โยงใยเกี่ยวพันกันอย่างไร

การออกบวช การตรัสรู้ การประกาศศาสนา การบัญญัติวินัย เรื่องราวสังฆเภทของพระเทวทัต การเลือกสถานที่ปรินิพพานฯลฯ ล้วนมีนัยทางการเมืองไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง พุทธประวัติเวอร์ชันนี้ จึงช่วยให้ชาวพุทธตระหนักถึงความจริงว่าศาสนามิใช่อะไรที่บริสุทธิ์ ตั้งอยู่บนอวกาศ ลอยอยู่เหนือบริบท

พุทธโคดม เปรียบเหมือนติดปีกให้ผู้อ่าน ให้สามารถบินขึ้นสูงเหนือชมพูทวีปและมองลงมาเห็นชีวิตของพุทธโคดมเป็นจุดศูนย์กลาง จากนั้นฉายภาพให้เราเห็นเรื่องราวของพุทธศาสนาที่บ่มเพาะ กำเนิด รุ่งเรือง และล่มสลายในที่สุด

วิธีมองเช่นนี้น่าจะช่วยพาตัวเราออกจากอคติว่า พุทธศาสนาดีที่สุด นำมาสู่การทบทวนตัวเองด้วยสายตาวิจารณ์ เปิดโอกาสให้พัฒนาตนเองและศาสนาของตนได้ดีขึ้น

ขอบคุณผู้เขียนที่ใช้ความพยายามนับนานปีกว่าจะปั้นหนังสือทรงคุณค่าเล่มนี้ออกมา ใครที่ชอบอ่านพุทธประวัติ ไม่ควรพลาด

ส่วนจุดอ่อนก็พอจะมีจุดอ่อนอยู่บ้าง เรื่องการลำดับเวลาที่ค่อนข้างสับสนและพร่าเลือน กับชื่อตัวละครที่มีอยู่มากมาย ใครที่ไม่รู้จักพุทธประวัติอยู่ก่อนอาจจะรู้สึกเบื่ออยู่บ้าง