Wenn wir Toten erwachen

by Henrik Ibsen

Der berühmte Bildhauer Rubek macht nach vielen Jahren im Ausland gemeinsam mit seiner Ehefrau Maja eine Reise durch seine norwegische Heimat. Er trifft seine frühere Muse Irene wieder, die ihm vor langer Zeit für sein Meisterwerk Modell stand und mehr für ihn war als nur eine künstlerische Inspiration. Durch die Begegnung droht ihn seine Vergangenheit einzuholen. (Amazon.de)

Genres: Plays, Drama, Classics, Fiction, Theatre, 19th Century, Scandinavian Literature

108 pages, Paperback

First published January 1, 1899

About the author

Henrik Johan Ibsen was a major Norwegian playwright largely responsible for the rise of modern realistic drama. He is often referred to as the "father of modern drama." Ibsen is held to be the greatest of Norwegian authors and one of the most important playwrights of all time, celebrated as a national symbol by Norwegians.

His plays were considered scandalous to many of his era, when Victorian values of family life and propriety largely held sway in Europe and any challenge to them was considered immoral and outrageous. Ibsen's work examined the realities that lay behind many facades, possessing a revelatory nature that was disquieting to many contemporaries.

Ibsen largely founded the modern stage by introducing a critical eye and free inquiry into the conditions of life and issues of morality. Victorian-era plays were expected to be moral dramas with noble protagonists pitted against darker forces; every drama was expected to result in a morally appropriate conclusion, meaning that goodness was to bring happiness, and immorality pain. Ibsen challenged this notion and the beliefs of his times and shattered the illusions of his audiences.

Reviews

[Riri · Rating 3 out of 5]

شاید لازم باشه چند سال دیگه با یه دید دیگه بخونمش.

[aLirEza nEjaTi · Rating 5 out of 5]

تا زمانی که انسان‌ها در بند تن‌اند، مرده‌اند؛ تنها وقتی که تن می‌میرد، مردگان سر بر می‌دارند!

[MihaElla · Rating 5 out of 5]

RUBEK. Together with me – just like in our creative days. Open up all that is locked up in me. Couldn’t you, Irene?
IRENE. I no longer have the key, Arnold.
RUBEK. You have the key! You are the only one who has it! (pleading and praying) Help me so that I get to live life over again!
IRENE. (motionless as before) Empty dreams. Idle–dead dreams. Our life together cannot be resurrected.
RUBEK. (short, interrupts) Yes, let’s just switch to playing then!
IRENE. Yes, games, games, just play!

When Solomon said there was nothing new under the sun, he never knew Henrik Ibsen and that’s a fact. I beg pardon but neither I know him. But I am happily struggling to open a little window into his works and presently I am somewhat puzzled by the very multiplicity of my expectations. I simply feel there is so much Ibsen wants to give, and he in fact so willing to give it!
My next step, grounded on a fleeting thought, was to read his last play, When We Dead Awaken . Can that be a wise step? My impression is no. So, I welcomed with delight this play, in fact I cannot deny that the title was the sole attraction before reading, whilst now I feel I have received it with an honest outburst of indignation.
What are the issues that Ibsen tries to resolve?
Who are “we dead” ?
Maybe all of us, and especially all the characters in the play. Honestly, I didn’t like any of them and, what’s more, I don’t even want to talk about them. Each one of them is a crude, brutal egotist, and all failed in their mission or scope in life, they know nothing, yet they all are longing for The Resurrection Day …
So, what is one to do then to get free? There is human bondage from first glimpse of life. We are tied, in all ways, by hand, foot, mind and body in our own illusions, in everything that is surrounding us. Are we free really to be the creators of our own lives?
How can I put it mildly: the play has faults enough but I exceedingly liked it as such. Ibsen avoids pointing to any ultimate purpose in existence. The character-drawing is very superficial, and their psychology is trifling. I couldn’t detect what are its morals, and everything seems lost in some misty atmosphere. There is, it is clear, an element of unsolved contradiction in Ibsen’s thought: “When we dead awaken, we find that we have never lived.”

[Roya · Rating 3 out of 5]

[11]

این نمایشنامه، آخرین اثر ایبسن‌ هست. نمایشنامه‌ای که جیمز جویس از اون به عنوان "بزرگ‌ترین اثر ایبسن" یاد میکنه.
ایبسن توی این نمایشنامه به معنای زندگی و آزادی می‌پردازه. این اثر از سبک رئالیستی کارهای پیشین ایبسن فاصله گرفته و همین باعث شده که من به اندازه‌ی نمایشنامه‌های دیگه‌ش دوسش نداشته باشم. در عین حالی که نمادین بود اما اون پیچیدگی و لذت تأمل و کشف نمادها رو نداشت. کاملا واضح و عریان بود. ایبسن بدون استفاده از لایه‌های پنهان و پیچیده روایی، روی مضمون اصلی نمایشنامه، رهایی از حسرت گذشته و بازپس‌گیری زندگی از دست رفته، تمرکز کرده. این تأکید و صاف و مستقیم بودن مضمون، گاهی باعث میشد یه حس شعارگونه بهم منتقل بشه. اونقدر عمیق و واقعی نبود که بتونم بپذیرمش. اما شاید ایبسن در آخرین اثرش می‌خواسته کاملا شفاف حرفش رو بزنه و از پیچیدگی‌های ادبی دوری کنه.
من بیشتر به "میا" فکر می‌کنم. توی ذهنم داستان رو ادامه میدم و با خودم فکر می‌کنم که اگر آزادی که میا پیدا کرده، صرفا جابجایی از قفسی به قفسی دیگه باشه چی؟
اگر مجبور نبود، باز هم با "اولفهایم" همراه میشد یا این انتخابی از سر تنهایی و ترس بود؟
آیا واقعا حس آزادی می‌کرد یا صرفا برای نشون دادن اینکه "اصلا هم درد نداشت و خودم می‌خواستم اینجوری پیش بره" عامدانه و بلند فریاد آزادی سر می‌داد که به گوش بقیه برسه؟

[Mohaaaamin · Rating 3 out of 5]

یه‌جا-که حتی یادم نیست کجا!- شنیدم از دوستی که یه بار خانمِ خبرنگاری که ظاهرن‌ روی ارنست همینگوی کراش زده بوده، می‌خواسته مخش رو بزنه که ارنست جان میگه من زن دارم. اون خانمم برمیگرده بهش میگه زن منبع الهامه، به یه دونش‌ اکتفا نکن!(از صحت و سقمِ ماجرا حقیقتن بی‌اطلاعم)
افلاطون هم توی رساله‌ی ضیافتش، عشقِ ارزشمند و حقیقی رو اینجوری تعریف میکنه: "همان‌طور که عاشق حق دارد هر خدمتی را به معشوق بکند بی آن که به پستی و چاپلوسی متهم شود طبق رسوم و عادات ما معشوق نیز فقط از یک راه می‌تواند کمر به خدمت عاشق ببندد بی آن که لکه ننگی دامنش را آلوده کند و آن خدمتی است که به منظور کسب فضیلت و قابلیت معنوی به جای آورده شود."
و نقل میکنه که سقراط هم اینچنین از خوبرویانِ دانا برای فضیلت‌مندی و رسیدن به زیباییِ نهایی بهره می‌گرفته؛ و حتی بدون رابطه‌ی جنسی."سقراط مغرور بود و اظهار عشق نمی‌کرد و زیبایی معشوق را نمی‌ستود و با آن که با معشوق در یک بستر می‌خفت منزّه بود."
حالا چرا اینارو گفتم؟ چون "وقتی ما مردگان سر برداریم" روایتِ استادِ پیرِ پیکرتراشیه که از دخترای جوون به عنوان مدل استفاده میکنه و دستِ آخر وقتی مجسمه‌اش رو میسازه، رهاشون میکنه.(ظاهرن خود هنریک ایبسنِ عزیز هم از دخترای جوون به عنوان منبع الهام و خلقِ اثر بهره می‌گرفته-البته هیچکدوم از این روابط عاطفی منجر به رابطه‌ی نامشروع نمیشده و صرفن برای نیاز قوه‌ی تخیلش بوده.)

نمایش از اینجا شروع میشه که این استادِ پیر کنار زنِ جوونش جلوی یه هتل نشسته و گَپ میزنن. بعد از مدت‌ها از یه کشور دیگه به زادگاهشون برگشتن اما این تجدیدِ دیدار هیچکدومشون رو ارضا نکرده. زن گلایه میکنه که چرا رفتار مرد(منظور استاد) اینجوری شده و باهاش سرده و انگار که او صرفن یه موجود عاریه است. میگه چرا قول دادی منو ببری بالای قله نبردی. مشغول همین حرفان که یه شکارچیِ نامی میاد و به این زن جوون میگه چند تا سگ شکاری دارم بیا ببرمت غذا خوردنشونو نشونت بدم! قول میده قله هم ببرتش. چه مرد مهربون و بااحساسی!
و وقتی میرن، استاد چشمش به زنی میخوره که خیلی سال پیش مدلِ مجموعه‌ی شاهکارِ استاد بوده؛رستاخیز!
زنی که تمامن روبروی استاد برهنه میشده بدون اینکه عشق و محبت و نوازشی از طرف مرد شامل حالش بشه!
بخونید این آخرین نمایشنامه‌ی ایبسنِ جان رو. نمایشنامه‌ای که بنا به تعریفی مربوط به دوره‌ی پنجم آثار این نویسنده است.

وقتی این کتاب رو خوندم یاد فیلم Inside 2023 افتادم. مردِ نقاش، دخترِ جوونِ نظافتچی، طراحیِ چهره‌ی این دختر و نهایتن اون میز و صندلی‌های کوه‌مانند و زمزمه‌ی مدامِ این جمله توسطِ ویلیام دفو:"از دامنه‌ی کوه به بهشت می‌روم"

و آخر اینکه واقعن زندگی چیست جنابِ ایبسن؟

[amin akbari · Rating 3 out of 5]

به نام او

ایبسن را بسیار دوست می دارم و نمایشنامه هایش مانند عروسکخانه، مرغابی وحشی و اشباح جزو بهترین نمایشنامه هاییست که خواندم.
وقتی ما مردگان سر برداریم آخرین نمایشنامه ای ست که ایبسن نوشته است ، من به اندازه دیگر آثار ایبسن نپسندیدمش ولی باز آناتی داشت برای لذت بردن از دنیای پیچیده پیرمرد نروژی

[Riku Sayuj · Rating 4 out of 5]

Just listen to the silence once the dead awaken in the epilogue. The silence that speaks of the irony - of confused expectations - as we live through life expecting our lives to make some sort of a big impact and in the end find that the artist we posed for has made us only a background figure in the crowd… is that what we gave our lives for? Is that the God-Artist we worshipped, not the cruel one… the ironic one?

[Mark André · Rating 3 out of 5]

Strong and clever writing.
The artist and his creation.
Unhappy marital relations.
Surprisingly abrupt ending.
Won’t be my favorite Ibsen.

[Just Sana · Rating 3 out of 5]

چیزی ندارم بگم جز اینکه نمایشنامه آخرو اول خوندم:)))))
قشنگ بود ولی باید بقیه‌رم بخونم و در قیاس با اونا نظر بدم.


«‏روبک: ولی میدونی وحشتناک‌تر از همه چیه؟
مایا: آره، اینه که خودتو اسیر من کردی...تمام عمر.
روبک: من البته این‌طور بی‌رحمانه نمی‌گفتم.
مایا: این چیزی از بی‌رحمانه بودن منظورت کم نمی‌کنه.»

[Mahdi · Rating 3 out of 5]

این آخرین نمایشنامه‌ایه که ایبسن پیش از مرگش نوشته و بیشتر یک شکواییه از حال و روز خودش به نظر می‌رسه... فقط جای خودش که یک نمایشنامه‌نویس (و تا حدودی نقاشه) یک مجسمه‌ساز رو می‌گذاره که پس از مدت‌ها تلاش و خلق شاهکارش، تو زندگی به پوچی رسیده!

[Roula · Rating 4 out of 5]

"καλοκαιρινη νυχτα ψηλα στα βουνα. Με μενα. Και σενα. Αχ ιρενε.. Ετσι θαταν η ζωη. Κι εμεις τη χασαμε.. Κι οι δυο μας.
Ο, τι χασαμε ανεπιστρεπτι θα το μαθουμε, οταν..
Οταν?
Οταν ξυπνησουμε εμεις οι νεκροι.
Ναι μα τι θα μαθουμε σταληθεια?
Οτι πο��έ δε ζησαμε"

Το "οταν ξυπνησουμε εμεις οι νεκροι", αποτελει το τελευταιο εργο του Ιψεν και για μενα το 2ο δικο του που διαβαζω. Ειναι αλλο ενα εξαιρετικο εργο οπου κεντρικος θεματικος του πυρήνας ειναι το κατα ποσο ενας ανθρωπος ζει οντως. Στο πως ενας καλλιτεχνης δινει ζωη στο εργο του και την" κλεβει" απο την εμπνευση, αλλα και αππ τον ιδιο τον εαυτο του. Εχουμε 2 πρωταγωνιστες που μοιραστηκαν μια στιγμη τεχνης που απελευθερωσε τον ενα και "σκοτωσε" τον αλλο καθως του ρουφηξε ολη την ψυχη,και ανθρωπους που επιτελους ζουν μετα απο χρονια που ηταν "νεκροι" οταν αποκτουν την ελευθερια τους. Ειναι ενα εργο γεματο μεταφορες και εξαιρετικές εικονες, συντομο αλλα και σημαντικο.
🌟🌟🌟🌟/5 αστερια

[Pooya Kiani · Rating 4 out of 5]

زندگی سترون‌تر از آن است که در آغاز گمان می‌کردیم. مرگ سایه نیست. نور، مرگ، عشق، هنر، دیگربار زیستن را به یاد آوردن. وقتی ما مردگان سربرداریم.

[Maedeh Mehry · Rating 5 out of 5]

آخرین اثر ایبسن، اولین اثری بود از ایبسن خوندم.
تلنگر بزرگی بود و قدرت و تاثیر کلمات رو نمایش داد.
از جذابیت قصه یک‌نفس خوندمش و کاش همه این اثر رو بخوانند.

[paranoidmarvin · Rating 5 out of 5]

در مورد ایبسن نمیشه حرفی زد اصلا انقدر که خوبه
این نمایشنامه یکی از نمایشنامه پر کشش ایبسن هست که فکر میکنم مثل من تا پایان یک لحظه هم زمین نمیگذاریدش.
یه دیالوگ از کتاب میگم و میرم ؛)
ایرنا: ارزشمندترین هدیه‌ای رو که بهت بخشیده‌م فراموش کرده‌ای!
روبک: ارزشمندترین...؟چی بود؟
ایرنا: من روحمو به تو بخشیده‌م... زنده و جوون؛و از اون به بعد پوچ و خالی شده‌م... بی روح.همینه که مُردم،آرنلد.

[Fahime · Rating 4 out of 5]

اما شادی درونی، شادی واقعی، چیزی نیست که انسان آن را پیدا کند، یا آن را همچون هدیه ای از دیگران بپذیرد. این را باید به دست آورد، و به قیمتی که غالبا خیلی سنگین به نظر می رسد. زیرا در حقیقت، آدمی که در سرزمین های بیگانه ی بسیاری موطنی برای خودش کسب کرده است، در عمق وجودش حس می کند واقعا هیج جا راحت نیست، حتی در سرزمین اجدادی خودش.

[Kiana · Rating 4 out of 5]

+میدونی وحشتناک‌تر از همه چیه؟
_آره اینکه خودتو اسیر من کردی تمام عمر…
+من البته اینطور بی‌رحمانه نمی‌گفتم.
_این چیزی از بی‌رحمانه بودن منظورت کم نمی‌کنه

[Melika Khoshnezhad · Rating 4 out of 5]

در تمام مدت خواندنش فکر می‌کردم اجرای این نمایشنامه با وجود صحنه‌هایی که در کوهستان‌ها و بر فراز قله‌های برفی می‌گذرند چقدر سهمگین و دشوار است. حال و هوای داستان خیلی مرا یاد تریستان و ایزولد واگنر می‌انداخت؛ در اینجا هم مرگ مثل زندگی و زندگی همچون مردن تصور می‌شود. راستش بعد از خواندن نمایشنامه وقتی در مقدمه خواندم که منطقی‌تر این است که ایرنا ۶۵ ساله و روبک هنرمندی ۷۰ ساله باشد که به عشق ازدست‌رفته‌ای که حدود نیم قرن پیش باعث خلق اثری هنری شد فکر می‌کنند و حسرتش را می‌خورند، همه چیز برایم خیلی تغییر کرد چون من ایرنا و روبک رو نسبتاً جوان تصور کرده بودم. ولی اعتراف می‌کنم که پیرشان را ترجیح می‌دم؛ این‌طوری همه چیز حسابی اسرارآمیزتر و زیباتر می‌شود.

خوانش دوم:
این بار خیلی بیشتر دوستش داشتم، همچنان به‌نظرم اجرای این نمایشنامه خیلی چالش‌برانگیز و غریب است، اما انگار این بار به کاراکترها نزدیک‌تر شده بودم و با فضای ذهنی و دغدغه‌های فکری ایبسن آشناتر برای این‌که بتوانم تِم‌های مشترک و در عین حال متفاوتش با آثار قبلی را درک کنم. کاش ایبسن بیشتر زنده می‌ماند و ایده‌های توی سرش را می‌نوشت چون خودش گفته که این پایان دوره‌ای از آثارش بوده که با عروسک‌خانه شروع شده و واقعاً دلم می‌خواست می‌شد فهمید بعد از این پروژه‌ی شگفت و طولانی چه ایده‌هایی در سرش داشته. اما به‌نظرم خیلی جادویی است که این اثر پایانی ایبسن است، از همه لحاظ شبیه این بود که دایره‌ای را کامل کرد.

[Hadi · Rating 4 out of 5]

آخرین نوشته و نمایشنامه ی هنریک ایبسن، پدر نمایشنامه نویسی مدرن، انگار که حال و هوای زندگی خود ایبسن سالخورده را دارد. هنرمندی سالخورده با دو زنی که شاید یکی نماد ظاهریِ هنر و زندگی بود و دیگری باطن یا به قول خود ایبسن کلید صندوقچه ی سینه ی یک هنرمند. به نظرم اینکه یک هنرمندِ سالخورده ی رو به زوال، برگردد و به پشت سر خود نگاه کرده و فاصله ی خود با حقیقت هنر را ببیند شاید تلنگری باشد از جانب ایبسن به همه ی خوانندگان و تماشاگران او که: یک روز نوبت به تک تک شما نیز خواد رسید.

[Mahla · Rating 4 out of 5]

.
.هنریک ایبسن نمایشنامه‌نویس بزرگ و قدرقدرتِ قرن بیستم در سبک رئالیسم، آخرین اثرش "وقتی ما مردگان سر برداریم" را به شخصیت مرده و پوسیده‌ای تقدیم کرد که شاید زخمی کهنه و چرکین بر جانش بود و نزدیکیِ روزهای پایان عمر، سبب شد که سَر باز کند.
شخصیتِ روبک، هنرمند مجسمه‌سازی توانمند با شهرتی عالم‌گیر که در گذرانِ تعطیلاتی ملال‌انگیز همراه با همسرش، بعد از سال‌ها با "ایرنا"، مدل و سرچشمه الهامِ شاهکارش "رستاخیز"، رو به رو می‌شود. زمانی که با دیدن او، در می‌یابد که به‌سادگی عشق، سرمستی و خرده‌ریز‌های کوچکی که معنای زندگی او بودند را به‌پای "رستاخیزی" دروغین فنا کرد و پس آن باید در دوزخی پایان ناپذیر روزگار بگذراند.
نمایشنامه طعنه‌ای بود به سودازدگانی که تمام عمر و جوانی را همچون دیوانه‌ای در پی رسیدن به هدفی سراب‌گونه می تازند و چنان محسورِ آن مقصدِ آرمانی شدند که همراهان و زیبایی ‌های مسیر را وا نهادند تا در نهایت تن به‌افسار و اسارتِ افسوس دهند.
"وقتی ما مردگان سربرداریم" از حسرت می‌گوید، حسرتی که بعد از دیر زمانی که سر از خاک برداریم، بعید نیست به وهم مبدل شده باشد.

[Sophia · Rating 5 out of 5]

The end of a great line of plays - the drama that draws together all the puzzles and threads from all the other plays and from all of Ibsen´s own dramas - his life. To understand this abstract play you have to have really read a lot of him. There are metaphors upon metaphors and hints and lines that reflect upon previous characters and endings and as well, it reflects Ibsen´s view of his own life, his struggle, his choices and doubts. I recommend Erling Sandmo´s afterword, that reflect upon all these possible interpretations.

On face value it seems like an easy and straightforward play - but then you haven´t read it thoroughly, it is deep and complex and reflect life it self - we want to reach up, up, up... but to what?

He refers not only to his own plays (he explicitly said that his plays must be read within a perspective of all his other plays), he refers to the great artists living at his time and to the great future beyond... There are explicit references to Wagner in the play. There are references to Nietzsche. Wagner´s last work can be compared to Ibsen´s last work - some fabulous words before the great silence. One might also think of Camus... It is metaphysical and abstract and mysterious and existentialist and absurd. No answers, only questions and the anxiety of living...

Do enjoy his last play, cause it is one of his most interesting ones, he reflects on himself, the artist and how to live and to die...

[Doug · Rating 4 out of 5]

I vaguely recall reading Ibsen's original back in 1999 when I read his entire canon back-to-back - but have almost no recollection of this particular play. I wanted to check out Poulton's adaptation as he is one of the finest translators/adapters working currently. It SEEMS to adhere closely to the original, but hard to say; it IS a decidedly odd play, but Poulton states in an intro that the play has always been enigmatic, and he tried to make it more accessible - which I think he does do. Still with the necessary onstage stream running through the set in Act 2, and the closing (spoiler alert!) avalanche that closes the play, I doubt even this fine edition is going to prompt very many productions.

[Armin Hamidiiran · Rating 4 out of 5]

نسخه ى انگليسى رو خوندم:
ديالوگ ها (به خصوص در پرده ى دوم) بسيار زيبا و صادقانه بودند كه به جا و قابل ستايشه. و بخونيم و ياد بگيريم كه چطور ميشه از نماد ها به درستى استفاده كرد.
به نظر من: نمايش نامه اى تقريباً كوتاه و (بعضاً) واقعاً زيبا در مورد مجسمه سازى كه همچنان درگير شاهكارش در گذشته و متعاقباً مدل همان مجسمه كه معشوقه اش هم شده بوده، است. اسمش آرنولد و صادق ترين كاراكتر داستان است. كه مى تواند به نوعى خودِ ايبسن باشد.

[Roya · Rating 4 out of 5]

دلم می خواست بیش تر دوستش داشته باشم

[Mahsa · Rating 3 out of 5]

خیلی وقته دارم تمرین می‌کنم روی حرف‌های آدم‌ها حساب باز نکنم. خیلی وقته دارم تمرین میکنم وقتی فلانی گفت حتما فلان کار رو انجام میده، به احتمال زیادی فراموش خواهد کرد. خیلی وقته دارم یاد می‌گیرم همه مثل هم نیستند، حرف‌ها برای همه یه اندازه ارزشمند نیستن. خیلی وقته که دارم یاد می‌گیرم برای بعضی آدم‌ها، کلمات فقط در لحظه گفته میشن و بعد به سادگی فراموش میشن.

من اما به قدرت کلمات ایمان دارم.
من هنوزم ایمان دارم کلمات ارزش زیادی دارن و نباید بی هوا گفته بشن، که باید نهایت سعیمون رو بکنیم تا مواظب‌شون باشیم، مواظب کلماتی که به زبون میاریم، مواظب تاثیری که کلمات‌مون روی طرف مقابل میگذارند.

این کتاب هم یادآور همین احساس بود؛ حس تلخ شنیدن کلمات، دل بستن بهشون، و انتظار.
تلخ بود.

به وقت نه آذر نود و نه ...

[Samira · Rating 5 out of 5]

این کتاب آخرین اثر ایبسن هست، پر از رمز و راز و صحنه های شاید سوررئال.
بعد از اتمامش پر از سوالم و پر از تناقض. اشک میریزم ولی نمی‌دونم چرا.
شاید شکوه خاص ادبیات....

روبک: شبی تابستونی بالای کوه. با تو! با تو! آخ، ایرنا... این میتونست زندگیمون باشه. این همون چیزیه که ضایعش کرده‌یم، تو و من.

ایرنا: اونچه رو که از دست داده‌یم وقتی به دست می‌آریم که...

روبک: که چی...؟

ایرنا: که ما مردگان سر برداریم.

روبک: اون‌وقت چی دستگیرمون می‌شه؟
ایرنا: می‌فهمیم که هیچ‌وقت زندگی نکرده‌یم.

[Yas · Rating 3 out of 5]

▪︎مایا: خب مطمئنم که تو میشناختیش. خیلی هم خوب میشناختیش... خیلی پیشتر از اینکه با من آشنا بشی.
روبک: و خیلی پیشتر از اینکه با تو آشنا بشم اون رو فراموش کرده بودم.
مایا: تو به این آسونی آدم‌ها رو فراموش میکنی، روبک؟
روبک: آره خیلی آسون، اگه بخوام.

▪︎روبک: تو هیچ نمیفهمی تو ذهن یک هنرمند چی میگذره.
مایا: خدای بزرگ من حتی نمیدونم توی ذهن خودم چه خبره.

[Pegah · Rating 4 out of 5]

به نوک قله رفتن لزوماً به معنای رسیدن به شکوه و عظمت نیست و ایبسن می‌خواد ما این رو بدونیم قبل از این که برای شعر آزادی خوندن دیر بشه.

[Hend · Rating 4 out of 5]

this play is a philosophical, and deeply tragic meditation on art, sacrifice, and the terrifying cost of idealism, the play exposes how the pursuit of artistic purity can fossilize human life instead of elevating it.
At its core lies one irreversible crime:
Rubek’s betrayal of Irene through art.When Rubek changed the statue after completing it with Irene, his act was not artistic revision—it was emotional murder.
The original sculpture was not just marble.
It held Irene’s soul, her exposure, her surrender, her suffering.
It was alive because she was alive inside it.
But Rubek was terrified of that truth.
The honesty of that first statue revealed too much:
his weakness, his dependence on her, his human vulnerability.
So he “purified” it.
And by purifying it, he sterilized it.
He erased the personal.
He replaced the living woman with a universal symbol.
In doing so, he told Irene one brutal truth:
You were useful — but not worthy of permanence.
He wanted her fire.
Not her presence.
Her essence.
Not her existence.
And that is why Irene does not say “you left me.”
She says: “You killed the woman in me.”
Because he didn’t abandon her.
He replaced her.
And replacement is a deeper violence than abandonment.Rubek never loved Irene as a human being.
He loved what she unlocked in him.
He loved his genius reflected through her suffering.
The statue was not a collaboration.
It was an extraction.
He consumed her intensity, her vulnerability, her devotion — and once the masterpiece existed, he no longer needed the source. He didn’t just outgrow her. He neutralized her.
This is the quiet horror of artistic exploitation:
The muse is not discarded — she is absorbed, erased, and presented to the world as a “pure creation.”
And Irene realizes this too late.
She was not his partner.
She was a phase in his life.
Irene represents spiritual life carried to self-destruction.
Maja represents earthly life rooted in instinct and survival.
Irene suffers for meaning.
Maja chooses life without metaphysical torment.
Rubek stands between them.
But instead of uniting the two worlds, he destroys them:
He drains Irene’s spirit for art.
He starves Maja’s vitality for control.
In the end, Maja descends toward life — hunting, movement, desire — alongside Ulfheim, who represents raw physical instinct and survival.
While Rubek chooses to ascend with Irene into abstraction, purity, and impossible resurrection.
And the mountain answers them with silence. And snow. And annihilation.
Their climb toward the summit is not heroic.
It is escapist.
They are not ascending toward life.
They are trying to escape it.
The avalanche is not tragedy — it’s consequence.
It is the universe correcting their error:
You cannot live only in ideals
without being buried by them.
Below, life continues.
Above, the dream ends.

When We Dead Awaken is not a romantic tragedy.
It is not even a psychological one.
It is a moral autopsy of artists who choose creation over compassion — and wake up only when life has already left them.
Rubek doesn’t die because he lost Irene.
He dies because he never truly saw her.
Irene doesn’t die because she loved him.
She dies because she allowed herself to disappear inside his vision.
And the snow covering them is not only death —
It is oblivion.
A quiet, white erasure…
like the marble he chose over her blood.

[Amaranta · Rating 5 out of 5]

Un dramma in tre atti per esprimere l'insoddisfazione dell'essere umano nei confronti della vita che scorre senza essere vissuta, in barlumi di genio che la abbagliano. Un taglio attualissimo su parole che scivolano veloci. Consigliatissimo.

[Anne-Marie · Rating 3 out of 5]

Dette var jo en artig spøkelseshistorie, og jeg likte stemningen i stykket, men det er et litt rart skuespill :-)