Jump to ratings and reviews
Rate this book

Kukuruznik

Rate this book
Goldschmidt verweeft een aangrijpend familieverhaal met de geschiedenis van moedige vrouwelijke pioniers in de vliegkunst

Noa erft bij het overlijden van haar vader een kist met papieren. Het zijn verhalen over vliegeniersters die in de begintijd van de luchtvaart wereldwijd in wankele vliegtuigjes stapten om records te breken. Rosy Rose bijvoorbeeld, de eerste Amerikaanse zwarte pilote, en tal van jonge vrouwen in het Sovjetleger die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Kukuruzniks in het donker leerden vliegen. En er zijn brieven van een jonge moeder aan haar verongelukte echtgenoot. Aanvankelijk is het Noa een raadsel waarom haar liefdevolle maar zwijgzame vader zich zo hevig interesseerde voor deze vrouwen, die allen braken met de conventies van hun tijd. Maar met de bestudering van zijn nalatenschap komt ook het besef dat hierin het raadsel van haar familiegeschiedenis ligt. Een geschiedenis die ook in Noa diepe sporen heeft achtergelaten.

Kukuruznik is een rijke en zorgvuldig gecomponeerde roman over moed en over de kunst om in het donker te leren kijken

400 pages, Hardcover

Published June 8, 2023

5 people are currently reading
172 people want to read

About the author

Saskia Goldschmidt

9 books15 followers
Saskia Goldschmidt (Amsterdam, 1954) worked as a youth theatre producer and trainer of hospital staff and debuted in 2009 with Verplicht gelukkig (Compulsory Happiness), an autobiographical non-fiction book about growing up in the shadow of the Holocaust. The success of her debut and the discovery of documents about the rise of the pharmaceutical giant Organon (producers of the contraceptive pill), prompted her to write this novel. The Hormone Factory was an instant success in the Netherlands and rights have already been sold to Germany, Israel and the United States.

(from http://www.letterenfonds.nl/en/author...)

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
50 (29%)
4 stars
70 (41%)
3 stars
44 (25%)
2 stars
6 (3%)
1 star
0 (0%)
Displaying 1 - 29 of 29 reviews
Profile Image for Demi Stein.
590 reviews33 followers
July 31, 2023
Originele recensie: https://bazarow.com/recensie/kukuruzn...

“Ik ben vernoemd naar meisjes of vrouwen die voor mij nooit meer dan schimmen zijn geweest. Zeker weet ik dit allemaal niet. Mijn ouders leerden mij geen vragen te stellen. Ze verboden het niet, maar een kind leert stilte lezen.” Aldus hoofdpersonage Noa op bladzijde 17 van Kukuruznik, een goede binnenkomer en een duidelijk citaat dat de sfeer van het boek goed weergeeft.

Noa is pas 25 jaar wanneer ze haar vader verliest, haar moeder overleed toen Noa nog jonger was. Haar ouders hebben een traumatische geschiedenis, zij waren de enige van hun Joodse families die levend terugkwamen uit de concentratiekampen. Wat zij daar allemaal gezien hebben, daarover werd niet gepraat. Wanneer Noa’s vader overlijdt erft zij het ouderlijk huis in het oude centrum van Amsterdam en een kistje met documenten over vliegeniersters van over de hele wereld. Het zijn brieven, krantenknipsels, naslagwerk en ander soort documenten. In eerste instantie snapt Noa niet waarom haar vader deze persoonlijke geschiedenissen verzamelde, maar ze gaat op onderzoek uit en vindt tijdens haar zoektocht ook antwoorden over het verleden van haar ouders. Hoe meer ze te weten komt over haar familiegeschiedenis, hoe meer ze zich van de rest van de wereld afzondert. Een vriend van Noa’s vader, Guido, probeert haar het gewone leven weer in te trekken.

De verhalen over de vliegeniersters is de tweede verhaallijn in deze roman. Het zijn verslagen over allerlei moedige vliegeniersters. Zo heb je het levensverhaal van de eerste zwarte vrouwelijke piloten uit Amerika, Rosy Rose. Er is een verhaal over Kukuruzniks, dit zijn lichtgewicht en zeer brandbare landbouw vliegtuigjes uit Rusland, waarin dappere jonge vrouwen tijdens de Tweede Wereldoorlog leerden vliegen in het donker, om de vijand te kunnen bombarderen. Maar er is ook een serie brieven van een jonge moeder aan haar verongelukte echtgenoot. Hoewel de vrouwelijke piloten allemaal, onvermijdelijk, dezelfde zaken zoals vooroordelen, materiaalpech, en weersomstandigheden moeten overwinnen, zijn de verhalen allemaal uniek op hun eigen manier en stralen ze een moed en ambitie uit waar veel inspiratie uit te halen valt.

Achterin in de verantwoording legt Saskia Goldschmidt uit hoe ze op dit verhaal idee is gekomen. Tijdens het onderzoek naar haar eerste roman, De hormoonfabriek, kwam ze een krantenartikel tegen over de teruggevonden vermiste, maar ongedeerde, Franse aviatrice Maryse Hilsz. Het verhaal van deze vliegenierster liet haar niet meer los en tijdens uitgebreid onderzoek ontdekte Goldschmidt dat Hilsz bij lange na niet de enige vrouw was die in de beginjaren van de luchtvaart langeafstandsvluchten, stuntshows deed en vliegrecords verbrak.

Naast deze twee verhaallijnen zit nog een derde bijzonder plot in de roman verwerkt, namelijk dat van de ‘bijzondere beestjes’. Goldschmidt verdiepte zich tijdens haar onderzoek naar de vliegeniersters ook in alles wat met vliegen te maken heeft en kwam zodoende uit op het verhaal van een bijzondere duif, vertelt ze in een interview met Bazarow. Hierdoor kwam ze op het idee om in Kukuruznik ook verhalen te verweven van vliegende dieren die iets bijzonders te vertellen hebben. Mijn persoonlijke favoriet is het verdrietige verhaal over de schildwachten, dit zijn gele kanaries, die aan het einde van de 19de eeuw grootschalig werden ingezet door mijnwerkers om ondergronds vroegtijdig te ontdekken dat er gifstoffen aanwezig waren. Door de snelle ademhaling van de vogeltjes sterven zij eerder aan kleur- en geurloze gifstoffen, waardoor de kompels op tijd kon ontsnappen.

Deze drie onderdelen in Kukuruznik verweven zich tot een prachtig geschreven roman. Het boek staat vol met mooie en ontroerende zinnen en het verhaal an sich kan zeker dienen als een inspiratiebron om zelf ook moedig te zijn. Hoewel er behoorlijk wat perspectieven of verhalen naar voren komen, blijft het een goed te volgen roman en daardoor zeker een aanrader voor de jonge lezers.
Profile Image for Sarah.
1,407 reviews42 followers
May 19, 2024
Wat is dat toch met de begintijd van het vliegen? Een eindeloze fascinatie. In combinatie met vrouwen? Vliegende vrouwen - ik ben verkocht (ik denk ook even aan The Great Circle♥️). En er zat nog veel meer in dit boek: de relatie van Noa met haar ouders en nieuwe huisgenoten, het verleden van haar vader (en uiteindelijk moeder) en het verdwijnende comfort van eenzaamheid/stilzwijgen. Het vinden van je stem/identiteit. Hier zag ik wel wat overeenkomsten met Schokland, het andere boek dat ik al van Saskia Goldschmidt las. Ik denk zomaar eens hè, dat ik haar hele oeuvre er doorheen ga fietsen komende tijd.
(Mag ik van u in de categorie positieve recensies: De hak-op-de-tak?)

Pijn is er niet om te vermijden maar moet verdragen worden. Dat is onze grootste opdracht in het leven.
44 reviews
January 30, 2024
Bijzonder boek. Zeer het lezen waard. Saskia Goldschmidt verweeft een hartverscheurend familieverhaal met de geschiedenis van vrouwelijke pioniers in de vliegkunst en de tweede Wereldoorlog. Twee ogenschijnlijk zeer verschillende werelden die toch met elkaar verbonden zijn. Ik heb er van genoten!
Profile Image for Alexander Vreede.
181 reviews2 followers
July 7, 2023
Een boeiend boek vol verhalen dat ik met veel plezier gelezen heb. Naast alle verhalen over vrouwelijke piloten in de beginjaren van de luchtvaart (de aviatrices) is de kern het familieverhaal van de ik-figuur Noa en de oorlogservaringen van haar beide ouders. Mogelijk wel enigszins autobiografisch maar dat wordt nergens duidelijk gezegd. Hoe vrouwelijke piloten een rol in die familiegeschiedenis spelen, daar kom je - net als zijzelf - pas laat achter en dat maakt het boek zo onderhoudend.
In feite is het boek een mooie caleidoscoop van verschillende verhalen die geleidelijk aan steeds meer met elkaar verweven blijken. Pas tegen het einde wordt duidelijk hoe die verbinding precies in elkaar zit. Dat is zeker verrassend, hoewel qua menselijke tragiek misschien ietsje ‘over the top’.
De caleidoscopische opzet van het boek maakt dat er naast Noa meerdere ik-figuren zijn: haar vader Boaz, de aviatrice Rosy Rose en Doris. En daar zit mijn enige bezwaar: de schrijfstijlen van al die ik-figuren lijken voor mijn gevoel steeds als twee druppels op elkaar. Er is eigenlijk geen onderscheid. En dat vond ik jammer.
693 reviews7 followers
August 3, 2023
Het duurt bijna het hele boek voor je alle verbanden kunt leggen. Noa is de enige dochter van joodse overlevers van de kampen. Vooral de moeder is niet in staat Noa enige liefde te geven en haar vader worstelt ook. Het boek wisselt af van verhalen over moedige vrouwen in de luchtvaart, brieven van een weduwe wiens man verongelukte als postvlieger en het verhaal van Noa die in een groot huis bij de Amsterdamse wallen woont. Nadat haar ouders zijn gestorven gaat ze lezen in de nalatenschap van haar vader, hopende iets meer te weten te komen van haar ( niet meer bestaande) familie.
43 reviews
November 25, 2023
I always doubt to give a book five stars and am afraid for 'star inflation' 🙂 . But after finishing this one, i feel that it's worth it. In the beginning it didn't look like it, but along the way the different - and distinct - story lines became more interesting.
Profile Image for Suzanne.
20 reviews2 followers
September 15, 2025
Wauw, wat een boek! Wat kan Saskia Goldschmidt schrijven. Lang geleden dat een boek me zo raakte. Intrigerend om te lezen over de strijd die vrouwelijke vliegeniersters hebben moeten voeren om te mogen vliegen en als vliegeniers erkend te worden. Stuk voor stuk inspirerende, krachtige en moedige vrouwen. En dan is er de oorlog met al dat leed. Een boek dat je bij blijft.
Profile Image for Liesbeth d'Haens.
48 reviews2 followers
November 30, 2025
Ik hoopte dat het met de ontknoping nog naar drie sterren zou gaan maar helaas…
Profile Image for Ad Pluijmers.
132 reviews6 followers
June 7, 2024
Een boeiend fictief familieverhaal met als rode lijn een serie korte interessante historische verhalen over vrouwelijke luchtvaartpioniers (aviatrices) in het begin van de 20e eeuw (en als bonus een drietal boeiende natuurkundige korte verhalen over vliegende dieren). Aan bod komen technische ontwikkelingen, discriminatie, oorlog en muziek. Behalve Amelia Earhard was eerlijk gezegd geen van de behandelde vrouwelijke pioniers me bekend. Mannelijke vliegeniers hebben duidelijk meer publieke belangstelling gekregen in de ontwikkeling van het vliegen.

Saskia Goldschmidt weet door afwisselende vertellers, vaak via brieven, in korte hoofdstukken een mooie spanning op te bouwen. Uiteindelijk komt er in de laatste hoofdstukken duidelijkheid voor de lezer en ook rust voor de hoofdpersoon Noa.

Kukuruznik (Кукурузник) is trouwens een Russisch woord afgeleid van kukuruza (maïs). Het werd gebruikt als bijnaam voor een klein vliegtuigje gebruikt voor het besproeien van landbouwgronden.
85 reviews1 follower
June 11, 2023
Beautiful story about how to grow beyond inter generational trauma, through stories of famous but forgotten female air pilotes. It takes a long time to understand the book’s title, but once you do, you reach a deeper layer of what the author wants to tell you.
18 reviews
August 17, 2023
Een van de prachtigste boeken ooit! Alles over de eerste vrouwelijke piloten (aviatrices) van over de hele wereld.
1 review
May 7, 2024
Mooi boek met verschillende verhaallijnen.
Profile Image for Nienke.
111 reviews2 followers
May 12, 2024
Wat een prachtig boek. Verschillende verhalen met elkaar verweven, maar boven alles het familieverhaal van Noa en haar vader Boaz.
27 reviews1 follower
December 9, 2025
Een hele mooie cover en een intrigerende titel. Ook de korte inhoud klinkt veelbelovend. Tot zover de geslaagde marketing van dit boek dat de spanning, ondanks de "ontknoping", niet tot het einde kan vasthouden. In grote lijnen hebben we het eigenlijk heel magere verhaal van hoofdpersonage Noa die brieven leest van haar net overleden vader. Die brieven worden tussen het eigenlijke verhaal verweven en maken er deel van uit wat dit tot een dik boek maakt want het kernverhaal op zich is misschien nog geen kwart van de bijna 400 bladzijden.
In het begin van het boek voel je nog de goesting van het schrijven, soms zelfs een beetje teveel door de zeer gelardeerde, overvolle zinnen. Maar later begint het meer op een opstel te lijken dat zo nodig afgewerkt moest worden. Al dan niet historische feiten over moedige en heldhaftige vrouwen worden via de brieven in het eigenlijke verhaal verwerkt. Die verhalen zijn eigenlijk nog het meest boeiende aan dit boek. Misschien had ik wel liever een goed boek over deze geweldige vrouwen gelezen in plaats van hun belevenissen verwerkt te zien in een fictief hoofdverhaal. Want de avonturen die deze pioniers van de luchtvaart beleven zijn echt heel boeiend, vooral ook als je ze bekijkt in het perspectief van de witte, mannelijke suprematie die vrouwen en mensen met een donkere huid nooit serieus nemen.
Geen slecht boek maar het voelde nogal aan als een constructie en niet als een meeslepend geheel.
Profile Image for Eline.
242 reviews2 followers
November 11, 2023
Dit boek deed me denken aan ‘De grote cirkel’ van Maggie Shipstead, over een Amerikaanse luchtvaart-pionier die in de jaren ‘50 een poging doet om als eerste vrouw de wereld rond te vliegen. Saskia Goldschmidt vertelt over vrouwelijke piloten die aan het begin van de luchtvaart in wankele vliegtuigjes stapten om records te vestigen. Ook in Amerika, maar anders dan ‘De grote cirkel’ is ‘Kukuruznik’ gebaseerd op ware mensen en gebeurtenissen.

De avontuurlijke verhalen over de vliegeniers zijn zeker interessant, maar op een gegeven moment was ik minder geboeid. Misschien door het ‘en toen en toen’karakter van Goldschmidts manier van vertellen.

De vliegeniersverhalen zijn ingebed in een hoofdverhaal - dat van de Joodse Noa die beschadigd is door de trauma’s van haar vader en vooral haar moeder, die de Shoah hebben overleefd. Ook een bijzonder verhaal, maar wat ik jammer vind is dat alles erg expliciet wordt uitgelegd door de auteur. Daardoor zet ‘Kukuruznik’ je als lezer niet echt aan het denken en beklijft het allemaal wat minder.
Profile Image for Laura Bakker.
493 reviews11 followers
August 18, 2023
In alle eerlijkheid. Toen dit boek begon met zoeken naar hints op basis van een briefje van haar overleden vader, was ik wat huiverig. Ik heb de laatste tijd voor mijn gevoel vaak boeken gelezen met dit soort plotlijnen. Maar gelukkig bleef dit bij ongeveer 1 bladzijde en daarna heeft het mij weten te boeien en ontroeren tot de laatste bladzijde.
De verschillende verhalen intrigeren en maken benieuwd naar wat het verband zou zijn. Het verband komt aan het einde op een prachtige, verdrietige wijze samen. Ik heb het eerlijk gezegd met tranen in mijn ogen gelezen.
Gelukkig had ik mijn zonnebril op. Anders zouden mensen vast hebben gedacht: “Hoe kun je tranen in je ogen hebben, wanneer je geniet van vakantie op een Spaans strand?”
Nou door de rijke geschiedenis die wordt geschetst, waarbij er aan meerdere aspecten van vliegen wordt gedacht.

Ik heb genoten en ik raad het absoluut aan!
This entire review has been hidden because of spoilers.
106 reviews
June 19, 2024
Interessant boek over de eerste vrouwelijke piloten, die vele records o hun namen zetten
Ook hun familiegeschiedenis vanaf dat ze piloten worden na WO1 tot na WO2.
Ik leefde met de vrouwen mee en wilde steeds weten hoe het hun verder verging.
1 review
October 8, 2024
Inspirerende stoere vrouwen, meerdere verhalen die als mooie, verdrietige, liefdevolle, gevoelige, oude, nieuwe, ware en fictieve puzzelstukjes perfect in elkaar blijken te passen. Heerlijke schrijfstijl en geboeid tot eind met bewondering gelezen. Aanrader!
Profile Image for Troy.
172 reviews9 followers
September 8, 2023
Een prachtig epos dat het verdriet van de tweede wereldoorlog mengt met de geschiedenis van vrouwelijke vliegtuigpioniers en een familiedrama.
Profile Image for Tabitha.
78 reviews13 followers
April 1, 2024
Erg boeiend boek waarbij grotendeels historische verhalen van vrouwelijke vliegeniers en fictie bij elkaar komen.
Profile Image for Aninha.
315 reviews3 followers
April 19, 2024
Drie of vier sterren. Ik heb lang getwijfeld. Het verhaal is interessant, het onderwerp origineel en de vorm gekunsteld. Het sleept je mee. Maar van mij mag het wel iets minder zoetsappig.
11 reviews
May 19, 2024
Mooie manier om meer over de geschiedenis van vrouwelijke vliegeniers te weten te komen!
Profile Image for Henriette.
363 reviews34 followers
July 14, 2024
Wat een boek!
Geen woorden voor… wel sterren… tien!
120 reviews
August 27, 2025
Indrukwekkend verhaal met een heel verdrietig einde. Wel heel veel personages, ik raakte een beetje de draad kwijt.
75 reviews
April 5, 2024
Voor mij was het nét een beetje teveel potpourri. Het verhaal van de hoofdpersoon in het huis vrat ik, het verhaal van de grote vooroorlogse liefde van haar vader ook nog wel, maar er waren een beetje teveel pilot*innen, die allemaal hetzelfde beleefden en die ik niet uit elkaar kon houden en dan ook nog drie erbij gesleepte dieren. Maar ik zou het boek gerust aanraden, in ieder geval aan mensen die veel lezen.
Displaying 1 - 29 of 29 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.