Jump to ratings and reviews
Rate this book

Το μεγάλο μας τσίρκο

Rate this book
ΡΩΜΙΟΣ: Αρκετά!... Και τώρα μια τελευταία διευκρίνιση. Είπα ότι το έργο μας είναι κωμωδία. Αλλά δεν είναι απλώς διότι έτσι γράφτηκε ή διότι το λέμε εμείς. Είναι κωμωδία για έναν άλλο σοβαρότερο και πολύ πιο έγκυρο λόγο: Το δηλώσαμε ως κωμωδία, το υποβάλαμε στη λογοκρισία ως κωμωδία και ενεκρίθη ως κωμωδία δια της υπ’ αριθμόν 199 αποφάσεως. Δε θέλω με τούτο να πω ότι δυνάμει του νόμου τάδε είστε υποχρεωμένοι να γελάσετε. Κάθε άλλο! Επισημαίνει απλώς ότι οποιαδήποτε ομοιότης της κωμωδίας μας με δράμα είναι τελείως συμπτωματική.

Απόσπασμα από το θεατρικό έργο: «Το μεγάλο μας τσίρκο», Μέρος πρώτο, Έναρξη

197 pages, Paperback

First published January 1, 1973

3 people are currently reading
373 people want to read

About the author

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης (English: Iakovos Kambanellis), ο γεννήτορας του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου, όπως έχει χαρακτηριστεί, γεννήθηκε στη Νάξο το 1921. Το 1934, η οικογένειά του μετακόμισε, λόγω οικονομικών προβλημάτων, στην Αθήνα και ο Καμπανέλλης αναγκάστηκε να εργάζεται την ημέρα και να σπουδάζει σε μια νυχτερινή Τεχνική Σχολή. Διψασμένος για γνώση, νοίκιαζε βιβλία από τα παλαιοβιβλιοπωλεία και μέχρι να τελειώσει το γυμνάσιο είχε γνωρίσει όλους τους ευρωπαίους κλασικούς.

Το 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως Μαουτχάουζεν. Είναι ένας από τους ελάχιστους επιζήσαντες, και επέστρεψε το 1945. Την εμπειρία του αυτή την κατέγραψε στο μοναδικό του πεζογράφημα, "Μαουτχάουζεν" (1963).

Όταν γυρίζει στην Αθήνα, εντυπωσιάζεται από μια παράσταση του Θεάτρου Τέχνης και αποφασίζει να ασχοληθεί με το θέατρο. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1950 με το έργο "Χορός πάνω στα στάχυα" (Θίασος Λεμού), αλλά γνωστός έγινε με τα επόμενα έργα του, που ανέβηκαν από το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν και το Εθνικό Θέατρο. Το έργο σταθμός στη σταδιοδρομία του θεωρείται η "Αυλή των θαυμάτων" (1957). Στο επίκεντρο του έργου του βρίσκεται ο προβληματισμός για τα κοινωνικά δρώμενα και τον αντίκτυπο που έχουν στη ζωή των ανθρώπων και, κυρίως, η σχέση της ταραγμένης νεότερης ελληνικής ιστορίας με τη συγκρότηση της νεοελληνικής ψυχολογίας.

Για την προσφορά του στο ελληνικό θέατρο του έχουν απονεμηθεί οι τίτλοι: επίτιμος Διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, επίτιμος Διδάκτωρ της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, επίτιμος Διδάκτωρ της Θεατρολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εξελέγη παμψηφεί τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και έχει τιμηθεί από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας με την απονομή ανωτάτου παρασήμου. Είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε πολλές χώρες (Αγγλία, Αυστρία, Σουηδία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Σοβιετική Ένωση, Γερμανία). Έργα του που παίχτηκαν είναι: "Χορός πάνω στα στάχυα" - Θίασος Αδ. Λεμού, 1950. "Εβδόμη μέρα δημιουργίας" - Εθνικό Θέατρο, Β΄ Σκηνή, 1955-56. Τα μονόπρακτα "Αυτός και το παντελόνι του" και "Κρυφή ζωή" - Βασ. Διαμαντόπουλος, 1957. "Η αυλή των θαυμάτων" - Θέατρο Τέχνης, 1957-58."Η ηλικία της νύχτας" - Θέατρο Τέχνης, 1958-59. "Ο Γορίλας και η Ορτανσία" - Θίασος Ε. Βεργή, 1959. "Παραμύθι χωρίς όνομα" - Νέο θέατρο Βασ. Διαμαντόπουλου - Μαρ. Αλκαίου, 1959-60. "Γειτονιά των αγγέλων" - Θίασος Καρέζη, 1963-64. "Βίβα Ασπασία" - Θίασος Καρέζη, 1966-67. "Οδυσσέα γύρσε σπίτι" - Θέατρο Τέχνης, 1966-67. "Αποικία των τιμωρημένων" - Πειραματικό Θέατρο Ριάλδη, 1970-71. "Ασπασία" - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1971-72. "Το μεγάλο μας τσίρκο" - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1973. "Το κουκί και το ρεβύθι" - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1974. "Ο εχθρός λαός" - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1975. "Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα" - Θέατρο Τέχνης 1976-77. "Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού" - Θέατρο Τέχνης 1978-79. "Ο μπαμπάς ο πόλεμος" - Θέατρο Τέχνης, 1981. "Ο αόρατος Θίασος - Εθνικό Θέατρο, 1988. "Ο δρόμος περνά από μέσα" - Πειραματικό θέατρο της Πόλης, Μαριέττας Ριάλδη, 1990. "Ο Δείπνος", τρίπτυχο, Εθνικό Θέατρο, 1993.

Πολύ σημαντική είναι επίσης η δουλειά του ως σεναριογράφου, η οποία άσκησε τεράστια επίδραση στους σύγχρονους και τους μεταγενέστερούς του. Έγραψε τα σενάρια σε πολλές ταινίες-σταθμούς του ελληνικού κινηματογράφου ("Στέλλα", του Μ. Κακογιάννη, "Δράκος", του Ν. Κούνδουρου, "Η Αρπαγή της Περσεφόνης", του Γ. Γρηγορίου), ενώ σκηνοθέτησε ο ίδιος, σε δικό του σενάριο, την ταινία "Το κανόνι και το αηδόνι", το 1968. Αξιοσημείωτη είναι και η εξαιρετική του επίδοση στη στιχουργία, αφού το "Παραμύθι χωρίς όνομα" (μουσ. Μάνου Χατζιδάκη), το "Μαουτχάουζεν" (μουσ. Μίκη Θεοδωράκη), το "Μεγάλο μας Τσίρκο" (μουσ. Σταύρου Ξαρχάκου) και άλλα σημαντικά έργα της ελληνικής μουσικής φέρουν την υπογραφή του.

Έφυγε από τη ζωή το 2011, σε ηλικία 90 ετών.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
126 (46%)
4 stars
104 (38%)
3 stars
36 (13%)
2 stars
6 (2%)
1 star
1 (<1%)
Displaying 1 - 11 of 11 reviews
Profile Image for S::lskvc.
23 reviews28 followers
March 21, 2022
"Με λίγα λόγια, Κυρίες και Κύριοι, η πάθησίς μου έγκειται εις το ότι - όπως και τόσοι άλλοι Έλληνες - ήθελα να γίνω πρωθυπουργός"

Τα 5 αστέρια είναι λίγα για αυτό το έργο. Το γεγονός και μόνο ότι ένας άνθρωπος προσπάθησε να ανεβάσει μια τέτοιου είδους πολιτική σάτιρα (σε μορφή θεατρικού έργου), επί δικτατορίας, είναι αξιοσημείωτο.

Μία σάτιρα για (περίπου) όλη την ελληνική ιστορία, και κυρίως για το πως οι έλληνες διχάζονται μεταξύ τους διαρκώς και για το πως η χώρα "τρώει" τα παιδιά της. Απο την εισαγωγή του ίδιου του συγγραφέρα:
"Πριν γράψω το 'Μεγάλο Τσίρκο', είχα πει πολλές φορές, σε πολλές περιστάσεις, πως ο τόπος μας μοιάζει με τον Κρόνο, το θεό που έτρωγε τα παιδιά του.",
κάτι το οποίο το έχουμε σκεφτεί όλοι και αναφέρεται φερειπείν και στον στίχο του Σ. Ξαρχάκου:
"και δε δακρύζεις ποτέ σου μάνα μου Ελλάς
που τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς
",

όπως επίσης και στην λαϊκή παροιμία:

"Του Κίτσου η Μάνα έφτιαχνε παστίτσιο,
μα της κάηκε το φαΐ και έφαγε τον Κίτσο
".

Από την αρχαία Ελλάδα (την εποχή της Πυθίας), με ένα είδους χλευασμό ως προς την θρησκεία, και σημαντικότερα τους ψευδο-πιστους (όχι μόνο της αρχαίοτητας, αλλα και του σύγχρονου κόσμου), φτάνει έως το 1973 (που γράφτηκε το έργο), δίνοντας πολλά ιστορικά παραδείγματα (μέσω σάτιρας, χιούμορ και γέλιου) για το πως έφτασε η Ελλάδα στο σημείο αυτό, μια ιστόρια διαρκούς εθνικού διχασμού, όπου ο συγγραφέας προσπαθεί μέσα απο την πολιτική του αυτή πράξη να τους ενώσει.

Δεν ξέρω ποιο απόσπασμα να πρωτοδιαλέξω για να κλείσω την κριτική αυτή, αλλα θα παραθέσω το εξής (διαδραματίζεται στο τέλος του 19ου αιώνα):

"Αποχτήσαμε επίσης μια βλαχοαστική* άρχουσα τάξη, που ήθελε να σταδιοδρομήσει ντυμένη σε δικό της θρύλο."

*Επέλεξα την συγκεκρικμένη αναφορά λόγω των λέξεων Βλαχοαστικής τάξης ή όπως λέμε στην καθομιλουμένη, τραχανοπλαγιάδες , μια μάστιγα που ακόμα πλήγει την κοινωνία μας.
Profile Image for Nikos Karagiannakis.
102 reviews16 followers
June 23, 2013
Μέσα από το κωμικό στοιχείο, ξεπηδάει το δραματικό με αριστοτεχνικό τρόπο. Οι τελευταίες σκηνές ειδικά είναι ανατριχιαστικά όμορφες.
Είναι μία ζωντανή απόδειξη για το ότι η τέχνη μπορεί και πρέπει να ταράζει τα νερά, όταν αυτά έχουν βαλτώσει...
Profile Image for Γιώργος Ζωγράφος.
253 reviews1 follower
February 14, 2016
Ένα έργο που τάραξε τα στάσιμα νερά της δικτατορίας αφυπνίζοντας τον κόσμο, δίνοντας του θάρρος και τόλμη. Πολλές φορές αστείο, συγκινητικό μα πάνω απ' όλα κουβαλάει μια ιστορία και λέει τόσες αλήθειες που δεν μπορεί κανείς να μείνει αδιάφορος απέναντι του.

ΝΕΟΚΛΗΤΟΣ: Κλέφται και αρματολοί, να λησμονήσετε αυτά που ξέρετε! Τώρα έχομεν κράτος, με νόμους και εξουσίαν βασιλικήν. Η Ελλάς έπαυσε να είναι χώρα παλικαράδων.
ΚΛΕΦΤΗΣ: Το βλέπω. Τώρα τηνε πλιατσικολογούν γραφιάδες, ψαλιδόκωλοι και σφουγγοκωλάριοι των ξένων... Αν, μωρέ, η πατρίδα αποπατούσε, ούτε για σκατά δεν θα σας ήθελε...
Profile Image for Nikoleta.
727 reviews340 followers
March 5, 2013
Λιγα βιβλια οταν τα διαβαζω καταφερνουν να με συγκινησουν και να με ταρακουνησουν τοσο πολυ, η λογοτεχνία του Καζαντζακη, η ποιηση του Ουιτμαν και το Μεγαλο μας Τσιρκο του Καμπανελλη. Το εχω διαβασει πολλες φορες και εχω ακουσει την ηχογραφηση της παραστασης αλλες τοσες. Η φωνη της Καρεζη και του Ξυλουρη στο τραγουδι "ο ξεριζωμος" απο την παρασταση, με την μουσικη του Ξαρχακου, εχει στιγματισει την παιδικη μου ηλικια. Οποιος δεν δεν εχει δει ή ακουσει την παρασταση, πρεπει να το διαβασει. Οποιος δεν το εχει διαβασει κ δεν προκειται, εχει χασει παρα πολλα.
Profile Image for George.
131 reviews15 followers
May 14, 2021
Ένα θεατρικό που πρέπει να παίζεται μέχρι και σήμερα!
Profile Image for Myrto Smyrilioy-Zerva.
105 reviews7 followers
November 16, 2020
Μέρα πρώτη
Βιβλίο πρώτο
Το μεγάλο μας τσίρκο λοιπόν. Αυτή τη συγκεκριμένη, λίγο ταλαιπωρημένη κόπια τη βρήκα στα ράφια της μικρής βιβλιοθήκης του μαγαζιού “Το Μεγάλο μας Τσίρκο” που βρίσκεται στην Πάτρα δίπλα στο πολυκατάστημα της Veso Mare. Δεν είχε πέσει προηγουμένως στο ραντάρ μου, το δανείστηκα λίγες μέρες πριν την έναρξη της καραντίνας μόνο και μόνο λόγω του ονόματος, γιατί ένοιωσα μια νοσταλγία για το αγαπημένο μου μαγαζί στην πόλη μου. Το ξεκίνησα σήμερα, 16/11, και πρώτη μέρα του αναγνωστικού μαραθωνίου, #ρινταθονι, με σκοπό να το ολοκληρώσω ως το μεσημέρι και το απόγευμα με τον καφέ να ξεκινήσω και δεύτερο βιβλίο. Αμ δε! Τι ανέλπιδος θησαυρός ήταν αυτός! Το διάβασα δύο φορές καπάκια για να γράψω κάποιες σκέψεις και σκοπεύω να το διαβάσω ξανά πριν το επιστρέψω ώστε να αποκρυσταλλωθεί μέσα μου αυτή η εμπειρία. Κι όμως, από που να ξεκινήσω με τις σκέψεις μου ιδέα δεν έχω. Ότι πρόκειται για ένα κείμενο έξυπνο, χιουμοριστικό και συνάμα κυνικό, γραμμένο το 1973 για το θέατρο ως επαναστατικό έναντι της δικτατορίας και της φίμωσης του λόγου. Ότι περιγράφει το λαό μας με όλες του τις αρετές και τις παθογένειες και είναι εξίσου επίκαιρο σήμερα, όσο όταν γράφτηκε. Μάλλον άλλοι τα ‘χουν πει και καλύτερα από μένα. Αρκεί νομίζω να σας πω πως ταυτίστηκα άπειρα με το Ρωμιάκι, αγαθό, ημιμαθές που περνάει το ταξίδι ανά τους αιώνες μαζί με τον θεατή/αναγνώστη. Γέλασα, ταυτίστηκα, βούρκωσα, ενημερώθηκα. Και πήρα και τροφή για σκέψη και επιπλέον διάβασμα. Ότι πρέπει να κάνει ένα καλό βιβλίο δηλαδή. Εύγε, έχουμε θησαυρούς ανεκτίμητους στην Ελληνική λογοτεχνία και αυτό με χαροποιεί όσο δεν πάει.
Profile Image for Νόρα.
256 reviews39 followers
December 31, 2020
Σατυρικό,με μηνύματα,γεμάτο διδάγματα που όταν τα διάβαζα λέω δεν μπορεί,σήμερα πρέπει να γράφτηκαν.
Profile Image for Alexandra (readwithalexandra19).
15 reviews4 followers
October 9, 2025
Οι λέξεις δεν είναι αρκετές για να περιγράψουν το αριστούργημα που διάβασα από τον Καμπανέλλη. Το έργο του αποδίδει με απόλυτη ακρίβεια, αλλά και με χιούμορ και κωμικότητα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία, από τα βάθη της αρχαιότητας μέχρι και τη σημερινή εποχή. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το γεγονός ότι γράφτηκε κατά την περίοδο της δικτατορίας, συμβάλλοντας στην ανύψωση του ηθικού του ελληνικού λαού και εμπνέοντας την ανάγκη για απελευθέρωση από καθετί που μας κρατά «φυλακισμένους».
Κατά τη γνώμη μου, η ιστορική περίοδος μέσα στην οποία γράφτηκε και ανέβηκε στο θέατρο, προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη λογοτεχνική αξία σε ένα έργο που, παρόλο που γράφτηκε πριν από πενήντα χρόνια, παραμένει διαχρονικό.
Λυπάμαι που δεν το διάβασα νωρίτερα και που δεν είχα την ευκαιρία να το παρακολουθήσω ποτέ στο θέατρο. Είμαι σίγουρη όμως ότι κάποια στιγμή στο μέλλον θα το δω και θεατρικά.
Το προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλους!
Profile Image for Dimitris Patriarcheas.
392 reviews3 followers
May 23, 2021
"Τι κάνουμε άμα θεμε να πούμε κάτι και η κουβέντα μας δεν το χωράει; Το στρίβουμε στο τραγούδι, διότι το τραγούδι είναι μια κουβέντα που τρελάθηκε!... Και άμα δε μας φτάνει το τραγούδι, τι κάνουμε; Το στρίβουμε στο χορό... διότι ο χορός είναι ένα ξανατραγουδι που ξανατρελαθηκε."
.
Θεατρικό έργο που αν και γράφτηκε για τα πολιτικά γεγονότα του 70 στην Ελλάδα μένει φρέσκο και διαβάζεται ανάλαφρα ενώ παράλληλα περνά σημαντικά νοήματα με τον πιο απλό αλλά όχι απλοϊκό τρόπο.
Profile Image for Ioannis Savvas.
339 reviews50 followers
June 22, 2013
Το μεγάλο μας τσίρκο είναι μια γρήγορη ανασκόπηση της ελληνικής ιστορίας -όπως τη διδασκόμαστε στα σχολεία, αλλά και με πολλά παραλειπόμενα- σε θεατρική μορφή, γραμμένο μέσα στη δικτατορία, με αλληγορικό χαρακτήρα. Ενδιαφέρον έχει η ιστορία της συγγραφής του έργου και οι τρόποι αποφυγής της τότε λογοκρισίας. Ίσως η καλύτερη σκηνή του έργου είναι Ο Καραγκιόζης βασιλιάς.


Και ως γνωστόν, όταν μία αλήθεια είναι τόσο κοντινή, είναι σαν τη μύτη μας, που για να τη δούμε πρέπει να αλληθωρίσουμε.
Profile Image for Konstantinos.
124 reviews40 followers
March 10, 2013
Μεγάλο έργο! Βαρύγδουπα σατυρικό, πολυσύνθετο και επιβλητικό θεατρικό που άλλοτε εκφράζεται έμμεσα και άλλοτε άμεσα για να θίξει (και μέσω της ιστορίας μας) κάποια πράγματα που έμειναν αναλλοίωτα δυστυχώς και πλέον μας χαρακτηρίζουν...
Displaying 1 - 11 of 11 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.