Önce Çizgi Vardı - Çizgide 60. Yıl

by Turhan Selçuk

Turhan Selçuk, 1940’larda başlayan çizgi serüveninde altmış yılı 2002’de geride bıraktı. Siyasal ve toplumsal hayatımızı, yıllar yılı her gün ve her hafta çizgiyle yazdı... Bıkmadan, yorulmadan, bilinçle ve cesaretle “olan”dan “olağanüstü” bir çizgi dünyasına devinerek...

Altmış yıllık süreç onu, dünyanın sayılı “büyük karikatürcü”sü arasına koydu ve ülkesinde “Halkın Sanatçısı Ödülü”ne layık görüldü.

Önce Çizgi Vardı..., bir ömürlük “çizgili kavga”sından seçildi. Onun sanatına bakan metinlerin en gözde olanları ve “Çizgide 60. Yıl” gecesinden konuşmalar, yapıta eşlik ediyor...

Önce Çizgi Vardı..., “büyük usta”nın – büyülü ve benzersiz – dünyasına ve son altmış yılın acılarla dolu olan tarihine, “mizahın geometrisi”yle bakıyor.

First published January 1, 2003

About the author

Türk mizahının isimlerinden biridir. Türkiye'de Semih Balcıoğlu ve Ferit Öngören ile beraber Karikatürcüler Derneği'nin kurucularındandır. İlk karikatürleri 1941'de Adana'da yayınlanan Türk Sözü gazetesi ile İstanbul'da yayınlanan Kırmızı ve Beyaz, Şut spor dergilerinde yayınlandı. İlk olarak 1943'de Akbaba'da çalışmaya başlayan sanatçı, 1948'de Tasvir gazetesinde karikatürcü ve ressam olarak çalıştı. Refik Halit Karay'ın çıkardığı Aydede'de baş çizer oldu. Yeni İstanbul, Yeni Gazete, Akşam, Milliyet, Cumhuriyet gazetelerinde Akis, Yön, Devrim, Toplum dergilerinde çizdi. Kardeşi İlhan Selçuk'la birlikte 41 Buçuk (1952), Karikatür (1953) ve Dolmuş (1956) mizah dergilerini çıkardı. 1957'de Milliyet gazetesinde çizmeye başladığı Abdülcanbaz dizisi ile tanınan sanatçının bu karakteri tiyatro ve sinemada da canlandırıldı. Ayrıca Abdülcanbaz 1991 yılında PTT tarafından bir posta pulu üzerinde resmedildi. Türkiye ve Avrupa'da birçok müzede karikatürleri sergilenen sanatçının "İnsan Hakları" konulu karikatür sergisi Avrupa Konseyi'nin önerisiyle ilk kez Strazburg’da açıldı ve dünyanın birçok ülkesinde sergilendi (1992-1997). "Barış ve Kitap" konulu karikatürü 1992'de Avrupa Konseyi'nin başlattığı kitap okuma kampanyasının afiş ve logolarında kullanıldı.

Ödülleri
Bordighera Altın Palmiye (1956)
Gümüş Hurma (1962)
İppocampo Ödülü (1970)
Sanatçılar Birliği "Halkın Sanatçısı" Ödülü (1973)
Vercelli Ödülü (1975)
Gazeteciler Cemiyeti "Yılın Karikatürcüsü" Ödülü (1983)
Sedat Semavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü (1984)
Cumhurbaşkanlığı Büyük Sanat Ödülü (1997)

Albümleri
Turhan Selçuk Karikatür Albümü (1954)
140 Karikatür (1959)
Turhan 62 (1962)
Hiyeroglif (1964)
Hal ve Gidiş Sıfır (1969)
Söz Çizginin (1979)