What do you think?
Rate this book
Giden Bir Kedinin Ardından
Ferit Edgü, 1950'lerin sonlarında başlayan öykü serüveninde karamsar bir dünyanın gerçeklikten kaçan bireylerinin iç dünyalarını ve iletişimsizliklerini yazdı. Kişilerini gerçeğin dışından alırken yeni bir gerçeklik arayışı içine girdi. Oldukça karmaşık dünyaları, bazen felsefi boyut kazanan anlatısını yalın bir dil üzerine kurdu.
Sonra Doğu geldi Ferti Edgü'nün metinlerine. Doğu'nun dünyası, insanları, sorunları ve son kertede oluşan yalınlığı yazdıklarının niteliğine önemli katkılar yaptı.
Nitelikli edebiyat nedir, sorusunun karşılıklarını ararken önümüze ilk çıkan yazarlardandır Ferit Edgü. Giden Bir Kedinin Ardından onun yeni kitabı. Edebiyat dünyasını ve dilini bütün özellikleriyle yoğunlaştıran öykülerden oluşuyor.
Sonra Doğu geldi Ferti Edgü'nün metinlerine. Doğu'nun dünyası, insanları, sorunları ve son kertede oluşan yalınlığı yazdıklarının niteliğine önemli katkılar yaptı.
Nitelikli edebiyat nedir, sorusunun karşılıklarını ararken önümüze ilk çıkan yazarlardandır Ferit Edgü. Giden Bir Kedinin Ardından onun yeni kitabı. Edebiyat dünyasını ve dilini bütün özellikleriyle yoğunlaştıran öykülerden oluşuyor.
109 pages, Hardcover
First published December 1, 2012
4 people are currently reading
183 people want to read
About the author
Ferit Edgü
84 books181 followers1936’da İstanbul’da doğdu. İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nde başladığı öğrenimini Paris’te sürdürdü. 1976-1990 yılları arasında, kurucusu olduğu Ada Yayınları’nda, çağdaş Türk ve dünya yazarlarının, şairlerinin yapıtlarını yayınladı. Edebiyatın çeşitli alanlarında onlarca ürün verdi. "Bir Gemide" adlı kitabıyla 1979 Sait Faik Armağanı, "Ders Notları" ile 1979 Türk Dil Kurumu Ödülü, "Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı" ile 1988 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü aldı. Abidin Dino, Yüksel Arslan, Bedri Rahmi, Eren Eyüboğlu, Füreya, Aliye Berger, Ergin İnan gibi sanatçılar üzerine yayınlanmış kitapları vardır.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 22 of 22 reviews
September 16, 2019
Bugünlerde kedili kitaplardan gidiyorum. İlk defa Ferit Edgü okudum ve eminim son olmayacak. Bu kitabın içindeki öyküler minimalist, kesinlikle grotesk olduğunu düşündüğüm, sıcak ama soğuk öyküler. Ölüm ve yaşamı konu alan kısacık öyküler. Ferit Edgü bana postmodernist kurgu’nun babası Donald Barthelme’nin kalemini hatırlattı. Kısa sürede okuduğum bu kitapta en sevdiğim öyküler “Kitapsız Bir Kitaplıkta Konuşma” ve “Korku” oldu.
“Yıllar boyunca kitaplığımda yatıp kalktım. Bunun bana esin verdiğine inanıyordum. Düşünebiliyor musunuz, ölü ya da yaşayan yüzlerce yazarla, şairle birlikte uyumak! Bugün, hâlâ, dostum Divitçioğlu’larda yatıya kaldığımda, rahat bir döşekte değil, kitaplıktaki kanepede yatmayı yeğlerim.”
“Yıllar boyunca kitaplığımda yatıp kalktım. Bunun bana esin verdiğine inanıyordum. Düşünebiliyor musunuz, ölü ya da yaşayan yüzlerce yazarla, şairle birlikte uyumak! Bugün, hâlâ, dostum Divitçioğlu’larda yatıya kaldığımda, rahat bir döşekte değil, kitaplıktaki kanepede yatmayı yeğlerim.”
July 28, 2024
"Yaşamın anlamı yoktur, diyorduk ya gençliğimizde, gerçekten yokmuş. Ölümün de."
Geçtiğimiz hafta yitirdiğimiz değerimiz Ferit Edgü'nün geç dönem öykülerini bir araya getirdiği "Giden Bir Kedinin Ardından", gerek öykülerin ele aldığı konular, gerekse ele alınış biçimleri bakımından usta yazarın kaleminden hoşlananları memnun edecek bir eser.
"Deli olacaktım. Ya da çoktan olmuştum. Ya da her zaman deliydim de zaman zaman aklın sesine uyuyordum."
Ferit Edgü, az ama öz (less is more) nitelikleri nedeniyle okuyucuya büyük bir düşünce alanı oluşturduğunu düşündüğüm ve severek okuduğum küçürek öykülerin en etkili anlatıcılarından biri.
"Korkular geçti mi? Kaygılar? Geçmedi. Yalnızca değişti."
"Giden Bir Kedinin Ardından", altı ana bölüm içerisinde yer alan öykülerden oluşuyor. Ferit Edgü'nün bazen karamsar, bazense sadece karamsar gibi duran, yine de umuda yer bırakan öyküleri, yalnızlık, hayat ve ölüm gibi büyük kavramları ustaca yontuyor ve minimal anlatılarla okuyucuyu da düşünmeye davet ediyor.
Ferit Edgü'nün anlatısında her zaman düşle gerçeğin birbirine karıştığı bir şiirsellik hakimdir. İçinde bazı öyküleri, diğerlerinden daha çok sevmiş olabilirim ama bu denli insani ve hayati kavramları ele alan öykülerin etkisi, her okuyucuda farklı olacaktır. Yine de, hayvanları seven veya hayat yolu bir hayvanınkiyle kesişen birinin, bu kitaba da adını veren öyküden etkilenmemesi pek mümkün değil.
"Bazı insanların ruhu olmadığı gibi, bazı hayvanların ruhu vardır. Bazı insanlar yaşarken öldükleri gibi, bazıları da öldükten sonra yaşamlarını sürdürürler."
Ferit Edgü, bedenen aramızdan ayrılmış olmasına rağmen asla yitmeyecek bir isim. Eserleriyle bizlere sordurttuğu sorular ve yerli edebiyatımıza bıraktığı mirası ile kendisini hep varedecek bir usta. Ruhu şâd olsun.
Ferit Edgü seven okurlar başta olmak üzere, varoluşçu ve minimal metinlerden hoşlanan tüm yetişkin okurlara öneririm.
Geçtiğimiz hafta yitirdiğimiz değerimiz Ferit Edgü'nün geç dönem öykülerini bir araya getirdiği "Giden Bir Kedinin Ardından", gerek öykülerin ele aldığı konular, gerekse ele alınış biçimleri bakımından usta yazarın kaleminden hoşlananları memnun edecek bir eser.
"Deli olacaktım. Ya da çoktan olmuştum. Ya da her zaman deliydim de zaman zaman aklın sesine uyuyordum."
Ferit Edgü, az ama öz (less is more) nitelikleri nedeniyle okuyucuya büyük bir düşünce alanı oluşturduğunu düşündüğüm ve severek okuduğum küçürek öykülerin en etkili anlatıcılarından biri.
"Korkular geçti mi? Kaygılar? Geçmedi. Yalnızca değişti."
"Giden Bir Kedinin Ardından", altı ana bölüm içerisinde yer alan öykülerden oluşuyor. Ferit Edgü'nün bazen karamsar, bazense sadece karamsar gibi duran, yine de umuda yer bırakan öyküleri, yalnızlık, hayat ve ölüm gibi büyük kavramları ustaca yontuyor ve minimal anlatılarla okuyucuyu da düşünmeye davet ediyor.
Ferit Edgü'nün anlatısında her zaman düşle gerçeğin birbirine karıştığı bir şiirsellik hakimdir. İçinde bazı öyküleri, diğerlerinden daha çok sevmiş olabilirim ama bu denli insani ve hayati kavramları ele alan öykülerin etkisi, her okuyucuda farklı olacaktır. Yine de, hayvanları seven veya hayat yolu bir hayvanınkiyle kesişen birinin, bu kitaba da adını veren öyküden etkilenmemesi pek mümkün değil.
"Bazı insanların ruhu olmadığı gibi, bazı hayvanların ruhu vardır. Bazı insanlar yaşarken öldükleri gibi, bazıları da öldükten sonra yaşamlarını sürdürürler."
Ferit Edgü, bedenen aramızdan ayrılmış olmasına rağmen asla yitmeyecek bir isim. Eserleriyle bizlere sordurttuğu sorular ve yerli edebiyatımıza bıraktığı mirası ile kendisini hep varedecek bir usta. Ruhu şâd olsun.
Ferit Edgü seven okurlar başta olmak üzere, varoluşçu ve minimal metinlerden hoşlanan tüm yetişkin okurlara öneririm.
August 8, 2015
Edebiyatımızın minimalizm üstadından yine müthiş bir eser. Gerçekle kurmacanın iç içe geçtiği, sözcüklerin müthiş bir ekonomiyle ama sarsıcı bir şekilde kullanıldığı, varoluşun sorgulandığı öyküler, anlatılardan oluşuyor. Kitaba ismini veren son parça ise bir kedi sahibi olarak beni derinden etkiledi. Okumanın keyfini tüm duyularınıza hissetiren bir kitap.
March 31, 2024
Aslında basit görünen o basit cümlelerin içinden ne kadar duru ne kadar özel bir dil kullandığını sonuna kadar hissettiriyor okuyucuya Ferit Edgü.
Türk edebiyatının en önemli şansı kuşkusuz.
Türk edebiyatının en önemli şansı kuşkusuz.
November 10, 2022
çuk tatlıydı ama aslında 3.5tan 4
April 22, 2020
"sağ elimin o işe yaramaz sandığım serçe parmağı öylesine sızlıyor ki, acısı ta yüreğime vuruyor."
July 20, 2022
Sahane kisa oykuler. Hele sonuncusu, kitapla ayni adi tasiyan oyku beni kalbimden vurdu, zira bir kedi asigiyim.
August 22, 2018
Ferit Edgü'nün dili, öyküleri, yazım tarzı yine çok güzeldi. Ve kitaba adını veren son öykü, hayatımda okuduğum en güzel üç öyküden biri oldu.
Ayrıca Ferit Edgü'nün Türkçe'yi kullanışı da çok güzeldi. Seçtiği sözcükler, sözcüklerin çağrışımları çok iyiydi. Belirli bir aradan sonra hem Çağdaş Türk yazını okumak hem de Ferit Edgü okumak kendimi iyi hissetmemi sağladı.
Ferit Edgü'nün okumadığım her kitabını bir an önce alıp okumak istiyorum. Kesinlikle her zamanki gibi bu Ferit Edgü kitabını da herkese öneriyorum.
İyi okumalar!
Ayrıca Ferit Edgü'nün Türkçe'yi kullanışı da çok güzeldi. Seçtiği sözcükler, sözcüklerin çağrışımları çok iyiydi. Belirli bir aradan sonra hem Çağdaş Türk yazını okumak hem de Ferit Edgü okumak kendimi iyi hissetmemi sağladı.
Ferit Edgü'nün okumadığım her kitabını bir an önce alıp okumak istiyorum. Kesinlikle her zamanki gibi bu Ferit Edgü kitabını da herkese öneriyorum.
İyi okumalar!
February 7, 2016
Denildiği gibi, ellerimde doğmuştu.
Bodrum'da. 1980 yılının haziran ayında.
Bir ananın üç yavrusundan biriydi. Nerden gelip, inşaat halindeki bizim evi bulmuştu, doğurmak için?
Biliyorum, kedilerin işinden sual olmaz. Ve size sığınan hamile bir kediden ilgi esirgenmez.
Ben, toprağı bol olsun Bilge Karasu ve sevgili Tomris Uyar dostlarım gibi bir kedisever değilim. Ama kedi ya da köpek, çaresiz bir yaratık, nerede karşılaşırsam karşılaşayım elimi kolumu bağlar.
Bu hayırsız ananın doğumdan bir hafta sonra ardında bıraktığı üç yavru da, işte böyle elimi kolumu bağlamıştı. Neyse ki kedisever kızım (12) yanımdaydı, onlarla ilgilendi ve Bodrum'dan ayrılmadan ikisine birer kapı buldu. Üçüncüyü kimse istemiyordu. Çünkü o, zayıf, güçsüz, ayakları üstünde duramayan, öldü-ölecek, üç renkli (sarı-kara-beyaz) bir dişiydi.
Bir yapı işçisi olarak çalıştığım o günlerde, bakacağım bir canlıdan çok, bana bakacak bir canlı gerekiyordu. Ama Tanrı, size her zaman ihtiyacınız olan insanı ya da hayvanı göndermez. Böylece, nasıl olsa, bugün ya da yarın ölecek olan, yerlerde sürünen, sesi çıkmayan, yalnızca o küçük gözleriyle bana, benim gözlerime, gözlerimden de içeriye bakan Moşe ile (adı, sonradan böyle konulacaktı) baş başa kaldım. Elimde biberon, ilk kez bir canlıyı 'emziriyordum'. Beslenmesi bittiğinde, küçük parmağımı emiyordu. Eh, hiç değilse sağ elimin küçük parmağı ilk kez bir işe yarıyordu.
Hüzünlü bir denizci
Sonunda, ayakları üzerinde doğruldu, kemikleri gelişti, yürümeye, sonra da koşmaya başladı. Ama hiçbir zaman oyuncu bir kedi olmadı. Gözlerinde hep bir yalnızlık, bir hüzün.
Uzun bir süre beni anası sandı. Ben de onu düşkırıklığına uğratmamak için elimden geleni yaptım.
Bodrum'daki inşaatı tamamlayıp yaz sonunda İstanbul'a dönmüştüm. Tabii cebimde küçük Moşe. Bu onun ilk yolculuğuydu. Daha sonra İstanbul-Bodrum-İstanbul yolculuğunu yüzlerce kez yapacaktı; kara, deniz, hava yoluyla.
Ama onun yolculuğu yalnızca bu hatla sınırlı kalmadı. Kandilli'den Kanlıca'ya, Kanlıca'dan Beylerbeyi'ne taşındı. Neyse ki, tüm taşındığı evler bahçeliydi. Sanırım, en çok Kanlıca'daki evinde mutlu oldu. Bu deniz kıyısındaki evin rıhtımında, saatlerce, esin bekleyen bir ozan gibi, gözleri bir noktaya dikili durur, sonra bir anda, patisiyle bir balığı yakalayıverirdi. Yemek için değil, getirip maharetini bana göstermek için.
Sonradan karıştırdığım kitaplardan öğrendim ki denizci kediler türündendi.
Bunu öğrendikten sonra, onunla birkaç kez denize açıldım. İnsanların tersine, hiçbir sorun çıkarmadı. Birlikte tuttuğumuz balıklardan yedi, ama hiçbir zaman denize girmedi.
Onu, diğer kedilerden ayıran özelliğinden söz etmedim. Moşe konuşurdu. Zengin bir sözcük hazinesi yoktu, ama meramını anlatacak bir dili vardı. Bunu ilk kez 1989 yılında uzun bir yolculuğa çıkmamın arifesinde görmüştüm. Yolculuk hazırlıkları başladığında, çevremde dolanıp duruyor, huysuzlanıyor, yemiyor, içmiyor, mırıldanıp duruyordu. Bir gece, yatmadan önce, Nen var senin? diyecek oldum. Gözlerimin içine bakarak, o korkulu, hüzünlü gözleriyle, Beni burda bırakma dedi. Tanrım, bu da nesi? dedim. Ben gidip döneceğim, sana burda benden iyi bakacaklar var. Olsun, dedi, sen beni de götür.
O sıralar, dokuz yaşındaydı. Bana öyle geldi ki, artık kendisinin anası olmadığımı anlamıştı. Ama hastalıklı bağlılığı sürüyordu. Örneğin, oturduğum koltuktan kalkar kalkmaz, hemen yerimi alıyor, döndüğümde ordan kalkmak istemiyordu. Ya da, evde baş başaysak ve ben çalışmak için emektar yazı makineme bir kağıt geçirip yazmaya başlamışsam, hemen masanın üstüne sıçrayıp yazmamı önlemek için elinden geleni yapıyordu.
İlk uçak yolculuğu
Söylemem bile gereksiz, elbette benim yatağımda yatıyordu. Birkaç
kez koynuma girmeyi denediyse de, bunun doğru olmayacağını kendisine belli etmiştim. O da ayak ucumda yatmakla yetineceğini belirtti.
Ama tüm bunlar, 1989 Berlin yolculuğundan, açıkçası, benimle konuşmasından önceydi.
Ona, Berlin'e götüreceğim sözünü verdim. Ama bunu hemen yapamazdım. Gidip nasıl bir yerde yaşayacağımı görmem gerekiyordu.
İster istemez kabullendi.
Berlin'de, güzel bir daireydi bana verilen. (İncelik gösterip bana söylememişlerdi, benden önce Tezer Özlü'nün bu dairede bir yıl boyunca yaşadığını.) Sessiz bir yola bakan küçük bir balkonu vardı. Çok geçmeden bir çiçek bahçesine çevirmiştim. Evet, böylesi bir yerde yaşayabilirdi Moşe. Mutlu olabilir miydi? O ayrı bir soru. (Hem insanlar, hem hayvanlar için, bu, her zaman ayrı, apayrı bir soru ya da sorundur.)
Sonunda, İstanbul'a dönüp onu aldım. İlk uçağa binişi değildi, ama ben gene de, yolculuk öncesi kulağını çektim: "Miyavlamak yok, öyle garip sesler çıkarmak yok. Kafesinden çıktığında, ön ya da arka koltuklardaki zırlayan çocuklara sinirlenip tırmıklamak yok. Hosteslere gülümseyeceksin. Okşamak istediklerinde, izin vereceksin, vb."
Tümünü kabullendi.
Gerçekten de, tüm yolcuları, hostesleri kendisine hayran bıraktıran bir yolculuk yaptık.
Storkwinkel 12 numaralı apartmanın birinci katına vardığımızda kafesinden çıkıp evi iyice bir denetledi. Mutfak, banyo, balkon, salon, yatak odası... Memnun görünüyordu.
Ertesi sabah kalktığımızda, kendisine evde yalnız kalacağını söyledim. Bundan pek memnun olmuşa benzemiyordu. Ama balkonun kapısını açık bırakacağımı, dilerse balkona çıkıp sokağı seyredebileceğini anladığında yazgısına boyun eğdi. Çok geçmeden de, Berlin yaşamının önemli bir bölümünü geçireceği bu mekanı benimsedi.
O sıralar, Berlin Duvarı henüz yıkılmamıştı. Bana, resim çalışmalarım için verilen atölye ise kentin bir ucunda, Türk mahallesi diye anılan Kreuzberg'de, duvara yaslanan, eski bir hastaneden bir sanat evine dönüştürülmüş bir yapıdaydı.
Her sabah, bir işçi gibi, evin yüz metre ötesinden kalkan otobüse biniyor, kenti bir uçtan bir uca geçip atölyeme varıyordum. Akşam paydosunda da gene aynı yoldan, aynı otobüsle geri dönüyordum. Çok geçmeden Moşe, dönüş saatimi öğrenmişti. Eğer yağmur ya da kar yoksa, balkonun korkuluğundaki uzun saksılardan birine, çiçeklerimi incitmeden oturup beni bekliyordu. Sokağın başında beni görür görmez de hemen atlıyor, kapıyı açar açmaz bir hoş geldin miyavı çekiyordu.
Yolumu gözleyen birisi
O yıl, Berlin'in soğuk, gölleri donduran kışı olmadı. Yağmur yağdı, kar yağdı ama korkunç soğuklar olmadı. Bu da, ne aşırı sıcakları, ne aşırı soğukları sevmeyen Moşe için gerçek bir talih kuşuydu. Bir başka talihi daha vardı benimle paylaştığı: Berlin'in, o çok sevdiği deniz ürünleri açısından pek zengin bir kent oluşu. Gerçekten de, gerek balıkları, gerek deniz ürünleri (sübye, ahtapot, karides, böcek ve ıstakoz türleri) açısından çok zengin satış noktaları vardı Berlin'de. Aklını kaçırmaması için onlardan hiçbirine yanımda götürmedim onu. Ama nimetlerinden benim kadar (tabii herkes kendi kapasitesi oranında) yararlandı. Kilo aldı. Tüyleri uzadı ve hiç olmadığı kadar parıldadı. Gözlerinin feri arttı ve yeni sözcükler öğrendi.
Sanırım, Berlin'de kalmaya karar verseydim bundan yakınmayacaktı. Belki, o da benim gibi, denizin yokluğunu duyuyordu. Çevredeki göller ona göre değildi. Yüzen ördekleri gördükçe bıyıkları titriyor, bir av köpeği gibi göle atlamak istiyor, ama son anda bunun akılsızca bir şey olduğunu sezip, kuyruğunu sallayıp yanıma geliyordu.
10 aylık Berlin yaşamında, yalnızca üç serçe avladı. Onları, küçümencik balkonda nasıl tuzağına düşürdüğünü bilemiyordum. Bu katliam için benden azar işitti. Hatta üçüncüsünde bir ceza aldı. Bir daha da, balkonda kanlı kuş ölüsüyle karşılaşmadım.
Bir gün İsviçreli yayımcım çağırmıştı, Zürih'e gitmek gerekiyordu. Ama o lanet kente gitmek istemiyordum. Ne zaman Zürih'e gitsem, bir yakınım ölmüştür. Ama yayımcıma göre gitmek zorundaydım. Radyo ve TV'de bir söyleşi yapmam gerekiyordu.
Kapı komşum, Amerikalı yazar Raymond Federmann, "Eğer Moşe'yi düşünüyorsan, onu bize bırakabilirsin. Esther'in kedilerle arası çok iyidir" dedi. Moşe'yi onlara emanet edip istemeye istemeye Zürih'in yolunu tuttum. Ama içim içime sığmıyordu. Her an bir kötü haber alacak duygusu içindeydim. İkinci akşam Raymond'a telefon ettim. "Seninki çok huysuz, dedi. Gündüzleri, senin dairene bırakıyoruz. Balkona çıkıp seni bekliyor. Ama geceleri çok huysuz."
"Merak etme yarın geliyorum" dedim. Radyo ve TV söyleşilerine boş verip ertesi gün dönmeye karar verdim.
Binbir güçlükle, Berlin'e uçan işgal kuvvetlerinden birinin uçağında bir yer buldum. (Duvar yıkılmadan, Berlin'e yalnız işgal kuvvetlerinin uçakları uçabiliyordu.) Berlin'de beni bekleyen bir kedi olmasaydı, ne o havayollarını seçerdim ne de onların uçağa binmeden yönelttikleri binbir soruya yanıt verirdim. Bana, Berlin'de yaşadığım halde neden sorularına Almanca yanıt vermediğimi soran güvenlik görevlisi orospuya, Fransızcayla 'putain' dedim. O da beni güvenlik gerekçesiyle donuma değin soydu. Yapacak hiçbir şeyim yoktu. Ya onların uçağına binmeyecektim ya da beni soymalarına izin verecektim. İzin verdim. İster istemez izin verdim. Çünkü beni sabırsızlıkla bekleyen biri vardı Berlin'de. Birbuçuk saat sonra Berlin'de evimdeydim. Kendi kapımı açmadan, Federmann'ın kapısını çaldım. Beni görünce şaşırmadı. Yalnızca, "Biliyor musun, Sam ölmüş" dedi. Beckett'in yakın dostuydu, ona Sam derdi.
"Ne zaman?" dedim.
"Az önce telefon ettiler Paris'ten, dedi. Birkaç saat olmuş."^
"Demek öldü, dedim. Peki Moşe, o ne cehennemde?"
"O evinde, dedi. Seni bekliyor."
"Şampanyayı soğut, dedim. Birazdan geleceğim. Sam için içmemiz gerek."
Moşe, uzun yaşamı boyunca yalnız ülke içinde ve dışında yolculuklar yapmadı. O, aynı zamanda, önemli tarihsel olayların da tanığı oldu. 12 Eylül'ü, Bodrum'da üç aylık bir yavruyken yaşamıştı. Hiç unutmam, bir gece yarısı kapımız dipçiklendiğinde, benden çok korkan, kaçacak delik arayan oydu. Bu nedenle olsa gerek, yaşamı boyunca ne zaman üniformalı birini görse kaçacak delik aramıştır.
Berlin Duvarı'nın yıkılışına, dolayısıyla dünya siyaset tarihinde bir dönemin kapanışına da benim yanı başımda tanıklık etmiştir.
Zamanın getirdiği...
Berlin dönüşünden sonra, ister tarihsel deyin, ister talihsel, birtakım 'özel' olayların sonucunda Moşe'den ayrılmak zorunda kaldım. Onu,
12 yaşındayken doğurtan, sonra benim ellerime bırakan kızıma teslim ettim. İkisi de yeterince büyümüşlerdi. Birbirlerini anlayabilir, birbirlerine yoldaşlık edebilirlerdi.
Zaman zaman, elim dolu ziyaretine gidiyordum. kimi zaman da o, bana misafirliğe geliyordu.
Ölümünden iki gün önce gördüm onu. Çökmüştü. Bir deri bir kemik kalmıştı. Artık temizliğini yapamıyordu. Gene de, beni görünce (ya da kokumu alınca) oturduğum kanepeye zıplamış, gönülsüzce de olsa elimi yalamaya çalışmıştı.
Bu sözcükleri yazarken, sağ elimin o işe yaramaz sandığım serçe parmağı öylesine sızlıyor ki, acısı ta yüreğime vuruyor.
Bodrum'da. 1980 yılının haziran ayında.
Bir ananın üç yavrusundan biriydi. Nerden gelip, inşaat halindeki bizim evi bulmuştu, doğurmak için?
Biliyorum, kedilerin işinden sual olmaz. Ve size sığınan hamile bir kediden ilgi esirgenmez.
Ben, toprağı bol olsun Bilge Karasu ve sevgili Tomris Uyar dostlarım gibi bir kedisever değilim. Ama kedi ya da köpek, çaresiz bir yaratık, nerede karşılaşırsam karşılaşayım elimi kolumu bağlar.
Bu hayırsız ananın doğumdan bir hafta sonra ardında bıraktığı üç yavru da, işte böyle elimi kolumu bağlamıştı. Neyse ki kedisever kızım (12) yanımdaydı, onlarla ilgilendi ve Bodrum'dan ayrılmadan ikisine birer kapı buldu. Üçüncüyü kimse istemiyordu. Çünkü o, zayıf, güçsüz, ayakları üstünde duramayan, öldü-ölecek, üç renkli (sarı-kara-beyaz) bir dişiydi.
Bir yapı işçisi olarak çalıştığım o günlerde, bakacağım bir canlıdan çok, bana bakacak bir canlı gerekiyordu. Ama Tanrı, size her zaman ihtiyacınız olan insanı ya da hayvanı göndermez. Böylece, nasıl olsa, bugün ya da yarın ölecek olan, yerlerde sürünen, sesi çıkmayan, yalnızca o küçük gözleriyle bana, benim gözlerime, gözlerimden de içeriye bakan Moşe ile (adı, sonradan böyle konulacaktı) baş başa kaldım. Elimde biberon, ilk kez bir canlıyı 'emziriyordum'. Beslenmesi bittiğinde, küçük parmağımı emiyordu. Eh, hiç değilse sağ elimin küçük parmağı ilk kez bir işe yarıyordu.
Hüzünlü bir denizci
Sonunda, ayakları üzerinde doğruldu, kemikleri gelişti, yürümeye, sonra da koşmaya başladı. Ama hiçbir zaman oyuncu bir kedi olmadı. Gözlerinde hep bir yalnızlık, bir hüzün.
Uzun bir süre beni anası sandı. Ben de onu düşkırıklığına uğratmamak için elimden geleni yaptım.
Bodrum'daki inşaatı tamamlayıp yaz sonunda İstanbul'a dönmüştüm. Tabii cebimde küçük Moşe. Bu onun ilk yolculuğuydu. Daha sonra İstanbul-Bodrum-İstanbul yolculuğunu yüzlerce kez yapacaktı; kara, deniz, hava yoluyla.
Ama onun yolculuğu yalnızca bu hatla sınırlı kalmadı. Kandilli'den Kanlıca'ya, Kanlıca'dan Beylerbeyi'ne taşındı. Neyse ki, tüm taşındığı evler bahçeliydi. Sanırım, en çok Kanlıca'daki evinde mutlu oldu. Bu deniz kıyısındaki evin rıhtımında, saatlerce, esin bekleyen bir ozan gibi, gözleri bir noktaya dikili durur, sonra bir anda, patisiyle bir balığı yakalayıverirdi. Yemek için değil, getirip maharetini bana göstermek için.
Sonradan karıştırdığım kitaplardan öğrendim ki denizci kediler türündendi.
Bunu öğrendikten sonra, onunla birkaç kez denize açıldım. İnsanların tersine, hiçbir sorun çıkarmadı. Birlikte tuttuğumuz balıklardan yedi, ama hiçbir zaman denize girmedi.
Onu, diğer kedilerden ayıran özelliğinden söz etmedim. Moşe konuşurdu. Zengin bir sözcük hazinesi yoktu, ama meramını anlatacak bir dili vardı. Bunu ilk kez 1989 yılında uzun bir yolculuğa çıkmamın arifesinde görmüştüm. Yolculuk hazırlıkları başladığında, çevremde dolanıp duruyor, huysuzlanıyor, yemiyor, içmiyor, mırıldanıp duruyordu. Bir gece, yatmadan önce, Nen var senin? diyecek oldum. Gözlerimin içine bakarak, o korkulu, hüzünlü gözleriyle, Beni burda bırakma dedi. Tanrım, bu da nesi? dedim. Ben gidip döneceğim, sana burda benden iyi bakacaklar var. Olsun, dedi, sen beni de götür.
O sıralar, dokuz yaşındaydı. Bana öyle geldi ki, artık kendisinin anası olmadığımı anlamıştı. Ama hastalıklı bağlılığı sürüyordu. Örneğin, oturduğum koltuktan kalkar kalkmaz, hemen yerimi alıyor, döndüğümde ordan kalkmak istemiyordu. Ya da, evde baş başaysak ve ben çalışmak için emektar yazı makineme bir kağıt geçirip yazmaya başlamışsam, hemen masanın üstüne sıçrayıp yazmamı önlemek için elinden geleni yapıyordu.
İlk uçak yolculuğu
Söylemem bile gereksiz, elbette benim yatağımda yatıyordu. Birkaç
kez koynuma girmeyi denediyse de, bunun doğru olmayacağını kendisine belli etmiştim. O da ayak ucumda yatmakla yetineceğini belirtti.
Ama tüm bunlar, 1989 Berlin yolculuğundan, açıkçası, benimle konuşmasından önceydi.
Ona, Berlin'e götüreceğim sözünü verdim. Ama bunu hemen yapamazdım. Gidip nasıl bir yerde yaşayacağımı görmem gerekiyordu.
İster istemez kabullendi.
Berlin'de, güzel bir daireydi bana verilen. (İncelik gösterip bana söylememişlerdi, benden önce Tezer Özlü'nün bu dairede bir yıl boyunca yaşadığını.) Sessiz bir yola bakan küçük bir balkonu vardı. Çok geçmeden bir çiçek bahçesine çevirmiştim. Evet, böylesi bir yerde yaşayabilirdi Moşe. Mutlu olabilir miydi? O ayrı bir soru. (Hem insanlar, hem hayvanlar için, bu, her zaman ayrı, apayrı bir soru ya da sorundur.)
Sonunda, İstanbul'a dönüp onu aldım. İlk uçağa binişi değildi, ama ben gene de, yolculuk öncesi kulağını çektim: "Miyavlamak yok, öyle garip sesler çıkarmak yok. Kafesinden çıktığında, ön ya da arka koltuklardaki zırlayan çocuklara sinirlenip tırmıklamak yok. Hosteslere gülümseyeceksin. Okşamak istediklerinde, izin vereceksin, vb."
Tümünü kabullendi.
Gerçekten de, tüm yolcuları, hostesleri kendisine hayran bıraktıran bir yolculuk yaptık.
Storkwinkel 12 numaralı apartmanın birinci katına vardığımızda kafesinden çıkıp evi iyice bir denetledi. Mutfak, banyo, balkon, salon, yatak odası... Memnun görünüyordu.
Ertesi sabah kalktığımızda, kendisine evde yalnız kalacağını söyledim. Bundan pek memnun olmuşa benzemiyordu. Ama balkonun kapısını açık bırakacağımı, dilerse balkona çıkıp sokağı seyredebileceğini anladığında yazgısına boyun eğdi. Çok geçmeden de, Berlin yaşamının önemli bir bölümünü geçireceği bu mekanı benimsedi.
O sıralar, Berlin Duvarı henüz yıkılmamıştı. Bana, resim çalışmalarım için verilen atölye ise kentin bir ucunda, Türk mahallesi diye anılan Kreuzberg'de, duvara yaslanan, eski bir hastaneden bir sanat evine dönüştürülmüş bir yapıdaydı.
Her sabah, bir işçi gibi, evin yüz metre ötesinden kalkan otobüse biniyor, kenti bir uçtan bir uca geçip atölyeme varıyordum. Akşam paydosunda da gene aynı yoldan, aynı otobüsle geri dönüyordum. Çok geçmeden Moşe, dönüş saatimi öğrenmişti. Eğer yağmur ya da kar yoksa, balkonun korkuluğundaki uzun saksılardan birine, çiçeklerimi incitmeden oturup beni bekliyordu. Sokağın başında beni görür görmez de hemen atlıyor, kapıyı açar açmaz bir hoş geldin miyavı çekiyordu.
Yolumu gözleyen birisi
O yıl, Berlin'in soğuk, gölleri donduran kışı olmadı. Yağmur yağdı, kar yağdı ama korkunç soğuklar olmadı. Bu da, ne aşırı sıcakları, ne aşırı soğukları sevmeyen Moşe için gerçek bir talih kuşuydu. Bir başka talihi daha vardı benimle paylaştığı: Berlin'in, o çok sevdiği deniz ürünleri açısından pek zengin bir kent oluşu. Gerçekten de, gerek balıkları, gerek deniz ürünleri (sübye, ahtapot, karides, böcek ve ıstakoz türleri) açısından çok zengin satış noktaları vardı Berlin'de. Aklını kaçırmaması için onlardan hiçbirine yanımda götürmedim onu. Ama nimetlerinden benim kadar (tabii herkes kendi kapasitesi oranında) yararlandı. Kilo aldı. Tüyleri uzadı ve hiç olmadığı kadar parıldadı. Gözlerinin feri arttı ve yeni sözcükler öğrendi.
Sanırım, Berlin'de kalmaya karar verseydim bundan yakınmayacaktı. Belki, o da benim gibi, denizin yokluğunu duyuyordu. Çevredeki göller ona göre değildi. Yüzen ördekleri gördükçe bıyıkları titriyor, bir av köpeği gibi göle atlamak istiyor, ama son anda bunun akılsızca bir şey olduğunu sezip, kuyruğunu sallayıp yanıma geliyordu.
10 aylık Berlin yaşamında, yalnızca üç serçe avladı. Onları, küçümencik balkonda nasıl tuzağına düşürdüğünü bilemiyordum. Bu katliam için benden azar işitti. Hatta üçüncüsünde bir ceza aldı. Bir daha da, balkonda kanlı kuş ölüsüyle karşılaşmadım.
Bir gün İsviçreli yayımcım çağırmıştı, Zürih'e gitmek gerekiyordu. Ama o lanet kente gitmek istemiyordum. Ne zaman Zürih'e gitsem, bir yakınım ölmüştür. Ama yayımcıma göre gitmek zorundaydım. Radyo ve TV'de bir söyleşi yapmam gerekiyordu.
Kapı komşum, Amerikalı yazar Raymond Federmann, "Eğer Moşe'yi düşünüyorsan, onu bize bırakabilirsin. Esther'in kedilerle arası çok iyidir" dedi. Moşe'yi onlara emanet edip istemeye istemeye Zürih'in yolunu tuttum. Ama içim içime sığmıyordu. Her an bir kötü haber alacak duygusu içindeydim. İkinci akşam Raymond'a telefon ettim. "Seninki çok huysuz, dedi. Gündüzleri, senin dairene bırakıyoruz. Balkona çıkıp seni bekliyor. Ama geceleri çok huysuz."
"Merak etme yarın geliyorum" dedim. Radyo ve TV söyleşilerine boş verip ertesi gün dönmeye karar verdim.
Binbir güçlükle, Berlin'e uçan işgal kuvvetlerinden birinin uçağında bir yer buldum. (Duvar yıkılmadan, Berlin'e yalnız işgal kuvvetlerinin uçakları uçabiliyordu.) Berlin'de beni bekleyen bir kedi olmasaydı, ne o havayollarını seçerdim ne de onların uçağa binmeden yönelttikleri binbir soruya yanıt verirdim. Bana, Berlin'de yaşadığım halde neden sorularına Almanca yanıt vermediğimi soran güvenlik görevlisi orospuya, Fransızcayla 'putain' dedim. O da beni güvenlik gerekçesiyle donuma değin soydu. Yapacak hiçbir şeyim yoktu. Ya onların uçağına binmeyecektim ya da beni soymalarına izin verecektim. İzin verdim. İster istemez izin verdim. Çünkü beni sabırsızlıkla bekleyen biri vardı Berlin'de. Birbuçuk saat sonra Berlin'de evimdeydim. Kendi kapımı açmadan, Federmann'ın kapısını çaldım. Beni görünce şaşırmadı. Yalnızca, "Biliyor musun, Sam ölmüş" dedi. Beckett'in yakın dostuydu, ona Sam derdi.
"Ne zaman?" dedim.
"Az önce telefon ettiler Paris'ten, dedi. Birkaç saat olmuş."^
"Demek öldü, dedim. Peki Moşe, o ne cehennemde?"
"O evinde, dedi. Seni bekliyor."
"Şampanyayı soğut, dedim. Birazdan geleceğim. Sam için içmemiz gerek."
Moşe, uzun yaşamı boyunca yalnız ülke içinde ve dışında yolculuklar yapmadı. O, aynı zamanda, önemli tarihsel olayların da tanığı oldu. 12 Eylül'ü, Bodrum'da üç aylık bir yavruyken yaşamıştı. Hiç unutmam, bir gece yarısı kapımız dipçiklendiğinde, benden çok korkan, kaçacak delik arayan oydu. Bu nedenle olsa gerek, yaşamı boyunca ne zaman üniformalı birini görse kaçacak delik aramıştır.
Berlin Duvarı'nın yıkılışına, dolayısıyla dünya siyaset tarihinde bir dönemin kapanışına da benim yanı başımda tanıklık etmiştir.
Zamanın getirdiği...
Berlin dönüşünden sonra, ister tarihsel deyin, ister talihsel, birtakım 'özel' olayların sonucunda Moşe'den ayrılmak zorunda kaldım. Onu,
12 yaşındayken doğurtan, sonra benim ellerime bırakan kızıma teslim ettim. İkisi de yeterince büyümüşlerdi. Birbirlerini anlayabilir, birbirlerine yoldaşlık edebilirlerdi.
Zaman zaman, elim dolu ziyaretine gidiyordum. kimi zaman da o, bana misafirliğe geliyordu.
Ölümünden iki gün önce gördüm onu. Çökmüştü. Bir deri bir kemik kalmıştı. Artık temizliğini yapamıyordu. Gene de, beni görünce (ya da kokumu alınca) oturduğum kanepeye zıplamış, gönülsüzce de olsa elimi yalamaya çalışmıştı.
Bu sözcükleri yazarken, sağ elimin o işe yaramaz sandığım serçe parmağı öylesine sızlıyor ki, acısı ta yüreğime vuruyor.
July 24, 2022
“-Yıllar boyunca kitaplığımda yatıp kalktım. Bunun bana esin verdiğine inanıyordum. Düşünebiliyor musunuz ölü ya da yaşayan yüzlerce yazarla şairde birlikte uyumak!
-Yalnızlık değilse nedir zaman dediğin?
…..
Batan güneş. Doğmadan batan güneş. Bu karanlık. Bu sonsuz karanlık.”
*Ölenler ölümü bilmez, ölüm kalanlar içindir.
-Yalnızlık değilse nedir zaman dediğin?
…..
Batan güneş. Doğmadan batan güneş. Bu karanlık. Bu sonsuz karanlık.”
*Ölenler ölümü bilmez, ölüm kalanlar içindir.
October 22, 2020
Ah o son öykü ah! Burnumu sızlattı.
November 14, 2024
Herkesin tufanı kendine. Hun atasözü Sayfa 25
... Bugün yaşadıklarımı bilseydin, beni bağışlar, hatta belki benimle birlikte yürürdün. Biliyor olmalısın ki, dedim, günümüzde kimse kimseye acımıyor. Sayfa 29
... Bugün yaşadıklarımı bilseydin, beni bağışlar, hatta belki benimle birlikte yürürdün. Biliyor olmalısın ki, dedim, günümüzde kimse kimseye acımıyor. Sayfa 29
January 5, 2020
"Bu sözcükleri yazarken, sağ elimin o işe yaramaz sandığım serçe parmağı öylesine sızlıyor ki, acısı ta yüreğime vuruyor."
Öyle incelikli, derin ve güzel bir metindi ki...
İlk Edgü deneyimim, son olmayacak eminim
Öyle incelikli, derin ve güzel bir metindi ki...
İlk Edgü deneyimim, son olmayacak eminim
August 30, 2024
Edgü, diğer öykülerinde olduğu gibi bu kitabında da az kelimeyle çok şey anlatmayı denemiş öyle ki ilk kısımdaki öykülerinin nerdeyse tamamı sadece 2 sayfacık. Sanki yolda birisinin yanından geçerken kulak misafiri olmuşçasına kısa cümlelerden sayfalarca yetecek kadar hikayeler hissetmek mümkün. Öykülerin bazılarında, karakterlerin ve olayların belirgin bir şekilde gelişmemesi, hikayeleri daha çok bir izlenim ya da duygu parçacığı olarak bırakıyor. Yazım tarzlarındaki değişikliklerin de bölümler içinde değişmesiyle insanda bu eserin nasıl bir şey olduğuyla ilgili soru işareti oluşturabiliyor. Kesinlikle çok daha güzel kitapları olduğunu reddedememekle birlikte kitaba adını veren öyküyü ve bir çok diğer öyküyü, rüyayı ve hayali fazlasıyla sevdiğim bir eser oldu. Edgü'nün melankolik ve derinlikli bakış açısını sevenler için küçük tatlı bir aperitif demek doğru olacaktır bu kitap için.
March 12, 2024
“Yıllar boyunca kitaplığımda yatıp kalktım. Bunun bana esin verdiğine inanıyorum. Düşünebiliyor musunuz, ölü ya da yaşayan yüzlerce yazarla, şairle birlikte uyumak ! Bugün hâlâ dostum Divitçioğlu’larda yatıya kaldığımda, rahat bir döşekte değil, kitaplıktaki kanepede yatmayı yeğlerim” Bu kitapta anılar, minicik öyküler, denemeler var. Eski günler, karanlık geceler var. İnsanlar, hayvanlar ve hayvana dönüşmüş insanlar var. Ölüm ve yaşamı, öteki yaka ile bizi ayıran o ince çizgiyi de atlamamış Ferit Edgü.
February 13, 2021
Bir yazarın dilini sevdiğiniz zaman ne yazarsa yazsın beğenerek okuyorsunuz. Ferit Edgü benim için öyle bir yazar.
Herhalde kedi arkadaşlarım olduğu içindir, en beğendiğim hikaye kitaba da ismini veren Giden Bir Kedinin Ardından oldu. Moşe'nin Edgü ile arkadaşlığı hem duygulandırdı, hem de Edgü'yü daha çok sevmeme vesile oldu
Herhalde kedi arkadaşlarım olduğu içindir, en beğendiğim hikaye kitaba da ismini veren Giden Bir Kedinin Ardından oldu. Moşe'nin Edgü ile arkadaşlığı hem duygulandırdı, hem de Edgü'yü daha çok sevmeme vesile oldu
March 2, 2018
Edgü’nün kalemi naif mi naif. Felsefi dokundurmaların yanında bolca dostluk, hiçlik, saf sevgi vaadediyor.
April 18, 2024
Şiirsel, yalın; bazen özlü, bazen basit öyküler.
Ferit Edgü’nün, onu sevip sevmediğiniz konusunda kafanızı karıştırabilecek kadar kendine has bir üslubu var.
Ferit Edgü’nün, onu sevip sevmediğiniz konusunda kafanızı karıştırabilecek kadar kendine has bir üslubu var.
February 2, 2025
Kısa, sade ama şiirsel öyküler. Okuması keyifli ve düşündürücü.
May 22, 2024
Türk edebiyatı içerisinde yazma eylemi üzerine kafa yoran yazar dediğimizde aklıma ilk gelen kişilerden belki de birincisidir Ferit Edgü. Müfredat onu sadece küçürek öykü yazan bir yazarmış gibi tanıtır oysaki buz dağının görünen kısmıdır sadece küçürek öyküleri. Zaten görünmeyen kısmına da kafa yorulmuş olsaydı nitelikli edebiyat bu kadar aranan bir şey olmazdı.
Kitapta öyküler, anılar ve anlatılar var; her biri başka bir dünyaya kapı aralıyor. Cümleler, şiirsel bir etki bırakıyor üzerinizde her zaman olduğu gibi. Bireyin karamsarlığı, yalnızlığı varken bir yandan da onların tutunduğu umut dallarını da görüyoruz artık.
“Bir deprem yaşamıştım. Duvarlarım yıkılmış, tavanım çökmüştü. Kapımın önündeki ihtiyar, Olur bunlar, diyordu, yaşamla tanışmak budur, daha nicelerini göreceksin. Hadi, şimdi çardağın altına geç, eline bir kitap al, oku. Bak göreceksin korkuların geçecek.”
İyi okumalar…
Naçizane bir not: Kitaplar bir düzen içinde okunurken yazım süreçleri aynı düzeni sürdüremiyor maalesef. Hal böyle olunca da kitapları okuyup aylar sonra paylaşımını yapmak gerekiyor bazı zamanlar. Bu bazı zamanlar her zamana dönmek üzereyken yazma eyleminin gerekliliği kendini hatırlattı sağ olsun. Arka arkaya kitap paylaşımları geliyorsa bilin ki kitaplar aylar öncesinden okunmuş ama yine geç kalınmış.
Kitapta öyküler, anılar ve anlatılar var; her biri başka bir dünyaya kapı aralıyor. Cümleler, şiirsel bir etki bırakıyor üzerinizde her zaman olduğu gibi. Bireyin karamsarlığı, yalnızlığı varken bir yandan da onların tutunduğu umut dallarını da görüyoruz artık.
“Bir deprem yaşamıştım. Duvarlarım yıkılmış, tavanım çökmüştü. Kapımın önündeki ihtiyar, Olur bunlar, diyordu, yaşamla tanışmak budur, daha nicelerini göreceksin. Hadi, şimdi çardağın altına geç, eline bir kitap al, oku. Bak göreceksin korkuların geçecek.”
İyi okumalar…
Naçizane bir not: Kitaplar bir düzen içinde okunurken yazım süreçleri aynı düzeni sürdüremiyor maalesef. Hal böyle olunca da kitapları okuyup aylar sonra paylaşımını yapmak gerekiyor bazı zamanlar. Bu bazı zamanlar her zamana dönmek üzereyken yazma eyleminin gerekliliği kendini hatırlattı sağ olsun. Arka arkaya kitap paylaşımları geliyorsa bilin ki kitaplar aylar öncesinden okunmuş ama yine geç kalınmış.
February 14, 2013
Kisacik oykulerde, dar alanlara sikismis anlatilar... Zaman, olum, aile gibi bireyin varolusuyla dogrudan alakali kavramlarda geziniyorlar. Ozellikle Barok oykuler cok yogun.
November 29, 2016
Öykü mü desem denememi desem değişik bir tür tam karar veremedim kitaba ismini veren öykü güzeldi ancak Ferit Edgü'nün başka bir kitabını okuyup sevip sevmediğime karar verebilirim
Displaying 1 - 22 of 22 reviews