Η ερωμένη της

by Ντόρα Ρωζέττη, Χριστίνα Ντουνιά (Editor)

Άρωμα μεσοπολέμου και συναρπαστική περιήγηση στην Αθήνα του 1920 με οδηγό μια δυναμική, παράξενη φοιτήτρια που βιώνει τον έρωτα σαν επανάσταση. Ένα εντυπωσιακά τολμηρό μυθιστόρημα, που επαινέθηκε θερμά από τον Ξενόπουλο αλλά εξαφανίστηκε μυστηριωδώς μετά την πρώτη του έκδοση, έρχεται πάλι στο φως, χάρη στην έρευνα της Χριστίνας Ντουνιά.

Εξώφυλλο: φωτομηχανική αναπαραγωγή του βιβλίου του εκδοτικού οίκου Χρ. Γανιάρη, 1929

Genres: Queer, Novels, Queer Lit, Romance, LGBT, Greece

242 pages, ebook

First published January 1, 1929

About the author

Η Ντόρα Ρωζέττη (πραγματικό ονοματεπώνυμο Ελένη - Νέλλη Καλογλοπούλου - Μπογιατζόγλου) ήταν αφροδισιολόγος, γυναικολόγος, υγιεινολόγος, συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1908 και πέθανε στην Αθήνα το 1989.

Έγραψε ένα και μοναδικό βιβλίο, «Η ερωμένη της», που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1929 και ξανά το 2005.

Reviews

[ατζινάβωτο φέγι. · Rating 4 out of 5]

Χάρη στις προσπάθειες μιας φιλολόγου η οποία ανακάλυψε και έφερε στο φώς το χαμένο αυτό βιβλίο, μπόρεσα να απολαύσω ένα ακατέργαστο διαμάντι από την ψευδώνυμη συγγραφέα του. Αν το διαβάσετε θα καταλάβετε γιατί επέλεξε να παραμείνει ανώνυμη. Χωρίς να περιγράφει τίποτα σοκαριστικό για τα σημερινά δεδομένα (ουτε για κάποια άλλη περίοδο ας είμαστε ειλικρινείς) η παραφορά και η έξαρση του ερωτικού συναισθήματος όπως το βιώνει η Ντόρα, η σχεδόν αρρωστημένη προσήλωση προς το αντικείμενο του πόθου της, σου κόβει την ανάσα. Με ένα λογο αφτιασίδωτο, άμεσο, ίσως και κάπως άτεχνο σου μεταδίδει όλη την αγωνία , χωρίς ο λόγος της να υποκειται κάποιου είδους επεξεργασία. Σαν να ξεχειλίζει ολο της το είναι, συναισθήματα που βρίσκουν διέξοδο στις λέξεις που ακριβώς χρειάζεται. Μου θύμισε η τρυφερότητα και η ποιητικότητα της τον λόγο του Καβάφη και του Καρυωτάκη. Όπως και η διεισδυτική και ακριβής ματιά της, όχι μονο στην ιδιοσυγκρασία και τον ψυχισμό των ομοφυλόφιλων γυναικών αλλα και του ανθρώπου γενικά. Άλλωστε η Ντόρα δεν διεκδικεί μονο την ανεξαρτησία της επιθυμίας της και την ελευθερία να διάγει την ζωή της, αλλα και οικονομική, πνευματική, και ηθική πληρότητα. Πολύ ενδιαφέρον το επίμετρο που μας παρέχει πληροφορίες για την μυστική πορεία αυτού του βιβλίου στα ελληνικά γράμματα καθως και τον εκθειαστικό λογο του Ξενόπουλου.

[Νικολέττα · Rating 4 out of 5]

Ένας λυσσαλέος έρωτας μα τόσο ανθρώπινος κι ανακατωσούρικος. Η συγγραφέας έγραψε ένα αιρετικό μυθιστόρημα που στεφανώνεται στο τέλος με την κριτική του Ξενόπουλου. Καθώς και με το επίμετρο που μαθαίνουμε πολλές κι ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
Τέλος ήτανε ένα βιβλίο που το έψαχνα πολύ καιρό να το αποκτήσω, είναι εξαντλημένο, και τελικά άξιζε τον κόπο.

[Ioanna Papantoniou · Rating 3 out of 5]

Το πιο εντυπωσιακό με αυτό το βιβλίο δεν είναι το ότι χάθηκε και ξαναβρέθηκε (αν και αυτό το γεγονός από μόνο του είναι αρκετά εντυπωσιακό).
Το πιο εντυπωσιακό είναι το θέμα του (προχωρημένο όχι απλά για το 1929 αλλά και για πολλά χρόνια αργότερα).
Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής που περιγράφει.
Μιλάμε για το 1929 και οι φοιτητές (αγόρια και κορίτσια) ζουν περίπου όπως σήμερα. Με στέκια, έρωτες, κραιπάλες κλπ. Θα μπορούσε να έχει γραφτεί το 2010 ή να προσαρμοστεί στο 2010 με ελάχιστες διαφορές.

Αλλά ακόμα και η γραφή της συγγραφέως (ανώνυμη μες την επωνυμία της) είναι μοντέρνα. Μοντέρνα όχι για το 2015, αλλά οπωσδήποτε για το 1929.

Παρόλα αυτά, τα εντυπωσιακά, το βιβλίο έχει και τα θεματάκια του.
Η μονόπλευρη αφήγηση δεν ολοκληρώνει τους χαρακτήρες, ούτε καν την ίδια την αφηγήτρια.
Οι σκηνές μένουν ανολοκλήρωτες, σα να είναι ανάμεσα στο όνειρο και στην πραγματικότητα.
Και το τέλος, αν και οπωσδήποτε λυτρωτικό με μια πρώτη, επιφανειακή, ανάγνωση, τελικά αφήνει μια επίγευση της επίκειμενης καταστροφής, που δεν περιγράφεται ή προοικονομείται με κάποιο τρόπο, προβλέπεται όμως από τον σύγχρονο αναγνώστη με δεδομένο πώς πλέον ξέρουμε..

Η αγάπη σώζεται αλλά δεν σώζει τα πάντα.

[ιφιγένεια παπούλη · Rating 4 out of 5]

«ακουμπώ το κεφάλι μου στο στήθος της και με σκεπάζει με το γιακά του παλτού της. με λικνίζει όπως η μητέρα το παιδί της.»

«μου δείχνει το ντεκολτέ της.
κι εφίλησα.»

ενδιαφέρον και μεσοπολεμικό. για τα σημερινά αναγνωστικά (μου) μάτια, η σχέση κι η αγάπη των δύο κοριτσιών είναι ασφυκτικά αφηγημένη και πολύ τοξική αλλά χρειάζεται, υποθέτω, να κοιτάξουμε το κείμενο (και) στα δικά του συμφραζόμενα. ακόμα κι έτσι, οι περιγραφές είναι όμορφες και λυρικές. υπάρχουν σπαρμένες εδώ κι εκεί μερικές σκέψεις πολύ συγκινητικές και ενδυναμωτικές: η αποφασιστικότητα κι η απλότητα με την οποία η ντόρα αποφασίζει πως χρειάζεται να χειραφετηθεί και να ανεξαρτητοποιηθεί οικονομικά από την οικογένειά της, η σχέση της με το διάβασμα και την επιστήμη, το θάρρος της να διεκδικήσει τον τρόπο που θέλει να ζει.

[Infada Spain · Rating 4 out of 5]

Απίστευτα πρωτοποριακό. Επίσης απίστευτο είναι το γεγονός ότι εκδόθηκε το 1929-κάποια σημεία του που αφορούν τη γυναικεία χειραφέτηση είναι επίκαιρα ακόμη σήμερα-και ότι εκθειάστηκε από τον μεγάλο Ξενόπουλο παρά το τολμηρό του θέμα. Όπως λέει και ο Ξενόπουλος "Μη νομίσετε τώρα πως θέλω να σας το συστήσω. Το πρώτο βιβλίο της δ. Ντόρας Ρωζέττη δεν είναι για τον καθένα." ...
[Εξαιρετικό το επίμετρο της Χριστίνας Ντουνιά, όπως εξαιρετική και η προσπάθειά της να βρεθούν τα δύο μοναδικά αντίτυπα του βιβλίου της Ρωζέττη που είχαν απομείνει από το 1929. Την ευχαριστούμε πολύ.]

[Sofia Angelara · Rating 5 out of 5]

It really touched my heart. Athenian life in '20s through a heartbroken woman's point of view. Two women trapped in a bourgeois prison. Will they manage to get free? However, there is another prison that they have to escape from as well, and that is themselves.

[Chinchilla_clouds · Rating 4 out of 5]

Σε αυτό το βιβλίο - ημερολόγιο η Ντόρα δεν αγαπάει απλώς την ερωμένη της, την λατρεύει.

Μια λατρεία που με έκανε να νιώσω άβολα στην αρχή καθώς με την γνώση του σήμερα (και τις ώρες ψυχοθεραπείας) μου φάνηκε τοξική και λόγω αυτού και επικίνδυνη. Ήθελα να τη ταρακουνήσω, να της πω πως δεν είναι έτσι ο έρωτας, ότι πρέπει να απαλλαχθεί από αυτά τα τρομερά για τον ψυχισμό της συναισθήματα - και τότε κατάλαβα πως για αυτήν αυτά τα σκαμπανεβάσματα της διάθεσης, ο ακραίος θαυμασμός όπως και η ακραία λύπη και ο θυμός, ήταν ο κόσμος όλος. Ήταν η έκφραση ενός έρωτα προσχηματικά κρυφού, σε μια Αθήνα έτοιμη να ανθίσει πολιτιστικά και κοινωνικά (μα δεν πρόλαβε).

Μέσα από τις περιγραφές της την φαντάστηκα στην πόλη να συναντά καλλιτέχνες σε υπόγεια, να βγαίνει για γλυκό με την αγαπημένη της, να τη φιλάει σε σοκάκια, να σπουδάζει στο χημικό.

Η Ντόρα είναι μια νέα γυναίκα που αν και με μια πρώτη ματιά μπορεί κάποιος να τη θεωρήσει σχεδόν αλλοπρόσαλλη συναισθηματικά, είναι στον πυρήνα του χαρακτήρα της απόλυτα συνειδητοποιημένη κοινωνικά (και πολιτικά). Σχολιάζει την θέση της γυναίκας, τη πραγματικότητα των σχέσεων και της ζωής, παίρνει αποφάσεις για τις οποίες γνωρίζει το κόστος.

Αν το καλοσκεφτώ, η Ντόρα είναι μια θαρραλέα γυναίκα.

[Maria Tsak · Rating 5 out of 5]

Δεν περίμενα ποτέ να βρω τόσο παλιό βιβλίο τέτοιου περιεχομένου και συγκεκριμένα γραμμένο από ελληνίδα συγγραφέα. Αφηγείται τον έρωτα δυο γυναικών την δεκαετία του 1920...κοντεύουμε έναν αιώνα μετά 2023 και είναι ακόμα σχεδόν επίκαιρο! Σε αρκετά σημεία διέκρινα πολλές ομοιότητες με την ζωή και τις σκέψεις των φοιτητών σήμερα.
Το εντυπωσιακό όμως είναι το ποσό προχωρημένο είναι το βιβλίο για την εποχή αυτήν. Επιβεβαιώνεται αυτό και από τις αντιδράσεις του κόσμου αφού πρωτοεκδόθηκε το 1929 (το μίσησαν). Διαβάζοντας το επίμετρο συνειδητοποίησα πως είναι το πρώτο γνωστό βιβλίο έβερ που αναφέρεται αφιλτράριστα σε λεσβιακό έρωτα, χωρίς κρυμμένα νοήματα.
Μου άρεσε:)

[Γιώτα Τεμπρίδου · Rating 4 out of 5]

[Άρεσε στον Ξενόπουλο, άρεσε και σ' εμένα (!).]

[Αγγελική Μπούλιαρη · Rating 5 out of 5]

Γνωρίστηκα με την Ερωμένη της, όταν σε μια από τις επισκέψεις μου σε κάποιο βιβλιοπωλείο την Άνοιξη του 2006, τράβηξε την προσοχή μου αυτό το βιβλίο. Κατ’ αρχήν, ο τολμηρός τίτλος, που υποδηλώνει ένα θέμα ταμπού για το έτος έκδοσης (1929), αλλά και για αρκετούς ακόμη και σήμερα, καθώς και το μάλλον ξενικό όνομα της συγγραφέα που υπήρχε μεγάλη πιθανότητα, όπως σκέφτηκα, να είναι ψευδώνυμο με κάποια κρυφή σημασία, ήταν παραπάνω από αρκετά για να κινήσουν την αναγνωστική μου περιέργεια. Χωρίς να υποκύψω σε κάποιου είδους πειρασμό να διαβάσω πρώτα το επίμετρο και την κριτική, ξεκίνησα την ανάγνωση.

Πολύ γρήγορα με συνεπήρε η αμεσότητα και η ειλικρίνεια της γραφής, το βάθος των συναισθημάτων των χαρακτήρων και η αγωνιώδης περιπέτεια ενός πραγματικά μεγάλου έρωτα που καμία σημασία δεν είχε αν επρόκειτο για έρωτα ομοφύλων ή ετεροφύλων. Γιατί, όπως επισημαίνει και ο ίδιος ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, «όταν εκείνος που μας παρουσιάζει το ανθρώπινο, έχει το χάρισμα να μας δείχνει μαζί και το βάθος, κάνει Τέχνη. Κι από το κράτος της Τέχνης τίποτα το ανθρώπινο δεν μένει έξω.»

Το βιβλίο εξιστορεί τον έρωτα δύο κοριτσιών στην Αθήνα του 1929, της Ντόρας, φοιτήτριας της Χημείας που είναι κάπως ‘εκκεντρική και λίγο αγοροκόριτσο’ και της Λίζας, μιας όμορφης και φιλάρεσκης κοπέλας που εργάζεται σ’ ένα γραφείο. Ο έρωτάς τους χαρακτηρίζεται από μανία και πάθος, χωρισμούς και σμιξίματα, αγωνία για την ταπείνωση και τον εξευτελισμό, αναζήτηση μιας διαφυγής και ελπίδας για το μέλλον.

Γράφει η Χριστίνα Ντουνιά στο Επίμετρο, μεταξύ άλλων: «…Δεν είναι τυχαίο ότι το μυθιστόρημα της Ντόρας Ρωζέττη εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Στη διάρκεια της σημαντικής αυτής περιόδου τόσο στον ευρωπαϊκό όσο και στον ελληνικό χώρο και ιδιαίτερα στους κόλπους των διανοουμένων και καλλιτεχνών, εκδηλώνεται μια έντονη διάθεση ελευθερίας, κατάφασης της ερωτικής επιθυμίας και ανατροπής των κοινωνικών συμβάσεων. …Η ποίηση του Καβάφη κερδίζει την αθηναϊκή νεολαία, ο Λαπαθιώτης δεν κρύβει την ομοφυλοφιλία του δηλώνοντας ταυτόχρονα οπαδός του κομμουνιστικού οράματος, η Πολυδούρη εφαρμόζει αυτοσχέδια στη ζωή της τις ιδέες του φεμινιστικού κινήματος και ο Καρυωτάκης γράφει τις ανατρεπτικές του σάτιρες. …Ωστόσο αν ο άνεμος ερωτισμού και ελευθερίας που φυσά στα φοιτητικά και καλλιτεχνικά στέκια επιτρέπει στη Ρωζέττη το ρίσκο αυτού του τολμηρού εγχειρήματος, η ελληνική κοινωνία δεν είναι έτοιμη να το δεχτεί.»

Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος γράφει στην κριτική του στη Νέα Εστία για το βιβλίο: «Δεν υπάρχει αμφιβολία. Η δ. Ρωζέττη ξέρει να γράφει. Έχει τη σκέψη λεπτή και βαθιά, η πινελιά της αποδίδει γραμμή, χρώμα κι ατμόσφαιρα. Αιστάνθηκε, φαίνεται, στη ζωή της, έναν μεγάλο πόνο κι έγραψε ένα θαυμάσιο βιβλίο. Θα γράψει κι άλλο; Ή θα μείνει μ’ αυτή μόνο την quasi αυτοβιογραφία; Δεν μπορούμε να πούμε.»

Όχι, η Ντόρα Ρωζέττη δεν έγραψε άλλο βιβλίο. Ίσως τρόμαξε, ίσως μετάνιωσε για την «Ερωμένη της», ίσως μεσολάβησαν άλλοι παράγοντες στη ζωή της, πάντως δεν έδωσε συνέχεια στην πένα της. Πολλοί, στη συνέχεια, ασχολήθηκαν περισσότερο με την ταυτότητα της συγγραφέως παρά για το ίδιο το βιβλίο. Έτσι λοιπόν, όσοι αναγνώστες ενδιαφέρονται γι’ αυτό το θέμα μπορούν να διαβάσουν το βιβλίο : Η ΦΙΛΗ ΜΟΥ ΚΥΡΙΑ ΝΤΟΡΑ ΡΩΖΕΤΤΗ, Το νεανικό της λεύκωμα, της Ελένης Μπακοπούλου, Εκδόσεις Οδός Πανός, 2012

https://the-yellow-buses.blogspot.gr/...

[Konstantina.T · Rating 4 out of 5]

Ένα πολύ δυνατό μυθιστόρημα (βιογραφική αφήγηση). Ο τρόπος γραφής της συγγραφέως είναι τόσο μοντέρνος που φαντάζει ως ένα ημερολόγιο μιας κοπέλας της τωρινής εποχής. Θα ήμουν ευχαριστημένη ακόμα και αν δεν υπήρχε το τέλος του βιβλίου που προστέθηκε μεταγενέστερα απο φίλους της Ντόρας, καθώς με το να μένει ανολοκλήρωτο το βιβλίο βλέπουμε και εμείς ως αναγνώστες της ωμότητα της ζωής της.

[Eleftheria Platia · Rating 2 out of 5]

Η ιστορία του βιβλίου αυτού (χρονολογία - χάσιμο- θεματολογία κτλ ) το καθιστά από μόνη της ιδιαίτερο . Ωστοσο δεν ξέρω με κουρασε πολύ . Η σκηνές κοβοντουσαν απότομα , άλλαζε συνέχεια κεφάλαια και φλυαρούσε παρά πολύ .

[Βυζαντία Πυριόχου-Γκυ · Rating 3 out of 5]

Πολύ προχωρημένο για την εποχή του, ωραία γραφή, καθημερινή, βίαιη, άτεχνη αλλά απολαυστική.

[Desp Ts · Rating 5 out of 5]

«Σοφοί του κόσμου, ηθικολόγοι, ελάτε να με πείσετε πως δεν είναι έρωτας η ομοφυλόφιλη αυτή εκδήλωση, δεν είναι αγαλλίαση, φρενίτιδα, ευτυχία!...»

[Anelis · Rating 4 out of 5]

Είναι εξαιρετικά συγκινητικό πως σχεδόν έναν αιώνα μετά μάθαμε το αληθινό όνομα της συγγραφέως του βιβλίου, χάρη στην έρευνα γυναικών που το θεώρησαν σημαντικό.

[Tassos Bog · Rating 5 out of 5]

Ένας παράφορος έρωτας μεταξύ δυο νέων γυναικών το μακρινό 1929. Η ιστορία αφορά την Ντόρα που ερωτεύεται την φίλη της και στην αρχή νιώθει πως αυτή η σχέση δεν θα έχει μέλλον. Οι δύο γυναίκες μέρα με τη μέρα έρχονται πιο κοντά και η αγάπη μέσα τους φουντώνει. Μια φλόγα που άλλοτε τις καίει και άλλοτε τις οδηγεί στον Παράδεισο, στην ευτυχία. Μια τα φτιάχνουν μία τα χαλούν. Δύο κόσμοι αντίθετοι που διψούν για αγάπη και αποδοχή. Οι δυσκολίες πολλές μα η Ντόρα δε διστάζει να πάει κόντρα στην οικογένεια της, στην κοινωνία και στους φίλους για να ζήσει ανεξάρτητη.
Το βιβλίο είναι γραμμένο σε μορφή ημερολογίου που δεν κουράζει. Για το 2025 πάντως δεν έχει μέσα κάτι που προσβάλλει. Άραγε υπάρχει κάποιο μέρος όπου οι δυο αυτές γυναίκες μπορούν να ζήσουν τον έρωτά τους; Το τέλος το βρήκα καταπληκτικό.

[Juno · Rating 3 out of 5]

Μπορώ να εκτιμήσω το βιβλίο για την εποχή του και αδιαμφισβήτητα η γραφή είναι υπέροχη για εμένα ωστόσο αυτό που περιγράφει ως αγάπη είναι εμμονή έως και emotional addiction. Στο τέλος έμεινα άφωνη γιατί μόνο τότε κατάλαβα ότι και η Λίζα αγαπά την Ντόρα. Δεν ήθελα να τελειώσει.

[Μιχαέλλα Λεδάκη · Rating 5 out of 5]

Τολμηρό ακόμα και με σημερινά δεδομένα, ειλικρινές και χειμαρρώδες.

[Δήμητρα Α. · Rating 5 out of 5]

Υπέροχο, επίκαιρο και συγκινητικό.

[George Xipaki · Rating 3 out of 5]

Είναι ένα σημαντικό βιβλίο για την queer κοινότητα της Ελλάδας αλλά και του φεμινισμού. Μια λεσβιακή ιστορία αγάπης μέσα από την πένα μιας γυναίκας και όχι της πατριαρχίας

[Anna · Rating 3 out of 5]

τόξικ γιούρι

[Nefeli · Rating 4 out of 5]

ως λεσβία μπορώ να εγγυηθώ ότι είναι πολύ ριαλ βιβλίο

[Arax Miltiadous · Rating 4 out of 5]

πολύ ωραίο βιβλίο...
σαν χρονόμηχανή που σε κάνει ηδονοβλεψία άλλων, πρωτινών εποχών!